སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་དབུ་འཛུགས་གནང་བ་དང་བསྟུན་ཏེ། བདམས་ཐོན་སྤྱི་འཐུས་ཁག་ཅིག་ལ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་ཁག་ཅིག་ངོས་འཛིན་དང་། དེ་དག་སེལ་ཐབས་སུ་དགོངས་འཆར་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་ཐོག་བསམ་ཚུལ་བསྡུས་ཡོད།
མདོ་སྨད་སྤྱི་འཐུས་སྒྲོལ་དཀར་སྐྱབས་ལགས་སུ་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་མང་པོ་ཞིག་ལས་མེད་དུ་ལྷག་སྟེ་འཚོ་བར་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པའི་ཐད་དགོངས་འཆར་ག་རེ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན།
མདོ་སྟོད་སྤྱི་འཐུས་དབྱངས་ཅན་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་སུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ས་གནས་ཁག་སོ་སོའི་གཞིས་ཆགས་སྲ་བརྟན་དང་མུ་མཐུད་རྒྱུན་གནས་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་ཐད་ལ་ཐབས་ལམ་གང་འདྲ་མཐོང་གི་ཡོད་མེད་དྲིས་སྐབས་ཁོང་བརྗོད་དོན། ང་རང་ཤིས་ལོང་ནས་ཡིན་ཞིང་། ང་ཚོའི་གཞིས་ཆགས་ལ་ཞིང་ཁ་མེད་ནའང་། གཞིས་ཆགས་ཁ་ཐོར་དུ་འགྲོ་བའི་ཉེན་ཁ་དེ་ཙམ་ཡོད་པ་མ་རེད། ས་གནས་དེའི་འཚོ་ཐབས་གཙོ་བོ་བལ་གོས་ཀྱི་ཚོང་ལས་ཡིན་དུས་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་གང་འཚམ་ཡག་པོ་ཡོད། མ་འོངས་པར་ཡང་ཚོང་ལས་ཐོག་ཤུགས་རྒྱག་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་གཞིས་ཆགས་སུ་སྡོད་ཐུབ་རྒྱུར་ཕན་ཐོགས་ཡོང་གི་རེད། ལྷག་པར་དུ། བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་གཞན་ཁག་ལ་མཚོན་ན། སོ་སོའི་ཞིང་ཁ་དེ་རྒྱ་གར་ཡུལ་མིའི་ལག་ཏུ་མི་ཤོར་བ་དང་། བེད་མེད་དུ་མི་འགྲོ་བའི་ཆེད་དུ་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་ཞིང་ལས་རིག་པའི་སློབ་ཚན་ཐོག་རིག་གཅིག་རྐང་འཛིན་བྱས་ཏེ། གཞིས་ཆགས་ཀྱི་ཞིང་ཁ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་བྱ་དགོས་ཀྱི་འདུག དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་ཞིང་ཁ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། གཞིས་མིའི་དཔལ་འབྱོར་རང་བཞིན་གྱིས་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བ་རེད། སྤྱིར་བཏང་མི་སྒེར་རེ་རེའི་ངོས་ནས་སྤྱི་དོན་ཐོག་ལས་ཀ་བྱ་རྒྱུའི་འདུན་པ་ཞིག་དགོས་པ་རེད། ང་རང་གིས་ད་བར་ཤིས་ལོང་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཐོག་ལས་ཀ་ཆུང་ཚགས་རིགས་མང་པོ་བྱས་མྱོང་ཡོད། དཔེར་ན། སྐབས་ཤིག་ལ་ཤིས་ལོང་དགའ་ལྡན་ཆོས་གླིང་དགོན་དུ་ལྕགས་ར་བསྐོར་རྒྱུའི་ལས་མགོ་བཙུགས་སྐབས། རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་ཚོས་མི་འདོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཤུགས་ཆེན་བསྟན་ཏེ་བཀག་འགོག་བྱས་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། ས་གནས་ཡུལ་མིའི་རྒྱལ་རྒྱུད་མགོ་ཁྲིད་ཟུར་བ་ངོ་ཤེས་ཤིག་ཡོད་པ་ཁོང་གི་སར་བཅར་ཏེ་དཀའ་ངལ་ཞུས་ཏེ། ལྕགས་ར་བསྐོར་རྒྱུའི་ལས་གཞི་དེ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བ་རེད། དེ་བཞིན། དགོན་པའི་གྲྭ་བ་དང་ས་གནས་བོད་པ་ཚོར་འཐུང་ཆུའི་དཀའ་ངལ་རིམ་པར་འཕྲད་སྐབས། ང་རང་མངའ་སྡེ་དེའི་བློན་ཆེན་ཞིག་དང་དངོས་སུ་ཐུག་འཕྲད་ཀྱིས་དཀའ་ངལ་དེའི་གནས་སྟངས་སྐོར་བཤད་དེ་འཐུང་ཆུའི་དཀའ་ངལ་ཡང་སེལ་ཐུབ་པ་བྱུང་སོང་། ཞེས་བརྗོད་སོང་།
མདོ་སྨད་སྤྱི་འཐུས་ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིགས་ལགས་སུ་བོད་རིགས་ན་གཞོན་མང་པོ་ཞིག་གིས་མྱོས་རྫས་རིགས་འདྲ་མིན་སྤྱོད་ཀྱིན་ཡོད་པའི་དཀའ་ངལ་དེའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་གང་ལ་ཐུག་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས་ལན་འདེབས་བྱས་དོན། དཀའ་ངལ་དེའི་འབྱུང་ཁུངས་ཕལ་ཆེར་ཕ་མ་ཚོ་སོ་སོའི་ལས་ཀར་མགོ་འཁོར་བའི་སྟབས་ཀྱིས། སྔོན་ཆད་ཀྱི་མི་རབས་རྒན་པ་ནང་བཞིན་ཕྲུ་གུར་སློབ་གསོ་རྒྱག་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། བར་ལམ་ཞིག་ནས་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སྟངས་གང་འཚམ་ཡག་པོ་ཆགས་ཡོད་སྟབས། ཕྲུ་གུ་ཚོའི་ལག་ཏུའང་སྒོར་མོ་མང་པོ་རག་གི་ཡོད་པ་རེད། རྒྱུ་མཚན་དེའི་དབང་གིས། རྒྱབ་ལོགས་ནས་སློབ་གསོ་སྤྲོད་མཁན་མེད་པ་དང་། དེའི་ཐོག་སྤྱི་ཚོགས་ཐོག་བྱ་སྤྱོད་འདྲ་མིན་སྤེལ་རྒྱུའི་དཔེ་བལྟ་ས་མང་པོ་ཡོད་པ། དཔེ་དེ་དག་ལག་ལེན་དུ་འཁེལ་རྒྱུར་དཔལ་འབྱོར་ཡང་འདང་ངེས་ཡོད་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ཕ་མ་འདི་རིགས་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་འགན་འཁྱེར་གྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། བྱིས་པ་ནི་མ་འོངས་པའི་སོན་རྩ་ཡིན་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་རྩ་སོགས་ནི་ད་ལྟའི་སོ་སོའི་ཕྲུ་གུ་དག་ལ་རག་ལས་ཡོད་པ་རྩ་བ་ནས་དྲན་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། བརྒྱ་ཆ་མང་ཤོས་ཕ་མ་དང་སྤྱི་ཚོགས་གཉིས་ཀྱིས་སློབ་གྲྭར་འགན་མ་འཁྱེར་བའི་དབང་གིས་དེང་སྐབས་སློབ་ཕྲུག་མང་པོ་ཞིག་གི་སྤྱོད་པ་སྡུག་ཅག་ཆགས་ཏེ། མྱོས་རྫས་འདྲ་མིན་སྤྱོད་མཁན་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཕྲུ་གུ་དེ་འདྲ་ཞིག་མཐོང་ཡོང་སྐབས་སློབ་གྲྭ་དེའི་ཕྲུ་གུ་སྤྱོད་པ་ངན་པ་བྱེད་ཀྱི་འདུག་ཅེས་སློབ་གྲྭར་ཁ་གཏོང་རྐྱང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། མདོ་བསྡུས་ན་ང་རང་གིས་དཀའ་ངལ་དེ་དག་གི་འབྱུང་ཁུངས་གཙོ་བོ་ཕ་མའི་སློབ་གསོས་མ་འདང་བ་དང་། ཕྲུ་གུར་གཅེས་སྐྱོང་བྱེད་མ་ཤེས་པར། བསམ་མ་ཤེས་སྔོན་ནས་ལག་ཏུ་དངུལ་འབེལ་བོ་བཞག་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཡོང་གི་འདུག་དྲན་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་དེང་སྐབས་སློབ་གསོ་རྒྱག་སྟངས་དེ་ཡང་སྡུག་ཕྱོགས་ནས་རྒྱག་གི་འདུག གྲུང་པོ་བྱོས། མགོ་བདེ་བོ་བྱོས། ཉམ་ཆུང་བྱ་མི་ཉན་ཟེར་གྱི་འདུག སློབ་གསོ་དེ་འདྲ་རྩ་བ་ནས་རྒྱུག་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཅེས་བརྗོད་སོང་།
བྱང་ཨ་རི་དང་ཁ་ཎ་ཌའི་སྤྱི་འཐུས་ནོར་བུ་ཚེ་རིང་ལགས་སུ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་ཚོར་ངོས་ལེན་གནང་མིན་དང་། ལག་འཁྱེར་རིགས་ལ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་པའི་ཐོག་དགོངས་འཆར་དྲིས་སྐབས་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན། ང་ཚོ་རྒྱ་གར་དུ་ཡོང་སྟེ་མི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ཐོག་མ་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཡོང་མཁན་བོད་པ་ཚོར་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཡིན་པའི་ལག་འཁྱེར་སྤྲོད་རྒྱུ་དེར་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་བཀག་སྡོམ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། འདས་པའི་ལོ་བཅུའི་ནང་ལག་འཁྱེར་ཐོག་དམ་དྲག་ཅུང་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད། གཙོ་བོ་དེ་བོད་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྐད་ཆ་གང་ཡང་བཤད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་བདེ་སྲུང་སྐོར་ལ་དུས་ཡུན་རིང་པོར་ཞིབ་འཇུག་མང་པོ་བྱས་ཏེ། ལག་འཁྱེར་ཐོག་དམ་དུ་བཏང་ཡོད་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་ལ། གནས་སྟངས་དེའི་ཐོག་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དང་བདེ་སྲུང་གི་ངོས་ནས་རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་རབ་དང་རིམ་པར་ཞུས་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་དོན་པར་འཕོ་འགྱུར་བྱུང་བའི་སྐབས་སུ་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་དུས། ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུའི་དུས་ཡུན་རིང་དུ་ཕྱིན་པ་དེ་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རེད། སྔོན་ཆད་ཙམ་མིན་པར་སྐྱབས་བཅོལ་བ་མང་པོ་ཞིག་ད་ལྟའང་བོད་ནས་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཕེབས་བཞིན་ཡོད་དུས། ཁོང་ཚོར་སྲིད་བྱུས་གཏན་འབེབས་བྱ་ཕྱོགས་ཐོག་ཅུང་ཁག་པོ་ཡོད་སྲིད་རྒྱུ་རེད། དེ་ཡིན་དུས། ལས་དོན་དེ་ནང་སྲིད་དང་བདེ་སྲུང་གང་གི་ཁོངས་གཏོགས་ཡིན་ཡང་། གནས་ཚུལ་གསལ་པོ་ཞིག་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས་པ་རེད་ལ། ང་ཚོས་མུ་མཐུད་ཤུགས་བརྒྱབ་ན་དཀའ་ངལ་དེ་རིམ་པར་སེལ་ཐུབ་ཀྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག དེ་ནི་རྒྱ་གར་ལུང་པའི་ཁྲིམས་ལ་བལྟས་ཏེ་ཐག་གཅོད་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས་ཞུ་སྐུལ་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། བོད་ནས་ཕེབས་མཁན་མང་དག་ཅིག་ལ་བལ་ཡུལ་རྒྱ་གར་གཞུང་ཚབ་ཁང་གིས་གནས་སྐོར་གྱི་ཡིག་ཆ་སྤྲད་ཡོད་པ་དེར་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཞིག་འཕྲད་རེད། གནད་དོན་དེའི་རིགས་ལ་ང་རང་སྤྱི་འཐུས་སུ་བསླེབས་རྗེས་དམིགས་བསལ་གྱི་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་གི་ཡིན་བསམ་པ་ཞིག་སྔོན་མ་ནས་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་སོང་།
དགེ་ལུགས་སྤྱི་འཐུས་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་ལགས་སུ་བཙན་བྱོལ་བོད་པ་དང་རྒྱ་གར་ཡུལ་མིའི་བར་རྙོག་གླེང་ཕྲན་བུ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བཞིན་པའི་རིགས་སེལ་ཕྱོགས་ཐོག་དགོངས་འཆར་གང་འདྲ་ཡོད་སྐོར་དྲིས་པར་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གི་ས་གནས་ཁག་ཅིག་ནང་བོད་པ་དང་རྒྱ་གར་ཡུལ་མིའི་བར་རྙོག་གླེང་རེ་ཟུང་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དེར་རྒྱུ་རྐྱེན་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག གཙོ་བོ་གཅིག་དེ་ད་ཆར་བོད་པའི་གཞིས་ཆགས་ཁོངས་སུ་རྒྱ་གར་ཡུལ་མིའི་ཚོང་ལས་ཙག་ཙིག་གཉེར་མཁན་མང་དུ་ཕྱིན་པའི་སྟབས་ཀྱིས། བོད་པ་ཚོས་གནས་སྟངས་དེར་མི་དགའ་བའི་རྣམ་འགྱུར་འདྲ་མིན་སྟོན་པ་དང་། གཞན་ལ་མཐོང་ཆུང་ཁྱད་གསོད་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱིས་ས་གནས་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་ཚོའི་སེམས་ལ་ཕོག་ཐུག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་ཞིག་ནི། བོད་པའི་ཚོང་ཁང་དང་ཟ་ཁང་། དེ་བཞིན་མི་ཚང་གི་ནང་བཅས་སུ་རྒྱ་གར་བ་གཡོག་པོར་ཉར་གྱི་ཡོད་པ་དེ་རེད། གཡོག་པོ་ཉམས་ཆུང་རིགས་ཀྱི་ཐོག་ལ་བོད་པ་ཚོས་ཚུལ་མིན་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཏེ། རྙོག་གླེང་རབ་དང་རིམ་པ་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་མི་ཚང་རེ་ཟུང་གིས་ནང་གི་ཕྲུ་གུ་གཉོར་མཁན་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་བྱིས་པ་ཆུང་ཆུང་རིགས་ཉར་གྱི་ཡོད་པ་དེ་ཁྱོན་ནས་ཡག་པོ་མ་རེད། དེ་ཚོར་སྡུག་པོ་བཏང་བ་ཡིན་ན། ལོ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོང་སྐབས་བོད་པའི་ཐོག་ལ་ལྟ་སྟངས་ཡག་པོ་མེད་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་གཉིས་བར་རྙོག་དྲ་སློང་མཁན་ཆགས་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན། མ་འོངས་པར་ང་ཚོ་གཞིས་ཆགས་གང་གི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཀྱང་། གཞིས་ཆགས་དེའི་ཚོང་ཁང་དང་ཟ་ཁང་གང་ཡོད་པ་རྣམས་བོད་པ་རང་གིས་བདག་པོ་རྒྱག་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་བོད་པ་དང་རྒྱ་གར་ཡུལ་མིའི་བར་མཐུན་ལམ་ཡག་པོ་ཡོང་ཆེད་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བོད་པ་རང་གི་དངུལ་འབབ་དེ་བོད་པ་རང་གི་ནང་འཁོར་སྐྱོད་བྱ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོ་རྒྱ་གར་ལུང་པའི་ནང་སོ་སོའི་ཕ་ཡུལ་བཞིན་སྡོད་ཐུབ་པ་འདི། གཙོ་བོ་༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་གི་ཞལ་རས་ལ་གཟིགས་ཏེ་ང་ཚོ་ལུང་པ་འདིར་སྐྱིད་པོའི་འཚོ་བ་རོལ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
མདོ་སྨད་སྤྱི་འཐུས་རྨོག་རུ་བསྟན་པ་ལགས་སུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་རེག་དུག་དང་གློ་གཅོང་སོགས་ཀྱི་གཉེན་ནད་རིགས་སྔོན་འགོག་གི་ཐབས་ལམ་ག་འདྲ་མཐོང་གི་ཡོད་མེད་དྲིས་སྐབས་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན། ང་ལ་མཚོན་ན་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་གནས་བབ་ཐོག་ལ་ཉམས་ཞིབ་བྱ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་མེད་དུས། འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་སྐོར་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་། ན་ཚ་འདི་དག་གི་འབྱུང་རྐྱེན་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་རེད་དྲན་ཡོད། གཅིག ངྷ་སའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་མཚོན་ན། འཛམ་གླིང་ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་གི་མི་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་འཛོམས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་ཚོའི་གྲས་སུ་ན་ཚ་དེའི་རིགས་ཡོད་རབས་འདུག དེ་བཞིན་ངྷ་སར་གནས་སྡོད་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་མང་པོ་ཞིག་ལས་མེད་ཀྱི་གནས་སྟངས་འོག་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་ཚོའི་བར་ནམ་རྒྱུན་འབྲེལ་བ་ཡོང་གི་ཡོད་སྟབས་ན་ཚ་དེ་རིགས་འགོས་ཁྱབ་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། འདི་ངྷ་ས་ཙམ་མ་རེད་ལྡི་ལི་སོགས་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་གཞན་དུ་ཡང་ཡོང་གི་ཡོད་ས་རེད། འདི་ལ་དོ་བདག་སོ་སོའི་ངོས་ནས་བསམ་བློ་གཏོང་རྒྱུ་ལས་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་དེ་འདྲ་བཟོ་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད། གཙོ་བོ་མང་ཚོགས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་ལ་ཐུག་ཡོད་པ་རེད། གཉིས་པ། སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་ཕྲུག་དང་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་གྲྭ་བ་ལོ་ཆུང་མང་དག་ཅིག་ལ་གློ་བའི་ནད་གཞིའི་རིགས་ཡོང་གི་འདུག དེ་ཚོ་གཙོ་བོ་ཁོང་ཚོར་ཟས་བཅུད་ཀྱིས་མ་འདང་བ་དང་། འཕྲོད་བསྟེན་ལ་དོ་སྣང་ཆུང་དྲགས་པ་སོགས་ཀྱི་དབང་གིས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། གསུམ་པ། བོད་པའི་གོམས་གཤིས་ནང་ང་ཚོར་གློ་བུར་དུ་ན་ཡོང་སྐབས། གཞི་ནས་སྨན་ཁང་དུ་འགྲོ་བ་ལས་ན་ཚ་སྔོན་འགོག་བྱ་རྒྱུའི་གོམས་གཤིས་དེ་རྩ་བ་ནས་ཡོད་པ་མ་རེད། ཁྱེད་ཀྱིས་གོང་དུ་བརྗོད་པའི་ནད་རིགས་དེ་དག་ཧ་ཅང་ཉེན་ཁ་ཅན་རེད། མི་སྒེར་སོ་སོ་མི་ཚེ་དང་ཁ་འབྲལ་འགྲོ་བ་མ་ཟད། སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་རྩ་སྟོང་དུ་འགྲོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པའི་གྲས་རེད། འདིའི་ཐད་གཞུང་དང་ཚོགས་སྒེར་ཁག་གིས་མི་མང་ལ་བརྡ་ལན་ར་སྤྲོད་གསལ་བོ་བྱ་དགོས་པ་རེད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
གསར་འགོད་པ་དོན་གོ་དང་དཔལ་ལྡན།
བཀུར་འོས་རྣམ་པའི་གསུངས་བཞག་པའི་དཀའ་ངལ་རྣམས་དཀའ་ངལ་འདྲ་ཞིག་ལ་བརྩིས་ན་ཆོག་གི་རེད་དེ། དེ་ལས་ཀྱང་དཀའ་རྙོག་ཅིག་ཡོད་པ་ནི། བོད་རྒྱའི་གྲོས་མོལ་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་གང་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་གི་ཡོད་མེད་དང་། དེས་བསླངས་པའི་ངོས་འཛིན་དང་ཐབས་ལམ་མ་མཐུན་པ་དེ་ནི། ང་ཚོའི་ཆེས་ཆེ་བའི་དཀའ་རྙོག་ཅིག་རེད། དེས་ན། བཀུར་འོས་རྣམ་པའི་གཙོས་རིགས་མཐུན་དྲ་གྲོགས་རྣམས་ཀྱིས། འདིའི་ཕྱོགས་ལ་ཐབས་བྱུས་རེ་དང་རྣམ་དཔྱོད་རེ་བཏོན་ན་བཟང་གི་ཡ། དེ་མིན། གནད་ཀྱི་དོན་པོ་བོར་ནས་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཆེན་པོར་བསྒྱུར་བ་ནི། ཅང་བཟང་རྒྱུ་མེད་ཀི་ཡ།
སྐུ་ངོ་ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིགས་ལགས། དེ་སྔོན་ཁྱོད་ཀྱིས་བཤད་པའི་སྐད་ཆ་འདིར་བཀོད་ཡོད་པའི་ད་ལྟའི་ཁྱོད་ལན་དེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁྱོད་རང་རྒྱབ་འདུག
གྲུང་བོ་བྱོས། ཉམས་ཆུང་མ་བྱེད། གྱོང་རག་གི་རེད།
འདོན་སྤེལ། ༢༠༡༡/༠༡/༠༣
འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་གི་སློབ་ཕྲུག་བརྒྱ་སྐོར་ཞིག་ལ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མང་གཙོ་དང་དང་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་སྐོར་ཀྱི་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་པའི་མཇུག་བསྡོམས་མཛད་སྒོའི་སྟེང་། ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་ད་ལྟའི་སློབ་ཕྲུག་ཁྱེད་ཅག་མ་འོངས་པར་བོད་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རླབས་ཆེན་མི་སྣ་ཆགས་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་སློབ་གསོ་གནང་ཡོད།
ཉིན་འདི་འགར་ངྷ་ཤོད་བོད་ཁྱིམ་ཚོགས་ཁང་དུ་བོད་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་དང་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གིས་བཙན་བྱོལ་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཅིག་པའི་སློབ་ཕྲུག་བརྒྱ་སྐོར་ཞིག་ལ་༼བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མང་གཙོ་དང་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ངོ་སྤྲོད།༽ ཅེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་པ་ལྟར། དེ་རིང་ཕྱི་དྲོ་ཟབ་སྦྱོང་དེའི་ཉིན་མཐའ་མའི་མཇུག་བསྡོམས་མཛད་སྒོའི་སྟེང་། སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བོད་གཞུང་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིགས་མཆོག་གིས་ཐེངས་འདིའི་ཟབ་སྦྱོང་ཐོག་གི་རིག་རྩེད་འགྲན་བསྡུར་ཁག་གི་ཨང་རིམ་དང་པོ་དང་གཉིས་པར་བྱ་དགའ་གསོལ་རས་བསྩལ་བ་དང་སྦྲགས་གསུང་བཤད་གནང་དོན། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་དགོས་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཆེད་རེད། ང་ཚོའི་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་གོམ་པ་དང་པོ་ཟེར་ན་འདྲ་ལ་གཞི་རྩ་ཟེར་ནའང་འདྲ། ཚང་མའི་རྨང་གཞི་སློབ་སྦྱོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཆགས་ཡོད། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ལ་འབྱོར་མ་ཐག་རྡོག་བསྒྲིལ་ཏེ། ལས་དོན་མང་པོའི་ཁྲོད་ནས་ཐོག་མར་སློབ་གྲྭ་གསར་འཛུགས་བྱས་ཤིང་། གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་བྱས་པ་རེད།
སློབ་སྦྱོང་ཡོད་པ་ཡིན་ན། རྩ་དོན་གྱི་ལག་ཆ་སྤུས་དག་པོ་ཞིག་དང་བརྟན་པོ་ཞིག དེ་བཞིན་རྣམ་དཔྱོད་དང་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཐུབ་པ་བཅས་ལ་དམིགས་ཏེ། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་སློབ་གྲྭའི་ལས་དོན་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་པ་རེད། གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་རྒྱུའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་གང་ཡིན་ཟེར་ན། བོད་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་། གོམས་གཤིས་སོགས་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་པའི་ཐོག་ནས་དེང་རབས་ཀྱི་རིག་གནས་གསར་བ་སློབ་སྦྱོང་བྱ་རྒྱུ་གནད་ཀྱི་སྙིང་པོར་བཟུང་ཡོད་སྟབས། རིག་གཞུང་བསྟི་གནས་མང་པོ་ཞིག་སྔ་རྗེས་སུ་གསར་རྒྱག་གནང་པ་རེད། འོན་ཀྱང་བར་ལམ་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མི་འབོར་ཇེ་ཉུང་དུ་ཕྱིན་པའམ། ཡང་ན་མང་པོ་ཞིག་རྩྭ་བཟང་ས་ལ་ཕྱིན་པ་གང་ཡིན་ཆ་མ་འཚལ་ཡང་། ཕྲུ་གུ་ཉུང་དུ་ཕྱིན་པའི་དབང་གིས་འཛིན་གྲྭ་སྒོ་རྒྱག་དགོས་བྱུང་བ་དང་སློབ་གྲྭ་ཉུང་དུ་འགྲོ་བའི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། ཅེས་ ༡༩༥༩ ལོ་ནས་ད་ལྟའི་བར་གྱི་སློབ་གྲྭ་གསར་འཛུགས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ངོ་སྤྲོད་གནང་བྱུང་ལ།
ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་དོན། ད་ལྟའི་ཆར་ང་ཚོའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་ནང་སྦྱོང་ guide book ཞེས་པ་དེ་ཧ་ཅང་དར་སྲོལ་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད། དེ་སློབ་མ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་དགེ་རྒན་དང་། སློབ་ཕྲུག་གི་ཕ་མ་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་ཆེད་མངགས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་དུ་འཇུག་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡག་པོ་མ་རེད། ཡིག་ཚད་གཅིག་པུར་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་རེད། སྔོན་མ་ང་ཚོས་སྐབས་ལ་ guide book ཟེར་བ་དེ་དགག་བྱ་གཙོ་བོ་ཞིག་རེད། ལྷགས་པ་རྒྱག་པ་ལྟ་བུ་མིན་པར་དངོས་གནས་སློབ་སྦྱོང་བྱ་ཐུབ་མཁན་ཞིག་བྱ་དགོས། ང་ཚོའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སྟངས་ལྟར་ན། གཞན་ལ་ཐོས་པ་བྱེད་པ་དང་། རང་གིས་བསམ་པ་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་སྤྱོད་པ་དང་སྒོམ་པ་བཅས་རིམ་པ་གསུམ་གྱི་ཐོག་ནས་སྦྱོང་སྲོལ་ཡོད་པ་ལྟར། ང་ཚོས་དེ་དག་ཡ་མ་བྲལ་བ་ཞིག་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད།
ཁྱེད་ཚོ་ནི་ང་ཚོའི་མ་འོངས་པ་ཡིན་པར་མ་ཟད། མ་འོངས་པའི་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་རྒྱལ་ཁབ། མི་རིགས་གང་འདྲ་ཞིག་ཆགས་མིན་དེ་ཁྱེད་རང་ཚོར་རག་ལུས་ཡོད་ལ། ང་ཚོའི་ད་ལྟའི་མི་རབས་དང་མ་འོངས་པའི་མི་རབས་བར་གྱི་མཐུད་མཚམས་དེ་ཡང་ཁྱེད་རང་ཚོས་གནང་དགོས་པ་རེད། མ་འོངས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་དང་འཐབ་རྩོད་སོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཁྱེད་རང་ཚོས་འགན་འཁུར་དགོས་སྟབས། སློབ་གྲྭའི་དཔེ་དེབ་གཅིག་པུ་མིན་པར་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་དམངས་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གཙོ་བྱས་ཏེ། གཞུང་གི་ལྷན་ཁང་ཁག་དང་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གི་གནས་སྟངས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་སོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ལ་དོ་སྣང་བྱས་ཏེ། མ་འོངས་པར་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཕྱོགས་དང་དམིགས་ཡུལ། སློབ་ཚན་ལེན་སྟངས་སོགས་ལ་ངེས་པར་དུ་དོ་སྣང་བྱ་དགོས་པ་རེད། ཅེས་གསུང་བྱུང་།
མཐར་ཁོང་གིས་སློབ་ཕྲུག་གི་ཕ་མ་ཚོའི་སློབ་གསོ་སྤྲོད་སྟངས་འགྲིག་གི་མེད་སྐོར་གསུང་དོན། སྔོན་མ་ང་ཚོའི་དུས་སྐབས་སུ་སློབ་གསོ་སྤྲོད་མཁན་མང་ལ། སློབ་གསོ་སྤྲོད་སྟངས་ཀྱང་ཡང་དག་ཅིང་ཚུལ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་རེད། ད་ལྟའི་དུས་འདིར་ཕ་མ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཕྲུ་གུར་ “དབྱིན་ཡིག་ལ་ཤུགས་རྒྱག་དགོས་པ་རེད། ཨ་རི་ལ་འགྲོ་དགོས་པ་རེད” “གྲུང་བོ་བྱོས། ཁེ་བཟང་རེད།” “ཉམས་ཆུང་མ་བྱེད། གྱོང་རག་གི་རེད། “ ཅེས་སློབ་གསོ་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་པ་ལས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབ་དགོས་པ་རེད། བོད་གཞུང་ལ་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབ་དགོས་པ་རེད་ཟེར་མཁན་དཀོན་པོ་རེད། སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པ་དེ་ལྟོ་གོས་ཁོ་ནའི་ཆེད་ཡིན་པ་ལྟ་བུའི་སློབ་གསོ་གཏོང་གི་ཡོད། དོན་དངོས་ཐོག་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པའི་དགོས་པ་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་མི་ཚེ་དོན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་དང་། དེ་ཡང་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ། འཇིག་རྟེན་ལ་ཕན་ཐོགས་མཁན་ཞིག་ཆགས་རྒྱུ་མ་ཟད། རང་གི་དབུ་ཁྲིད་དང་གཞུང་། སྤྱི་ཚོགས་བཅས་ལ་ཤ་ཞེན་ཡོད་པའི་ཐོག་མི་རིགས་དང་རིག་གཞུང་གི་རྒྱུན་འཛིན་པ་ཞིག་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
བསམ་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་བྱས་པ་ཧ་ཅང་བཟང་གི དུས་ནས་དུས་སུ་གཞི་རིམ་དང་མཐོ་རིམ་མི་སྣ་དོ་སྣང་ཅན་དག་ལ་བཅར་འདྲི་དང་ཁོང་ཅག་གི་བསམ་ཚུལ་ལེན་རྒྱུ་གལ་ཆེན་རེད།