ཆིག་སྒྲིལ་དང་གསར་གཏོད། རང་མགོ་རང་ཐོན་གསུམ་ལ་གཟིཊ་ཚུལ།

འདི་ལོའི་བོད་གཞུང་མང་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་གྱི་སྐབས་དང་སྟབས་བསྟུན་ཏེ། འདི་གའི་གསར་ཁང་གིས་སྐབས་བཅོ་ལྔ་བའི་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ལ་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འདས་པའི་འཐུས་ཤོར་དང་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས། མ་འོངས་འཕེལ་རྒྱས་བཅས་ཀྱི་སྐོར་ལ་དགོངས་ཚུལ་བསྡུ་རུབ་བྱས་ཡོད།

ཐེངས་འདིར་དབུས་གཙང་སྤྱི་འཐུས་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལགས་སུ་ཆོལ་ཁ་ཆོས་ལུགས་བར་གྱི་འཐེན་འཁྱེར་དང་རྙོག་གླེང་རིགས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་གཙོ་བོ་གང་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས་གསུངས་དོན། དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཐོག་ང་ཚོར་ཆོལ་ཁ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྩོད་རྙོག་གང་ཡང་མེད་ལ། བོད་རིགས་ནང་ཁུལ་ལ་ཆོལ་ཁའི་འཐེན་འཁྱེར་ཡོང་རྒྱུའི་གཞི་རྩ་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད། བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་པོ་དེ་གཙོ་བོ་ཕྱིའི་སྣོད་ཀྱི་ཐོག་ནས་མིང་བཏགས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱིའི་སྣོད་དེ་ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་གཞུང་གིས་བཙན་བཟུང་བྱས་ཡོད། ཆོས་རྒྱུད་ཁག་ལ་ཆ་བཞག་ནའང་སྔོན་དང་བསྡུར་ན། ཕྱོགས་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་འབྲེལ་བ་ཡག་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་ལས་སྡུག་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་མ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བོད་ས་ཧྲིལ་པོ་རྒྱ་ལག་ཏུ་ཤོར་རྗེས། ང་ཚོ་༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱ་མིའི་མནར་གཅོད་དཀའ་སྡུག་མྱངས་མ་དགོས་པར་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་ཐུབ་པ་རེད། སྐབས་དེ་ནས་བཟུང་བོད་པ་ཚང་མས་དུས་ནམ་ཡིན་ཡང་མཉམ་རུབ་ཐོག་༧གོང་ས་མཆོག་གཙོས་པའི་བོད་ཀྱི་བླ་ཆེན་ཚོའི་སྐུ་མདུན་ནས་ཆོས་དང་དབང་ལུང་མན་ངག་སོགས་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ཡིན་ནའང་། ཞིབ་ཚགས་ཀྱིས་ཐོག་བལྟས་ཡོང་དུས། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་རྙོག་དྲ་ཞིག་མུ་མཐུད་དེ་འབྱུང་གི་འདུག དེ་ནི་གང་ཟག་སྒེར་གྱི་བྱ་སྤྱོད་དང་བསམ་ཚུལ་མཐུན་མིན་གྱི་ཐོག་ནས། ཆོལ་ཁ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་མིང་འཁུར་ཏེ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དཀྲོག་རྐྱེན་བཟོས་པ་ཞིག་རེད། མི་དེ་ཚོས་རང་དོན་ཁོ་ན་བསྒྲུབ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་འདི་ངའི་ཆོས་ལུགས་རེད་དང་། དེ་ང་ཚོའི་ཆོལ་ཁ་རེད་ཟེར་ནས་དོན་མེད་རྙོག་དྲ་བཟོ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས། མི་དེས་ལས་ཀ་ག་རེ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་དང་། བོད་པ་སྤྱི་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་ཞིག་ཡིན་མིན་ལ་མི་བལྟ་བར། མི་དེ་སུ་ཡིན་མིན་དང་རང་གི་དགའ་ཉེ་སྤུན་མཆེད་དང་གྲོགས་པོ་ཡིན་མིན་ལ་ངོས་འཛིན་དང་ཆ་འཇོག་བྱས་ཏེ། ཁོང་མི་ངན་པ་འདུག་ལབ་ཀྱི་ཡོད། ཕྱོགས་ཞེན་གྱི་བསམ་བློ་དེས་མི་ངན་པ་ཞིག་གིས་ལས་ཀ་སྡུག་པོ་ཞིག་བྱས་ཀྱང་ཡག་པོར་བརྩི་བ་དང་། རང་ཉིད་མ་དགའ་སའི་མི་ཞིག་ཡིན་ན། མི་དེས་ཡག་པོ་ཅི་ཙམ་བྱས་ཀྱང་མི་ངན་པ་ཞིག་ཏུ་བརྩི་ཡི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཆོས་ལ་མི་རྟོན་པར་གང་ཟག་ལ་བལྟས་ཏེ་ཕྱིན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོར་དཀའ་ངལ་འདི་འཕྲད་ཡོང་གི་ཡོད་སྟབས། མི་དེའི་རིགས་ང་ཚོས་ཐེར་འདོན་བྱ་དགོས་ཀྱི་འདུག་ལ། ཕུགས་རྒྱང་རིང་བོར་བསམ་བློ་མི་གཏོང་བར་སྤུན་ཟླ་ནང་ཁུལ་དུ་དཀྲུག་ཤིང་རྒྱག་བཞིན་པ་དེས་མི་རིགས་སྤྱིའི་ཡར་རྒྱས་ལ་གནོད་པ་ཐེབས་སྲིད་ཀྱི་རེད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

མདོ་སྟོད་སྤྱི་འཐུས་དགེ་བཤེས་གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་མཚན་ལགས་སུ་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནང་ཆོལ་ཁ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་འཐེན་འཁྱེར་བྱུང་སྟེ། སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་རེ་ཟུང་བཞག་པའི་ཐོག་དགོངས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་སྐབས་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ར་བའི་ནང་བོད་སྤྱི་བའི་ལས་དོན་གང་འདྲ་ཞིག་གི་ཐོག་ཏུ་བྱས་ཀྱང་། ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞིའི་ཐོག་ཏག་ཏག་ཞིག་འགྲོ་ཐུབ་པར་ཚོགས་གཙོ་དང་ཚོགས་གཞོན་ཀྱིས་འགན་འཁུར་དགོས་ཀྱི་ཡོད། སྤྱི་འཐུས་མི་རེ་ངོ་རེ་ལ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་ཡག་པོ་ཞིག་ལག་ལེན་བསྟར་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། གྲོས་ཚོགས་ར་བའི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་རུ་འགྲོ་ཐུབ་ཀྱི་རེད། ཡིན་ནའང་། འདས་པའི་དུས་སུ་འགན་ཡག་པོ་མ་འཁུར་བ་དང་། ཁག་ཅིག་གིས་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་ཡར་འཐེན་མར་འཐེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་དེ་རྒྱུ་རྐྱེན་རེ་ཟུང་དང་མི་སྒེར་བར་དམིགས་ཏེ་བཟོ་བལྟ་བཟོས་པ་ཡིན་ན། མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་དེ་འགྲིག་གི་མི་འདུག་བསམ་ནས་དེར་དགག་པ་བརྒྱབ་སྟེ་རྙོག་དྲ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། དོན་དག་ངོ་མ་དེ་ག་རེ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་ཅེ་ན། སྤྱི་འཐུས་མི་རེ་ངོ་རེ་ནས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་གཙོས་པའི་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་ཡོངས་རྫོགས་གཞི་རྩར་བཞག་སྟེ། ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་ཐོག་ནས་བྱས་པ་ཡིན་ན། མ་འོངས་པའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་སྒྲིག་འཛུགས་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོང་གི་རེད་ལ། དེ་སྤྱི་འཐུས་གསར་རྙིང་གཉིས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་ཐུབ་པར་བྱ་དགོས་ཀྱི་འདུག དེའི་ཐོག་ནས་ཏག་ཏག་ཅིག་མ་བསྡད་པར་ཕན་ཚུན་བར་གདོང་ནག་པོ་བསྟན་ཏེ་ཕར་བཤད་ཚུར་བཤད་བྱས་པ་ཡིན་ན། སྤྱི་ཚོགས་ནང་མཐོང་ཚུལ་ངན་པ་ཡོང་གི་རེད། གནས་ཚུལ་ཅི་ཞིག་བྱུང་ཡང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་ལག་ལེན་བསྟར་བའི་ཐོག་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན། ཤར་བསྐྱོད་བྱ་རྒྱུ་རེད། དེ་ལྟར་བསྒྲུབ་ཀྱང་གནས་སྟངས་མི་འདྲ་བ་ཆགས་པ་ཡིན་ན། མཐོང་སྣང་མི་འདྲ་གང་འདྲ་བྱུང་ཡང་བྱེད་ཐབས་གང་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད། སྤྱི་འཐུས་ཚང་མས་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞིར་བརྩི་བཀུར་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་མནའ་སྐྱེལ་ཡོད་སྟབས། ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞིར་རྩ་འཛིན་ཡག་པོ་བྱས་ན་དཀའ་ངལ་གང་ཡང་འཕྲད་ཀྱི་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ང་ལ་མཚོན་ན། ནམ་རྒྱུན་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་རྐྱང་བཤད་བསྡད་མཁན་གྱི་མི་ཞིག་ཡིན། དེའི་ཐོག་ནས་སུ་ལ་གདོང་ཐུག་བྱ་དགོས་ཀྱང་རུང་། བློ་འབབ་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞིའི་ཐོག་འགྲོ་ཀྱིན་ཡོད་སྟབས། སྤྱི་ཚོགས་ནང་མཐོང་ཚུལ་འདྲ་མིན་བྱུང་ཡང་། རང་ངོས་ནས་སྐྱོན་ཆ་གང་ཡང་བྱུང་མེད་ལ། ང་ཚོ་མི་མང་གི་འཐུས་མི་ཡིན་དུས་ཆོལ་ཁ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གང་ཡང་མེད།  མིའི་མཐོང་ཚུལ་ལ་བསམ་བློ་བཏང་བསྡད་ན། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་འགན་དེ་ཏག་ཏག་འཁྱེར་ཐུབ་ཀྱི་མེད། ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་ཡོད་མཁན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་ལ་ཆ་མཚོན་ན། སོ་སོའི་ལངས་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་འཐབ་རྩོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོས་དེ་ལྟར་བྱེད་དོན་གང་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད། དངོས་ཡོད་ཀྱི་ཐོག་ནས་མིའི་ངོ་བོར་མི་བལྟ་བར་ཁྲིམས་སྒྲིག་གཞིར་བལྟ་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་ཆགས་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

ས་སྐྱ་སྤྱི་འཐུས་ཆོས་གྲགས་རྒྱ་མཚོ་ལགས་སུ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ངོས་ནས་གཞན་ལ་བརྟེན་མ་དགོས་པར་རང་མགོ་རང་ཐོན་ཡོངས་ཐབས་སུ་མཐུན་རྐྱེན་གང་འདྲ་བསྐྲུན་དགོས་ཀྱི་ཡོད་མེད་སྐོར་དྲིས་པར་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན། གཙོ་ཆེ་ཤོས་རྒྱལ་བ་དོན་གྱི་བདག་པོས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་དབང་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་ཚོར་གསོལ་རས་གནང་སྐབས། ཁོང་རྣམ་པར་ཚང་དགོས་པའི་ཡོན་ཏན་ཆོལ་ཁ་དང་ཆོས་རྒྱུད་འཐེན་འཁྱེར་གྱི་བསམ་སྤྱོད་མ་དག་པ་རྣམས་འདོར་དགོས་པ་དེ་གཞི་རྩའི་གནད་དོན་ཆགས་ཡོད། མི་རིགས་ཤིག་གི་ཆག་འཇིག་གམ་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྐང་པའི་སྟེང་ལངས་ཐུབ་དང་མི་ཐུབ་ཟེར་བ་དེ། མི་མང་གིས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་ཚོས་འགན་འཁྲི་ཡོངས་རྫོགས་རང་ཉིད་ལ་ཡོད་པ་ངོས་འཛིན་ཐོབ་དགོས་རྒྱུ་དང་། རང་རང་གི་ཤེས་འཇོན་ཡོད་རྒུ་རྩལ་སྤྲུགས་ཀྱིས་བོད་མིའི་རྩ་དོན་བསྒྲུབ་ཆེད་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་བའི་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོ་དགོས་རྒྱུ་དེ་ཆགས་འདུག་བསམ་གྱི་འདུག་ལ། དེའི་ཐོག་འཛིན་སྐྱོང་དང་ཆབ་སྲིད། དཔལ་འབྱོར། ཤེས་ཡོན་བཅས་ལ་ངོས་འཛིན་གསལ་པོ་ཞིག་ཐོབ་པ་ཡིན་ན། ལམ་ལྷོང་ཡོང་བར་ཏན་ཏན་ཁྱད་པར་ཡོང་གི་རེད། དེ་ཆ་ཚང་བྱུང་བ་ཡིན་ན། བོད་མི་ཚོ་སོ་སོ་རང་གི་རྐང་པའི་ཐོག་ལངས་ཐུབ་པ་རེད་དྲན་གྱི་ཡོད། ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་དེ་ཚོ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཡང་། དེ་ལས་གལ་ཆེ་བ་ཤེས་ཡོན་རེད་བསམ་གྱི་འདུག མ་འོངས་བོད་ཀྱི་བདེན་དོན་འཐབ་རྩོད་བྱེད་མཁན་གྱི་སོན་རྩ་ངོ་མ་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ཆགས་ཡོད་སྟབས། ཁོང་ཚོར་མི་རིགས་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བྱམས་པ་དང་བརྩེ་བར་གཞི་བཅོལ་བའི་དྲང་བདེན་དང་། གཞན་ཕན་གྱི་བསམ་སྤྱོད་ཡང་དག་པ་གཞི་རྩར་བཞག་སྟེ། འཛམ་གླིང་རང་བཞིན་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཁག་ངེས་པར་དུ་སློབ་སྦྱོང་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞིག་སྤྲོད་རྒྱུའི་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས་ཀྱི་འདུག དེ་སྦྱངས་ན་མ་འོངས་པའི་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོ་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་འཛམ་གླིང་གཞོན་སྐྱེས་ཤེས་ཡོན་ཅན་དང་དཔུང་པ་མཉམ་གཤིབ་བྱ་ཐུབ་པ་བྱུང་ན། ད་གཟོད་བོད་མི་རང་གི་རྐང་པའི་ཐོག་ལངས་ཐུབ་པ་རེད་མ་གཏོགས། ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་ཚོས་སོ་སོས་ནུས་པ་ཕྲན་བུ་རེ་བཏོན་པ་ཙམ་གྱིས། གཞན་ལ་བརྟེན་མི་དགོས་པར་སོ་སོའི་རྐང་པའི་ཐོག་ལངས་པ་ཡིན་ཟེར་བ་དེ། རྨི་ལམ་ཁོ་ན་ཙམ་ལས་ལམ་སེང་ཡོང་ཐུབ་པ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་ཞུ་གྱིན་མེད། དེ་བཞིན། གཞི་རིམ་མང་ཚོགས་ལ་འགན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། འགན་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་མི་མང་གི་ངོས་ནས་ཀྱང་སོ་སོ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཐུགས་སྣང་གནང་དགོས་པ་དང་། ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་བོད་མིའི་རྩ་དོན་ཐོག ནམ་རྒྱུན་ནས་དོ་སྣང་སྤྲོད་དགོས་པ་མ་ཟད། མང་གཙོ་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་རྣམ་པའི་ངོས་ནས། མི་མང་ཁྲོད་རྩ་དོན་གྱིི་གོ་རྟོགས་མང་དུ་སྤེལ་དགོས་པ་རེད། དེ་མིན། ད་ལྟའི་བྱེད་སྟངས་འདིས་ང་ཚོའི་རྩ་དོན་ལ་ཁུངས་འཁྱོལ་བ་ཞིག་དང་གྲུབ་འབྲས་ཆེན་པོ་ཞིག་འཐོན་ཐུབ་རྒྱུར་ངོས་འཛིན་ཞུ་ཡི་མེད།  ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

ས་སྐྱ་སྤྱི་འཐུས་མཁན་པོ་ནོར་བུ་ཚེ་རིང་ལགས་སུ། གང་ཟག་མི་སྒེར་རེ་རེའི་ངོས་ནས་རང་མགོ་རང་ཐོན་ཡོང་ཐབས་སུ་གདོང་ལེན་དང་འཐབ་རྩོད་གང་འདྲ་གནང་དགོས་མིན་སྐོར་དྲིས་པར་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན། རྩ་བའི་རང་མགོ་རང་ཐོན་ཟེར་བ་དེ། སྤྱི་ཚོགས་དང་མི་སྒེར་སོ་སོའི་ངོས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱིས་རང་ཉིད་ལ་ཡིད་ཆེས་དང་སོ་སོ་རང་ཉིད་ལ་ངོས་འཛིན་གསལ་བོ་ཞིག་ཐོབ་ཐུབ་པར་བྱ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། འདས་པའི་མི་ལོ་ ༥༢ ལྷག་གི་རིང་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ད་དུང་ཡང་རྗེས་ལུས་ཀྱི་བསམ་བློའི་འཁྱེར་སྟངས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ཏེ། མི་མང་ཁྲོད་གང་ཟག་ཁག་ཅིག་རྩ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་ཞིག་ལས། སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་བསམ་བློ་གསར་བ་དང་ལྟ་ཚུལ་གསར་བ་འདོན་མཁན་དང་། ནམ་རྒྱུན་མི་རིགས་ཀྱི་བདེན་དོན་དང་ཆབ་སྲིད་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་རིགས། ཤེས་ཡོན་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་སོགས་བསམ་བློ་གུ་ཡངས་ཤིང་མཐོང་རྒྱ་དང་ཐོས་རྒྱ་ཡངས་པའི་མི་ལ་མཐོང་མེད་པ་དང་འཇོན་མིའི་གྲས་སུ་མི་ཚུད་པའི་གནས་བབ་ཞིག་གི་འོག་ལྷག་པའི་དབང་གིས།  རང་མགོ་རང་ཐོན་དང་རང་ཉིད་རང་གི་རྐང་པའི་སྒང་ལ་ལངས་ཐུབ་པའི་གདེང་ཚོད་དང་སྤོབས་པ་མེད་པར་ལྷག་པ་རེད་ལ། དེའི་ཐོག་ནས་མི་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཐོག་མ་ནས་རང་མགོ་རང་ཐོན་གྱི་བསམ་བློ་དང་སྤོབས་པ་བསྐྱེད་སའི་ཁུངས་མེད་པར་ཆགས་པ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག མ་འོངས་པར་ང་ཚོས་མི་ཚང་མ་གཅིག་པ་མིན་པར། མི་རེ་རེར་རང་ཉིད་ཀྱི་དགའ་ཕྱོགས་དང་མོས་པ་ལ་འཚམ་པའི་འཇོན་ནུས་མི་འདྲ་བ་རེ་ཡོད་པ་ངོས་ཟིན་ཐུབ་པའི་ཐོག་སོ་སོའི་རྩ་དོན་ལ་འགན་ཞིག་འཁྱེར་ནས་འབད་བརྩོན་བྱས་པ་ཡིན་ན། རང་མགོ་རང་ཐོན་ཡོང་གི་རེད་དྲན་གྱི་འདུག  མི་ཚང་མ་ཁྱད་པར་ཕྲན་བུ་ཙམ་ལས་གཞི་རྩའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་གཅིག་པ་ཡིན་སྟབས། ལས་ཀ་ག་རེ་བྱས་ཀྱང་བྱ་ཐུབ་པའི་ངོས་འཛིན་ཐོག་ནས་འབད་བརྩོན་བྱས་པ་ཡིན་ན། རང་བཞིན་གྱིས་རང་མགོ་རང་འཐོན་དང་རང་ཉིད་རང་གིི་རྐང་པའི་སྒང་ལ་ལངས་ཐུབ་པ་བསླེབས་ཡོང་གི་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། གཙོ་བོ་མི་རང་ཉིད་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་མ་འོངས་པའི་འཚོ་བ་དང་རང་ཉིད་དུས་གཏན་དུ་འབྲལ་ཐབས་མེད་པའི་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་རྩ་དོན། མི་རབས་གསར་བའི་མདུན་ལམ་སོགས་ལ་སེམས་ཁུར་ཡོད་མེད་སོགས་ལ་རག་ལས་འདུག  གནས་སྟངས་དེ་དག་གི་ཐད་གཞུང་གི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་དང་ལས་ཀྱི་སྣེ་བ་མོ་བ་དག་གིས་ནམ་རྒྱུན་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཉེ་སར་བཅར་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣ་འདྲ་མིན་གྱི་སྣ་མང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་གསར་གཏོད་དང་རང་ཉིད་ཀྱི་དགའ་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ལས་རིགས་དག་ལ་དོ་སྣང་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཆགས་འདུག་བསམ་གྱི་ཡོད། དེ་ལྟར་གཞུང་དང་མི་མང་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་མི་རིགས་རང་ལ་ཡོད་པའི་ལག་ཤེས་སྒྱུ་རྩལ་གཙོས་པའི་རིག་གཞུང་འདྲ་མིན་གྱི་ཐོག་བདག་པོ་རྒྱག་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། མི་གཞན་གྱི་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་བསྒྲུབ་ཐུབ་ས་ཞིག་ནས། ང་ཚོས་ཀྱང་བརྒྱ་ཆ་དྲུག་བཅུ་ལྷག་བསྒྲུབ་ཐུབ་ཀྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག  ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

མདོ་སྟོད་སྤྱི་འཐུས་གངས་ལྷ་མོ་ལགས་སུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་དང་། དཔལ་འབྱོར། རིག་གནས་གསུམ་ཐོག་གསར་བརྗེ་དང་གསར་གཏོད་གནང་དགོས་པ་གང་དག་མཐོང་གི་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས་གསུངས་དོན། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གསར་བརྗེ་དེ་ད་ལྟ་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྒང་རེད། གལ་ཆེ་ཤོས་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཆ་མི་མང་གིས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་མགོ་ཁྲིད་ཚོར་རྩིས་སྤྲོད་གནང་བ་དེ་ང་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གསར་བརྗེ་ཐོག་མ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ད་ལྟའི་བོད་གཞུང་དེ་ཁྲིམས་མཐུན་དང་ལུགས་མཐུན་གྱི་གཞུང་ཞིག་ཆགས་ཐུབ་ཀྱི་མེད་སྟབས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ངོས་ལེན་གནང་གི་མེད་ལ། བོད་མི་རིགས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་རང་བཙན་ཡིན་པའང་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་མེད་པའི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཡོད། དེར་བརྟེན། ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་མ་གསལ་བར་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདི་ངོས་འཛིན་ཐུབ་པ་ཞིག་བཟོ་དགོས་ཀྱི་འདུག་ལ། དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐོག་ནས་བཤད་ནའང་དཔལ་འབྱོར་དེ་གསར་གཏོད་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་སྟོང་ཆའི་བཟོ་འདྲ་བོ་བྱས་ཏེ་ལྷག་ཡོད་པ་རེད། བདམས་ཐོན་བཀའ་བློན་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་བཞིན་པའི་རང་ཁ་རང་གསོ་ཟེར་བ་དེ་སྒྲོམ་གཞི་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད་བསམ་གྱི་འདུག བོད་ནང་ལ་མཚོན་ན་བོད་མི་ཚོར་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མཚོན་པའི་རྒྱན་གོས་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱན་གོས་དེ་དག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་འབུར་དུ་ཐོན་པའི་རིགས་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། བོད་ནང་དང་རྒྱ་གར་གཉིས་གནམ་གཤིས་དྲོ་གྲང་གི་ཆ་ནས་མི་འདྲ་བའི་ཆ་ཡོད་ཀྱང་། བོད་མི་ཚོས་བོད་རང་ལ་སྔ་མོ་ནས་གཞན་དང་མི་འདྲ་བའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཆོས་གོས་མང་པོ་ཡོད་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་དུས་རབས་དང་མཐུན་པ་ཞིག་དང་། གནམ་གཤིས་དྲོ་གྲང་དང་མཐུན་པའི་རྒྱན་གོས་ཀྱི་རིགས་མང་པོ་ཞིག་གསར་གཏོད་བྱ་དགོས་ཀྱི་འདུག་ལ། བོད་པའི་ཟས་རིགས་དང་ཚོང་ལས་སོགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཀྱང་། སྐབས་བསྟུན་གྱི་ལེགས་བཅོས་དང་གསར་གཏོད་བྱ་དགོས་ཀྱི་འདུག   དེ་བཞིན། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ལ་མཚོན་ན། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཤེས་ཡོན་འཐུས་ཤོར་དུ་ཕྱིན་པའི་གནས་སྟངས་ཐོག་བཀའ་སློབ་རབས་དང་རིིམ་པ་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། རིག་གཅིག་རྐང་འཛིན་གྱི་ཐོག་ནས་ངའི་བསམ་པར། བོད་པ་ཚོར་ནང་ཆོས་དང་བོད་སྨན་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ནས་རིག་གཅིག་རྐང་འཛིན་གྱི་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ས་ཡོད་པ་རེད། ནང་ཆོས་ལ་ཆོས་བརྒྱུད་ཆེན་པོ་བཞི་དང་དེ་མིན་གཡུང་དྲུང་བོན་བཅས་དང་། གཞན་ཇོ་ནང་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་བཅས་ཡོད། དེ་ཚོ་ཚང་མར་བོད་པའི་རིག་གཞུང་གི་ཁྱད་ཆོས་འཛིན་པའི་རིག་གཅིག་རྐང་འཛིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད། ད་ལྟའི་བར་ང་ཚོར་འཚོ་བ་དང་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་ཁོ་ནར་མ་ཡིན་པར་ཤེས་ཡོན་གྱི་ཐད་ནས་ང་ཚོར་སྟོང་ཆ་ཆེན་པོ་ཞིག་ལྷག་འདུག་བསམ་གྱི་ཡོད། མ་འོངས་པར་གཞུང་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག  དེ་བཞིན་མི་སྒེར་བཅས་ནས་དམིགས་བསལ་མི་རིགས་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་རིག་གཞུང་བཅས་ཀྱི་ཐོག་དམིགས་བསལ་དོ་སྣང་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་དུ་མཐོང་གི་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།  

དབུས་གཙང་སྤྱི་འཐུས་ཤར་གླིང་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་སུ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་གསར་གཏོད་ལ་ཆེ་མཐོང་གནང་གི་ཡོད་ཀྱང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་གསར་གཏོད་ལས་རྒྱུན་གནས་གཙིགས་སུ་འཛིན་གྱི་ཡོད་པའི་ཐད་ལྟ་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་སྐོར་དྲིས་པར་ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན། འཛམ་གླིང་གི་སྲིད་གཞུང་དང་མང་གཙོ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། དུས་རྒྱུན་དུ་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཐོག་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཕྱིན་བསྡད་པ་དེ་འདྲ་ཡོད་པ་མ་རེད་ལ། འགྱུར་བ་ཟེར་བ་དེར་ང་ཚོས་བཀག་འགོག་བྱ་ཐུབ་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད། འགྱུར་བ་དང་མཉམ་དུ་དུས་ནམ་ཡིན་ཡང་མི་ལ་འགྱུར་བ་དང་མིའི་བསམ་བློར་འགྱུར་བ་ཐེབས་ཐུབ་རྒྱུའི་གསར་གཏོད་དགོས་པ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ང་ཚོའི་བཙན་བྱོལ་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་སྒྲིག་འཛུགས་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་མང་གཙོ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། དེ་ཤིན་ཏུ་རླབས་ཆེན་ཆགས་ཡོད། ཡིན་ནའང་།  ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་ཛ་དྲག་གི་གནས་སུ་གྱར་ཡོད་སྟབས། སྐབས་དང་དུས་ལ་དཔག་པའི་བསམ་བློའི་གནས་སྟངས་དང་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་སྐབས། གསར་གཏོད་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད། འདས་པའི་ལོ་ལྔའི་ནང་ང་ཚོ་མང་གཙོ་ཆགས་ཏེ་གང་འཚམས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཞིག་ཐེབས་ཡོད་ལ། དེ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཐག་གཅོད་འདིའི་འོག་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཐེབས་བཞིན་ཡོད། མི་མང་ཚང་མའི་བསམ་བློའི་གནས་སྟངས་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཕྱིན་ཏེ། ཡར་རྒྱས་ཅན་གྱི་ལུང་པ་གཞན་དང་དཔུང་བ་མཉམ་གཤིབ་བྱ་ཐུབ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ན། གསར་གཏོད་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཆགས་ཡོད། ད་ལྟའི་ཆ་ལ་མི་མང་པོ་ཡང་ཡང་འཛོམས་ཏེ། བགྲོ་གླེང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་འདི་གང་འཚམས་ཀྱི་གསར་གཏོད་ཅིག་རེད་དྲན་གྱི་འདུག གསར་གཏོད་ལ་ནུས་པ་ཞིག་འདོན་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཆགས་ཡོད། མི་མང་ཚང་མས་བསམ་བློའི་གནས་ཚད་གང་འཚམས་ཡག་པོ་ཆགས་ཏེ། བོད་སྤྱི་དོན་གལ་ཆེན་དུ་འཇོག་དགོས་པ་རེད། བཀའ་ཁྲི་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གསུངས་པ་བཞིན། བཙན་བྱོལ་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོའི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་སྐུ་ཚབ་ཡིན་པ་མཚོན་གྱི་ཡོད་སྟབས།  དེའི་དགོས་མཁོར་དཔག་པའི་ནུས་པ་གསར་པ་ག་རེ་འདོན་ཐུབ་མིན་དང་། དེའི་ཐོག་བསམ་བློའི་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་དགོས་སར་ཡར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ། གསར་གཏོད་བྱ་ཐུབ་པ་དེ་དག་གསར་གཏོད་བྱ་དགོས་པ་རེད། ༢༠༠༨ ལོར་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ཞིག་ཚོགས་པ་རེད་ལ། ད་ལོར་ཡང་རྒྱལ་ཡོངས་གཞུང་མང་ཚོགས་ཆེན་ཚོགས་པ་རེད། འདི་ཚོ་གསར་གཏོད་ཀྱི་མགོ་བཙུགས་པ་ཞིག་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། ཚོགས་ཆེན་དེ་དག་ལམ་ལྷོང་ཡོང་མིན་གཙོ་བོ་ང་ཚོ་ཚང་མས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་མཉམ་རུབ་གནང་དགོས་མིན་ལ་རག་ལས་ཡོད་པ་རེད། དེ་མིན་པར་ང་ཚོས་བསམ་བློ་རྙིང་པ་བཏང་སྟེ། ལམ་ལུགས་སྲོལ་དང་རིག་གཞུང་གཅེས་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ལབ་ན། གསར་གཏོད་ཀྱི་ལམ་ཁར་འགྲོ་རྒྱུར་འགོག་རྐྱེན་འཕྲད་ཀྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག  ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན་དང་དོན་གོ