གྲིབ་ཡོར་མག་མོག་འོག་གི་བོད།

ཕུན་ཚོགས།

བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་དོན་གཅོད་ཁང་བརྒྱུད་དེ། ཕྱིར་བོད་ནང་དུ་ལོག་ཆོག་པའི་ཐོངས་མཆན་སྤྲོད་ཀྱིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་རགས་ཙམ་དཔྱད་པ།

            ཉེ་བའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གི་དོན་གཅོད་ཁང་བརྒྱུད་བོད་དུ་ལོག་མཁན་བོད་མི་རྣམས་ལ་མཐོང་མཆན་སྤྲོད་པ་དང་སྣེ་ལེན་གཟབ་རྒྱས་བྱེད་ཀྱིན་པའི་སྲིད་བྱུས་གཏིང་མི་ཚུགས་པ་ཞིག་སྤེལ་གྱིན་ཡོད་པ་འདི་ནི། རྒྱ་ནག་གི་རྩོམ་པ་པོ་ཁ་ཤས་ཀྱིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོའི་ལོ་མཇུག་ནས་གློ་བུར་བསྒྱུར་བཅོས་ཆེན་པོ་བཏང་བ་ལྟ་བུའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཀྱང་། རྩ་བའི་ཆ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་གཙོས་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་ལ་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་གང་ཡང་བཏང་མེད་ལ། རྒྱ་གཞུང་གི་དམིགས་ཡུལ་དང་ཕུགས་བསམ་གྱི་ངོས་ནས་ཀྱང་བསྒྱུར་བཅོས་གང་ཡང་བཏང་མེད་མོད། འོན་ཀྱང་ཉེ་བའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་གཙོས་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་ལ་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་ཐབས་ཁྱད་པར་པ་དང་། ཡང་ན་ཐོག་མ་ནས་འཛིན་བཞིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་འགྲུབ་ཐབས་ཆེད། སྲིད་བྱུས་སྤེལ་ཐབས་དམིགས་བསལ་བ་དང་མ་འདྲ་བ་དུ་མ་རབས་དང་རིམ་པར་འབྱུང་གིན་པ་འདི་ནི་འུ་ཚོས་མིག་འོག་ནས་འབོར་མི་ཉན་ཞིང་། དཔྱད་པས་གཡོལ་མི་རུང་པའི་གནད་འགག་གལ་ཆེན་དག་ཡིན།

དང་པོ། སྲིད་བྱུས་འདི་ཉིད་འདིང་དགོས་པའི་རྒྱབ་ལྗོངས།

སྲིད་བྱུས་འདི་ནི་རྣམ་པའི་ཐོག་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོའི་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༦ ཉིན་སྲིད་བློན་ཝུན་ཅ་པའོ་（温家宝）ཡིས་ཕྱི་སྡོད་ཀྲུང་གོའི་མི་སེར་རྣམས་ལ་བདག་པོ་རྒྱག་དགོས་ཚུལ་དང་། ཕྱི་སྡོད་སྤུན་ཟླ་མི་རིགས་རྣམས་མེས་རྒྱལ་དུ་ལོག་པར་དགའ་བསུ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར་བའི་བརྗོད་བབ་འོག་ནས་བྱུང་བའི་སྲིད་བྱུས་ཞིག་ཡིན་པའི་མངོན་ཚུལ་བྱུང་ཡོང་ནའང་། དོན་དངོས་སུ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོའི་བོད་ཀྱི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཞི་རྒོལ་གྱི་སྔ་ཕྱི་ལ་ ཉམས་ཞིབ་དང་། ཆོལ་གསུམ་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་བའི་ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོའི་ཤུགས་རྐྱེན་དང་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ནུས་པའི་སྐོར་ལ་ཉམས་ཞིབ་ཐེངས་མང་བྱས་རྗེས་ཀྱི་མཇུག་བསྡོམས་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་སྟངས་ཤིག་ཡིན་ལ། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོའི་བོད་ཀྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོའི་སྔ་གཞུག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་དང་ཁོར་ཡུག་བཅས་ལ་ཕྱིར་བལྟས་བྱས་རྗེས། རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་བློ་འདོན་པས་སྣེ་ཁྲིད་དང་སློབ་སྟོན་བརྒྱུད་ཉེན་གཡོལ་གྱི་བྱེད་ཐབས་འཚོལ་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན།

གནས་ཚུལ་འདིར་རྒྱ་ནག་གི་རྩོམ་པ་པོ་ཚའོ་ཁྲང་ཆིན་གྱི་རྩོམ་ཡིག་<<རྒྱ་དམར་གྱི་མཐའ་འཁྱོལ་དཀའ་བའི་སྲིད་བྱུས>>ཞེས་པར་བརྗོད་དོན། “སྤྱིར་ད་ལྟའི་རྒྱ་དམར་གཞུང་ནི་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཧྥ་ཤི་སི་སྒེར་གཅོད་རིང་ལུགས་པའི་ཕྱོགས་སུ་འཕེལ་གྱིན་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་ནག་མི་རིགས་སྤྱི་དང་སྒོས་སུ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་མང་དག་ཅིག་རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་སྤྱོད་སྟངས་ལ་ཞེན་ཁ་ལོག་བཞིན་ཡོད།”ཅེས་དང་། “གནས་ཚུལ་དེར་བསྟུན་བོད་གཙོས་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་ཅིག་གིས་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་རྩོད་པའི་ལམ་ཏུ་ཞུགས་ཤིང་། འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ནུས་ཤུགས་ཀྱང་རྣོ་དབལ་ཅན་དུ་གྱུར་བས། རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་དུས་ཡུན་ངེས་ཅན་ཁྲོད་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ནུས་པ་བླ་ལྷག་ཏུ་ཐོན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཁག་ལ་ཉམས་ཞིབ་བྱས་ཡོད། ཉམས་ཞིབ་ཁྲོད་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ནུས་པ་གཙོ་བོ་འདོན་མཁན་ནི་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་སྡོད་པའི་བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་ཐོབ་ཡོད་ཅིང་། ནུས་ཤུགས་དེ་དག་ཉམས་དམས་སུ་གཏོང་ཆེད་དང་རྩ་དོན་ཁ་འཐོར་ཏུ་གཏོང་ཆེད། སྲིད་བློན་ཝུན་གྱིས་“ཕྱི་སྡོད་ཀྲུང་གོའི་མི་སེར་”ཞེས་མཛའ་སེམས་ཆེན་པོ་ཡོད་མདོག་བསྟན་ཡོད།”ཅེས་ཟེར།

ཡང་གནས་ཚུལ་འདིར་ད་ལོའི་སྤྱི་ཟླ་ ༢ བའི་ཚེས་ ༢ ཉིན་ཨ་པོ་ལོ་རྒྱ་ཡིག་དྲ་བར་རྩོམ་པ་པོ་ཀྲུང་ནན་ཁཱི་ཟེར་བ་ཞིག་གིས་དྲ་རྩོམ་ཞིག་སྤེལ་བའི་ནང་། “ཉེ་བའི་ཆར་ཝུན་གྱིས་མཛའ་སེམས་ཆེ་མདོག་གིས་ཕྱི་སྡོད་སྤུན་ཟླ་མི་རིགས་རང་རྒྱལ་དུ་ལོག་པར་སྣེ་ལེན་དང་རོགས་རམ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཚུལ་གྱི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་ཉན་འཇོག་གཟབ་ནན་བྱ་དགོས། གནས་ཚུལ་འདིའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་ངོ་མ་ནི། བོད་དང་ཡུ་གུར། ད་དུང་རྒྱ་རིགས་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་དང་། རྩ་རླུང་ཆོས་འཁོར་ཕྱོགས་ཁག་གི་མི་བཅས་རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་ཁ་གཏད་དུ་ལངས་མཁན་ཁོ་ན་འདུས་ཡོད།”ཅེས་དང་། གཞན་ཡང་ཏ་ཅེ་ཡོན་(大纪元)རྒྱ་ཡིག་དྲ་བར་མི་རབས་གསར་བའི་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་པའི་ནུས་ཤུགས་སྐོར་ནས་གླེང་བའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ལས། “རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྟངས་ལས་བལྟས་ན། ༡༩༥༩ ལོར་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་བོད་པ་ཁྲི་ཕྲག་དུ་མ་དང་མཉམ་དུ་བཙན་བྱོལ་ལ་ཕེབས་པ་ནས་ ༡༩༨༤ ལོའི་བར་རྒྱ་ནག་དང་བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་གཉིས་བར་ལྷ་སའི་སྐུ་དྲག་དང་བཅིང་གྲོལ་དམག་བར་གྱི་ཆ་རྒྱུས་ཙམ་ལས་ཕན་ཚུན་གྱི་དངོས་ཡོད་སྤྱི་ཚོགས་ལ་རྒྱུས་ལོན་གང་ཡང་མེད་ཅིང་། ཁྱད་པར་དུ་བོད་ཕྱོགས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཉེ་རབས་ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཤུགས་བཅས་ལ་རྒྱུས་ལོན་ཆེན་པོ་མེད་སྟབས། ལོ་རབས་གསུམ་ལྷག་གི་ཡུན་ལ་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཆབ་སྲིད་གྱི་ཐུགས་དགོངས་དང་། ཕུགས་འདུན་ལ་མངོན་གསལ་དོད་པོའི་གྲུབ་འབྲས་གང་ཡང་ཐོན་མེད་མོད། ལོ་རབས་བརྒྱད་བཅུ་བ་ནས་བོད་ནས་གསར་དུ་ཐོན་པའི་མཇལ་བ་དང་། གནས་སྐོར་པ། སྒོས་སུ་བོད་ནས་སློབ་སྦྱོང་ཅུང་ཐོབ་ཅིང་རྒྱ་ནག་གི་ཉེ་བའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་བབ་ཅུང་མཐོང་མྱོང་མཁན་ཤེས་ཡོན་པ་ཁག་ཅིག་སླེབས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ནུས་ཤུགས་བླ་ལྷག་གིས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་། གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་གཏིང་ཟབ་ཐོན་ཏེ་བོད་ནང་གི་ལས་འགུལ་ཅི་རིགས་ལ་སྣེ་ཁྲིད་ཀྱི་ནུས་པ་ཐོན་པའི་ངོས་འཛིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།” ཅེས་ཟེར།

གོང་བརྗོད་གནས་ཚུལ་འདི་དག་ལ་ག་ལེར་བལྟས་དུས། རྒྱ་ཕྱོགས་ནས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ནུས་པའི་སྐོར་ལ་འཛིན་པའི་ལྟ་ཚུལ་མདོ་ཙམ་རྒྱུས་ལོན་ཐུབ་ཅིང་། རྒྱུས་ལོན་འདི་དག་དཔང་ལ་བཞག་སྟེ་བལྟས་པ་ཡིན་ན། སྤྱིར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་བོད་རྒྱ་མི་རིགས་བར་གྱི་རྩོད་ཉོག་ཅེས་པ་ཞིག་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ཁས་ལེན་བྱ་འདོད་ཀྱིན་མེད་ལ། “བོད་ཀྱི་གནད་དོན་”ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་སྟེང་གླེང་སློང་ཙམ་ཡང་བྱེད་འདོད་ཀྱིན་མེད་ཚུལ་སྤྱི་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་ལྟར། བོད་རྒྱའི་གནད་དོན་ཐད་རྒྱ་ཕྱོགས་ནས་ནར་འགྱང་དང་། ཕྱི་བཤོལ། རྫུན་སྒྲིག ཉེན་ཡོལ་བཅས་བྱས་རྗེས་གནས་ཚུལ་རང་ཤུགས་ཀྱིས་འཇགས་འགྲོ་བའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཀྱང་། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོའི་བོད་ས་ཡོངས་ཀྱི་ཞི་རྒོལ་རྔམ་སྟོན་དང་། རྒྱ་ནག་གི་དྲག་ཤུགས་ལ་མགོ་བོ་མི་སྒུར་བའི་དཔའ་ཉམས་ཆེར་བསྐྱེད་ཀྱི་རྣམ་པ་དངོས་སུ་མཐོང་རྗེས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མིག་སྔའི་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་འཛིན་པའི་ལྟ་ཚུལ་དང་། བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ནུས་པའི་སྐོར་ལ་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེར་བསྐྱར་ཞིབ་ཐེངས་གཅིག་བྱེད་དགོས་ཐུག་ཡོད།

བསྐྱར་ཞིབ་འདིའི་ཁྲོད་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ངེས་ཤེས་ར་འཕྲོད་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ནི། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ལོའི་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༣༡ ཉིན་རྒྱ་ནག་མི་མང་འཐུས་ཚོགས་སྐབས་དྲུག་པའི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གཉིས་པར་<<མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས>>ལ་གྲོས་མཆམས་བྱུང་སྟེ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པ་ནས། རིམ་བཞིན་བོད་ནང་གི་གནས་ཚུལ་ཞི་འཇམ་ཡོང་རྒྱུར་ངོས་འཛིན་བྱས་པ་མ་ཟད། བོད་གྱི་དཔལ་འབྱོར་འཛུགས་སྐྲུན་ཐད་ཤུགས་སྣོན་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་འཐབ་རྩོད་དང་། རང་དབང་བརྩོན་ལེན་གྱི་སེམས་ཁམས་དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་ཀྱི་བསླུ་ཐབས་བྱེད་ཐུབ་པའི་ངོས་འཛིན་སོགས་བྱས་པའི་ཞོར་ལ། རྒྱ་གར་དུ་སྡོད་པའི་བོད་པའི་བཙན་བྱོལ་གྱི་གཞིས་ཆགས་ཁག་དང་། གཞུང་དང་སློབ་གྲྭ དགོན་པ་ཁག་གི་འཚོ་བའི་གནས་བབ་སྐྱོ་བོ་ཡོད་པ་བཅས་ལ་དམིགས་ཏེ། ༡༩༨༤ ལོའི་རྗེས་ནས་བོད་པ་གང་མང་མངོན་གསལ་མ་ཡིན་པའི་སྲིད་བྱུས་འོག་བཙན་བྱོལ་དུ་འགྲོ་བ་དང་། གནས་མཇལ་དུ་འགྲོ་བ་བཅས་ལ་དམ་དྲག་ཆེར་མ་བྱས་པར་གུ་ཡངས་ཀྱི་རྣམ་པ་བསྟན་ཡོད།

དགོས་དོན་སྲིད་བྱུས་འདིའི་འོག་བོད་ནང་གི་བོད་མི་སེར་སྐྱ་མང་པོའི་སེམས་ཁམས་ལྷོད་གཡེང་དུ་གཏོང་ཐུབ་པ་དང་། གཉིས་ནས་བོད་ཀྱི་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་སུ་བཙན་བྱོལ་བའི་མི་འབོར་གློ་བུར་འཕེལ་བ་ཡིན་ན། བཙན་བྱོལ་གཞུང་གིས་མི་མང་གི་འཚོ་བའི་བཀོད་སྒྲིག་ལ་དཀའ་ངལ་ལྷག་མ་སྤྲོད་ཐུབ་པ་དང་བསྟུན། བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ནུས་ཤུགས་ཉམས་དམས་སུ་འགྲོ་བའི་ངོས་འཛིན་གཙང་མ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ལ། ༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་འདས་རྗེས་བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཟེར་བ་དེ་མིང་ཙམ་དང་། སྐད་འབོད་ཙམ་གྱི་ངང་ཡལ་འགྲོ་བའི་ངོས་འཛིན་ཡང་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།

འོན་ཀྱང་ ༢༠༠༨ ལོར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གནས་བབ་དང་མཐུན་རྐྱེན་སོགས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་དབྱེ་ཞིབ་པ་དག་གི་ཚོད་དཔག་དང་ལྡོག་ཕྱོགས་སུ་ཕྱིན་པ་མ་ཟད། ༢༠༠༨ ལོའི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོའི་སྐབས་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་རྒྱ་ཆེ་རུ་སོང་ཞིང་། ལས་འགུལ་དེར་ཞུགས་མཁན་དང་ལས་འགུལ་གྱི་སྣེ་ཁྲིད་པ་གང་མང་ཞིག་མི་རབས་གསར་བའི་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་དང་། ༡༩༨༤ ལོའི་རྗེས་སུ་བོད་ནས་གསར་དུ་བཙན་བྱོལ་དུ་སླེབས་མཁན་རྐྱང་ཡིན་པ་མ་ཟད། བོད་ནས་རྒྱ་གར་དུ་གནས་མཇལ་དུ་སྐྱོད་མཁན་དང་། ཕ་མ་སྤུན་མཆེད་བོད་དུ་ཡོད་པའི་བོད་པ་གསར་འབྱོར་བ་དག་བརྒྱུད་བོད་ནང་གི་ཞི་རྒོལ་འདི་ཉིད་གོ་རིམ་ལྡན་པ་དང་། ནུས་པ་ལྡན་པའི་ལས་འགུལ་ཞིག་ཏུ་གྲུབ་པས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཧ་ལས་ཧོན་འཐོར་དུ་བཅུག་ཡོད།  

གནས་ཚུལ་འདིར་ཆེད་ལས་ཉམས་ཞིབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་གསལ་འདོན་བྱས་པ་ལྟར། དོན་དངོས་ཐོག་རང་དབང་ལུང་པར་གནས་ཤིང་ཕ་མ་སྤུན་མཆེད་བོད་དུ་ཡོད་པའི་བོད་པ་གསར་འབྱོར་བ་དག་ནི་ ༡༩༨༤ ལོའི་རྗེས་ནས་བཙན་བྱོལ་དུ་སླེབས་པའི་བོད་པ་གསར་འབྱོར་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ། ཁོང་ཚོའི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་བོད་དུ་ཡོད་པའི་ཕ་མ་སྤུན་མཆེད་ཚོར་བདེ་སྡུག་ལྷན་ཞུ་བྱ་རྒྱུ་དང་། རང་དབང་ལུང་བར་ཇི་ལྟར་འཚོ་བ་རོལ་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་སོགས་ཕན་ཚུན་ལ་གནས་ཚུལ་གསར་ལེན་བྱ་རྒྱུ་ནི་འགོག་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་བརྟེན། བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་གང་ཡོད་ཁོང་ཚོ་བརྒྱུད་ཤེས་རྟོགས་ཡོང་རྒྱུ་ཡང་མིའི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་འཁོར་ཕྱོགས་བཅོས་ཐབས་མེད་པ་དེ་ཡིན་ཕྱིར། དང་ཐོག་ཁོ་བ་ཚོས་བཙན་བྱོལ་གཞུང་ལ་དཀའ་ངལ་ལྷག་མ་སྤྲོད་ཕྱིར་ཆེད་གཏོང་བྱས་པའི་བོད་པ་གསར་འབྱོར་བ་དག་ནི་རང་དབང་ལུང་པ་ནས་ཕྱིར་བོད་ནང་ལོགས་སུ་གནས་ཚུལ་སྐྱེལ་མཁན་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་ནང་གི་གནས་ཚུལ་དང་རྒྱ་དམར་གྱི་ཆབ་སྲིད་གནས་བབ་སོགས་རང་དབང་ལུང་བར་གོ་བརྡ་སྤྲོད་མཁན་དུའང་གྱུར་ཡོད། དེར་བརྟེན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕ་མ་སྤུན་མཆེད་བོད་དུ་ལུས་པའི་བོད་པ་ཚོ་ནི་ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་སྐབས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་དང་། བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཁྲོད་ལས་འགུལ་གྱི་ནུས་ཤུགས་སྤེལ་མཁན་དང་ཤུགས་རྐྱེན་འདོན་མཁན་གཙོ་བོར་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཁོང་ ཚོ་བརྒྱུད་བོད་ནང་གི་བོད་མི་རེ་རེའི་སེམས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་གནས་བབ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་གནས་བབ་ཐད་གཤིབ་བསྡུར་བྱེད་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་མ་ཟད། དམངས་གཙོ་དང་རང་དབང་གི་གོ་དོན་གསལ་རྟོགས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་བྱས་ཤིང་། སྒོས་སུ་༧གོང་ས་མཆོག་གི་མཛད་འཕྲིན་ཁག་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་ལ་ཡིད་ཆེས་ཐོན་པ་བཅས་ཀྱང་བྱུང་སྟབས། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དམ་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ནུས་ཤུགས་རྒྱ་ཇེ་ཆེ་དང་། གཏིང་ཇེ་ཟབ་ཏུ་བཏང་བར་ངོས་འཛིན་ཞིབ་ཙམ་བྱུང་ཡོད། དེ་བས་རྒྱ་གཞུང་གིས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ལོར་མི་མང་འཐུས་ཚོགས་སྐབས་དྲུག་པའི་རྗེས་ཀྱི་རྨི་ལམ་དེ་མངོན་གྱུར་བྱེད་ཐབས་མེད་པའི་སྟོང་འདང་ཞིག་ཏུ་གྱུར་བ་ཚོར་ཞིང་། དེ་སྔའི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཐད་བཟུང་དང་འཛིན་བཞིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དང་། བོད་ནང་ལོགས་སུ་གནས་བབ་ཞི་འཇགས་ཐད་འཛིན་གྱིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ་གཉིས་ལམ་ལྷོང་མ་ཡོང་བའི་སྲིད་བྱུས་ལྷག་མ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་བའི་ངོས་འཛིན་ཡང་གསལ་བོ་ཐོབ་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གོང་གི་ཤེས་རྟོགས་འདི་དག་དང་གནས་བབ་འདི། ཡང་ན་བོད་རྒྱའི་བར་གྱི་མིག་སྔའི་གནད་དོན་འདི་དག་གཞི་ལ་བཞག་སྟེ། རྒྱ་གཞུང་གིས་མགྱོགས་མྱུར་ངང་སྔར་ཡོད་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་སམ། བཙན་བྱོལ་ཁྲོད་ཀྱི་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ནུས་ཤུགས་ཉམས་དམས་སུ་གཏོང་འདོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་ཕྱོགས་ལ་འགྱུར་བ་ཕྲན་ཙམ་བཏང་སྟེ། མུ་མཐུད་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་འཐབ་རྩོད་ལ་བཀག་འགོག་དང་། ནུས་ཞན་ཉམས་དམས་སུ་གཏོང་བར་འབད་བརྩོན་ཞུ་རྒྱུ་ནི་ཅིས་ཀྱང་གཡོལ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་བས་རྒྱ་རིགས་རྩོམ་པ་པོ་ཚའོ་ཁྲང་ཆིན་གྱིས་བརྗོད་དོན་ལྟར། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཆེད་ལས་ཉམས་ཞིབ་པ་བསྐོང་འགུག་ཐེངས་མང་བྱས་པ་དང་། ཆབ་སྲིད་སློབ་སྟོན་པ་སོགས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་བཞིན་ཉེ་ལམ་བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་ཚོ་རྒྱ་ནག་གི་དོན་གཅོད་ལས་ཁུངས་ཁག་བརྒྱུད་ཕྱིར་བོད་དུ་ལོག་ཆོག་པ་དང་། སྲིད་བློན་ཝུན་གྱིས་ཕྱི་སྡོད་སྤུན་ཟླ་རྣམས་ལ་གཞུང་གིས་བདག་པོ་བྱ་རྒྱུ་དང་། སྣེ་ལེན་གཟབ་རྒྱས་བྱ་དགོས་ཚུལ་གྱི་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པ་རེད་ལ། ཁྱབ་བསྒྲགས་འདི་ནི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ཉམས་ཞིབ་བྱས་པའི་མཐའ་བསྡོམས་གསར་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། ཁྱབ་བསྒྲགས་འདི་བརྒྱུད་རྒྱ་ནག་གི་དོན་གཅོད་ཁག་ནས་ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་མི་རྣམས་དང་། བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་མང་པོ་དོན་གཅོད་ཁང་བརྒྱུད་དེ་ཕྱིར་མེས་རྒྱལ་དུ་རང་དབང་གིས་ལོག་ཆོག་པའི་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱངས་ཡོད།  

གཉིས་པ། སྲིད་བྱུས་འདིའི་ཁ་གཏད་ཡུལ་དངོས།

གོང་བརྗོད་ཁྱབ་བསྒྲགས་འདིའམ་སྲིད་བྱུས་འདིས་བོད་ཀྱི་ཞི་རྒོལ་དང་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་སོགས་ལ་སྣང་མེད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་མངོན་གྱི་ཡོད་ནའང་། དོན་དངོས་ཐོག་འདིས་རྒྱབ་ཕྱོགས་ཀྱི་གནད་དོན་གཉིས་ལ་ཁ་གཏད་ཡོད།

དང་པོ། སྤྱིར་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་གྱི་འགག་རྩ་གཙོ་བོ་ནི་བོད་གཞིས་ལུས་མི་མང་ཡིན་པ་དང་། གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་འཕག་ཚག་ནི་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཤིན་ཏུ་གནོད་པའི་ན་ཟུག་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་དོན་སྨིན་ཡོང་མིན་ཡང་བོད་ནང་དུ་སྡོད་པའི་བོད་པ་རྣམས་ལ་རགས་ལས་ལ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ནས་བོད་དོན་ལ་དོ་སྣང་དང་གསོན་ཤུགས་ལྡན་པའི་ནུས་པ་འདོན་ཐུབ་པའང་བོད་དུ་ཡོད་པའི་མི་མང་དང་། མི་མང་དེ་དག་གི་བསམ་འདུན་དང་ཀུན་སྤྱོད། ལས་རིགས་དང་སྙིང་སྟོབས་བཅས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན། ཤུགས་རྐྱེན་འདི་དག་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོ་གདོང་ས་ལ་འདྲུད་དགོས་ཐུག་པ་མ་ཟད། འཛམ་གླིང་མི་མང་དང་སྲིད་གཞུང་ཁག་གིས་སྡང་སྡིགས་ཀྱང་གང་མང་རག་དགོས་ཐུག་ཡོད་རྐྱེན། གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་བསམ་འདུན་ལ་བཅོས་བསྒྱུར་དང་། གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཁ་འཐོར་དུ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་སྲིད་བྱུས་འདིའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་དང་གལ་འགངས་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན།

གཉིས་ པ། གོང་དུ་བརྗོད་པ་ལྟར་གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་སེམས་ཀྱི་མོས་ཁ་ཕྱོགས་ས་དང་། སྙིང་གི་རེ་བ་བཅོལ་ས་ནི་༧གོང་སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་འཐུས་ཚབ་མི་སྣ་དང་དེ་འབྲེལ་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་ཡིན་ཞིང་། དེ་བཞིན་༧གོང་ས་མཆོག་དང་བཙན་བྱོལ་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གི་ལས་རིམ་ཡང་གཞིས་ལས་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་ལ་ཕྱོགས་ཅི་ཐུབ་བྱེད་ཀྱིན་པ་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཙམ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་གདེང་འཇོག་དང་དོ་སྣང་གསར་བ་ཡོང་བའི་གཞི་རྩ་གལ་ཆེན་ཆགས་ཡོད། གཞིས་བྱིས་གཉིས་མ་གྲོས་གཅིག་མཐུན་གྱིས་ལྟ་བ་གཅིག་དང་ལངས་ཕྱོགས་གཅིག་གི་སྒང་ལ་བསྐྱོད་ཐུབ་པས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་སེམས་འཚབ་དང་གནོད་ཤུགས་རྣོན་པོ་སྤྲོད་ཀྱིན་པ་ཡིན། དེ་ལྟའི་གནོད་ཤུགས་ཡོང་གཞིར་གྱུར་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ནི་གོང་དུ་བརྗོད་པ་ལྟར་ ༡༩༨༤ ལོའི་རྗེས་སུ་བོད་ནས་གསར་དུ་ཐོན་པའི་བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་དག་ཡིན་ལ། ཁོང་ཚོ་བརྒྱུད་གཞིས་བྱིས་གཉིས་བར་འབྲེལ་ལམ་རླུང་གིས་མི་ཁོག་པ་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་པར་བརྟེན། བཙན་བྱོལ་ལུང་པའི་ནང་གི་བོད་པ་གསར་འབྱོར་རྣམས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་དང་གྲངས་འབོར་ཉུང་དུ་གཏོང་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ཡང་ཐེངས་འདིའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ཁ་གཏད་ཡུལ་གཙོ་བོ་གཅིག་ཡིན།

གོང་བརྗོད་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ཁ་གཏད་ཡུལ་འདི་གཉིས་ལེགས་གྲུབ་ཡོང་ཐབས་དང་དམིགས་ཡུལ་འགྲུབ་ཐབས་ཁོ་ནའི་ཆེད། གསར་དུ་འབྱོར་བའི་བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་ཕ་མ་གཉེན་ཉེ་དང་ཁ་བྲལ་ཞིང་། དུས་ཡུན་རིང་བོར་ཕ་ཡུལ་གྱི་འཚོ་བ་དང་ཁ་བྲལ་པའི་འཚོ་བའི་གནས་བབ་དང་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་ཉམས་ཞིབ་རགས་ཙམ་བྱས་རྗེས། བཙན་བྱོལ་གྱི་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་དཀའ་སྡུག་དང་། ཉེ་བའི་ཆར་བོད་ནས་གསར་དུ་འབྱོར་བའི་བོད་པ་རྣམས་རྒྱ་གར་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་འབྲེལ་འདྲིས་དཀའ་བ། བཙན་བྱོལ་གྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གིས་འཚོ་བའི་བཀོད་སྒྲིག་ལ་དང་ལེན་བྱེད་དཀའ་བའི་གནས་ཚུལ་འབྱུང་གི་ཡོད་པ། བཙན་བྱོལ་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་མཉམ་གཤིབ་དཀའ་བ་སོགས་ཡོང་གི་པའི་འཚོ་བའི་གནས་བབ་རྣམས་གཞི་ལ་བཞག་སྟེ། རེབ་འདིའི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་ཐབས་འདི་བརྒྱུད་བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་མང་པོ་ཕྱིར་བོད་དུ་ལོག་པར་དགའ་བསུའི་རྣམ་པ་བསྟན་པ་དང་། རྣམ་པ་དེ་བརྒྱུད་བཙན་བྱོལ་བོད་པ་གང་མང་ཞིག་གི་དཀའ་ངལ་དང་སེམས་ཚོར་སོགས་ཞི་བར་བྱེད་ཐུབ་པར་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། དེར་བསྟུན་བོད་ནང་གི་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་དང་འཚོ་བའི་རྨང་གཞི་བཅས་ཡར་རྒྱས་བཏང་བ་དང་ལྷན། ཐོངས་མཆན་སྤྲོད་པ་དང་སྣེ་ལེན་བཟང་པོ་བྱེད་རྒྱུའི་ལམ་ཡིག་གསར་བ་དང་རྣམ་འགྱུར་གསར་པ་བསྟན་པའི་རྣམ་འགྱུར་འདིའི་འོག་ནས་བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་གང་མང་ཞིག་དང་། ཕ་མ་སྤུན་མཆེད་བོད་ནང་དུ་ཡོད་མཁན་གང་མང་ཕྱིར་ལོག་མཚམས། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་དང་གཞིས་ལུས་མིང་མང་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ཟམ་ཕྲ་རུ་འགྲོ་སྲིད་པ་དང་། འབྲེལ་ལམ་ཇེ་ཕྲར་སོང་བའམ་འབྲེལ་ལམ་ཉུང་དུ་སོང་བ་དང་བསྟུན་ཏེ། གཞིས་བྱེས་གཉིས་བར་ཧེ་བག་ཀྱང་གང་འཚམས་ཤིག་ཤོར་སྲིད་པས། ཧེ་བག་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་ཕྱོགས་ཀྱི་གོ་སྐབས་རྩ་ཆེ་ཤོས་སུ་བེད་སྤྱད་དེ་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གི་སེམས་ཁམས་དང་། ཛ་དྲག་གི་གནས་བབ་བཅས་གནས་སྐབས་ཞི་འཇམ་དུ་ཡོང་བའི་རེ་བ་དང་རྨི་ལམ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་རེད།

དོན་དངོས་ཐོག བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་ལ་སྣེ་ལེན་གང་བཟང་བྱེད་པའི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་བ་དང་ལྷན། དེའི་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲོད་ཡུལ་གཙོ་བོ་བོད་དང་ཡུ་གུར་གཙོས་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་གི་ཞི་རྒོལ་དང་རྔམ་སྟོན་སོགས་ལ་དྲག་གནོན་བྱ་ཆེད་རྒྱ་ནག་གིོ་རྒྱལ་སྲུང་དམག་མི་ཁྲི་བརྒྱད་བཅུ་ལྷག་དྲག་ཆས་ཉེན་རྟོག་པར་བསྒྱུར་བ་དང་། བོད་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ། ཆེད་ལས་པ། དགེ་འདུན་པ། སློབ་མ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། བོད་ནང་ལོགས་ཀྱི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་མཁན་སྤྱི་དང་། སྒོས་སུ་ཤེས་ཡོན་པའི་སྡེ་ལ་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་འདོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཤིག་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པའི་སྣང་ཚུལ་དང་གྲིབ་ཡོར་མག་མོག་གི་རྣམ་པ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཞིག་གི་འོག་ཁུ་སིམ་པོར་གནས་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན།