དབུས་འོས་བསྡུ་ལྷན་ཁང་གིས་འོས་བསྡུའི་ལས་རིམ་མགོ་འཛུགས་མ་བྱུས་སྔོན་ལ། གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས་ཅུང་ཐོད་བརྒལ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐབས་བཅུ་བཞི་བའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་དང་། སྐབས་བཅོ་ལྔ་བའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་ས་བོན་མང་པོ་ཞིག་འདོན་བཞིན་ཡོད་པའི་ཐད། སྤྱི་ཚོགས་ནང་གླེང་སློང་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། སྐོར་ཞིག་གིས་ལས་འགུལ་དེའི་དགེ་སྐྱོན་དང་། དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ། འོས་བསྡུའི་སྒྲིག་གཞི་སོགས་དང་མཐུན་མིན་བཤད་ཚོད་མ་ཐུག་པར་དོགས་གནས་སུ་ཚུད་ཡོད་སྟབས། འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་སྤྱི་འཐུས་རྒན་རབས་པ་ཁག་ཅིག་ལ་དགོངས་ཚུལ་དྲིས།
བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་ལ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོའི་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོ་སླེབས་ལ་ཉེ་བའི་སྐབས་འདིར་ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛིགས་ཁག་གིས་བཀའ་སྤྱིའི་འོས་གཞི་སྣ་ཚོགས་འདོན་བཞིན་ཡོད་པ་འདི་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ཡོང་གིན་ཡོད་མེད་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་ལན་བསྐྱོན་དོན། འོས་བསྡུའི་སྒྲིག་གཞིའི་ནང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་དང་། གང་ཟག་སྒེར་བ་ཚོས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་དང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་གཞི་འདོན་ཆོག་གི་མེད་ཟེར་ནས་བསྟན་མེད་སྟབས། ད་ལྟའི་ཆར་ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས་བཀའ་ཁྲི་དང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་གཞི་འདོན་གྱི་འདུག འོས་གཞི་འདོན་སྟངས་ཚུལ་མཐུན་ཡོང་གི་ཡོད་མེད་སྣ་ཚོགས་རེད། དཔེར་ན། མདོ་སྨད་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། ས་གནས་རྒྱུན་ལས་རེ་རེ་ནས་བཀའ་སྤྱིའི་འོས་གཞི་བདམས་ཏེ་དབུས་རྒྱུན་ནང་འབྱོར་གྱི་ཡོད། གཞིས་ཆགས་ཁག་ལས་མདོ་སྨད་མང་ཤོས་ལྷོ་ཕྱོགས་མོན་གྷོ་ཊི་རེད། འོན་ཀྱང་ས་གནས་རྒྱུན་ལས་གཅིག་རང་རེད། ས་གནས་དེར་མདོ་སྨད་མང་པོ་འདུག་ཟེར་ནས་དམིགས་བསལ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡང་ས་གནས་རེ་ཟུང་ནང་མདོ་སྨད་གྱི་མི་ཚང་བཅུ་གྲངས་ལས་མེད་ཀྱང་དེ་ཡང་ས་གནས་གཅིག་ལ་བརྩི་གི་རེད། ཆོལ་ཁ་གཞན་དག་ཀྱང་འདི་དང་གཅིག་པ་རེད། གནས་སྟངས་འདི་ལ་གཞིགས་ན། ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གི་འོས་གཞི་དེ་དག་གིས་མི་མང་པོ་ཞིག་གི་བསམ་ཚུལ་མཚོན་ཐུབ་མིན་བཤད་ཁག་པོ་རེད། ཅེས་གསུངས་བྱུང་།
ཡང་ཁོང་ལ་ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གི་བྱེད་སྟངས་འདིས་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོར་ཕན་གནོད་གང་འདྲ་འབྱུང་མིན་སྐོར་དྲིས་པར། བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་གཞི་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། ད་ལྟའི་ཆར་བློ་བཟང་སེང་གེ་དང་བཀྲས་མཐོང་བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་གཉིས་སླེབས་ཀྱི་འདུག དེ་གཉིས་སླེབས་སྟངས་ཀྱང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་མིང་འདོན་བྱས་རྗེས་ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་བཞུགས་འདོད་ཡོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་པ་རེད། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ནང་གི་བོད་པ་ཚོས་ཉམས་ཆུང་བྱས་ཏེ། ངས་འདི་བྱ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར་བའི་གཤིས་ཀ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་གཞིར་ལངས་འདོད་ཡོད་མཁན་ཏན་ཏན་ཡོད་པ་རེད། མང་ཚོགས་ཀྱིས་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཚོས་མིང་འདོན་བྱས་པ་དེ་གཉིས་ཁོ་ནར་མགོ་འཁོར་བསྡད་ན་ནོར་བ་རེད། བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་གཞིར་ལངས་འདོད་ཡོད་པ་དང་། ལས་འགན་དེ་འཁུར་རྒྱུའི་ནུས་པ་ཡོད་མཁན་མང་པོ་ཡོང་གི་རེད། མང་ཚོགས་ལ་གོ་བརྡ་མ་འཕྲོད་པར་མི་དེ་གཉིས་གཅིག་པུ་ཡིན་ས་རེད་དྲན་ཏེ། གཞན་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་བའི་སྒོ་འགག་བསྡད་ན། རང་བཞིན་གྱིས་སྔོན་འགྲོའི་འོས་གཞི་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་གི་རེད། སྔོན་འགྲོ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད། སྔོན་འགྲོ་ཐག་གཅོད་མ་བྱས་གོང་ལ་འོས་གཞི་གཞན་པ་ཡོང་སྲིད་པ་རེད། མང་ཚོགས་ཚོས་གསལ་བོར་མཁྱེན་དགོས་པ་ཞིག་ལ། ད་ཆར་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་འདོན་བཞིན་པ་དེ་དག་གཞུང་འབྲེལ་མ་རེད་ལ། གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ནས་འོས་གཞི་འདོན་ཡང་ཆོག་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། ཞེས་གསུངས་སོང་།
སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཞོན་རྒྱ་རི་སྒྲོལ་མ་མཆོག་ལ། ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གི་བཀའ་སྤྱིའི་འོས་གཞི་སླེབས་སྟངས་ཐད་དགོངས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས་བཀའ་སྤྱིའི་འོས་གཞིའི་མིང་འདོན་བྱེད་སྟབས་ཐད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་དང་། འོས་བསྡུའི་སྒྲིག་གཞི་སོགས་ལ་བལྟས་ཡོང་ན། མཚམས་རེར་བློ་འཚབ་སྐྱེ་དགོས་པ་ཡོང་གི་འདུག གང་ཡིན་ཟེར་ན། ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གྱི་ས་ཁུལ་འདི་འདྲ་ཞིག་ན། མི་ཤེས་འཇོན་ལྷག་བསམ་ཅན་འདི་འདྲ་ཞིག་འདུག ཁོང་ཆོལ་ཁ་ལུང་ཚན་འདིའི་རེད་ཟེར་ནས་ལོ་རྒྱུས་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་བཅས་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་ཡིན་ན་ཏག་ཏག་བསྡད་ཡོད། འོན་ཀྱང་། ད་ལྟའི་གནང་སྟངས་ལ་བལྟས་ན། ཚོགས་པ་ཁག་གིས་སྔོན་འགྲོའི་འོས་དམིགས་ཙམ་མ་ཡིན་པར། སྤྱི་འཐུས་རང་ལ་དམིགས་འཛུགས་བྱས་ཏེ། ཁོ་ལ་འོས་ལྡུག་དགོས་པ་རེད་ཟེར་ནས་འགྲོ་བཞིན་འདུག བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཡང་དེ་བཞིན་གནང་གི་འདུག དེ་དག་བློ་འཚབ་ཀྱི་རང་བཞིན་རེད། ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་དང་ཐད་ཀར་འབྲེལ་བ་མེད་མཁན་མི་ཤེས་འཇོན་ཅན་དེ་འདྲ་ལྷག་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡོད། ཆོལ་ཁ་སོ་སོའི་དབུས་རྒྱུན་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། འོས་བསྡུ་ཆེན་མོའི་མཇུག་འབྲས་ཐོན་སྐབས། དབུས་རྒྱུན་གྱིས་བཏོན་པའི་འོས་གཞི་མིན་པ་ཞིག་སླེབས་ཡོང་ན། ཁོས་རྗེས་ཕྱོགས་མི་དམངས་ལ་འགན་འཁུར་སྟངས་ལ་ཁྱད་པར་འགྲོ་མི་སྲིད་པ་མ་རེད། ཅེས་གསུངས་བྱུང་།
ཚོགས་གཞོན་མཆོག་གིས་འོས་བསྡུ་ལྷན་ཁང་གི་སྒྲིག་གཞིའི་སྐོར་གསུངས་དོན། འོས་བསྡུའི་སྒྲིག་གཞིའི་ནང་། དངོས་གཞིའི་འོས་བསྡུའི་ཉིན་གཉིས་ཀྱི་གོང་ལ་སྦྱར་ཡིག་དང་གསལ་བསྒྲགས་རིགས་འགོག་དགོས་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་། མགོ་ག་དུས་ནས་འཛུགས་ཆོག་མིན་གསལ་ཁ་མེད། ཁ་ཤས་ཀྱིས་འོས་བསྡུའི་ལས་རིམ་མགོ་འཛུགས་མ་བྱས་སྔོན་ནས་གསལ་བསྒྲགས་བྱེད་ཀྱི་འདུག བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ཚོད་ལྟའི་འོས་ཤོག་བླུགས་པ་དེ་སྤྱིར་བཏང་ཡག་པོ་རེད་དེ། འོན་ཀྱང་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་གཞིར་ལངས་འདོད་ཡོད་མཁན་རེ་ཟུང་གི་མིང་སྡིངས་ཆའི་སྟེང་མ་སླེབས་སྔོན་ལ། ལས་འགུལ་འདི་འདྲ་སྤེལ་ན་སྔོན་འགྲོའི་འོས་བསྡུ་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་གི་རེད་དམ་མ་རེད། དམངས་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཕལ་ཆེ་བའི་ནང་། འོས་བསྡུའི་ལས་རིམ་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་པའི་རྗེས་ལ། འོས་གཞིའི་ནང་ལངས་མཁན་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་འཚོལ་བའི་དུས་ཚོད་རྒྱས་བཅད་ཡོད། དེ་བཞིན། ལས་ཐོགས་ཤིག་ཡིན་ན་ཁོ་ལ་འགྲོ་སྟངས་ལོགས་སུ་ཡོད། ང་ཚོའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། དུས་ཡུན་སྔ་ཕྱི་འོས་བསྡུའི་བར་ཁྲིམས་སྒྲིག་གང་འདྲ་ཞིག་སྲུང་དགོས་པ་དང་། ལས་འཆར་གསར་པ་མགོ་འཛུགས་བྱ་ཆོག་མིན་གསལ་ཁ་མེད། སྤྱི་འཐུས་ཡང་དེ་བཞིན་རེད། འོས་བསྡུའི་ལས་རིམ་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཟིན་རྗེས་ཁྲིམས་ཡིག་ཁྲིམས་འཆར་ཐོག་ལས་ཀ་བྱས་ན་འགྲིག་གི་ཡོད་མེད་ཁ་གསལ་མེད། འབྱུང་འགྱུར་སྒྲིག་གཞི་བསྐྱར་བཅོས་དང་གསར་བཟོའི་ཐད་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་ཀྱི་འདུག་དྲན་ཡོད། ཅེས་གསུངས་བྱུང་།
སྤྱི་འཐུས་ཀརྨ་ཆོས་འཕེལ་ལགས་སུ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས་བཀའ་སྤྱིའི་འོས་བསྡུའི་ཐད། ལས་འགུལ་སྤེལ་ལུགས་སྤེལ་སྟངས་མངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་ནང་ཏག་ཏག་འགྲོ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོ་སླེབས་ཡོང་སྐབས། བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་དང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་གཞི་འདོན་པའི་ལུགས་སྲོལ་ཞིག་སྔོན་མ་ནས་ཡོད། འོན་ཀྱང་དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་ཐོག་ནས་བཤད་ན། གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་གིས་འོས་གཞི་འདོན་པའི་ལུགས་སྲོལ་ཡོད་པ་མ་རེད། འོན་ཀྱང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་མཚོན་ན། ད་དུང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གོ་རྟོགས་ཅུང་སྐྱོ་བོ་ཡིན་སྟབས། རེ་ཟུང་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་རྒྱུ་རེད། སྤྱིར་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཟེར་བ་དེ་དབྱིན་ཡིག་ནང་ Non- Government Organization ཟེར་བ་འདི་རེད། ཚོགས་པ་འདི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སོགས་དམིགས་ཡུལ་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་ཐོག་བཙུགས་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། སྲིད་དོན་ལ་ཐེ་ཇུས་བྱེད་པའི་ལུགས་སྲོལ་ཡོད་པ་མ་རེད། འོས་གཞི་འདོན་པའི་ལུགས་སྲོལ་དེ་སྲིད་དོན་ཚོགས་པའི་ལས་ཀ་རེད། ང་ཚོར་མཚོན་ན་བོད་རྒྱལ་ཡོངས་དམངས་གཙོ་ཚོགས་པ་གཅིག་པུ་དེ་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་རེད། དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་ཐོག་ནས་བཤད་ན། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་འོས་གཞི་འདོན་ཆོག་མཁན་ཚོགས་པ་འདི་གཅིག་པུ་རེད། འདོན་སྟངས་ཀྱི་ཐད་ནས་ཚོགས་མིའི་ཁོངས་ནས་འདོན་དགོས་པ་རེད། ཚོགས་མི་མ་ཡིན་པ་ཞིག་འདེམ་རྒྱུའི་འོས་བབ་ཡོད་པ་མ་རེད་ལ། གལ་སྲིད་བདམས་པ་ཡིན་ན་ཧམ་པ་ཆེ་དྲགས་པ་རེད། ཅེས་གསུངས་བྱུང་།
ཡང་ཀརྨ་ཆོས་འཕེལ་ལགས་སུ་ཚོགས་སྒེར་རེ་ཟུང་གིས་འོས་གཞི་ལ་ཆ་རྐྱེན་འཇོག་གིན་འདུག་མོད། འོས་མི་སྔོན་ལ་དམིགས་འཛུགས་བྱས་པའི་རྗེས་ལ་ཆ་རྐྱེན་བཞག་པ་དེ་གང་འདྲ་ཡིན་སྐོར་དྲིས་པར། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཆ་རྐྱེན་འཇོག་གིན་འདུག དཔེར་ན། དབུས་གཙང་ཆོལ་ཁའི་ཆ་རྐྱེན་ནང་། དབུ་མའི་ལམ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན། དབུས་གཙང་ལ་ཞེན་ཁོག་ཡོད་མཁན་ཞེས་ཆ་རྐྱེན་བཞག་འདུག འོན་ཀྱང་། བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་གཞི་བཏོན་ཡོད་པའི་ནང་བཀྲས་མཐོང་བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་བཞག་འདུག དེ་ཅུང་ཡ་མཚན་ཞིག་ཆགས་ཡོད། བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་དབུ་མའི་ལམ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་མ་རེད། རང་ཐག་རང་གཅོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ཞིག་རེད། དེ་མཁྱེན་ཡོད་ས་མ་རེད། བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་སྔོན་མ་ནས་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཐོག་འབད་བརྩོན་གནང་གི་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་རེད། སོ་སོས་ཆ་རྐྱེན་བཞག ཡང་ཆ་རྐྱེན་མི་ཚང་བའི་འོས་གཞི་བཏོན་པ་ཡིན་ན། ཆོ་མེད་པའི་ལས་ཀ་རེད། ཅེས་དང་། ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་སྐོར་གསུངས་དོན། ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་འདེམ་སྲོལ་ཡོད་པ་དེ་ང་ཚོའི་དམིགས་བསལ་གྱི་ལམ་སྲོལ་ཞིག་རེད། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རེ་ཟུང་གིས་ཀྱང་ཆོས་ལུགས་ལ་མཐོང་བཞག་སྟེ། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་འཐུས་མི་གྲོས་ཚོགས་ནང་འཇོག་སྲོལ་ཡོད་མོད། དེ་འོས་བསྡུའི་ལམ་ནས་ཡོང་བ་མ་རེད། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱིས་ཐད་བསྐོས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་ང་ཚོའི་ལམ་སྲོལ་འདི་བཙན་བྱོལ་དུ་གནས་པའི་རིང་ལ་འགལ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་རྒྱུ་མ་རེད་དྲན་ཡོད།
སྤྱི་འཐུས་པད་མ་འབྱུང་གནས་ལགས་སུ་སྐབས་བཅོ་ལྔ་བའི་སྤྱི་འཐུས་འོས་འདེམ་ཐད། དབུས་འོས་བསྡུ་ལྷན་ཁང་གིས་ལས་རིམ་སྒྲིག་སྟངས་དང་། ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཕྱོགས་ཐད་དགོངས་འཆར་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། བོད་གཞུང་འོས་བསྡུ་ལྷན་ཁང་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གི་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྦད་དེ་ཁ་ཁ་རེད། འོས་བསྡུ་ལྷན་ཁང་གིས་འོས་བསྡུའི་སྒྲིག་གཞི་གཞིར་བཟུང་ལག་ལེན་བསྟར་དགོས་པ་རེད། ལས་རིམ་སྒྲིག་སྟངས་ཐད་ལ་ཡང་གདམ་ག་ཞེ་དྲག་ཡོད་པ་མ་རེད། སྔོན་འགྲོའི་འོས་བསྡུ་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ནང་ཡིན་སྟབས་བལ་གོས་བཙོང་བའི་དུས་ཚོད་ལ་འཁེལ་ཡོད་ཀྱང་། བོད་མི་འདུས་སྡོད་ཀྱི་ས་གནས་ཡོངས་རྫོགས་ལ་འཕྲལ་སེལ་གྱི་ས་གནས་འོས་བསྡུ་ལས་ཁང་རེ་འཛུགས་རྒྱུ་ཡིན་པ་འདྲ། དེ་མིན། གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་འོས་གཞི་འདོན་གྱིན་ཡོད་པའི་ཐད་ངས་སྔོན་མ་ནས་བཤད་མྱོང་ཡོད། ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་བཏོན་ན་འདྲ་ལ། མི་སྒེར་གྱིས་བཏོན་ནའང་འདྲ། ག་ཚོད་མང་མང་འདོན་ཐུབ་ན། དེ་ཙམ་གྱིས་མི་དམངས་ལ་ཕན་གི་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་བཀའ་ཁྲི་དང་སྤྱི་འཐུས་གཉིས་ཡག་པོ་ཞིག་དགོས་པ་བཤད་མ་དགོས་པ་རེད། ཡག་པོ་ཞིག་འདེམ་དགོས་ན། དང་པོ་གདམ་གསེས་བྱ་ཡུལ་གྱི་གཞི་མང་པོ་ཞིག་མེད་ན། ཡག་པོ་ཞིག་བདམས་ཐོན་ཡོང་སྲོལ་ཡོད་པ་མ་རེད། འདམ་ཀ་ཅི་ཙམ་མང་ན་མི་དམངས་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་སའི་ས་བོན་ལ་དེ་ཙམ་ཕན་གི་རེད། འོན་ཀྱང་། ས་མཚམས་ལས་བརྒལ་ཆོག་གི་མ་རེད། འོས་བསྡུའི་སྒྲིག་གཞིའི་ནང་ས་མཚམས་གསལ་བོར་བསྟན་ཡོད། དེ་ལ་ཚང་མས་བརྩི་སྲུང་བྱ་དགོས་པ་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
ཡང་ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས་འོས་གཞི་འདོན་སྟངས་ཐད་ཐབས་ལམ་གསར་པ་འདྲ་གཟིགས་ཀྱི་ཡོད་མེད་དྲིས་པར། ང་རང་གི་བསམ་པར་འོས་གཞི་ཞིག་བཏོན་ཏེ་མིང་སྨྲོས་པ་དང་། པར་བཀྲམས་པ་གཅིག་པུས་འགྲིག་གི་ཡོད་པ་མ་རེད་དྲན་ཡོད། མི་དེ་བདམས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་རྒྱབ་ལྗོངས། མི་དེས་ཕྱག་ལས་ག་རེ་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཤེས་འཇོན་གང་འདྲ་ཡོད་པ་གསལ་བོ་འགོད་དགོས་པ་རེད། འདི་ལྟར་བྱས་པ་ཡིན་ན། མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་བློ་གཏོང་ཕྱོགས་ལ་ཕན་གི་རེད་ལ། འོས་གཞི་འདོན་མཁན་ཚོགས་སྒེར་དེའི་ལྟ་བ་ལངས་ཕྱོགས་ཀྱང་གསལ་བོ་ཡོང་གི་རེད། སྒྲིག་འཛུགས་ཁ་ཤས་ཀྱིས་འོས་གཞིར་ཆ་རྐྱེན་འཇོག་གིན་འདུག དེ་དགོས་པ་མེད་པ་ཞིག་རེད་དྲན་ཡོད། དེང་སྐབས་ང་ཚོར་སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་ཡོད་པ་མ་རེད། སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་ཡོད་ན་དེ་ལ་ལངས་ཕྱོགས་ཤིག་ཡོད། ལངས་ཕྱོགས་དེ་དང་ཆ་རྐྱེན་དེ་འགྲུབ་ཐུབ་མིན་གནས་ཚུལ་ཁ་ཁ་རེད། ང་ལ་མཚོན་ན། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དམངས་གཙོ་དབུ་བརྙེས་པ་ནས་བཟུང་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་རིང་ཤོས་ཤིག་ཡིན། ང་ལ་ལངས་ཕྱོགས་དང་འཆར་གཞི། དམིགས་ཡུལ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་། ང་མི་གཅིག་གིས་སྒྲུབ་ཐབས་མེད་པ་གསལ་བོ་ཤེས་ཀྱི་འདུག ཚོགས་སྒེར་སུ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་ཆ་རྐྱེན་གཅིག་ཀྱང་མ་བཞག་ན་ཡག་པོ་འདུག་དྲན་ཡོད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
སྤྱི་འཐུས་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕྱིན་ལགས་སུ། ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས་ཚ་ཚ་འུར་འུར་གྱིས་བཀའ་སྤྱིའི་འོས་གཞི་འདོན་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་ལ་གྲགས་འགུལ་མེད་དོན་གང་ཡིན་པ་དང་། ཆོས་བརྒྱུད་ནང་ཁུལ་ནས་སྤྱི་འཐུས་ཚད་ལྡན་རེ་རག་ཐབས་སུ་ཐབས་ལམ་གང་འདྲར་བརྟེན་གྱི་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། ད་ལྟའི་ཆར་ཚོགས་པ་སྐྱིད་སྡུག་ཁག་གིས་བཀའ་ཁྲི་དང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་གཞི་མང་པོ་ཞིག་འདོན་བཞིན་འདུག སྤྱིར་བཏང་ཡག་པོ་འདུག མི་ཚང་མའི་གོ་རྟོགས་ཡག་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། རྩ་དོན་ལ་དོ་སྣང་སླེབས་པའི་རྟགས་ཡིན་རྒྱུ་རེད། འོན་ཀྱང་མང་དྲགས་ན་གང་འདྲ་ཞིག་ལ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ན་སྙམ་གྱི་འདུག དེང་སྐབས་བརྒྱུད་ལམ་མང་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་དྲ་རྒྱ་ཁག་སྟབས་བདེ་ཡིན་སྟབས། རིམ་གྱིས་མི་གཅིག་གཉིས་རེ་ཡིས་ཀྱང་། འོས་གཞི་འདོན་མི་སྲིད་པའི་ངེས་པ་མི་འདུག འོས་གཞི་མང་དྲགས་ན། མ་འོངས་པའི་ལས་དོན་དངོས་ཀྱི་སྐབས་སྟོབས་ཤུགས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུ་ཐུབ་ན་སྙམ་པའི་དོགས་པ་ཞིག་ཡོང་གི་འདུག ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་སྤྱི་འཐུས་སླེབས་སྟངས་ཐད་རྒྱུས་མངའ་མེད། ང་ཚོ་བོན་པོ་ལྟ་བུར་ཆ་བཞག་ན། སྐབས་བཅུ་གཉིས་དང་བཅུ་གསུམ། བཅུ་བཞི་བཅས་སུ་སྨན་རི་དགོན་གཡུང་དྲུང་བོན་འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་ཚོགས་དང་བལ་ཡུལ་ཁྲི་བརྟན་ནོར་བུ་རྩེ་བཅས་ནས་འོས་གཞི་རེ་འདོན་བཞིན་འདུག་མོད། དེ་ཕྱི་ལོགས་སུ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་སྲོལ་མི་འདུག ནང་ཚགས་ཀྱིས་དགོན་པ་ཕན་ཚུན་དང་། འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣ་ཚོར་ཕར་གཏོང་ཚུར་གཏོང་བྱས་མཐར་འོས་མི་བཞི་ལྔ་ཞིག་གཏན་འབེབས་བྱེད་པའི་ལུགས་སྲོལ་འདུག ཐེངས་འདིར་གྲ་སྒྲིག་ཡོད་མེད་ཤེས་མ་སོང་། ཞེས་དང་།
ཆོས་བརྒྱུད་གཞན་དག་ལ་ཡང་ཐེངས་འདིའི་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོར་གྲགས་འགུལ་མི་འདུག ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས་བཀའ་ཁྲི་དང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་གཞི་འདོན་བཞིན་ཡོད་པ་ཚོ་གདན་ས་གྲྭ་ཚང་ཁག་ལ་དམིགས་བསྡད་ཡོད་པ་ཞིག་ལ་མཐོང་སོང་། འོན་ཀྱང་། གདན་ས་གྲྭ་ཚང་ཁག་གིས་སོ་སོའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྤྱི་འཐུས་ག་འདྲ་ཞིག་དགོས་ཀྱི་ཡོད་མེད་ཐད་དོ་སྣང་བྱེད་ཀྱི་མི་འདུག རྒྱུ་མཚན་གསལ་བོ་ཞུས་ན། ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་ལས་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་དགེ་ལུགས་རེད། ཐེངས་སྔོན་མའི་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོའི་དངོས་གཞིའི་སྐབས། དགེ་ལུགས་པའི་སྤྱི་འཐུས་ཐད་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་འདྲ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། དེ་བཞིན། ཐེངས་འདིར་ཡང་སོ་སོའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་ཐད་ཐུགས་སྣང་ག་འདྲ་ཞིག་གནང་གི་ཡོད་ན་སྙམ་སོང་། ཚོགས་པ་སྐྱིད་སྡུག་ཁག་གིས་འུར་རྒྱག་གིན་ཡོད་པ་དང་། མི་འདྲ་མི་འདྲ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཡར་རྒྱུག་མར་རྒྱུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ཚོར་མགོ་འཁོར་བསྡད་ཡོད་པ་ཞིག་ལ་མཐོང་སོང་། ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་ཐད། སྤྱི་ཚོགས་ནང་བཤད་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། སྤྱི་འཐུས་བྱེ་བྲག་པ་རེ་ཟུང་གི་བྱེད་སྟངས་འགྲིག་མིན་གྱི་དབང་གིས་ཆོས་བརྒྱུད་སྤྱི་འཐུས་དགོས་ཀྱི་མི་འདུག་ཟེར་མཁན་མང་པོ་ཡོད། གནད་དོན་དེ་དག་ལ་བསམ་ཞིབ་བྱས་ཏེ། ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གིས་ཀྱང་ཐུགས་འདང་གནང་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབས་ཡོད་པ་རེད་དྲན་ཡོད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
སྤྱི་འཐུས་ཀརྨ་ཡེ་ཤེས་ལགས་སུ། ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གི་བཀའ་སྤྱིའི་འོས་གཞི་འདོན་སྟངས་ཐད་གཟིགས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད་སྐོར་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། ད་ལྟའི་ཆར་མི་དམངས་ཀྱིས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམ་བྱས་པའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་སྐབས་གསུམ་པ་དང་། སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བཅོ་ལྔ་བའི་འོས་བསྡུའི་སྐོར་ལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་། དེ་སྔ་དང་མི་འདྲ་བའི་དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་འདུག ཉིན་འདི་འགར་དྲ་རྒྱ་སོགས་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་ཚོགས་པ་སྐྱིད་སྡུག་ཁག་གི་འོས་གཞི་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཐོན་ཡོང་གི་འདུག དེ་དག་ས་གནས་ཡན་ལག་བརྒྱུད་དེ་འོས་གཞི་མང་པོ་ཞིག་བསྡུས་ཤིང་། དེའི་ནང་ལོགས་ནས་རྩེ་བཏོག་བྱས་ཏེ་གསལ་བསྒྲགས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་ཁག་ཅིག་འདུག ཡང་ས་གནས་སུ་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་མེད་པ་དག་གིས་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་ཁུལ་ནས་གོ་བསྡུར་བྱས་ཏེ་འོས་གཞི་འདོན་བཞིན་འདུག ཆོལ་ཁ་སོ་སོའི་དབུས་རྒྱུན་ལ་མཚོན་ན། ས་གནས་རྒྱུན་ལས་ཁག་ལ་བཀོལ་ཁྱབ་བཏང་བ་བརྒྱུད་ས་གནས་མང་ཚོགས་ཚོས་ཚོགས་འདུ་བསྐངས་ཏེ། འོས་བླུགས་པ་ཡིན་ན་གཙང་ཤོས་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། འགྲོ་སྟངས་དེ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱི་མི་འདུག་ཟེར་ནས་ཞུ་རྒྱུ་མེད། གལ་སྲིད་རེ་ཟུང་གིས་དེ་ལྟར་མ་བྱས་པར་གང་ཟག་རེ་གཉིས་ཀྱིས་གང་དྲན་བཏོན་ན། ས་གནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་མཚོན་གྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། ཅེས་གསུངས་བྱུང་།
ཁོང་ལ་ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གི་ལས་འགུལ་འདིས་རྗེས་མ་འོས་བསྡུ་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཐུབ་མིན་སྐོར་དྲིས་པར། ད་ཆར་ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས་འོས་གཞི་འདོན་བཞིན་ཡོད་པ་འདིས་རྗེས་མ་འོས་བསྡུ་ལྷན་ཁང་གི་སྔོན་འགྲོའི་འོས་གཞི་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་མིན་དེ་བཤད་ཁག་པོ་འདྲ་ཞིག་རེད། ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་གི་རེད་ཟེར་ན་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་ལ་དམའ་འབེབས་བྱས་པ་རེད། ཐེབས་གི་མ་རེད་ཟེར་ན་ཏན་ཏན་ཁྱད་པར་ཞིག་འགྲོ་གི་རེད། གང་ལྟར། འགྲོ་སྟངས་འདི་དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་རང་སྟེང་ནས་བལྟས་ན་དགེ་སྐྱོན་གཉིས་ཀ་ཡོད་པ་རེད། “གྲོས་མི་ལ་བྱོས་ཐག་རང་གིས་ཆོད”ཟེར་བ་བཞིན་མཐའ་མའི་ཐག་གཅོད་དེ་སོ་སོས་བྱས་པ་ཡིན་ན་ཡག་པོ་ཡོང་གི་རེད་བསམ་ཡོད། དཀའ་ངལ་གཞན་ཞིག་ལ། ཚོགས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་དག་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་མིན་སྟབས། སོ་སོས་འོས་གཞི་བཏོན་བཞག་པ་དེ་ལ་རྗེས་མ་འོས་ཐོབ་པ་ཡིན་ན་ཡང་། ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་ཁོ་ལ་སྟངས་འཛིན་བྱ་ཐུབ་གི་མ་རེད། གནས་སྟངས་འདི་ང་ཚོའི་དམངས་གཙོ་ལ་འཕྲད་བཞིན་པའི་དཀའ་ངལ་ཞིག་རེད། ཅེས་དང་། མཐར་ཁོང་གིས་འོས་གཞི་དང་ལྷན་དུ་ཆ་རྐྱེན་འཇོག་གི་ཡོད་པའི་སྐོར་ལ་གསུངས་དོན། སྒྲིག་འཛུགས་སོ་སོའི་ངོས་ནས་ཚོགས་ཆེན་དང་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་བསྐངས་ཏེ། གྲོས་ཆོད་ཀྱི་ལམ་ནས་ཆ་རྐྱེན་འདོན་བཞིན་ཡོད་ན་དེ་འགྲིག་གི་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་། འོས་གཞི་སྔོན་ལ་བཏོན་ཏེ་ཆ་རྐྱེན་རྗེས་ནས་འཇོག་གི་ཡོད་པ་དེ་ག་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ནམ་དྲན་གྱི་ཡོད། སྤྱིར་བཏང་བཀའ་ཁྲི་དང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་ཆོས་དེ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་གསལ་བོར་བཀོད་ཡོད། དེ་ལས་ལྷག་པའི་ཆ་རྐྱེན་ཞིག་འཇོག་དགོས་དོན་ཡོད་པ་མ་རེད། ཅེས་གསུངས་བྱུང་།
གསར་འགོདཔ། དོན་འགྲུབ་བཀྲ་ཤིས།
བོད་མི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་འཐུས་མི་ཞིག་ཡིན་ན་སྤྱི་དོན་ལ་བསམ་ནས་སྐད་ཆ་བཤད་ན་ཧ་ཅང་བཟང་། འོན་ཀྱང་མདོ་སྨད་དང་དབུས་གཙང་ཞེས་བརྗོད་བྱ་མ་བཤད་གོང་ནས་ཞེན་ཁོག་དོན་ཡོང་གི་འདུག ད་དུང་རྐུབ་བཀྱགས་དེའི་སྟེང་བསྡད་ནུས་པའི་གང་མིན་ཚད་རེད། དམིགས་བཀར་ནས་ཞུ་རྒྱུར་ར་བཟི་ཀརྨ་ཆོས་འཕེལ་ལགས། ཁྱེད་རང་གི་ལས་ཀའི་ངོ་བོ་དེ་གང་ཡིན་པ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་སྐད་ཆ་རེ་བཤད་ན། སོ་སོའི་ནོར་བ་ཤེས་བཞིན་དུ་ད་དུང་འཁང་ར་དང་དམའ་འབེབ་བྱེད་པ་ནི་ཐ་ཤལ་ནང་ནས་ཐ་ཤལ་དང་། མཇུག་འབྲས་ངན་པ་སྨིན་རྒྱུ་གདོན་མི་ཟ།
མི་ཚང་མས་རང་སྣང་གང་དྲན་གྱིས་བཀའ་སྤྱིའི་འོས་གཞི་བཏོན་ན་ཧམ་པ་ཆེ་བའི་ལས་ཀ་རེད། དེ་ལས་ཉེ་ཆར་མདོ་སྨད་དབུས་རྒྱུན་གྱིས་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་ས་བོན་བསྡུས་པ་དང་འདྲ་བའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཐུབ་ན་མི་དམངས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་སེལ་བ་ལའང་ཅུང་ཕན་པར་འདོད།
ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་བློ་སེང་དང་བཀྲས་མཐོང་གཉིས་ཤུགས་ཆེན་པོ་སླེབས་ཀྱི་ཡོད་པའི་འཁང་ར་གནང་འདུག ངས་བལྟས་ན་དེ་མང་གཙོ་ཚོགས་པས་བཏོན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཁོང་གཉིས་སྐད་གྲགས་ཆགས་པ་ཞིག་རྒྱུ་མ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ང་ཚོའི་མི་མང་ཚོ་དེང་སང་ཏོག་ཙམ་མགོ་ཚོས་མཁན་འདྲ་ཞིག་ཆགས་འདུག དེར་བརྟེན་མང་གཙོ་ཚོགས་པས་བཏོན་པ་གཅིག་པུའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡིན་མིན་མི་ཤེས། གང་ལྟར་ཚོགས་གཙོ་དང་ཚོགས་གཞོན་གཉིས་རེ་ཞིག་བཀའ་ཁྲིའི་བཞུགས་ཁྲི་ལ་འཛེགས་རྒྱུ་མི་མང་གིས་དེ་ཙམ་འདོད་པ་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་ནི་མངོན་གསལ་རེད་འདུག
ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱི་ས་གསུང་བ་དངོས་ནས་བདེན་པ་འདུག
འདི་ནི་ཅི་འདྲའི་གསར་རྩོམ་ཡིག་ཚད་ལྡན་ཞིག་རེད་ཨང།
དོན་བཀྲ་ལགས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུའོ།།
བསམ་ཚུལ་ཡང་ཅུང་ཟད་འདུག་མོད་དུས་ཚོད་ཀྱི་དབང་གིས་རྗེས་སུ་བཤད་ཆོག་པ་ཞུ།