དམངས་གཙོའི་གོམ་འགྲོས། – ལྷ་སྡེ་གནམ་ལོ་ཡག

བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དང་དམངས་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་རོབ་གླེང་།

གསལ་བཤད། རྩོམ་ཡིག་འདི་ནི་ཨོ་སི་ཁྲི་ལི་ཡའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་གོ་སྒྲིག་འོག ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༦ ནས་ ༩ ཉིན་བར་ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡ་དང་ནེའུ་ཟི་ལན་ཌི་ཁུལ་གྱི་མཐོ་སློབ་ཁག་འགྲིམ་བཞིན་པའི་བོད་རིགས་སློབ་མ་དང་། སློབ་མཐར་ཕྱིན་ཟིན་པའི་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་སྐོར་ཞིག་བཅས་ལ་ཟབ་སྦྱོང་ཞིག་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པའི་སྟེང་། ཕྱི་ཚེས་ ༨ ཉིན་ལྷ་སྡེ་གནམ་ལོ་ཡག་གིས་༼ བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དང་དམངས་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་རོབ་ཙམ་གླེང་བ། ༽ ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་ཟབ་ཁྲིད་གནང་རྒྱུར་གྲ་སྒྲིག་བྱས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་ཡིན་འདུག

ད་རེས་ཀྱི་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བོ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དང་དམངས་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་ཡིན་ཙང་། ཐོག་མར་ཚང་མས་བརྗོད་གཞི་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་འགར་བསམ་བློ་གཏོང་རོགས།

༡ བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་ཆགས་ནས་ད་ལོ་བར་ལོ་ག་ཚད་སོང་ཟིན་པ་སུས་ཤེས་ཀྱི་ཡོད།

༢ བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་དམངས་གཙོའི་དུས་དྲན་གྱི་ཉིན་མོ་ག་དུས་འཁེལ་ཡོད་པ་ཤེས་མཁན་ཡོད་དམ།

༣ ད་ལོ་བཀའ་སྤྱིའི་འོས་འདེམས་ཀྱི་ཆ་ཤས་བླངས་ཡོད་མཁན་ག་ཚད་ཡོད། ཕྱག་བརྐྱངས་རོགས།

ཐོག་མར་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ངོ་སྤྲོད་དང་། དེ་ནས་དམངས་གཙོའི་འཕེལ་རིམ། གཞན་དྲི་བ་དྲིས་ལན། མཐའ་འཇུག་ལས་འཆར་བཟོ་འགོད་བཅས་ཁག་བཞིར་དབྱེ་ནས་ཟབ་སྦྱོང་མགོ་འཛུགས་ཞུ་རྩིས་ཡིན།

བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འཆད་སྐབས། དོན་དག་གཉིས་ལ་བསམ་བློ་མི་གཏོང་རང་གཏོང་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། དང་པོ། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདི་བཞིན་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་རྒྱུན་མཐུད་ཡིན་པའི་ཁར། དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གནས་བབ་དྲ་མ་ཉམས་པར་རྒྱུན་མཐུད་བྱས་དང་བྱེད་ཀྱིན་པར་འདོད་མཁན་ཁག་ཅིག་དང་།  གཉིས་པ། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོའི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༧ ཉིན། ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐབས་དེའི་སྲིད་བློན་ཀྲའོ་ཨེན་ལེས་མིང་རྟགས་བཀོད་པའི་༼ ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་བཀའ་རྒྱ ༽ ཟེར་བའི་ནང་༼ ངོ་ལོག་གི་འཁྲུག་ཟིང་མཐར་ཕྱིན་རྩ་མེད་བཟོ་རྒྱུ་དང༌། མེས་རྒྱལ་ལ་ངོ་ལོག་དང་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་གཏོར་བཤིག་གཏོང་མཁན་བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་དེ་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུ་བཅས་ཀྱི་ལས་འགན་བོད་དམག་ཁུལ་ཁང་གིས་འཁུར་དགོས་པ། བོད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་འགན་དབང་རྣམས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གྲ་སྒྲིག་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གིས་ལག་ལེན་བསྟར་རྒྱུ༽ <<གསར་བརྗེ་དྲན་ཐོ>> ( ༡༩༥༩ ནས་ ༡༩༨༩ ཤོག་ལྷེ་ ༢༠༩ ཕྱི་ལོ ་ ༡༩༨༩ ལོའི་ཟླ་ ༣ བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་གིས་པར་བསྐྲུན་བྱས།) འ དིར་བརྟེན་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དེ་བཞིན༼ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས༽ལས་བོད་གཞུང་གི་ངོ་བོར་བསྡད་མེད་པར་འདོད་མཁན་ཁག་ཅིག་བྱུང་ཡོད་པ་འདི་གཉིས་ཡིན།

འོན་ཀྱང་འདས་པའི་བཙན་བྱོལ་གྱི་མི་ལོ་ ༥༠ ལྷག་ལ་ཕྱི་མིག་ཅིག་བལྟས་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་ནག་འདུ་བའི་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྲིད་གཞུང་ཁག་ལ་ངོས་ལེན་ཡོད་མེད་ལ་མ་བལྟོས་པར་བོད་མི་རང་ངོས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་གཞུང་ངོ་མ་དེ་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་བཅངས་ཡོད་པར་མ་ཟད། རིམ་པས་ཆེས་མཐོ་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་དང་བཀའ་ཤག  སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་བཅས་དམངས་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞུང་ཞིག་བསྐྲུན་ཐུབ་ཡོད་པའི་ཁར། འོས་བསྡུ་ལྷན་ཁང་། གཞུང་ཞབས་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཁང་། རྩིས་ཞིབ་ལྷན་ཁང་བཅས་རང་དབང་ལྡན་པའི་སྡེ་ཚན་ཁག་དང་། བཀའ་ཤག་གིས་བདེ་སྲུང་། ཕྱི་སྲིད། ནང་སྲིད། ཤེས་རིག དཔལ་འབྱོར། འཕྲོད་བསྟེན་བཅས་ལྷན་ཁང་ཁག་ཏུ་དབྱེ་ནས་འཛིན་སྐྱོང་གནང་ཡོད་པས།  ཕྱི་རྒྱལ་མང་ཚོགས་དང་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུའང་དེ་ག་ནང་བཞིན་ངོས་ལེན་གཙང་མ་གནང་ཡོད་ཅིང་། དེ་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ངོས་ནས་བོད་གཞུང་དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་གཙང་སེལ་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་སྲོག་ཤིང་དུ་བསྐྲུན་ཐུབ་ཡོད་པ་ཞིག་རེད། སྒོས་སུ་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་ལོ་རབས ༨༠ནས་བཟུང་། བོད་ནས་ཚེ་སྲོག་རྒྱན་ལ་བཙུགས་ནས་ཧི་མ་ལ་ཡ་བརྒལ་ཏེ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་མཁན་ལོ་རེ་བཞིན་ཇེ་མང་དང་ཕར་བསྐྱོད་ཚུར་བསྐྱོད་ཀྱི་འགྲོ་འོངས་ཟམ་མ་ཆད་པར་བརྟེན་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ཤུགས་རྐྱེན་བོད་ནང་སླེབས་ཐུབ་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་དུ་ཤེས་ཡོན་པའི་ཁྲོད་དུ་༼ སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས ༽ དང་ ༼ བོད་ཀྱི་གནས་བབ ༽ གཙོས་ལོ་རྒྱུས་དཔྱད་བརྗོད་ཁག་དང་། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཡི་བཀའ་སློབ་གཙོས་སྲིད་དོན་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཁག་གིས་གཡོ་ཡོམ་ཞིག་བསླངས་ཐུབ་ཡོད། འདི་ནི་ང་རང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་འདིའི་ཁྲོད་ནས་ཡོང་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པའི་མྱོང་བ་དང་དངོས་མཐོང་གཉིས་ཀ་གཞི་གཅིག་ཏུ་གྲིལ་བའི་ཕྱོགས་བསྡོམས་ཙམ་ཡིན།

ད་ལྟ་ང་ཚོའི་མདུན་ལ་ལྷགས་ཡོད་པའི་དྲི་བ་གཉིས་ནི།

༡ བོད་ཀྱི་གནད་དོན་འདི་བཞིན་གཙང་སེལ་མ་ཡོང་བའི་ཡར་སྔོན་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དེ་བཞིན་བོད་གཞུང་གི་ངོ་བོར་སྲུང་འཛིན་གནང་གི་ཡིན་ནམ། ཡང་ན། གནད་དོན་ཐག་གཅོད་མ་ཡོང་བའི་ཡར་སྔོན་ནས་སོ་སོས་ངོས་ནས་བོད་གཞུང་དེ་བཞིན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོ་བོར་འཕོ་འགྱུར་གཏོང་གི་ཡིན། 

༢ གལ་སྲིད་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་མ་ཡོང་བའི་ཡར་སྔོན་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དེ་བཞིན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོ་བོར་འཕོ་འགྱུར་བྱུང་ན་གནོད་པ་ག་རེ་འདུག་གམ།

དྲི་བ་འདི་གཉིས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ནས་བལྟ་སྐབས། པེ་ཅིན་གྱིས་སྔར་བྲེལ་འཚུབ་ཀྱིས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་མཚན་གནས་བསྡུ་གསོག་རྒྱག་པར་དམིགས་པའི<<ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་བཀའ་རྒྱ>>ཟེར་བ་གཏོང་དོན་གཙོ་བོ་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་དབང་བསྒྱུར་ཡོང་ཐུབ་ལ་རྩོད་ལེན་བྱས་ཡོད་པ་དང༌། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་ལོ་རབས་ལྔ་བཅུ་བའི་དཀྱིལ་སྟོད་ཙམ་ལ<<གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན>>ཟེར་བའི་ནང་ཁ་གསལ་བཀོད་མེད་བཞིན་དུ་༼ བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གྲ་སྒྲིག་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང༽ཟེར་བ་འཛུགས་དོན་ཡང་དེར་ཐུག་ཡོད།

དེ་ནི་༼དང་པོ། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་བོད་གཞུང་གི་དབང་ཆ་ཇེ་ཆུང་དུ་གཏོང་ཐབས་སུ་བོད་མི་ནང་ཁུལ་སྲིད་དོན་དང་ལུང་ཚན་མི་མཐུན་པའི་འཐེན་འཁྱེར་བེད་སྤྱོད་བྱས་པར་མ་ཟད། བྱེད་ཐབས་དེ་དག་སྒྲིག་འཛུགས་ལྟ་བུར་བཟོས་ཡོད། གཉིས་པ། པེ་ཅིན་དབུས་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་སྡེ་ཚན་སྣ་ཚོགས་དང༌། དེ་དག་གི་སྟངས་འཛིན་འོག་སྡེ་ཚན་གསར་པ་དེ་དག་ལ་དོན་དམ་གྱི་དབང་ཆ་སྤྲད་དེ། བོད་ནང་ཡོད་བཞིན་པའི་བོད་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་སྡེ་ཚན་ཁག་དང་མཉམ་གཤིབ་ཏུ་བཙུགས་ཏེ་བོད་གཞུང་གི་དངོས་ཡོད་དབང་ཆ་རྣམས་ནུས་མེད་དུ་བཟོས། གསུམ་པ། སླར་བོད་མིའི་སྲིད་དོན་དང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གི་དབང་ཆ་ཇེ་ཆུང་དུ་གཏོང་ཐབས་སུ་སྤྱི་ཚོགས་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལམ་ལུགས་ལ་བཅོས་བསྒྱུར་གྱི་ལམ་ནས་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྨང་གཞིར་འགྱུར་བ་གཏོང་ཐབས་བྱས༽<<བོད་ཀྱི་གནས་བབས>>( ཤོག་ལྷེ་ ༢༦༧ )ཡོད་པ་ནང་བཞིན་སྔར་ཡོད་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གཞུང་ཞིག་གི་ངོ་ཚབ་གཞུང་གཞན་ཞིག་གིས་བྱེད་པར་ག་ལེར་གོམ་པ་རིམ་བགྲོད་བྱེད་ཀྱིན་པ་ཞིག་རེད།

གནད་དོན་འདི་ནི་ལོ་ངོ་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་གི་རིང་བོད་མི་ཕལ་ཆེ་བས་ཆོས་སྲིད་གང་རུང་གི་ངོས་ནས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ལ་བརྩི་འཇོག་དང་མོས་པ་ཐོབ་ཡོད་པའི་རང་བྱུང་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གནས་བབས་ལ་གཡོ་འགུལ་གཏོང་མ་ཐུབ་པའི་མཚོན་རྟགས་སུ་བལྟ་ཆོག་པར་མ་ཟད། བོད་ལ་ <<གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན>>ཟེར་བ་འཇོག་དགོས་བྱུང་པའི་དམིགས་བསལ་གྱི་ཐོབ་ཐང་ཡང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ལས་མ་བྱུང་པ་མེད་པས། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་དབུ་ཁྲིད་པའི་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ལྷ་ས་ནས་ལྷུན་རྩེ་རྫོང་དང༌། དེ་ནས་རྒྱ་གར་ནང་བཙན་བྱོལ་ལ་འབྱོར་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཀྱོགས་མཚམས་ཤིག་དང༌། བོད་ཀྱི་རང་དབང་སླར་གསོའི་ལས་འགུལ་ཐད་ཀྱི་གོམ་སྟབས་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་རྒྱག་ཐུབ་ཡོད་པ་དང་བོད་མིའི་རང་དབང་སླར་གསོ་བྱེད་ཐུབ་རེག་བར་དུ་རང་བྱུང་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ནུས་པ་ཞིག་འདོན་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པར་བརྟེན་ནས་པེ་ཅིན་གཞུང་གིས་བྲེལ་འཚུབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་གཅིག་ཡིན་མིན་ལ་མ་འཛེམས་པར་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་མཚན་གནས་བསྡུ་གསོག་རྒྱག་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་བརྩམས་པ་ཞིག་ཡིན་མོད། ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་སྒང་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་ག་དུས་ཀྱང་ངོས་ལེན་མེད་པ་དང༌། ཁྲིམས་སྟེང་གི་ངོས་ལེན་ཞེས་པ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་མོས་མཐུན་ཡོད་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པས། དེང་སྐབས་མི་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལོའི་བཀའ་ཁྲི་ཐད་འདེམས་གནང་བ་ནས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་བླ་མའི་སྲིད་དབང་དང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་མཇུག་སྒྲིལ་བ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་སོང་ལབ་ཀྱི་འདུག་ལ། དོན་དངོས་སུ་སྐབས་དེར་ང་རང་གིས་བོད་གནས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་དུ་ལས་ཀ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཙང་། བཀའ་ཁྲི་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་ནས་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་མཇུག་སྒྲིལ་དགོས་མིན་ལ་བསམ་ཞིབ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་བ་མ་གཏོགས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ནས་མང་ཚོགས་ཁྲོད་དེ་འདྲ་ཞིག་གསུངས་མྱོང་མེད་པས། འདིའི་ཐད་དེང་ཕྱིན་དོ་སྣང་བྱེད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་རེད། རྒྱུ་མཚན་ནི་སྐད་ཆ་འདིའི་རིགས་ལ་པེ་ཅིན་སྲིད་གཞུང་མཉེས་བོ་ཡོད་པའི་ཁར། བོད་པ་རང་ངོས་ནས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་མ་ཡོང་གོང་དུ་རང་སྲོག་བཅད་པའང་ཡིན་པས། ལེ་བདའ་བྱེད་ས་དང་ཁག་འགེལ་ས་ལྷག་མེད་པ་ནི་བཤད་མ་དགོས་པ་ཞིག་རེད།

ད་ལྟ་དམངས་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་གྱི་སྐོར་ནས་ཡིན། སྤྱིར་རྒྱ་ནག་ཆེན་པོའི་བསམ་བློ་ཡོད་མཁན་གྱི་མི་སུ་ཞིག་ཀྱང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལས་ཆེས་ཞེད་སྣང་སྐྱེས་ཡུལ་གཙོ་བོ་སྟེ། མི་རེ་ངོ་རེ་ནས་༼རང་ཉིད་ལ་རག་ལས་པའི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་ ༽སྐྱེད་སྲིང་གིས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། ད་གཟོད་བོད་ཀྱིས་མཚོན་པའི་རང་དབང་སླར་གསོ་བྱེད་པར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཡོད་པའི་མི་རིགས་ཁག་ལ་རང་དབང་སླར་གསོ་མི་བྱེད་རང་བྱེད་ཀྱི་ཉིན་མོ་ཞིག་སླེབས་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེ་ཡིན། སྟབས་འགྲིག་པ་ཞིག་ལ་དེང་གི་ཆར་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱིན་པའི་བཀའ་ཁྲི་ཐད་འདེམས་ཀྱི་དམངས་གཙོའི་གོམ་བགྲོད་འདིས་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ཐོབ་ཐང་སླར་གསོར་རྨང་གཞི་འདིང་ཐུབ་ཡོད་པར་མ་ཟད། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་སྐུ་བཞུགས་རིང་ལག་ལེན་གྱིས་འཁོར་བསྐྱོད་དོན་འཁྱོངས་ཀྱི་ལམ་ནང་འཇུག་ཐུབ་པ་བྱུང་ཚེ་བོད་པ་མི་རེ་ངོ་རེ་ལ་རང་ཉིད་ལ་རག་ལས་པའི་གནད་དོན་མཐའ་དག་ཐག་གཅོད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཀྱང་བསྐྲུན་ཐུབ་ཡོད་པ་དེ་ཡིན། དེ་བས། བཙན་བྱོལ་དམངས་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་ལ་ཕྱི་མིག་ལྟ་རྒྱུའང་ལོ་རྒྱུས་མེ་ལོང་དང་མ་འོངས་པར་སྐྱ་ཐིག་འགོད་པའི་དོན་དག་རླབས་ཆེན་ཞིག་ཡིན།  ངས་གཤམ་དུ་བཙན་བྱོལ་དམངས་གཙོ་འཕེལ་རིམ་ཁག་གསུམ་དུ་དབྱེ་ནས་འཆད་རྩིས་ཡིན།

དང་པོ།  ༡༩༦༠ ནས ༡༩༩༠ ལོའི་བར་དབང་འཛིན་དམངས་གཙོའི་དུས་རིམ།

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོའི་ཟླ་ ༡༢ ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོའི་ཟླ་ ༡ ནང་། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ནས་རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་ནས་གསུང་ཆོས་བསྩལ་བ་དང་། ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་གི་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་མང་ཆེ་བ་འདུ་འཛོམས་གནང་ཐུབ་ཡོད་ལ། སེར་སྐྱ་མི་མང་ཚོགས་འཛོམས་ཀྱིས་བརྟན་བཞུགས་བསྟར་འབུལ་དང་འབྲེལ་བླང་དོར་ཞུ་བྱའི་མནའ་གན་མཐུ་མོ་ཆེ་འབུལ་ལམ་ཞུ་སྐབས། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་གྱི་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་ངོ་སྤྲོད་དང་འབྲེལ་ནས་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ནང་ཆོལ་ཁུངས་རེ་ནས་སྤྱི་འཐུས་གསུམ་རེ་དང་། ཆོས་བརྒྱུད་རེ་ནས་སྤྱི་འཐུས་གཅིག་རེ་གདམ་ཐོན་དགོས་པའི་བཀའ་བསྩལ་དོན་བཞིན་ལོའི་དེའི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢ ཉིན་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་མ་དེ་བཞིན་ངྷ་རམ་སཱ་ལ་ནས་དབུ་བརྙེས་ཡོད། ཉིན་འདི་ནི་རྗེས་སུ་ཁྲིམས་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་དམངས་གཙོའི་ཉིན་མོ་ཡིན་པ་དང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིར་མཚོན་ན། ལམ་ལུགས་འདི་བཞིན་འོག་ནས་བརྩོན་ལེན་གནང་བ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་གོང་ནས་མར་ལ་གསོལ་རས་ཀྱི་ལམ་ནས་བསྩལ་བ་ཞིག་ཡིན། འདི་ལ་བཤད་སྟངས་མ་འདྲ་བ་ཁ་ཤས་ཡོད་སྲིད་མོད། དོན་ལ་དོན་དག་གཉིས་ཐུག་འདུག

༡ རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ཐུགས་ཐག་ཆོད་པོ་དང་དཀྱེལ་ཡངས་ཀྱི་བསམ་བློར་ཐུག་ཡོད་པས། མནའ་བཟའ་མཁན་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཐའེ་ཝན་ནང་སྡོད་པའི་བཀའ་ཤག་ལས་ཁུངས་ཟེར་བ་བཙུགས་ཏེ་ངོ་རྒོལ་བྱུང་བ་ལས་ར་འཕྲོད་ཐུབ་ཡོད།

༢ དུས་བབ་ཀྱི་དགོས་དབང་དང་སྐྱབས་ཡུལ་རྒྱ་གར་ལུང་བ་དམངས་གཙོའི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་གོམ་སྟབས་བསྒྱུར་ཟིན་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཡང་ཐེབས་ཡོད་ལ། གཙོ་བོ་རྒྱ་གར་གྱི་ཆེད་མཁས་པ་གདན་འདྲེན་གྱིས་རྩ་ཁྲིམས་ཟིན་བྲིས་གཞོག་འདེགས་གནང་ཡོད་པའི་སྒང་ནས་ཀྱང་ཤེས་ཐུབ།

སྐབས་དང་པོའི་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོའི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༣ ཉིན་ནས་ཕྱག་ལས་གནང་མགོ་ཚུགས་ཡོད་པ་དང་། བཀའ་ཤག་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་གྱིས་གཞུང་གི་ད་ཕན་གྱི་ལམ་སྲོལ་དང་མཛད་ཕྱོགས་སོགས་ལ་དགེ་སྐྱོན་དང་ནོར་འཁྲུལ་ཅི་ཡོད་ཞིབ་འཇུག་དང་། འབྱུང་འགྱུར་མཛད་ཕྱོགས་ཇི་དགེ ད་ཡོད་ལས་ཁུངས་ཁག་རྒྱ་སྐྱེད་དང་། ལས་བྱེད་གསར་བསྐོ་གནང་ཕྱོགས་སོགས་ཉིན་བདུན་རིང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་དང་། ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས། ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས། དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་ལས་ཁུངས་བཅས་ཡོད་མུས་ཐོག་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་འཕར་འཛུགས་གནང་རྒྱུ་དང་བཅས་ལས་ཁུངས་ཆེ་ཁག་ལྔ་དང་། ཡན་ལག་ལས་ཁུངས་བཞི་བཅས་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་དང་། འགན་འཛིན། དྲུང་ཆེ་བཅས་སྐབས་དེར་ལས་བྱེད་དང་མི་མང་ཁོངས་ནས་གང་འོས་ཕོ་མོ་དབྱེར་མེད་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ནས་མང་མོས་འོས་བསྡུ་འཆར་ཕུལ་ཕྱིར་བསྩལ་མི་གྲངས་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ་སྡེབ་གཅིག་གསར་མཇལ་དམ་འབུལ་ཞུས་པ་དང་། སྤྱི་འཐུས་རྣམས་འཆར་ཅན་ཟླ་རེར་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་གཉིས་དང་། འཕར་ཚོགས་ཇི་དགོས་སྐབས་འཕྲལ་གནང་རྒྱུ་དང་། སྔ་འཕྲོས་ལས་དོན་རྒྱུས་མངའ་ཤེས་རྟོགས་དང་། ཉམས་མྱོང་གསོག་ཆེད་ལྷན་ཁང་ཁག་ལ་འཐུས་མིའི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་དང་། འཆར་གཞི་ཁག་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་སྙན་སྒྲོན་འབུལ་ཞུས་ཀྱིས་ཆོག་མཆན་ཕྱག་རྟགས་སྤྱི་སྨིན་བསྩལ་བ་དང་། ད་ཕྱིན་གཞུང་གི་སྲི་ཞུའི་ལས་བྱེད་ཐད་ཕ་བུ་བརྒྱུད་འཛིན་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་རྙིང་པ་དེ་རིགས་མིན་པར་རང་གི་ལྷག་བསམ་དང་། ཤེས་ཡོན་གནས་ཚད་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཚང་ན་ལུང་ཚན་དང་། ཕོ་མོ་རིགས་རུས་སོགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མེད་པར་ཞུགས་ཆོག་པ་སོགས་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་གནང་བ་དང་། ལས་བྱེད་བཀོད་སྒྲིག་ལེགས་བཅོས་གནང་བའི་གནས་ལུགས་ཁག་བཅས་བོད་མིའི་སྡོད་སྒར་ཡོངས་ལ་དྲིལ་བསྒྲགས་མཛད།  དེ་ལྟར་དེང་གི་བར་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་བཅོ་ལྔ་བའི་བར་རིམ་བརྒྱུད་གནང་བ་ཞིག་ཡིན།

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༣ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ ཉིན། ཕོ་བྲང་ཚོམས་ཆེན་དུ་༸གོང་ས་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཐོག་བཀའ་བློན་རྣམ་པ་དང་། ཕྱག་རོགས། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས། འགན་འཛིན། དྲུང་ཆེ་ཡན་གྱི་མཛད་སྒོའི་སྟེང་༸གོང་ས་མཆོག་ནས་བཀའ་སློབ་དང་སྦྲགས་རྩ་ཁྲིམས་རིན་པོ་ཆེ་ནང་ཁུལ་དུ་གསལ་བསྒྲགས་དང་། དེ་ནས་ ༡༩༦༣ གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་བཞི་པའི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་མཆོག་ནས་མ་འོངས་པའི་བོད་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ཟིན་བྲིས་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱངས་པ་དང་། བོད་མི་ཀུན་ལ་རྩ་ཁྲིམས་དགོངས་དོན་ཞུ་སྒོའི་བཀའ་སློབ་ཕེབས་དགོངས་སུ་ ༼ ད་རེབ་རྩ་ཁྲིམས་ཟིན་བྲིས་རྒྱས་པ་ཞིག་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་ཡོད། རང་རེས་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་མང་གཙོ་ཞིག་བྱེད་པ་ལ་མང་གཙོ་ཞེས་པའི་གོ་དོན་ལེགས་པར་ཤེས་དགོས། དཔེར་ན། མང་ཞེས་པ་རིགས་རུས་དང་། སྟོབས་འབྱོར་གྱིས་དབྱེ་བའི་མི་ཉུང་ཤས་ཤིག་མ་ཡིན་པར། ལས་ངལ་རྩོལ་ལ་བརྟེན་ཞིང་། རིགས་དམའ་བ། གྲལ་གྱི་མཐའ་ན་གནས་པའི་མང་ཚོགས་རྣམས་ཡིན་ལ། གཙོ་ཞེས་པ་ནི། དེ་དག་གཙོ་བོར་འཛིན་པའམ། དེ་རྣམས་དོན་གྱི་བདག་པོར་འཛིན་པའི་དོན་ཡིན། འོན་ཀྱང་ཡུལ་གྱི་བདག་པོར་གྱུར་ཏེ་ལས་འགན་འཁུར་བ་ལ་སློབ་སྦྱོང་ལེགས་པར་བྱས་ཏེ་རང་རང་ཡོན་ཏན་གྱི་གནས་ཚད་དང་། བསམ་བློའི་གོ་རྟོགས་ཇེ་ཆེར་གཏོང་དགོས་པ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ། དེ་ལྟ་མིན་པར་མང་གཙོ་ཞེས་པའི་ཚིག་ཙམ་ལ་ཞེན་ནས་ཅི་ཡང་མི་ཤེས་པར་གང་བྱུང་བྱས་ན་དཀའ་ངལ་དང་། གྲ་མ་འགྲིགས་པ་ཞེ་གཅིག་ལས་ཡོང་རྒྱུ་མེད་སྐོར་གྱི་བཀལ་སློབ་ལམ་སྟོན་བསྩལ་ཡོད། ༽ ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༥ ལོར་ལས་བྱེད་ཁོངས་སུ་གཞུང་རྙིང་པའི་ལས་བྱེད་སྔོན་ཡོད་རྣམས་ཀྱི་གོ་མིང་ཛ་ཐའི་ཟེར་བ་སོགས་དེང་དུས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་མི་འཚམས་པའི་གོ་མིང་ཇི་ཡོད་རྨང་ནས་ཕྱིར་བསྡུ་བསྐྱངས་པའི་གསལ་བསྒྲགས་གནང་། འདིར་ཞུ་རྒྱུ་གཞན་ཞིག་ནི། བོད་ནང་དུ་ཟ་༼ དམངས་གཙོ ༽བཀོལ་གྱི་ཡོད་པ་དང་བཙན་བྱོལ་ནང་༼ མང་གཙོ༽བཀོལ་བཞིན་ཡོད་མོད། གོང་གི་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཡི་དམངས་གཙོའི་ཚིག་འགྲེལ་ལ་ལྟ་སྐབས་༼ དམངས་སམ་འབངས་མི༽ལ་གོ་དགོས་པ་གསལ་སྟོན་གནང་འདུག

དེ་སྔོན་བོད་གཞུང་ལྷན་ཁང་མ་ལག་ཁོངས་གཏོགས་དང་བཅས་པའི་ལས་དོན་ཞིབ་འཇུག་སླད་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་དང་། བཞུགས་སྒར་དུ་ཡོད་པའི་ལས་བྱེད་ཆེ་ཕྲ་བཅས་ནས་ཟླ་དྲུག་རེའི་མཚམས་ལས་བསྡོམས་ཚོགས་འདུ་རེ་གནང་མུས་དེ་དག ༡༩༦༩ ལོ་ནས་བཟུང་ཕྱོགས་མཐའི་གཞིས་མགོ་བདེ་དོན་དང་། ས་ཁུལ་སོ་སོའི་འཐུས་མི་བཅས་ཡོད་པའི་ལོ་འཁོར་ཚོགས་ཆེན་རེ་གནང་རྒྱུའི་འཆར་ཕུལ་བཀའ་འཁྲོལ་དགོངས་དོན་ལྟར་གཏན་འབེབས་མཛད་པ་དང་། ༼ ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལོར་ཝ་ར་ཌྷ་སི་ཁུལ་གནས་འཁོད་བོད་མི་རྣམས་ནས་ཁུར་དུ་བླངས་ཏེ་བོད་རང་བཙན་ལས་དོན་སྒྲུབ་ཕྱོགས་ཐོག་འཆར་གཞི་དོན་ཚན་བཅུ་འཁོད་སྙན་འབུལ་དང་འབྲེལ་རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་ལ་འབོད་སྐུལ་སྐོར་སྐྱོད་ཆོག་འཐུས་ཞུས་བསྩལ་ལྟར་བགྱིས་ཏེ། ལོ་དེའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་དབུ་འཁྲིད་གནང་བའི་ཕྱོགས་མཐའི་རང་འགུལ་མི་མང་ཁུངས་སོ་སོའི་མི་འཐུས་རྒྱས་འཛོམས་ཀྱིས་བོད་རང་དབང་བདེན་པའི་ལས་འགུལ་གྱི་སྔོན་འགྲོའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ཚོགས་པ་དང་། ཚོགས་འདུ་དེའི་ཐོག་ནས་འཛམ་གླིང་འཐུས་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚོར་བོད་དོན་བདེན་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་དགོས་པའི་འབོད་བསྐུལ་སྙན་ཞུ་དང་། ལྷག་པར་གནས་ཡུལ་རྒྱ་གར་གཞུང་ལའང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ངོས་བཞེས་གནང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་སྙན་ཞུ། གཞན་ཡང་བོད་མི་མང་ནས་རང་གི་གཞུང་ལ་རང་ཉིད་ཀྱིས་བརྩི་བཀུར་རྒྱབ་སྐྱོར་གསལ་པོར་ཞུ་ཕྱིར་བོད་མི་རེ་ནས་ཟླ་རེར་གནས་ཡུལ་གང་དེའི་སྒོར་རེ་བཅས་འབུལ་རྒྱུ་ཞུས་ཏེ། བོད་མིའི་རང་དབང་དངས་བླངས་སྤྱི་དངུལ་རྒྱལ་དོན་དཔྱ་ཁྲལ་ཞེས་མིང་བཏགས་པ་བཅས་དོན་ཚན་བརྒྱད་འཁོད་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་སྣོན་འཇོག་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ་བོད་རང་དབང་བདེན་པའི་ལས་འགུལ་གྱི་སྒྲིག་གཞི་གསར་དུ་གཏན་འབེབས་གནང་བ་ལྟར། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཐད་ཀའི་བཀོད་སྒྲིག་འོག་བོད་མི་འདུ་སྡོད་ས་གནས་ཁག་ནང་བོད་རང་དབང་བདེན་པའི་ལས་འགུལ་གྱི་ཚོགས་ཆུང་ཁག་དགུ་བཅུ་གོ་དྲུག་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་མི་གྲངས་ ༥༠༢ ཡོད། ༽(བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དྲ་བ།)

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༢༥ ཉིན་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སྲི་ཞུའི་ལས་བྱེད་བཀོད་སྒྲིག་གསར་པའི་སྒྲིག་གཞི་གཏན་འབེབས་དང་འབྲེལ་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱངས།

༡༩༧༤ ལོར་བཀའ་དགོངས་བཞིན་བྱེས་འཁོད་གཞུང་མང་གི་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་ལ་གཞི་བཅོལ་ཏེ་རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མིའི་འོས་བསྡུའི་ཡིག་ཆ་ནས་ལེགས་ཆ་ལེན་འོས་བླངས་ཐོག་སྤྱི་འཐུས་གདམ་བྱ་འདེམས་བྱེད་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་གསར་དུ་གཏན་འབེབས་གནང་སྟེ། ལོ་དེའི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༡ ཉིན་གཏན་འབེབས་དང་འབྲེལ་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་ཀྱང་གནང་།

༡༩༧༥ ལོར་ལོ་འཁོར་ལས་བསྡོམས་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༦ པའི་ཐོག་བཀའ་བསྡུར་བྱུང་བ་ལྟར། ཕྱི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢ ཉིན་བོད་ཀྱི་རང་དབང་མང་གཙོའི་དུས་ཆེན་བརྩི་སྲུང་མཛད་རྒྱུར་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་དབུས་དང་ཕྱོགས་མཐའི་ལས་ཁུངས་ཁག་གི་ལས་བྱེད་རྣམས་གཞུང་འབྲེལ་གུང་སེང་གནང་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད།

སྤྱི་འཐུས་སྐབས་དྲུག་པའི་དུས་སུ་ཆོས་བརྒྱུད་སྤྱི་མཚུངས་ལྟར་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་ཆོས་འཐུས་ ༡༩༧༧ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༥ ཉིན་ནས་བཟུང་གསར་བསྐོ་བསྐྱངས་འདུག་ལ།

༡༩༧༤ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུའི་ལྷན་ཚོགས་ནས་སྤྱི་འཐུས་འོས་བསྡུ་གནང་ཕྱོགས་ཆོལ་གསུམ་སོ་སོ་མ་ཡིན་པར་ཆོལ་གསུམ་འོས་ཤོག་མཉམ་བསྡུ་གནང་རྒྱུར་དགོས་གལ་ཆེ་སྐོར་ཞུ་སྙན་རིམ་ཕུལ་ལ་བརྟེན ༡༩༨༡ ལོར་ཆེས་མཐོའི་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་བཀའ་བསྡུར་གྱིས་སྐབས་བརྒྱད་པའི་འོས་བསྡུ་གཞོན་ནུའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་འཆར་ཞུས་པ་ལྟར་གནང་རྒྱུར་མང་མོས་ཐག་གཅོད་བྱུང་སྟེ་ཆོལ་གསུམ་སྤྱི་འཐུས་འོས་བསྡུ་མཉམ་བླུག་བྱ་རྒྱུའི་བསྒྱུར་བཅོས་སོང་བའི་གསལ་བསྒྲགས་དབུས་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཚོགས་ནས་བསྐྱངས་པར། མདོ་སྟོད་མི་དམངས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་སྤྱི་འཐུས་འོས་བསྡུ་གནང་ཕྱོགས་སྔར་ལམ་ལྟར་ལེགས་པའི་བསམ་ཚུལ་རིམ་བྱུང་ལ་བསྐྱར་དུ་བཀའ་བསྡུར་གནང་སྟེ། སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བརྒྱད་པ་འདི་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོ་ཐེངས་གཅིག་གིས་འཐུས་རྒྱུར་དེ་ཐོག་ཕྱག་རྟགས་རིན་པོ་ཆེ་སྤྱི་སྩལ་དགོངས་དོན་གནང་རྒྱུ་ཐུགས་གཏན་འཁེལ་བ་མ་ཟད། གྲངས་ཚད་ཀྱང་རྒྱས་བསྡུས་གནང་འོས་གནང་ཡོད།

སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བརྒྱད་པ་འདི་ལོ་གཉིས་འཕར་འགྱངས་གནང་སྟེ། དེ་ནས་བཟུང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་ལས་ཡུན་ལོ་ལྔར་ཐུགས་གཏན་འཁེལ་དོན་ ༡༩༨༥ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༨ ཉིན་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་སྩལ།

གཉིས་པ།  ༡༩༩༡ ནས ༢༠༠༠ ལོའི་བར་ཕྱེད་དབང་འཛིན་དམངས་གཙོའི་དུས་རིམ།

བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ལས་དོན་ཞུ་སྒོའི་ཐོག་སྟངས་འཛིན་དབང་བསྒྱུར་བྱེད་པའི་ཁྲིམས་གཞི་བླ་ན་མེད་པ་དེ་རེད་ལ། དེ་ནི་རྩ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བསྒྲིགས་ཚོགས་ཆུང་ཆེད་འཛུགས་ཀྱིས་འཆར་ཟིན་བཏབ་པ་བརྒྱུད་དེ། སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་སྙན་སེང་དང་འབྲེལ་བཀའ་བསྡུར་ཞུས་མཐར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༩ ཉིན་སྐབས་བཅུ་གཅིག་པའི་སྤྱི་འཐུས་ལས་ཁུར་དམ་འབུལ་མཛད་སྒོའི་མཇུག་ཏུ༸གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་ཆོག་མཆན་བསྩལ་ཏེ་རྩ་འཛིན་གསལ་བསྒྲགས་དང་སྦྲགས་ཞུ་སྒོའི་བཀའ་སློབ་ཞིབ་རྒྱས་ཤིག་བསྩལ་ཁོངས་དམིགས་བཀར་ཁྲིམས་བཟོ་དང་འབྲེལ་བའི་ཕེབས་དགོངས་སུ། མ་འོངས་པའི་རྩ་ཁྲིམས་དེ་རྩ་དོན་དེ་དག་བསམ་བློའི་འཁྱེར་སོའམ། སྲིད་བྱུས་ལ་བཟུང་ནས་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན། ད་ལྟ་བར་བརྒལ་དུས་སྐབས་ལ་རྩ་འཛིན་བྱེད་རྒྱུའི་བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ཡང་དེ་དང་འགྲོས་མཐུན་པའི་གོམ་རིམ་དང་པོའི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ཡིན། ཡང་ཟླ་ཚེས་ཐད་ཡིག་ཆ་ཁག་གཞན་ཞིག་ཏུ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ལོའི་ཟླ་ ༦ཚེས་ ༢༨བཀོད་འདུག

བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དགོངས་དོན། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ནས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཡོངས་ཁྱབ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གསལ་བསྒྲགས་ལ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་བ་དང་ཆབས་ཅིག བོད་མི་ཚང་མ་ཁྲིམས་ཀྱི་མདུན་སར་འདྲ་མཉམ་གྱི་བརྩི་མཐོང་། དེ་བཞིན་ཕོ་མོ་དང་རིགས་རུས། ཆོས་ལུགས། སྐད་ཡིག སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་སོགས་ཀྱི་དབྱེ་འབྱེད་མེད་པར་ཚང་མར་ཐོབ་ཐང་དང་། རང་དབང་འདྲ་མཉམ་དུ་སྤྱོད་ཆོག་པའི་འགན་ལེན་གནང་ཡོད་པར་མ་ཟད།  ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་གྱི་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གསར་འཛུགས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་དང་། ཁྲིམས་ཞིབ་པ་གཞན་གཉིས་ཀྱི་འོས་དམིགས་༸གོང་ས་ཆེན་པོས་བསྩལ་བར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནང་མོས་མཐུན་དང་གསལ་བསྒྲགས་དགོས་པ་བཅས་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་སྟེ་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས་དང་། ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་། འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་བཅས་ཀྱི་འགན་དབང་ལྗིད་མཉམ་དབྱེ་གསེས་གསལ་འབྱེད་བཟོ་གནང་དང་། གཞན་ཡང་རང་དབང་ལྡན་པའི་ལས་ཁུངས་གསུམ་སྟེ་འོས་བསྡུ་ལས་ཁང་དང་། གཞུང་ཞབས་འདེམས་བསྐོ་ལྷན་ཁང་། རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གསུམ་སྒྲིག་འཛུགས་བསྐྱངས་ཡོད།

བཀའ་ཤག་གི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་དང་། བཀའ་བློན་འོས་འདེམས་བྱ་ཕྱོགས་སྐོར། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པའི་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དྲུག་པར་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༦ ཉིན་གསུང་འཕྲིན་ཕེབས་དགོངས་སུ། ༼ ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ཕན་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་བཀའ་བློན་རྣམས་འདི་ནས་ཐད་བསྐོས་བྱས་པ་དང་། ༡༩༩༡ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་དོན་ཚན་ ༢༡ ནང་བཀའ་བློན་འོས་འདེམས་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་འོས་ཤོག་ཇི་བྱུང་རྩ་འབོར་གྱི་བརྒྱ་ཆ་བདུན་ཅུ་ལོངས་པ་དགོས་རྒྱུ་གསལ་བ། དངོས་སུ་ལག་བསྟར་སྐབས་བརྒྱ་ཆ་མ་ལོངས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ ༡༩༩༣ ལོར་བསྐྱར་བཅོས་ཀྱིས་བཀའ་བློན་འོས་གཞི་ངོས་ནས་མིང་འདོན་བྱ་རྒྱུ་གསལ་བ་ལྟར་ད་བར་ལག་བསྟར་བགྱིས་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་འོས་གཞིའི་མི་འགྲོ་འདོད་པ་ཁེངས་པ་ཞིག་རྙེད་སོན་ཡོང་མིན་དང་། གཉིས་ནས་སྤྱི་མཚུངས་མང་གཙོའི་འགྲོ་སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཀྱང་བདེ་མིན་བཅས་ལ་བརྟེན། སླད་མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནང་ཡོད་མུས་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་དང་ཉེ་བ་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་དམིགས་གསུམ་ངོས་ནས་དམིགས་འཛུགས་བགྱིས་པར་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ནས་གསང་བའི་འོས་བསྡུའི་ཐོག་ནས་མི་གཅིག་འདེམས་སྒྲུག་གིས་མང་མོས་འོས་ཐོན་བྱུང་བ་དེས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཁྲི་པ་དེས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལས་རོགས་བཀའ་བློན་འོས་དམིགས ༡༤ ལས་མི་ཉུང་བ་ཞིག་མིང་བཏོན་གྱིས་དེར་སྤྱི་འཐུས་ནས་འོས་ཤོག་འཕངས་ཏེ་མང་མོས་འོས་ཐོན་རྩེ་བཏོག་གིས་བདུན་ལ་གཏན་འབེབས་བྱ་འོས་སྙམ༽ཞེས་གསལ་བ་ལྟར་རེད།

གསུམ་པ། ༢༠༠༡ ནས་དེང་གི་བར་ཀྱི་ཐད་འདེམས་དམངས་གཙོའི་དུས་རིམ།

༸གོང་ས༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༥ ཉིན་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚོགས་དུས་བཅུ་གཅིག་པར་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཆིབས་སྒྱུར་གྱིས་བཀའ་སློབ་བསྩལ་ཁོངས། བཀའ་བློན་ཁྲི་བ་དེ་བཞིན་མང་ཚོགས་ནས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམས་བྱེད་པའི་བསྒྱུར་བཅོས་བཏང་བ་རེད། འདི་ནི་ཐོལ་བརྒལ་རང་བཞིན་གྱི་དམངས་གཙོའི་གོམ་བགྲོད་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། ཉུང་མཐར་དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོད་གསུམ་ལྡན་པ་གཤམ་གསལ།

༡ ༼ ༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མེད་པ་ལྟ་བུའི་བསམ་བློ་བཏང་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ལས་ཀ་བྱེད་དགོས་ཀྱི་འདུག༽ཅེས་ནམ་རྒྱུན་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ནས་གསུངས་ཀྱི་ཡོད་པ་སྤྱི་དང་སྒོས་སུ་བོད་པ་མི་རེ་ངོ་རེ་ནས་འགན་རང་ལེན་དང་སྤྱི་འགན་ཁུར་ལེན་གྱི་ལམ་ནང་བསྐུལ་འདེད་གནང་ཡོད་ཅིང་། ནང་ཆོས་ཀྱི་བསྟན་དོན་ལྟར་རང་ཉིད་རང་གི་མགོན་ཡིན་ཞེས་པའི་དགེ་བསྐུལ་རང་བརྟེན་གྱི་ལམ་སྟོན་བླ་ན་མེད་པར་གྱུར་ཡོད།

༢ དེང་དུས་དམངས་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་དང་ཡོངས་སུ་མཐུན་པར་མ་ཟད། མི་སྒེར་བའི་ནུས་པ་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ནུས་པ་ལས་ཆུང་བ་ཡོད་པས། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདི་བཞིན་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་མ་ཡོང་བའི་ཡར་སྔོན་སྲ་ཐག་ཐག་ཅིག་བསྡོད་ཐུབ་པའི་གཞི་རྟེན་བསྐྲུན་ཟིན་པ་དང་། ༼ཨ་མའི་བུ་ལ་ཡོན་ཏན་ཡོད་ན། དགའ་ལྡན་ཁྲི་ལ་བདག་པོ་མེད༽ཅེས་པའི་བོད་རང་ལུགས་ཀྱང་འབུར་དུ་ཐོན་ཐུབ་ཡོད།

༣ ཐད་འདེམས་བཀའ་ཁྲི་ལོ་ལྔ་ཚན་རེ་ནང་དུ་བསྐྱར་དུ་གདམ་གྱི་ཡོད་པས། མང་ཚོགས་ཀྱི་འདོད་པ་མ་ཁེངས་ཚེ་སླར་ཡང་འདོད་བློ་བསྐྲུན་ཐུབ་མཁན་ཞིག་གདམ་ག་བྱེད་ཆོག་གི་ཡོད་པས། མི་ནུས་པ་ཅན་མང་བོ་ཞིག་ལ་ལམ་ཁ་བསྐྲུན་ཡོད་ལ། དེ་དག་གིས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ནང་བཞིན་གྱི་ནུས་པ་ཐོན་ཁག་པོ་ཡིན་ནའང་། ལྟོས་ས་ལྟོས་འཇོག་གིས་མང་མོས་རྩེ་བཏོག་ཡིན་པས། གནད་དོན་ཆེ་ཕྲ་གང་ཅིའི་ཐད་ཐག་གཅོད་ཀྱི་དབང་ཤུགས་ཡོངས་སུ་འཛོམས་ཡོད།

མཇུག་བསྡུ་བའི་ལས་འཆར་བཟོ་འགོད།

གོང་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དང་དམངས་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་རོབ་ཙམ་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཟིན་པའི་ཁུལ་ཡིན། ད་ལྟ་དྲི་བ་དྲིས་ལན་འགོ་འཛུགས་བྱེད་ཆོག དེ་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ཕྱི་འབྲེལ་དང་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ། ནང་སྲིད་གསུམ་གྱི་མ་འོངས་ལས་འཆར་ཐད་ཚན་ཆུང་བགོས་ནས་ལས་འཆར་བཟོ་འགོད་བྱེད་རྩིས་ཡིན་ལ། ལྷན་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་གླིང་དུ་སློབ་གཉེར་གནང་བཞིན་པའི་མཐོ་སློབ་དང་མཐོ་འབྲིང་གི་སློབ་ཕྲུག་ཤ་སྟག་ཡིན་ཙང་། གོ་སྐབས་འདི་བཟུང་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་དཔྱོད་འདོན་འོས་པར་མ་ཟད། ལས་འཆར་དེ་བཞིན་སྐུ་ངོ་དོན་གཅོད་མཆོག་ལ་ཐད་ཀར་འབུལ་བའི་གོ་སྐབས་ཀྱང་ལྷགས་ཟིན་པས། གཅིག་བྱས་ན་མ་འོངས་བཀའ་ཤག་གསར་བར་ཐུགས་ཕན་གསོ་བའི་རྒྱུ་རུ་མི་འགྱུར་བའི་ངེས་པའང་མེད་སྙམ།  དེ་བས། ཚན་ཆུང་གསུམ་དུ་བགོ་རྒྱུ་ཡིན་ལ། གཅིག་གཉིས་གསུམ། གཅིག་གཉིས་གསུམ་རིམ་བརྒྱུད་ཀྱིས་གཅིག་གི་རིགས་ཚན་ཆུང་གཅིག་དང་། གཉིས་ཀྱི་རིགས་ཚན་ཆུང་གཅིག གསུམ་གྱི་རིགས་ཚན་ཆུང་གཅིག་བཅས་སུ་དབྱེ་རོགས། དེ་ནས་ཚན་ཆུང་རེ་ནས་ཚན་གཙོ་རེ་གདམ་ནས་སྙན་བསྒྲོན་ཞུ་རོགས། ཚན་གཙོའང་ཆུང་ཆུང་ཞིག་རེད་མ་འདོད་ཨ། ཚན་གཙོ་རེ་རེའང་མ་འོངས་པའི་བཀའ་ཁྲི་རེ་རེར་སླེབས་སྲིད་པ་དང་། དེའི་ཐད་སོ་སོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་ང་རང་གིས་ཅིག་ལས་ཀི་ཡིན་བསམ་པའི་ཨུ་ཚུགས་དང་ཤེས་ཡོན། དྲང་ཚུགས་ལྡན་དགོས་པ་སྔོན་འགྲོའི་ཆ་རྐྱེན་ཡིན་པ་མ་བརྗེད་པ་གནང་རོགས། ཐུགས་རྗེ་ཆེ།

ལས་འཆར་བཟོ་འགོད།

དང་པོ། ཕྱི་སྲིད་ཐད་ཀྱི་ལས་འཆར་བཟོ་འགོད།

དེང་སྐབས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་གཉིས་ལ་འཕྲད་ཡོད།

༡ རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་སྒྲོམ་གཞིའི་འོག་ཏུ་ཐག་གཅོད་ཡོང་ཐབས་ལ་ལམ་འགྲོ་བྱུང་མེད་པ།

༢ རྒྱ་ནག་དེ་བཞིན་དཔལ་འབྱོར་ཐད་ལོ་རེ་རེ་བཞིན་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ཙང་དཔལ་འབྱོར་ལ་གྱོང་གུད་ཐེབས་ཀྱིན་པའི་དེ་རིང་རྒྱའི་ཤུགས་རྐྱེན་རྒྱལ་ཁབ་ཡོངས་ལ་ཐེབས་བཞིན་པ་དང་། དེ་དང་མཉམ་དུ་སྲིད་དོན་གྱི་དགོས་འདུན་ཡང་མཉམ་བསྲེས་བྱས་ཡོད་པས། བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་ཐག་གཅོད་ཡོང་བར་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་ནས་བཀག་རྒྱ་བྱེད་ཐུབ་ཡོད།

གནས་སྟངས་འདིའི་འོག་ནས་ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་བཞིན་ཐག་གཅོད་ཡོང་ཐབས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་འཛམ་གླིང་ནང་དྲིལ་བསྒྲགས་ཇི་ལྟར་བྱེད་འོས་པའི་ཐད་ལྷན་རྒྱས་ནས་ལས་འཆར་ཞིག་བཟོ་རོགས་གནང་།

གཉིས་པ། ཤེས་ཡོན་ཐད་ཀྱི་ལས་འཆར་བཟོ་འགོད།

དེང་སྐབས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་བརྒྱ་ཆའི་བདུན་ཅུའམ་བརྒྱད་ཅུའི་ཡིག་རྨོངས་སེལ་ཟིན་ནའང་ཆེད་ལས་པ་ཐོན་པ་ཧ་ཅང་གི་ཉུང་ཤས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། བོད་ནང་སྲིད་ཇུས་རྐྱེན་བྱས་ཆེད་ལས་མི་སྣ་ཡོང་བའང་ཁ་ཤས་ཤིག་ཡིན། འདི་ལ་འཕྲལ་ཕུགས་གཉིས་སུ་དབྱེ་འོས་པར་སྙམ།

༡ ཕུགས་ཀྱི་ཆ་ནས་བལྟ་སྐབས། གལ་སྲིད་མ་འོངས་པར་བོད་མིར་རང་དབང་ཐོབ་པའི་ཉིན་མོའང་ང་ཚོར་རང་ཁ་རང་གསོའམ་ལས་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཁྲོད་ཆ་ཤས་ལེན་པའི་ནུས་པ་ལྡང་ངེས་ཤིག་མེད་སྟབས། འདིའི་ཐད་ཆེད་ལས་པ་ཇི་ལྟར་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་འོས་པ་དང་།

༢  འཕྲལ་གྱི་ཆ་ནས་བོད་དོན་སེལ་ཐབས་གལ་འགེངས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བས། ཁྲིམས་ལུགས་དང་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་སོགས་ཀྱི་ཆེད་ལས་པ་ཇི་ལྟར་གསོ་སྐྱོང་གནང་རྒྱུའང་གལ་ཆེན་ནང་གི་དོན་ཆེན་ཞིག་ཡིན།

གོང་གསལ་འཕྲལ་ཕུགས་གཉིས་ཐད་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས་ཇི་ལྟར་གཞོག་འདེགས་གནང་དགོས་པར་ལས་འཆར་ཞིག་བཟོ་རོགས་གནང་།

གསུམ། ནང་སྲིད་ཐད་ཀྱི་ལས་འཆར་བཟོ་འགོད།

དེང་སྐབས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གཞིས་སྒར་ཆེ་ཁག་ཚང་མ་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་ཅིང་། འཚོ་རྟེན་གཙོ་བོ་ཚོང་ལས། རྨོ་འདེབས་ཙག་ཙིག སྦྱིན་བདག་གསུམ་ལ་བརྟེན་ཡོད་མོད། དབུལ་ཕྱུག་གི་ཧེ་བག་ཆེ་བ་དང་ཉམས་ཐག་མང་ཆེ་བར་སྦྱིན་བདག་ཕར་ཞོག་ཚོང་ལས་ཀྱང་མ་རྩ་མ་འདང་བའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་མུས་སུ་ཡོད་པར་མ་ཟད། སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་སློབ་མཐར་ཕྱིན་རྗེས་ལས་མེད་ཆགས་ཟིན་པའི་ན་གཞོན་ཡང་ཉུང་ཉུང་ཞིག་མིན། དེའི་ཁར་གསར་འབྱོར་བ་ལས་མེད་ཀྱང་མང་ནས་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པས། ལྷན་རྒྱས་ནས་གནས་སྟངས་འདི་གཞིར་བཟུང་སྟེ། ཁྱོད་རང་ཚོས་སློབ་སྦྱོང་གནང་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ཉམས་མྱོང་དང་སྦྲགས་ནས་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་ལས་འཆར་ཞིག་བཟོ་རོགས།

ཀློག་མཁན་སྤྱི་ནས་ལས་འཆར་ཁག་གསུམ་འདིའི་ཐད་བསམ་ཚུལ་ལྷུག་སྩོལ་ཡོང་བར་དགའ་བསུ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་པར་མ་ཟད། བརྗོད་གཞི་རང་སྟེང་གི་མ་འདུ་བ་སོགས་ལ་ཡོ་བསྲང་གནང་བར་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།