ཕར་འཁྲབ་ཚུར་འཁྲབ་ཀྱིས་རྙོག་ཟིང་བྱུང་ན་ཞབས་འདྲེན་ཆགས་ངེས།

ཨ་རུ་ན་ཅལ་ཕྱོགས་ཀྱི་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ ༡༠༠༠ ཙམ་ཁེ་ན་ཌར་ལེན་འཆར་གྱི་ལས་གཞི་ཞིག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བཀའ་བློན་རྒྱ་རི་སྒྲོལ་མ་མཆོག་ལ་ལས་གཞི་དེ་ལག་བསྟར་ཞུ་ཕྱོགས་སྐོར་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་ཡོད།

 དྲི་བ། ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེ་ནས་ཁེ་ན་ཌར་བོད་མི་ ༡༠༠༠ གནས་སྤོར་ཐད་བཙུགས་པའི་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་དེའི་མི་སྣའི་གྲུབ་ཆ་དང་འདེམས་སྒྲིག་བྱེད་སྟངས་སྐོར་གང་འདྲ་ཡོད་དམ། 

 ལན། ཨ་རུ་ན་ཅལ་ནས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ ༡༠༠༠ ཁེ་ན་ཌར་གཏོང་རྒྱུར་ཆེད་དུ་བཙུགས་པའི་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་མི་སྣ་རྣམས་ནི། ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དྲུང་འཕར་དོན་གྲུབ་རྡོ་རྗེ་ལགས་དང་ཁེ་ན་ཌ་བོད་ཀྱི་ལས་འཆར་འགན་འཛིན་ཉི་མ་རྡོ་རྗེ་ལགས། དེ་བཞིན། བསྟན་འཛིན་སྒང་དང་མེའོ། ཏེ་ཛུ་བཅས་གཞིས་ཆགས་ཁག་གསུམ་གྱི་སྐུ་ཚབ་མི་སྣ་རེ་བཅས་མི་ ༥ ལས་གྲུབ་ཡོད། གཞིས་ཆགས་ཁག་གསུམ་ལ་མཚོན་ན་ཡན་ལག་ས་གནས་ཡོད་པ་རེད་དེ། གཙོ་བོ་མེའོ་དང་ཏེ་ཛུ། བསྟན་འཛིན་སྒང་གསུམ་ཡིན་སྟབས། ད་ལྟའི་ཆར་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ས་གནས་མགོ་འཛིན་གསུམ་གྱིས་སྐུ་ཚབ་གནང་ན་མ་འགྲིག་པ་མི་འདུག་པར་ངོས་འཛིན་གྱིས་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད། འོན་ཀྱང་ས་གནས་མི་མང་ནང་དགོངས་ཚུལ་འདྲ་ཡོད་ན་ང་ཚོས་ཨུ་ཚུགས་མི་བྱེད། ང་ཚོས་ས་གནས་མགོ་འཛིན་གསུམ་སྐུ་ཚབ་དུ་བསྐོས་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་དེའི་ལས་མི་རྣམས་ཡར་མར་འགྲོ་སྐྱོད་ཀྱིས་ལས་དོན་སྒྲུབ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་དུས། དེའི་ཐད་འགྲོ་སོང་དང་རྩིས་ཉོག་ལྷག་མ་ཞིག་བཟོ་མ་དགོས་པའི་ཆེད་ཡིན། ང་ཚོ་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་ཅིག་བསྐོས་པ་ཡིན་ན་རང་བཞིན་གྱིས་འགན་ཞིག་ཡོད་པར་མ་ཟད། གལ་སྲིད་མ་འགྲིག་པ་ཞིག་བྱུང་ཚེ་ཉེས་པ་གཏོང་ས་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་པ་རེད། ཁོ་ཚོ་གསུམ་ས་གནས་མགོ་འཛིན་ཡིན་པ་གང་ཞིག་ལ་ཨ་རུ་ན་ཅལ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་མཁན་གྱི་མི་གསུམ་ཆགས་འདུག དེར་བརྟེན་ས་གནས་མགོ་འཛིན་གསུམ་སྐུ་ཚབ་ཏུ་བཞག་ན་ཡག་པོར་མཐོང་སོང་།

 དྲི་བ། ད་ལྟའི་ཆར་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བསྐོ་བཞག་བྱས་པའི་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་ངོས་ནས་ལས་ཀ་ག་རེ་མགོ་འཛུགས་གནང་ཡོད་དམ། 

 ལན། ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༣ སྟེ་ལོ་གསར་ཚེས་པ་ ༢ ལ་ཨ་སམ་གྷོ་ཧཱ་ཊེ་ལ་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་འདུ་འཚོགས་རྒྱུ་ཡིན། ཚོགས་འདི་དེའི་ཐོག་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་མི་ ༥ དང་། དམིགས་བསལ་གྱིས་ཊི་ཀྲེང་ས་གནས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ཏུ་ས་གནས་དེ་གའི་འབྲེལ་མཐུད་པ་དང་། འབུམ་སྡེ་ལ་ས་གནས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ཏུ་ས་གནས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་བཅས་མི་ ༧ དེ་གྷོ་ཧ་ཊེ་ལ་འཛོམ་རྒྱུ་རེད། ཚོགས་འདུ་ཚོགས་གྲུབ་རྗེས་མེའོ་དང་ཏེ་ཛུ། ཊྲི་ཀྲེང་བཅས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་རྣམས་ཕྱིར་སོ་སོའི་ས་གནས་ལ་ལོག་བཅུག་རྗེས། ཁེ་ན་ཌ་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་ལས་འཆར་འགན་འཛིན་ཉི་མ་རྡོ་རྗེ་ལགས་དང་། འབུམ་སྡེ་ལ་དང་བསྟན་འཛིན་སྒང་གི་སྐུ་ཚབ་ཁོང་ཚོ་གསུམ་མཉམ་དུ་ས་གནས་དེ་གཉིས་ནང་ཕེབས་ཏེ། ས་གནས་མགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ནང་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཡོད་པའི་མིང་ཐོ་གཞིར་བཟུང་། ཕར་ཁེ་ན་ཌར་འགྲོ་འདོད་ཡོད་མཁན་ག་ཚོད་ཡོད་མེད་དབྱེ་བ་བགར་དགོས་པ་རེད། དེའི་ཐད་ང་ཚོས་འགེངས་ཤོག་ཅིག་བཟོས་ཡོད། ད་ཐེངས་ས་གནས་སོ་སོའི་ནང་འགེངས་ཤོག་དེ་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་སྟེ། ཐོག་མར་འབུམ་སྡེ་ལ་དང་བསྟན་འཛིན་སྒང་ནས་མགོ་བརྩམས་ཏེ། རིམ་པར་མེའོ་དང་ཏེ་ཛུ་བཅས་ཀྱི་མི་མང་ལ་བཀྲམས་ཏེ། ས་གནས་ཁག་ནང་འགྲོ་མཁན་ག་ཚོད་ཡོད་མེད་དང་ནང་མི་གང་དག་ཡིན་མིན་གྱི་གནས་ཚུལ་བླངས་རྗེས། གྲངས་འབོར་དང་དེའི་ཁྲོད་འོས་ཆོས་ཚང་མཁན་ག་ཚོད་ཡོད་མེད་ཧ་གོ་ཡོང་གི་རེད། འགེངས་ཤོག་ཕྱིར་བསྡུ་བའི་དུས་བཅད་ནི་ ༢༠༡༢ ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༥ བར་ཡིན། འགེངས་ཤོག་ཚུར་སྤྲོད་སྐབས་དོ་བདག་སོ་སོའི་ས་རྟགས་དང་། ས་གནས་གང་གི་ཐོ་མིང་ནང་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཡོད་མེད་ཐད། ས་གནས་མགོ་འཛིན་གྱི་བདེན་དཔང་ས་རྟགས་བཅས་བཀོད་རྗེས། མཐའ་མ་དབུས་ནས་ཉམས་ཞིབ་བྱ་རྒྱུ་རེད།

 དྲི་བ། ལས་དོན་འདིའི་ཐད་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགན་གཙོ་བོ་གང་དག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།

 ལན། སྤྱིར་བཏང་ཁེ་ན་ཌ་ཕྱོགས་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་གན་རྒྱ་ཞིག་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་ལས་འཆར་ཚོགས་ཆུང་(project Tibet society)གི་ལག་ཏུ་བཞག་སྟེ། ཁོ་ཚོས་ནང་སྲིད་དང་མཉམ་དུ་ལས་ཀ་བྱེད་ཕྱོགས་ཐོག་གན་རྒྱ་བཞག་རྗེས། གན་རྒྱ་ལྟར་འོས་ཆོས་ཚང་མཁན་གྱི་བོད་མི་གང་དག་ཡིན་མིན་མིང་འདོན་བྱ་རྒྱུ་དེ་ང་ཚོའི་ལས་འགན་ཆགས་ཡོད། ད་ལྟ་གཞིས་ཆགས་ཁག་གསུམ་ནང་ཁྱོན་མི་ ༧༠༠༠ ལྷག་ཡོད་པའི་ནང་ནས། ཁེ་ན་ཌར་མི་ཆིག་སྟོང་ལས་གཏོང་ཐབས་མེད། དེ་དག་འདེམས་སྒྲིག་བྱེད་སྐབས་དྲང་པོ་དྲང་བཞག་དང་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་གྱི་ཐོག་ནས། གོ་སྐབས་འདྲ་མཉམ་ལེན་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུའི་འགན་དེ་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ལ་ཡོད་པ་རེད། མི་འགྲོ་དེ་དག་མིང་འདོན་འདེམས་སྒྲིག་བྱས་ཚར་རྗེས། མི་རེ་རེ་བཞིན་གཟུགས་པོར་ན་ཚ་ཡོད་མེད་བརྟག་དཔྱད་དང་གཞུང་ཚབ་ནང་སྐད་ཆ་འདྲི་རུ་འགྲོ་དགོས་པ་རེད། དེ་དག་གི་ཐད་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པ་(PTS)དང་ལྡི་ལི་ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་ཚབ་བཅས་ཀྱིས་ལས་དོན་བྱ་དགོས་པ་རེད། 

 དྲི་བ། ཁེ་ན་ཌར་གནས་སྤོར་བྱེད་མཁན་དོ་བདག་ལ་འོས་ཆོས་གང་དག་ཚང་དགོས་ཀྱི་ཡོད་དམ།

 ལན། སྤྱིར་བཏང་ལས་གཞི་འདི་ནི་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཁེ་ན་ཌའི་སྲིད་བློན་ལ་རེ་འདུན་བཏོན་པ་ནང་བཞིན། ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ནང་གི་གཞིས་ཆགས་ཁག་གསུམ་དང་དེའི་ཁོངས་གཏོགས་བཅས་ནས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ ༡༠༠༠ ལེན་རྒྱུ་ཁས་ལེན་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཁེ་ན་ཌ་གཞུང་དང་། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་བཀའ་ཤག་གཉིས་ཀྱིས་མཐའ་མའི་ལམ་སྟོན་གང་གནང་བ་དེའི་སྒང་ལ་འགྲོ་དགོས་པ་རེད། ད་ལྟའི་ཆར་ཁེ་ན་ཌའི་ཁྲིམས་ཡིག་དེའི་ནང་སོ་སོའི་ལུང་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ནས་ཕྱི་ལ་ཐོན་དེ་ལྷག་བསྡད་པའི་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་བཀོད་ཡོད་སྟབས། གོ་སྐབས་དེ་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བར་རག་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས་པ་རེད། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་(RC) དང་རང་བཙན་ལག་དེབ་གཉིས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་དཔང་རྟགས་ཡིག་ཆར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། 

 དྲི་བ། ཁེ་ན་ཌར་གནས་སྤོར་རག་ཐབས་ལ་ཆེད་དམིགས་ཉེ་ཆར་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་དང་དཔྱ་ཁྲལ་ལག་དེབ་བཟོ་མཁན་གྱི་གནད་དོན་ཅི་ལྟར་ཐག་གཅོད་གནང་གི་ཡིན།

 ལན། ༢༠༡༠ ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡༢ སྔོན་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་དང་བོད་མིའི་དཔྱ་ཁྲལ་ལག་དེབ་བཟོས་ཡོད་མཁན་ཡིན་ན་འགྲིག་གི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། ས་ཁང་སྒྲིག་གཞིའི་ཆ་རྐྱེན་ལྟར་ཨ་རུ་ན་ཅལ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་ས་གནས་མགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ནང་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཡོད་པ་གང་ཞིག་ ༢༠༡༠ ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༨ སྔོན་ནས་གཞིས་ཆགས་ནང་ཡོད་མཁན། ད་དུང་མི་མཐུད་ནས་བསྡད་ཡོད་མཁན་ཞིག་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།

 དྲི་བ། སྔོན་མ་ཨ་རུ་ན་ཅལ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ནང་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཡོད་པ་གང་ཞིག རྗེས་སུ་ས་གནས་གཞན་ལ་གནས་སྤོར་ཟིན་པ་ཞིག་ཡིན་ཚེ་དེར་ངོས་འཛིན་གང་འདྲ་ཡོད་དམ།  

 ལན། དེ་ཚོའི་རིགས་ལ་དགོངས་དག་ཟེར་རྒྱུ་རང་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་ད་ལྟའི་དེབ་སྐྱེལ་ནང་ཡོད་པ་མ་རེད། ང་ཚོའི་སར་དེ་འདྲ་ཁ་ཤས་འབྱོར་སོང་། མ་གཞི་ལས་ཀ་ཟེར་བ་དེ་དྲང་པོ་གཙང་མ་ཞིག་དགོས་སྟབས། དང་པོ་ལས་ཀ་མ་བྱས་སྔོན་ལ་འོས་ཆོས་ག་རེ་ཚང་དགོས་མིན་ཡིག་ཐོག་ལ་ཕབ་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། མི་རེ་རེ་ལ་བལྟས་ཏེ་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་ན་འགྲིག་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། དེར་བརྟེན། ང་ཚོ་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ངོས་ནས་འོས་ཆོས་དོན་ཚན་ ༡༠ ཅན་གྱི་ཟིན་བྲིས་ཤིག་བཟོས་ཏེ་བཀའ་ཤག་ལ་ཕུལ་ཅིང་། བཀའ་ཤག་གིས་རྒྱབ་གཉེར་ཐོབ་པ་ལྟར་ང་ཚོས་རྩ་འཛིན་བྱེད་ས་གཙོ་བོ་དོན་ཚན་བཅུ་དེ་ཆགས་ཡོད། དེ་ལ་འགྱུར་བ་འགྲོ་དགོས་བྱུང་ཚེ་བཀའ་ཤག་ནས་འགྱུར་བ་གཏོང་གི་རེད་མ་གཏོགས། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་དོ་བདག་སོ་སོར་འོས་ཆོས་དོན་ཚན་བཅུ་ཚང་ཡོད་མེད་ཁོ་ན་གཞི་ལ་འཇོག་གི་རེད།

 དྲི་བ། གལ་སྲིད་བཟའ་ཟླ་གཉིས་ལས་གཅིག་ལ་རྒྱ་གར་མི་སེར་ལག་འཁྱེར་དང་གཅིག་ལ་བོད་པའི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་འཁྱེར་ཡོད་རིགས་ཇི་ལྟར་ཐག་གཅོད་གནང་འཆར་ཡོད་དམ། 

 ལན། བོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་མི་རིགས་བོད་མིར་གཉེན་སྒྲིག་བྱས་ཡོད་པ་དེ་འདྲའི་ནང་། བོད་སྤྱི་བའི་རྩ་དོན་ཐོག་ང་ཚོ་ལས་ལྷག་པའི་སེམས་ཤུགས་དང་ལྷག་བསམ་ཅན་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། ཁོ་ཚོ་ཚང་མ་ང་ཚོར་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོ་ཡིན་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་ཞུ་འོས་པ་ཞིག་ཀྱང་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་ཐེངས་འདིའི་ལས་གཞི་ཁོངས་སུ་ཚུད་མ་ཚུད་དེ་ང་ཚོ་གཅིག་པུར་གདམས་ཀ་ཡོད་པ་ཞིག་མ་རེད། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་པ་ཞིག་གི་ཐག་གཅོད་ལ་བསྟུན་དགོས་དུས། ང་ཚོར་དེའི་རིགས་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཕྱོགས་ལ་དཀའ་ངལ་ཏོག་ཙམ་འདུག ཁེ་ན་ཌ་གཞུང་གིས་བཀའ་གནང་པ་དེ་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཡིན་དགོས་སྟབས། རྒྱ་གར་གྱི་མི་སེར་ལག་དེབ་ཡོད་པ་ཡིན་ན་དེ་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།

 དྲི་བ། ལས་དོན་འདིའི་ཐད་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་འགན་གཙོ་བོ་གང་དག་འཁྱེར་དགོས་ཀྱི་ཡོད་དམ། 

 ལན། བོད་མི་དེ་དག་ཁེ་ན་ཌའི་ནང་འཐེན་པ་ལ་སྦྱིན་བདག་དང་འགན་ལེན་བྱེད་མཁན་ངེས་པར་དུ་དགོས་པ་རེད། དེ་ཐབས་འཚོལ་གྱི་འགན་གཙོ་བོ་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་ལས་འཆར་ཚོགས་ཆུང་(PTS)གིས་འཁུར་དགོས་པ་རེད། ཁོ་ཚོས་ཐབས་ཤེས་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟ་ཁོ་ཚོའི་འགན་འཛིན་ཉི་མ་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱང་འདིར་ཕེབས་བསྡད་ཡོད། ཁོང་ལ་སྐད་ཆ་དྲིས་ན་ཁ་གསལ་ཡོང་གི་རེད། དེ་བཞིན། ཁེ་ཎ་ཌ་དང་ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་བློ་བཟང་སྙན་གྲགས་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་གང་ཐུབ་ཀྱི་མཉམ་རུབ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བཞིན་པ་རེད།

 དྲི་བ། ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་གིས་སྤྲད་པའི་ཡིག་ཆའི་ནང་མི་ཟླ་སྒྲིལ་གྱིས་གཏོང་དགོས་ཚུལ་བརྗོད་པའི་ཐད་ས་གནས་མང་ཚོགས་ལ་དགོངས་ཚུལ་གང་འདྲ་འདུག་གམ།

 ལན། ས་གནས་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་ནི་ཁྱིམ་ཚང་རེ་ནས་མི་རེ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་རེད། གལ་སྲིད་དེ་ལྟར་གཏོང་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། སོ་སོ་རང་ཉིད་ཀྱི་རྐང་པའི་སྒང་ལ་ལངས་ཐུབ་མཁན་ཤ་སྟག་གཏོང་ཐུབ་རྒྱུ་རེད། ཕར་ཁེ་ན་ཌའི་ནང་བསླེབས་རྗེས་ཀྱང་ས་གནས་སོ་སོའི་ནང་ལས་ཀའི་ཐོག་ནུས་པ་འདོན་ཐུབ་རྒྱུ་རེད་ལ། དེ་དག་གིས་ཚུར་སོ་སོའི་གཞིས་ཆགས་ནང་ལའང་ཕན་ཐོག་གི་རེད། ད་ལྟ་བར་དུ་ང་ཚོས་ངོས་ནས་ཀྱང་དེ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་རེ་སྐུལ་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ཡིན་ནའང་ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་གིས་ད་སྔ་ངོས་ལེན་གནང་ཡོད་པ་མ་རེད། ཁོ་ཚོའི་ཕྱོགས་ནས་ནང་མི་ཁ་བྲལ་གཏོང་བ་དེ་ཡག་པོར་བརྩི་གི་མི་འདུག གཏན་འཇགས་བྱས་ཏེ་ཕར་ཡོང་མཁན་གྱི་ནང་མི་འདིར་ལྷག་པ་ཡིན་ན། ནང་མི་ཁ་བྲལ་དུ་འགྲོ་རྒྱུར་སེམས་འཚབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ནང་མི་ཟླ་སྒྲིལ་ཟེར་བ་དེ་ཡང་ང་ཚོའི་རྩི་སྟངས་དང་ཅུང་མ་འདྲ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ནང་མི་བརྩི་སྟངས་ནི་ཁྱིམ་ཚང་ནང་གི་བཟའ་ཟླ་གཉིས་ཀ་དང་། ལོ་ ༡༨ མན་གྱི་སོ་སོའི་བུ་ཕྲུག་བཅས་ནང་མིར་བརྩི་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ད་དུང་རང་ལོ་ ༡༨ ལས་བརྒལ་ཀྱང་རང་འཚོ་མི་ཐུབ་པར་ཕ་མར་བརྟེན་དགོས་རིགས་ནང་མིའི་ཁྲོད་ཚུད་པར་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་འདུག དེ་མིན་གྱི་རྒན་འཁོགས་རིགས་ཚུད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད།

 དྲི་བ། ཁ་ན་ཌའི་གཞུང་གིས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཕར་ལེན་རྒྱུའི་ཐད་དོ་བདག་གི་ལོ་ཚད་ལ་ཚད་བཀག་ཡོད་དམ།

 ལན། ད་ལྟ་ཡིག་ཆའི་ནང་ལོ་ཡི་ཚད་བཀག་གསལ་པོ་མི་འདུག ཡིན་ནའང་། རང་ཁ་རང་གསོ་དང་ནང་མིར་ལྟ་སྐྱོང་བྱེད་ཐུབ་མཁན་ཞེས་བྲིས་ཡོད་པའི་ཚིག་འགྲོས་ལ་བལྟས་ན། སོ་སོའི་ངོས་ནས་ངལ་རྩོལ་བྱེད་ཐུབ་མཁན་གྱི་མི་དར་མ་ཡིན་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་འདྲ་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་ཆགས་འདུག ང་ཚོས་ངོས་ནས་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་སྐབས་འདྲ་མཉམ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།

 དྲི་བ། གལ་སྲིད་ཁེ་ན་ཌའི་འགྲོ་ལུགས་ལྟར་ནང་མི་ཟླ་སྒྲིལ་གྱིས་ཕྱིན་ཚེ་རྒན་འཁོགས་ཚང་མ་ཤུལ་དུ་ལྷག་ཉེན་ཡོད་སྟབས་དེ་ལ་དགོངས་བཞེས་གང་འདྲ་ཡོད་དམ།  

 ལན། ས་གནས་མི་མང་གིས་ག་རེ་བསམ་གྱི་ཡོད་པ་དེ་ང་ཚོས་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཤེས་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག་སྟེ། ང་ཚོའི་བསམ་ཚུལ་ནི་ཕར་འགྲོ་ས་ཞིག་འདུག་ལབ་སྟེ་བཟའ་ཚང་ལོ་གཞོན་དང་བྱིས་པ་ཆ་ཚང་ཕར་ཕྱིན་ཏེ། ཤུལ་དུ་སོ་སོའི་ཕ་མ་རྒན་རྒོན་ཁོ་ན་གཡུགས་བཞག་པ་ཡིན་ན་དེ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་འགྲིག་ས་མ་རེད། ཁྱིམ་ཚང་ཁ་ཤས་ནང་ཕ་གཅིག་པུ་དང་མ་གཅིག་པུ་མ་གཏོགས་མེད་མཁན་དེ་འདྲ་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་ཁང་པ་སྲུང་མཁན་གྱི་བཟོ་ལྟ་བུར་ཤུལ་དུ་གཅིག་པུར་ལྷག་བསྡད་པ་ཡིན་ན། དེ་ག་འདྲ་ཞིག་ཆགས་ཡོང་ན་བསམ་པའི་བློ་འཚབ་འདུག དེར་བརྟེན། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཁེ་ན་ཌ་གཞུང་ཚབ་ལའང་། ང་ཚོ་བོད་པའི་ནང་མི་བརྩི་སྟངས་དེ་སོ་སོའི་ཕ་མ་གཉིས་ཀ་གཙོ་བོར་བཟུང་ནས་བརྩི་བཞིན་ཡོད་པས། ཕ་མ་གཉིས་ཤུལ་དུ་གཡུགས་ཏེ་སོ་སོའི་བཟའ་ཟླ་ཁྲིད་ནས་འགྲོ་རྒྱུ་དེ་ཡག་པོ་མེད་སྟབས་དགོངས་བཞེས་གནང་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་ཞུས་པ་ཡིན། དེའི་ཐོག་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡིན་ཞེས་གུ་ཡངས་པོ་གནང་གི་འདུག ཡིན་ནའང་། ང་ཚོའི་ནང་མིའི་གྲངས་ཀ་དེ་ལ་ངེས་གཏན་མེད་པའི་འགྱུར་བ་འགྲོ་སླ་བའི་དཀའ་རྙོག་ཅིག་ཡོད་པ་རེད། གཙོ་བོ་གཞིས་ཆགས་སོ་སོར་བསམ་ཚུལ་ག་རེ་ཡོད་མེད་ལ་ལྟ་དགོས་པ་རེད། ད་ལྟ་དེར་ཉམས་ཞིབ་ཞིག་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

 དྲི་བ། མི་འགྲོ་འོས་ཆོས་ཚང་མིན་གཏན་འབེབས་བྱས་ཟིན་རྗེས་རྒྱན་རྒྱག་སྟངས་ག་འདྲ་ཡིན་ནམ།

 ལན། མི་འགྲོ་འོས་ཆོས་ཚང་མིན་འདེམས་སྒྲིག་བྱས་ཚར་པའི་རྗེས་ལ། ཁེ་ན་ཌ་གཞུང་དང་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས། རིམ་པ་བཞིན་མི་ ༡༠༠ རེ་ལ་ཕྱི་སྐྱོད་ཐོངས་མཆན་ས་མིག་སྤྲད་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོས་ངོས་ནས་ས་མིག་བརྒྱ་བོ་དེ་ས་གནས་ཁག་གསུམ་ལ་བགོ་བཤའ་བརྒྱབ་སྟེ་རྒྱན་རྒྱག་གི་རེད། དེ་མིན་པར་མི་ ༡༠༠༠ ས་མིག་སྡེབས་གཅིག་ལ་སྤྲད་པ་ཡིན་ན། དེ་ལྟར་སྡེབས་གཅིག་ལ་ས་གནས་ཁག་གསུམ་ལ་བགོ་བཤའ་བརྒྱབ་སྟེ་རྒྱན་རྒྱག་རྒྱུ་ཡིན། སྔ་ཕྱིར་གྲངས་འབོར་ག་ཚོད་རེ་ལ་རྒྱན་རྒྱག་མིན་དེ་ཁེ་ན་ཌ་གཞུང་དང་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་ཐག་གཅོད་གནང་གི་རེད། ང་ཚོས་ངོས་ནས་ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་གིས་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ ༡༠༠༠ ལ་གོ་སྐབས་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དེར། འདི་ཕྱོགས་ནས་མཐུན་འགྱུར་ག་རེ་གནང་དགོས་པ་བསྒྲུབ་རྒྱུ་དེ་རེད། ཇི་ལྟར་ཕར་འཐེན་རྒྱུ་ཡིན་མིན་སོགས་ནི་ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་གིས་ཐག་གཅོད་གནང་ཡོང་གི་རེད། ཡིན་ནའང་། ཕར་འགྲོ་སྐབས་སྨན་ཁང་ནང་བརྟག་དཔྱད་དང་འགེངས་ཤོག་བསྐང་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ང་ཚོས་རོགས་པ་བྱེད་རྒྱུ་རེད། 

 དྲི་བ། ལས་འཆར་འདིའི་ཐད་ཀྱི་ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་གི་ཡིག་ཆའི་ནང་གལ་སྲིད་རྙོག་དྲ་རིགས་བྱུང་ཚེ། ལས་གཞི་འདི་མཚམས་འཇོག་བྱེད་སྲིད་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུག ལས་གཞི་འདི་ལེགས་འགྲུབ་ཡོང་ཆེད་འབོད་སྐུལ་ག་རེ་གནང་རྒྱུ་ཡོད།

 ལན། དང་པོ། མགོ་ཁྲིད་མཁན་གྱིས་སོ་སོའི་འགན་འཁུར་ཐུབ་པ་གནང་སྟེ་མགོ་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་འཁྲིད་ཐུབ་རྒྱུ་གལ་ཆེ་ཤོས་རེད། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་འགན་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་འཁུར་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། གཞུང་གི་ཐོག་ནས་འདེམས་སྒྲིག་བྱེད་སྟངས་དྲང་པོ་བདེན་པ་གནང་དགོས་པ་རེད་ལ། མི་མང་གི་ངོས་ནས་ཀྱང་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཚུར་གནས་ཚུལ་བདེན་པ་བཤད་དགོས་པ་རེད། ཁྱོ་ག་སྐྱེས་དམན་མེད་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ཡོད་མདོག་གཡོ་འཁྲབ་དང་། ས་གནས་ཐོ་གཞུང་ནང་མིང་ཐོ་མེད་མཁན་གྱིས་མིང་ཐོ་རྫུན་བཟོ་བྱེད་པ་སོགས་ཕར་འཁྲབ་ཚུར་འཁྲབ་ཀྱིས་རྙོག་ཟིང་དེ་འདྲ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། ཕྱི་ལོགས་ནས་ཐོས་ནའང་ཞབས་འདྲེན་རང་ཆགས་ཀྱི་རེད། དེར་བརྟེན། མི་མང་གིས་ཀྱང་ག་ཚོད་ཐུབ་ཐུབ་ཀྱིས་མཐུན་འགྱུར་ཞུ་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། གཉིས་པ། བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་ཐོག་ནས་ད་ལྟ་བར་དུ་ཕྱག་ལས་མང་པོ་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། ཕར་ཁེ་ན་ཌའི་ནང་འགྲོ་སའི་ས་ཆ་དང་ཕར་འཐེན་མཁན་གྱི་སྦྱིན་བདག་རྣམས་ཏག་ཏག་ཅིག་བཟོ་ཐུབ་པ་གནང་དགོས་པ་རེད། གཞན། མཚམས་རེར་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་རྙོག་དྲ་ཏོག་ཙམ་རེ་ཡོང་གི་ཡོད་ཀྱང་། ཆེ་ས་ནས་དཀའ་ངལ་དེ་འདྲ་འཕྲད་པ་མ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ད་ཐེངས་ཀྱི་ལས་གཞི་འདི་ང་ཚོར་མཚོན་ན་གོ་སྐབས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་སྟབས། གང་ཡག་ཡག་ཅིག་གི་ཐོག་ནས་གོ་སྐབས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཐུབ་པའི་རེ་བ་དང་འབོད་སྐུལ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།

ཁེ་ན་ཌར་མི་འགྲོའི་འོས་ཆོས་ཐད་བཀའ་ཤག་གི་འཆར་འབུལ་གཏན་འབེབས་དོན་ཚན་བཅུ།

 ༄༅། ། སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༢༩ ཉིན་ཁེ་ན་ཌའི་སྲིད་བློན་ཧར་ཕཱེར་(Stephen Harper)མཆོག་ལ་ཨ་རུ་ན་ཅལ་གཞིས་ཆགས་ཁག་གི་སྒྲིག་ཁོངས་ནས་སྐྱབས་བཅོལ་གཞིས་མི་གང་འཚམས་ཤིག་ཁེ་ན་ཌར་གཞིས་ཆགས་ངོ་བོར་ལེན་ཐབས་འབོད་བསྐུལ་མཛད་པ་བཞིན། ཁེ་ན་ཌ་གཞུང་གི་(Minister of Citizenship and Immigration) ལས་ཁུངས་ནས། ༢༠༡༡ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་ཨ་རུ་ན་ཅལ་ཁུལ་གཞིས་ཁོངས་ནས་གཞིས་མི་གྲངས་ ༡༠༠༠ ལས་མ་བརྒལ་བ་ཁེ་ན་ཌར་གཞིས་ལེན་གནང་ཕྱོགས་གཞུང་འབྲེལ་རྩ་འཛིན་ (Temporay Public Policy Concerning Tibetans Living in the State of Arunachal Pradesh in India) ཞེས་པ་ (Section 25.2 of  Immingration and Refugee Protection Act) ཁྲིམས་གཞིའི་འོག་གཏན་འབེབས་ལྟར་ཏི་ཛུ་དར་རྒྱས་གླིང་དང་། ཁྱབ་ཁོངས་ཀྲུ་ཀྲིང་། བསྟན་འཛིན་སྒང་དང་ཁྱབ་ཁོངས་སྦུམ་སྡེ་ལ། མེའོ་ཆོས་འཕེལ་གླིང་བཅས་གཞིས་ཆགས་ཁག་གི་སྒྲིག་ཁུངས་ནས་ཁེ་ན་ཌར་གཞིས་ཆགས་གཏོང་རྒྱུའི་མི་འགྲོའི­­་ཁོངས་སུ་ཚུད་རྒྱུར་ཚང་དགོས་པའི་གལ་ཆེའི་ཆ་རྐྱེན་ཁག་གཤམ་གསལ།

༡༽ མི་གྲངས་ ༡༠༠༠ ལས་མ་བརྒལ་བའི་མི་འགྲོ་གཏན་འབེབས་དེ་ཐད་གཞིས་ཆགས་སོ་སོའི་དེབ་འཁོད་མི་འབོར་ལ་གཞིགས་པའི་གྲངས་ཚད་གཏན་འབེབས་བྱ་རྒྱུ།

༢༽ མི་འགྲོ་གང་ཞིག་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཡིན་དགོས། (སྐྱབས་བཅོལ་ལག་འཁྱེར་དང་དཔྱ་ཁྲལ་ལག་དེབ་གཉིས་ལ་ཆ་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་དང་། ལོ་ཚད་མ་ལོན་པའི་ལག་དེབ་མེད་རིགས་ལ་ཕ་མ་གཉིས་ཀྱི་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་འཁྱེར་དང་དཔྱ་ཁྲལ་ལག་དེབ་གཉིས་ལ་ཆ་འཛིན་བྱ་རྒྱུ།)

༣༽ མི་འགྲོ་གང་ཞིག་གཞིས་ཆགས་གང་རུང་གི་སྒྲིག་ཁུངས་སུ་ཡིན་པ་གཞིས་ཆགས་ཀྱི་མིང་གཞུང་མ་དེབ་ནང་མིང་ཐོ་ཡོད་པ་དང་གཞིས་ཆགས་ནང་ ༢༠༡༠ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༨ སྔོན་ནས་དང་། དེའི་རྗེས་སུ་མུ་མཐུད་དེ་གཞིས་ཁོངས་སུ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས།

༤༽ དོ་བདག་གི་ངོས་ནས་ཁེ་ན་ཌ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ལ་གནོད་གཞི་དང་། ནག་ཉེས་ལས་ཀ་བྱ་དོགས། དེ་སྔ་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་མནར་གཅོད་བཏང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་རིགས། ཁྲིམས་འགལ་བྱ་དོགས་ཅན། ནད་གཅོང་ཅན། རང་ཉིད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྫུན་བསྒྲིགས་བྱས་ཏེ་ཁེ་ན་ཌར་འཚང་འཛུལ་བྱ་ཐབས་བྱེད་མཁན་སོགས་མ་ཡིན་པ།

༥༽མི་འགྲོ་གང་ཞིག་གི་བཟའ་ཟླ་དང་རང་ལོ་ ༡༨ མན་གྱི་བུ་ཕྲུག་ཁོ་ན་ལས་གཞན་གང་ཡང་འདོད་ཅིག་ནང་མིར་མི་བརྩི།

༦༽མི་འགྲོ་རང་ཉིད་ལ་ཁེ་ན་ཌའི་ནང་འཚོ་རྟེན་ཐབས་བྱུས་སྐྲུན་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་པ།

༧༽ ཁེ་ན་ཌར་གཞིས་ཆགས་སུ་རྡོག་ཐོན་རིགས་ཀྱི་གཞིས་སྐལ་ས་ཁང་གཉིས་ཀ་གྲོང་སྡེའི་བརྒྱ་དཔོན་བརྒྱུད་ས་གནས་ས་ཁང་ཚོགས་ཆུང་ལ་ཀ་ཀོར་གླེང་མེད་ཐོག་རྩིས་འབུལ་བྱ་རྒྱུ།

༨༽ས་གནས་མགོ་འཛིན་ལས་ཁུངས་དང་། བོད་མིའི་མཉམ་འབྲེལ་ལ་བུ་ལོན་འཇལ་དགོས་པ་མ་ཡིན་པ།

༩༽ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཞིག་ཏུ་ནང་མི་ཟླ་སྒྲིལ་གྱི་ལས་རིམ་ནང་ཡོད་རིགས་ལ་ཐེངས་འདིའི་གོ་སྐབས་མི་ཐོབ།

༡༠༽ ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་མི་འགྲོ་འདེམས་ཐོན་ཁོངས་སུ་ཚུད་རིགས་ལ་དགོས་མཁོའི་ཡིག་ཆ་ཁག་ཞུ་སྟངས་ཀྱི་རྒྱུས་སྟོན་གྱི་མཐུན་འགྱུར་ཞུ་རྒྱུ་ལས། དེ་མིན་ཐོངས་མཆན་ཞུ་རྒྱུ་དང་སྨན་པའི་བརྟག་དཔྱད། ལམ་གྲོན་སོགས་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་ཡོངས་རྫོགས་མི་འགྲོ་རང་ཉིད་ནས་རྒྱག་རང་ཁུར་བྱ་དགོས་པ་བཅས་ཀྱི་རྩ་འཛིན་དུ། ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་ ༢༠༡༡ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༢༠ ལ།

མཁྱེན་རྟོགས་ཆེད་འགྲེལ་བརྗོད།

ཨ་རུ་ན་ཅལ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་ནས་གཞིས་མི་ཁེ་ན་ཌར་བསུ་ལེན་འགན་ཁུར་བ་ཁེ་ན་ཌར་རྟེན་གཞི་བྱས་པ་ Project Tibet Society (PTS) བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པ་བརྒྱུད་དོ་བདག་ཁེ་ན་ཌར་བསུ་ལེན་བྱ་རྒྱུའི་སྦྱིན་བདག་ཐོབ་ཡོད་པ་ཞིག་དགོས།

  གསར་འགོད་པ། ཚེ་རིང་རྒྱལ།

༼བོད་ཀྱི་དུས་བབ་གསར་ཤོག་ལས་འདིར་བཀོད།༽