དེ་རིང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་དགེ་བཤེས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱ་མཚོ་དང་རྫོགས་ཆེན་སྟོབས་ལྡན། མེ་ལྕེ་གསུམ་མྱུར་དུ་ཀློད་གྲོལ་གཏོང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་སོང་།
སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ནང་། ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་གྱི་ཕྱི་དྲོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རང་ལོ་ ༤༠ ཡིན་པའི་མདོ་སྨད་དྷཱིཿཚ་དགོན་པའི་དགེ་བཤེས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱ་མཚོ་ལགས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་དང་། ཕྱི་ཚེས་ ༡༩ ཉིན་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཁམས་སྡེ་དགེ་རྫོགས་ཆེན་གྱི་སྟོབས་ལྡན་ལགས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ། ཡང་ཉིན་དེར་མཚོ་སྔོན་ཡ་རྗི་རྫོང་གི་ན་གཞོན་རྩོམ་པ་པོ་མེ་ལྕེ་ལགས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ། ཕྱི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་ཁམས་དཀར་མཛེས་དགོན་པའི་གྲྭ་ཟླ་བ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གནང་སྟེ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་སྟེ། ད་ཆར་ཤི་གསོན་གྱི་གནས་སྟངས་ཤེས་རྟོགས་མེད་པ་སོགས་བཀོད་འདུག
གསལ་བསྒྲགས་ནང་མུ་མཐུད་དུ་འདི་ལོ་ཕྱི་ཟླ་ ༣ པ་ནས་ད་ལྟའི་བར་བོད་ནང་སེར་སྐྱ་ ༡༠ ཙམ་གྱིས་བོད་མིའི་རང་དབང་ཆེད་སྐུ་ལུས་ལ་མེ་རུ་བསྒྲོན་ཏེ་མི་ ༥ རྐྱེན་འདས་དང་། དེ་མིན་རྣམས་གནས་སྟངས་ཅི་ཆགས་གསལ་པོ་མེད་པ། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་བོད་མི་ཚོས་སྐུ་ལུས་མེ་ལ་སྒྲོན་པའི་ལས་འགུལ་དེ། ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་དང་ཁ་པ། བྲལ་བའི་ངན་བྱུས་ཡིན་ཚུལ་དང་བོད་མི་དེ་དག་གི་ལས་འགུལ་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཡིན་ཚུལ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་དེ་ནི་རྨང་གཞི་རྩ་བ་ནས་མེད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཤིག་དང། རང་སྐྱོན་ཁོག་ཏུ་སྦས་ནས་གཞན་ལ་མཛུབ་མོ་བཙུགས་པའི་ངོ་ཚ་བྲལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་སོགས་བཀོད་འདུག
དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་དང་། ལྷག་དོན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་དྲག་སྤྱོད་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་འདི་རྒྱ་ཡན་དུ་མི་གཏོང་བར་སྐུ་ལུས་མེ་བསྲེགས་ཐེབས་པ་རྣམས་ལ་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོང་ཆེད་དང་། འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་དྷཱིཿཚ་དགོན་ཆེན་གྱི་དགེ་བཤེས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱ་མཚོ་ལགས་དང་སྡེ་དགེ་རྫོགས་ཆེན་སྟོབས་ལྡན་ལགས། ན་གཞོན་རྩོམ་པ་པོ་མེ་ལྕེ་ལགས་བཅས་མྱུར་དུ་ཀློད་གྲོལ་དགོས་པའི་ལས་དོན་སྤེལ་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་ནན་པོ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་དང་། བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཞིབ་འཇུག་ཆེད་དུ་རང་དབང་ཅན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་དང་ཞིབ་འཇུག་པ། ཆབ་སྲིད་མི་སྣ་སོགས་བོད་དུ་ཆེད་སྐྱོད་ཐུབ་པར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་ཞེས་སོགས་བཀོད་འདུག
གསར་འགོད་པ་དོན་གོས་བསྡུ་སྒྲིག་བྱས།
བོད་མི་དམངས་ཀྱི་འཐུས་ཚབ་པའི་ངོས་ནས་《ཟུམ་མེད་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོའི་སྒྲོན་མེ》ཞེས་པའི་འཛམ་གླིང་བསྐོར་བསྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་རན་པ་རེད་ལགས།
ད་ཡིན་ན། 《ཟུམ་མེད་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོའི་སྒྲོན་མེ》ཞེས་པའི་འཛམ་གླིང་སྐོར་བསྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་གི་གི་མདུང་རྩེ་རྒྱ་གཞུང་དང་དེའི་ངན་བྱུས་འཕྲལ་དུ་གཏད་རན་པ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། གཞིས་བཞུགས་བོད་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་ངོས་ནས་བློས་བཏང་དང་ཆོད་སེམས་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་འདི་ལྟར། གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ཀྱིས་རང་ལུས་དྲོད་མོ་མེ་རུ་བསྒྲོན་ནས་ཡོང་དུས། ད་རུང་འདི་ནས་གནས་བབ་ལ་བལྟ་ཞེས་པ་དེ་མི་མཛའ་བ་ཞིག་འདུག དེ་འདྲ་ཡིན་དུས། དེང་སང་གི་དུས་ཚོད་འདི། བོད་མི་རིགས་ལ་མཚོན་ན། ལྕགས་ཚ་ཐོག་ཏུ་རྡུང་ཞེས་པའི་དཔེ་ལྟར་ཡིན་པས་ན། གོ་སྐབས་འདི་ཤོར་འཇུག་གི་མི་ཉན་པ་ཁྱེད་སྣེ་ཁྲིད་པ་རྣམ་པའི་ཐུགས་དགོངས་ཟབ་མོ་བཞེས་རོགས་ཞུ།
ད་ཡིན་ན། བཙན་བྱོལ་བའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་མི་མང་འཐུས་མི་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་སྒོ་ནས། ཡང་བསྐྱར་ལས་འགུལ་གསུམ་པ་ཞིག་གི་མགོ་འཛུགས་རན་པའི་དུས་ཚོད་ཅིག་རེད། ཐེངས་འདིའི་ལས་འགུལ་ནི། 《ཟུམ་མེད་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོའི་སྒྲོན་མེ》ཞེས་པ་ཞིག་སྤེལ་ཐུབ་རྒྱུ་ན། དེ་ནི། གཅིག་ནས་རང་སྲོད་དམར་བོ་མེ་རུ་བསྒྲོན་ནས། བོད་མི་རིགས་དང་རིག་གཞུང་གི་ཆེད་དུ། འདི་ལྟར། མདུན་དུ་ཐོན་དང་འཐོན་གྱིན་པའི་གནས་ཚུལ་ལ་གཏིང་ཟབ་མོའི་ངོས་འཛིན་ཞིག་མཚོན་པ་དང་། གཉིས་ནས་བོད་གཞིས་བྱེས་སྐྱིད་སྡུག་མཉམ་མྱོང་མཚོན་དོན་གལ་ཆེན་ཞིག་རང་ཤུགས་ཀྱིས་ཆགས་འགྲོ་བ། གསུམ་ནས་རྒྱལ་སྤྱི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་རྣམ་པའི་མདུན་སར་བཙན་བྱོལ་བ་འདི་ལངས་ཐུབ་པའི་མཚོན་རྟགས་ཤིག་སོགས་དགེ་མཚན་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ།།
ལས་འགུལ་འདིའི་མགོ་སློང་ས་ནི། བཙན་བྱོལ་བའི་ལྟེ་གནས་རྡ་ས་ནས་གཞུང་མང་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་མགོ་འཛུགས་བྱས་ནས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་བོད་གཞིས་ཁག་ཚང་མ་དང་བལ་ཡུལ། འབྲུག་ཡུལ་དང་ལ་དྭགས་སོགས་ལ་ཡོད་པའི་བོད་གཞིས་ཁག་བརྒྱུད་ཐེ་ཝན་དང་ཉི་ཧོང་སོགས་བརྒྱུད་ནས། ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་ཨོ་གླིང་ནོའུ་སུ་ལེན་ཏྲི། དེ་ནས་ཁ་ན་ཏྲ་དང་ཨ་རིའི་མངའ་སྡེ་ཆེ་ཁག་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་བརྒྱུད་དེ་མཐར་བཀའ་སྤྱི་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་སྣེ་ཁྲིད་བྱས་ནས། འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་ཆེན་མོའི་མདུན་སར་མཇུག་སྒྲིལ་བ་སོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་ན། སྐབས་དེར་བོད་ཀྱི་ཛ་དྲག་གི་དཀའ་ངལ་དང་གནས་ཚུལ་དེ་《ཟུམ་མེད་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོའི་སྒྲོན་མེ》ཞེས་པའི་ལས་འགུལ་བརྒྱུད་ནས་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་བདེ་བ་མ་ཟད། ས་ཁུལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ནང་ལ་རང་ཤུགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཛ་དྲག་གི་གནས་ཚུལ་འདི་འགྲོ་ཐུབ་པ་སོགས་ཀྱི་དགེ་མཚན་ཆེ།
འདི་འདྲའི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་བ་ཡིན་ན། རྒྱ་གར་ནང་གི་ས་གནས་ཁག་ཚང་མའི་གཞིས་མགོ་ལ་སོགས་པའི་འགན་འཁུར་བླངས་པ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནང་བོད་རིགས་མཐུན་ཚོགས་དང་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་སོགས་ཀྱིས་འགན་འཁུར་བཞེས་ན་འཐུས་པ། དུས་ཡུན་ཟླ་བ་གཅིག་རིང་ལ་སྤེལ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་བཟུང་ནས་མཇུག་སྡོམ་མཛད་སྒོའི་སྐབས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་དང་ཨ་རིའི་ཆེ་མཐོའི་དཔོན་རིགས་ཁག དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་ཁག་དང་ཉེས་པ་ཚོགས་པ། གཞན་ཡང་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ལ་སོགས་པའི་མཚོན་པའི་གལ་གནད་ཆེ་བའི་མི་སྣ་གང་མང་ཞིག་བཀའ་སྤྱི་ཐུན་མོང་གི་ངོས་ནས་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཐབས་གྲ་སྒྲིག་ད་ནས་བྱེད་དགོས་པ།
ལྷག་པར་དུ། ལས་འགུལ་འདི་བརྒྱུད་ནས་འགྲོ་སའི་ས་གནས་ཡིན་ན་ཆོག་གི དེ་མིན་མངའ་སྡེ་ཡིན་ན་ཆོག་གི གཞན་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔོན་རིགས་དང་གལ་ཆེའི་མི་སྣ་སོགས་གདན་འདྲེན་ཞུས་ནས་བོད་དང་འབྲེལ་བའི་གསུང་བཤད་གནང་བཅུགས་ན། གཅིག་ནས་བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་འདི་ཚད་གཞི་ཇེ་མཐོར་འགྲོ་བ། གཉིས་ནས་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་ཤུགས་ཆེན་པོར་འགྲོ་བར་ཕན་པ། གསུམ་ནས་ལས་འགུལ་འདི་བརྒྱུད་སའི་མི་མང་དང་དཔོན་རིགས་རྣམས་ལ་དམིགས་བསལ་གྱིས་བོད་དོན་འདི་ར་སྤྲོད་བྱེད་སླ་བ་སོགས་ཀྱི་དགེ་ཕན་ཆེ།
མདོར་ན། ལས་འགུལ་འདིའི་རིགས་ལ་མིག་དཔེ་བལྟ་ས་མང་པོ་ཡོད་རེད། དཔེར་ན། རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩེད་འགྲན་ཆེན་མོའི་སྔོན་འགྲོའི་ཚུལ་དུ། དཔལ་འབར་གྱིས་འཛམ་གླིང་ལ་བསྐོར་བསྐྱོད་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་ལ་བལྟས་ན་འགྲིགས་ཀི་རེད་བསམ་སོང་། ལྷག་པར་དུ། བོད་བཙན་བྱོལ་བའི་གཞུང་མང་གཉིས་ལ་ ༢༠༠༨ ལོར་དམིགས་བསལ་གྱི་གོ་སྐབས་ཤིག་ཤར་བ་ནི། སྐབས་དེར་རྒྱ་གཞུང་གིས་དཔལ་འབར་བསྐོར་བསྐྱོད་བྱེད་པ་དེ་མ་ཡིན་ནམ། འདི་ནི། མི་རྒྱུའི་ནུས་ཤུགས་ཀྱིས་མི་འདང་བ་དེ་འདྲ་མ་རེད། བྱས་ཙང་། འདིའི་རིགས་ཀྱིས་ལས་འགུལ་ཚ་རླབས་འཕྱུར་བ་ཞིག་སྤེན་རན་པའི་དུས་ཚོད་གནད་འགག་ཅན་ཞིག་རེད་ལགས། ཐུགས་བསམ་བཞེས་རོགས་ཞུ།
བཀའ་སྤྱི་གཉིས་རྒྱལ་སྤྱིར་་ཕྱོགས་སྐྱོད་དང་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་རིགས་མུ་མཐུད་གནང་གལ་ཆེ།
<ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་སེམ་པ་དང་གཅིག་གྱུར་གྱི་ངོ་རྒོལ>གྱི་གཞེན་སྐུལ་དེ་དག་ཀྱང་ཕྱག་བསྟར་གནང་རོགས་ཞུའོ།
བཀུར་འོས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས། ད་ལྟའི་གཞིས་བཞུགས་བོད་མིའི་ཛ་དྲག་གི་གནས་ཚུལ་ཅམ་འཇོག་མ་བྱས་པར་དུས་ཐོག་ཏུ་ཐུགས་འཁུར་བཞེས་པ་ནི་ཡི་རངས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ལགས།
ད་ཡིན་ན། འབོད་སྐུལ་ཙམ་གྱིས་གཞིས་བཞུགས་བོད་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་དཀའ་སྡུག་འདི་སེལ་མི་ཐུབ་པ་ནི། མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་མ་རེད་དམ། ད་ཡིན་ན། མི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་གི་གནས་སྟངས་འདིས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་མ་ཐུབ་པ་གསལ་བོ་ཆགས་སོང་བ་མ་རེད་དམ། ད་ཡིན་ན། བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་ལ་འདི་ལས་ལྷག་པའི་སྟོབས་ཤུགས་དང་འཕག་ཚག་རྒྱག་སྟངས་ཤིག་མ་ཡོད་པ་ཡིན་ནམ།
དེའི་ཕྱིར་ན། བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་ཅིག་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེའི་ཕྱིར་ན། རྒྱ་གཞུང་ལ་འཐབ་རྩོད་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་ཤིག་བརྗེ་དགོས་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེའི་ཕྱིར་ན། རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་དེ་འགྱུར་ལྡོག་ཅིག་གཏོང་དགོས་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེའི་ཕྱིར་ན། བོད་དོན་འདི་བོད་མི་རང་གིས་བདག་སྐྱོང་གཙོ་བོ་བྱེད་ཐབས་སུ་སྲིད་བྱུས་ཤིག་འཛིན་དགོས་པ་མ་ཡིན་ནམ།