ཉེ་ལམ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞས་པ་མཉམ་རུབ་ཐོག༼བོད་ཀྱི་རོལ་དབྱངས་མཐུན་ཚོགས༽གསར་འཛུགས་བྱས་ཏེ། གཞས་པ་རང་ངོས་ནས་བོད་བསྟན་སྲིད་ཆེད་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་གནང་བའི་དཔའ་བོ་དཔའ་མོར་རྗེས་དྲན་རྡོ་རིང་བཞེངས་རྒྱུའི་ལས་འགུལ་ཞིག་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད་འདུག
ཉེ་ལམ་བལ་ཡུལ་དང་ལྡི་ལི། ངྷ་རམ་ས་ལ་བཅས་སུ་གནས་སྡོད་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞས་པ་ཁག་ཅིག་བཞུགས་སྒར་དུ་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས། ༼བོད་ཀྱི་རོལ་དབྱངས་མཐུན་ཚོགས༽ ཞེས་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་གསར་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༥ ཉིན་གྱི་དགོང་མོ་བཞུགས་སྒར་ཉེ་འཁྲིས་ས་རཱ་མཐོ་སློབ་དུ། རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ཀྱི་མཛད་རྗེས་དྲན་རྟེན་བཞེང་པའི་རོལ་དབྱངས་སྐོར་བསྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཆེན་མོ་ཞེས་པ་དངོས་སུ་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། བཞུགས་སྒར་ཁུལ་གྱི་སློབ་གྲྭ་དང་དགོན་སྡེ། བོད་མི་འདུས་སྡོད་ཀྱི་ས་གནས་བཅས་སུ་སྐོར་བསྐྱོད་གནང་གྲུབ་རྗེས། ལྡི་ལི་དང་ལྡེ་ར་ལྡུན། ཀ་རྡོར་སྒང་གསུམ། ལྷོ་གཞིས་ཁག་བཅས་དང་། དེ་བཞིན་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་བཅས་སུ་ལོ་ ༡ རིང་སྐོར་བསྐྱོད་གནང་རྒྱུ་ཡིན་འདུག སྐོར་བསྐྱོད་འཁྲབ་སྟོན་སྐབས་སྤ་སེ་དང་ཞལ་འདེབས་བསྡུ་རུབ་གནང་ཐོག བོད་བསྟན་སྲིད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་གནང་བའི་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ལ་རྗེས་དྲན་རྡོ་རིང་ཞིག་བཞེངས་རྒྱུ་ཡིན་འདུག
ལས་འགུལ་དེ་ནི་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་གཞས་པ་ཚོས་ལོ་ངོ་གཉིས་ཀྱི་ཡར་སྔོན་ནས་ཕན་ཚུན་གོ་བསྡུར་བརྒྱུད། ཉེ་སྔོན་བལ་ཡུལ་དང་ལྡི་ལི། ངྷ་རམ་ས་ལ་བཅས་ཀྱི་གཞས་པ་ ༡༡ བཞུགས་སྒར་དུ་འདུ་འཛོམས་གནང་བ་དང་། གཞས་པ་ཚོས་རེ་སྐུལ་ལྟར་བོད་ཀྱི་འགྲིམ་འགྲུལ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཟླ་བ་རིན་ཆེན་ལགས་མཉམ་ཞུགས་ཀྱིས། ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ ༼བོད་ཀྱི་རོལ་དབྱངས་མཐུན་ཚོགས༽ ཐོག་མར་གསར་འཛུགས་དང་། སློབ་སྟོན་པ་དང་རྒྱུན་ལས་བསྐོ་བཞག་བཅས་གནང་ཡོད་འདུག ཚོགས་པ་འདིའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི། བཙན་བྱོལ་རང་དབང་ལུང་པའི་ནང་ཡོད་པའི་གཞས་པ་ཚོས་འགན་བཞེས་ཏེ། བོད་ཀྱི་རྐང་བྲོ་གླུ་གཞས་ཉམས་པ་སླར་གསོ་དང་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་ཐད་འབད་པ་བྱ་རྒྱུ་དང་། ལྷག་པར་དུ་བོད་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཐད། གཞས་པ་རང་ངོས་ནས་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན་སྟབས། བོད་ནང་བོད་མི་ ༥༥ ལྷག་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེཊ་གནང་བ་དང་། དེ་བཞིན། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རྩ་དོན་ཆེད་གཞས་པ་གཞས་མ་མང་པོ་ཞིག་གིས་རང་སྲོག་བློས་གཏོང་དང་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཡོད་པར་བརྟེན། བཙན་བྱོལ་གཞས་པ་ཚོའི་ངོས་ནས་ཁོང་རྣམ་པའི་ཆོད་སེམས་ལ་ཡི་རངས་དང་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་མཚོན་ཆེད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གནས་སྡོད་ས་གནས་ཡོངས་སུ་སྐོར་བསྐྱོད་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་ཏེ། རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ལ་རྗེས་དྲན་རྡོ་རིང་ཞིག་བཞེངས་རྒྱུ་བཅས་ཡིན་འདུག
བོད་ཀྱི་རོལ་དབྱངས་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཐོག་དང་པོའི་རྒྱུན་ལས་ཁྲོད་བལ་ཡུལ་གྱི་གཞས་པ་ཆོས་གྲགས་དང་། ལྡི་ལིའི་གཞས་པ་མཁྱེན་བརྩེ། དྷ་སའི་གཞས་པ་སོག་ཤོད་དར་རྒྱས་དང་རྟ་མགྲིན་ཚེ་བརྟན་བཅས་བདམས་ཡོད་པ་དང་། མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་རེ་སྐུལ་ཞུས་མཐར་བཀའ་སྤྱི་གཉིས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཚོགས་པ་འདིར་ལོ་གཅིག་རིང་རྒྱབ་གཉེར་སྤྲད་ཡོད་པ་ལྟར། བཙན་བྱོལ་བོད་མི་འདུས་སྡོད་ཀྱི་ས་གནས་ཁག་ཡོངས་སུ་སྐོར་བསྐྱོད་འཁྲབ་སྟོན་གྱིས་མ་དངུལ་བསྡུ་རུབ་གནང་སྟེ། རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོའི་རྗེས་དྲན་རྡོ་རིང་བཞེངས་བསྐྲུན་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་མཐུན་ཚོགས་འདིར་ཚོགས་མི་ ༡༦ དང་། སྐོར་བསྐྱོད་འཁྲབ་སྟོན་ཁྲོད་རྒྱ་བལ་གཉིས་ནས་གཞས་པ་ ༩ མཉམ་ཞུགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ལོ་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་ཡོད་པའི་བོད་པའི་གཞས་པ་རྣམས་མཉམ་འཛོམས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་བསྐང་སྟེ། ཚོགས་གཙོ་གཞོན་དང་དྲུང་ཆེ་བཅས་བསྐོ་བཞག་གནང་འཆར་ཡོད་འདུག
མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་སློབ་སྟོན་པ་ཟླ་བ་རིན་ཆེན་ལགས་སུ། མ་འོངས་པར་བོད་ཀྱི་གཞས་པ་ཚོའི་ངོས་ནས་༼བོད་ཀྱི་རོལ་དབྱངས་མཐུན་ཚོགས༽ ཀྱི་སྡིངས་ཆ་བརྒྱུད་དེ། བོད་དོན་ཐོག་ཕྱག་ལས་གང་དང་གང་གནང་དགོས་མིན་དྲིས་པར། ཁོང་གིས “ ང་རང་ལ་མཚོན་ན་ཁོང་རྣམ་པའི་རེ་སྐུལ་ལྟར་ལོ་གཅིག་རིང་སློབ་སྟོན་པའི་ལས་འགན་ཁུར་ཡོད། ཐེངས་འདིའི་ལས་འགུལ་འདིར་མཚོན་ན། དྲན་རྟེན་རྡོ་རིང་ཞིག་བཞེངས་རྒྱུ་དེ་ཡིན་སྟབས། གཙོ་བོ་དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་ལ་ཐུག་བསྡད་འདུག ང་ཚོས་ལས་ཀ་གང་དང་གང་ཡིན་ཡང་དཔལ་འབྱོར་མེད་ན་འགྲུབ་རྒྱུ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་རེད། མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ཐད་ནས་ད་ལྟའི་ཆར་གཞས་པ་ཁག་ཅིག་ལས་ཡོད་པ་མ་རེད། མ་འོངས་པར་གཞས་པ་ཚང་མས་ཆ་ཤས་ལེན་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། མ་འོངས་པར་སྡིངས་ཆ་དེ་གང་འདྲ་ཞིག་ཆགས་མིན་དང་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཐུབ་མིན། གཞས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ཕུན་ཚོགས་པ་ཡོད་མཁན་རྒན་རབས་པ་དག་མདུན་ལ་བུད་དེ་མཐུན་ཚོགས་ལ་ལམ་སྟོན་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ་དང་། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་གཞས་པའི་འབྲེལ་ལམ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་འབད་པ་བྱས་པ་ཡིན་ན། ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོང་གི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཚོགས་མི་མང་ཉུང་ལ་མ་ལྟོས་པར་ཚོགས་པ་འདིས་སྤྱི་བའི་དམིགས་ཡུལ་མ་བརླགས་པ། སྤྱི་བའི་ལས་དོན་འཐུས་ཤོར་མི་འགྲོ་བ། སྤྱི་བའི་ལས་དོན་ལ་སེམས་འཁུར་བྱ་ཐུབ་པ་ཞིག་དགོས་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེ་བཞིན། གཞས་པ་དང་མི་མང་སུ་ཡིན་ཡང་ཚོགས་པ་འདི་རྩ་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་། ད་ལྟའི་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་སྐབས་མཐུན་ཚོགས་འདིས་གཞས་ཀྱི་ལམ་ནས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐབས་འཚོལ་དང་། བོད་པའི་རིག་གཞུང་ཁྱབ་སྤེལ་གྱི་བརྒྱུད་ལམ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་པའི་ཐོག་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
དཔའ་བོའི་རྗེས་དྲན་རྡོ་རིང་སྤྱིའི་ཇུས་འགོད་བྱེད་མཁན་ནི་གཞས་པ་དང་རི་མོ་བ་རྟ་མགྲིན་ཚེ་བརྟན་ལགས་ཡིན་འདུག ཁོང་གིས་རྡོ་རིང་རི་མོ་མ་འདྲ་བ་བཞི་ཇུས་འགོད་བྱས་ཐོག འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣར་གཟིགས་འབུལ་གྲོས་བསྡུར་བརྒྱུད་གཏན་འཁེལ་བྱུང་བའི་རྡོ་རིང་གི་དབྱིབས་རིས་ནི། མེ་ལྕེ་ཁྲོད་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ཁུ་ཚུར་གྱེན་དུ་འཕྱར་བའི་དཔའ་སྟོབས་ཀྱི་ལག་ངར་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེའི་མཚོན་དོན་ནི་མཛུབ་མོ་ལྔ་བཅངས་ཁུ་ཚུར་གྱིས་བོད་མིའི་རྡོ་རྩ་ཆིག་སྒྲིལ་དང་མཐུན་ལམ་མཚོན་པ་དང་། ཆི་མིག་དགུ་སྒྲིག་གིས་ཞི་བདེ་མཚོན་པ། མེ་ལྕེའི་ཁྲོད་དཀྱིལ་གྲུང་དུ་བཞུགས་པའི་གྲྭ་བ་དེས། རྒྱ་གཞུང་གིས་དྲག་ཆས་དང་གོ་མཚོན་ཇི་འདྲ་ཞིག་བེད་སྤྱད་ཀྱང་། བོད་མི་ཚོས་འཇིགས་ཞུམ་མེད་པར་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལམ་ནས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱིས་འཐབ་རྩོད་བྱེད་པ་མཚོན་པ། མ་ཎི་ཡིག་དྲུག་གིས་བོད་མི་རྣམས་དུས་ནམ་ཡང་ཆོས་དང་ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད་པ་བཅས་མཚོན་ཡོད་ལ། རྡོ་རིང་གི་རྟིང་རྡོའི་ཐོག་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་བཅས་བཀོད་ཡོད་པ་རེད། རྡོ་རིང་འདིའི་རིང་ཚད་ལ་ཨིན་ཆི་ ༢༣༠ དང་། ཞེང་ཚད་ལ་ཨིན་ཆི་ ༡༧༠ ཡོད་པ་དང་། རྒྱབ་ཕྱོགས་སུ་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་དག་གི་མིང་གོ་རིམ་བཞིན་འགོད་འཆར་ཡོད་འདུག གལ་སྲིད་ས་ཆ་རག་པ་ཡིན་ན་རྡོ་རིང་གི་ཟུར་བཞི་ལ་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་རྡོ་རིང་ཆུང་ཆུང་བཞི་བཟོ་འཆར་ཡོད་པ་དང་། རྡོ་རིང་དེ་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་མཐོང་ཙམ་གྱིས་དྲན་གསོ་ཐུབ་པ་ཞིག་དགོས་སྟབས། ས་ཆ་ཡག་ཤོས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཉེ་འགྲམ་ཞིག་ཏུ་བཞེངས་རྒྱུའི་རེ་བ་བཅངས་བཞིན་ཡོད་འདུག
ཐེངས་འདིའི་ལས་འགུལ་དང་འབྲེལ་ཏེ་གཞས་པ་ཁག་ཅིག་ལ་བཅར་འདྲི་བྱས་པར། གཞས་པ་ཚེ་རིང་འགྱུར་མེད་ལགས་ཀྱིས། “ སྤྱིར་བཏང་ང་ཚོ་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་དེ་ཆེན་པོ་དང་མི་གྲངས་མང་པོ་མེད་ཀྱང་། བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཞིག་འོག་ལྷག་ཡོད་པའི་སྐབས་འདིར། ང་ཚོས་སོ་སོའི་འཚོ་བ་ཁོ་ནའི་ཆེད་དུ་མགོ་མི་འཁོར་བར་རང་ངོས་ནས་ལས་འགུལ་རྩོམ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། སྤྱིར་བཏང་གཞས་ལབ་དུས་ནམ་རྒྱུན་དགའ་དགའ་སྤྲོ་སྤྲོའི་རྣམ་པ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་གི་ཡོད་མོད། དོན་གྱིས་གཞས་ཀྱི་ལམ་ནས་དམག་རྒྱག་པ་དང་ལས་འགུལ་རྩོམ་ཐུབ་པ་མ་ཟད། གཞས་ཀྱི་ལམ་ནས་མི་མང་པོར་ཕན་ཐོག་སྒྲུབ་ཐུབ་པ་ཤེས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་རེད། དེ་བཞིན། གཞུང་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་ཀྱང་། ང་ཚོ་གཞས་པ་ཚོས་ཕན་ཐོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་ཡིན་ན། གཞས་ཀྱི་ལམ་ནས་མི་མང་ལ་ལན་སྤྲོད་དགོས་པའི་རིགས་སོགས་བེད་སྤྱོད་བྱ་ཆོག་གི་རེད། ཡིན་ནའང་། དེ་འདྲའི་རིགས་ད་ལྟའི་བར་བྱུང་མ་སོང་། གཞས་ལབ་དུས་དགའ་བོ་སྐྱིད་པོ་གཅིག་པུ་མིན་པར། གཞས་ཀྱི་ལམ་ནས་འཐབ་རྩོད་དང་བརྡ་ལན་སོགས་སྤྲོད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་གང་ཐུབ་ཀྱི་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་ཏེ་རྗེས་དྲན་རྡོ་རིང་ཞིག་བཞེངས་འཆར་ཡོད། མི་མང་གི་ངོས་ནས་ཀྱང་བསམ་བློ་བཏང་སྟེ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བའི་རེ་བ་ཡོད། ” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
གཞས་པ་ཆོས་གྲཊ་ལགས་ཀྱིས། “ བོད་ནང་གི་གཞས་པ་ཚོར་མཚོན་ན། བཙན་བྱོལ་ནང་གི་གཞས་པ་དང་མི་འདྲ་བར་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་གནོན་འོག་དཀའ་ངལ་ཡོད་བཞིན་དུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གཞས་མང་པོ་ཞིག་གཏོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ང་རང་བཙན་བྱོལ་གྱི་གཞས་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། ངས་དམིགས་བསལ་བྱ་མི་ཐུབ་ཀྱང་། གཞས་ཀྱི་ལམ་ནས་མི་ལ་སེམས་ཤུགས་སྤར་རྒྱུ་དང་དྲན་གསོ་བྱ་ཐུབ་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན། སོ་སོས་གཞས་བཏང་བ་དེས་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་ཞིག་ཏུ་རང་ངོས་ནས་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ད་རེས་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་དུ་གནས་པའི་གཞས་པ་ཐུན་མོང་གིས་ལས་འགུལ་འདི་འདྲ་ཞིག་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་ལ། ང་ཚོའི་ལས་འགུལ་དེ་སོ་སོར་ཁེ་བཟང་དང་སྙན་གྲགས་རྒྱས་པའི་ཆེད་དུ་མིན་པར། བོད་ནང་གི་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ལ་དྲན་གསོ་དང་རྗེས་དྲན་བྱ་ཆེད། ང་ཚོ་གཞས་པ་ཚོས་མ་སྐུལ་དང་བླངས་ཀྱིས་བསྐོར་སྐྱོད་འཁྲབ་སྟོན་བྱས་ཏེ་རྡོ་རིང་བཞེངས་སྐྲུན་བྱ་འཆར་ཡོད་སྟབས། མི་མང་གི་ངོས་ནས་སོ་སོའི་དངུལ་གྱི་མང་ཉུང་ལ་མ་ལྟོས་པར་གང་ཐུབ་ཀྱིས་རོགས་རམ་དང་མཐུན་འགྱུར་གནང་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་ལས་གཞི་འདི་འགྲུབ་པར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོང་ངེས་རེད། དེའི་ཐད་མི་མང་གང་མང་མང་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོང་བའི་རེ་བ་ཡོད། ” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
གཞས་པ་མཁྱེན་བརྩེ་ལགས་ཀྱིས། “ སྔོན་མ་རང་ཉིད་ཕྱིར་རང་ཡུལ་དུ་ལོག་ཆེད་དང་། ནང་མི་སྤུན་མཆེད་བཅས་ཀྱི་བདེ་འཇཊ་ལ་དམིགས་ཏེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོག་ལ་དམིགས་བསལ་དོ་སྣང་བྱས་མེད་མོད། ༢༠༠༨ ལོའི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་དང་ལྷག་པར་དུ་འདས་པའི་ལོ་གཉིས་ལྷག་གི་གོང་ནས་བོད་ནང་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་ཏུ་ཕྱིན་སྟབས། ང་རང་བོད་པ་ཞིག་དང་བོད་པའི་གཞས་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཐོག་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་དགོས་པའི་བསམ་བློ་མང་པོ་བཏང་སྟེ། ཉེ་ལམ་ལས་འགུལ་འདིའི་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱས་པ་ཡིན། སྤྱིར་བཏང་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་གཞས་པ་ཚོ་གཞས་གཏོང་མཁན་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་གཅིག་པ་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་། སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་ཆ་ནས་ང་ཚོའི་བར་གནམ་སའི་ཁྱད་པར་ཤོར་འདུག ང་ཚོས་ཁོང་རྣམ་པས་བློས་གཏོང་གནང་བའི་ལས་འགུལ་ལྟ་བུ་བསྒྲུབ་མི་ཐུབ་ཀྱང་། ཁོང་ཚོའི་རྗེས་སུ་འབྲང་རྒྱུ་དེ་ང་ཚོའི་ལས་འགན་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། མི་མང་ལ་མཚོན་ནའང་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་འདྲ་མཚུངས་མི་འདུག བོད་ནང་མི་རིགས་ཀྱི་ལ་རྒྱའི་ཆེད་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཚེ་ཚང་མས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་གི་རེད། ད་རེས་ང་ཚོས་འདས་པའི་ལོ་ ༥༠ ལྷག་གི་རིང་མེད་པའི་བོད་ཀྱི་རོལ་དབྱངས་མཐུན་ཚོགས་གསར་འཛུཊ་ཀྱིས། དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ལ་རྗེས་དྲན་རྡོ་རིང་བཞེངས་རྒྱུའི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་གྱི་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་དཀའ་ངལ་གང་ཡོད་ལ་གདོང་ལེན་བྱས་ཏེ་ལས་འགུལ་མཇུག་སྒྲིལ་བྱ་འཆར་ཡོད། ” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
གཞས་པ་འཇམ་དབྱངས་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ཀྱིས། “ ང་རང་ཆུང་དུས་བོད་ནས་སྐྱེས་བ་དང་བོད་ནས་བཙན་བྱོལ་ཏུ་ཡོང་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཡང་། བཙན་བྱོལ་ནང་ཡོད་པའི་གཞས་པ་སུ་དང་སུ་ཡིན་ཡང་། བོད་མིའི་བདེ་སྡུག་གླུ་རུ་བླངས་ཏེ། མི་རབས་གསར་བ་དེ་དག་ལ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་ངོ་སྤྲོད་དང་། བོད་གླུའི་ནང་དོན་དང་དབྱངས་རྟ་སོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་གཞས་པ་ཚོའི་ལས་འགན་རེད་བསམ་གྱི་ཡོད། ད་ལྟའི་བར་བོད་ནང་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ཀྱིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་སྟེ། བོད་བསྟན་སྲིད་མི་རིགས་ཆེད་ལས་འགུལ་སྤེལ་གྱིན་ཡོད་སྟབས། ང་རང་བོད་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་རང་ཉིད་འདུག་ཐབས་མེད་པའི་ཚོར་བ་སྐྱེས་སོང་། དེར་བརྟེན་ང་ཚོ་གཞས་པ་ཚོ་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་ཁོང་རྣམ་པར་རྗེས་དྲན་རྡོ་རིང་བཞེངས་ཆེད་ས་ཕག་གཅིག་ཉོ་ཐུབ་ཀྱང་ང་ཚོས་འབད་པ་བྱ་རྒྱུའི་རེ་སྐུལ་བྱས་པ་ཡིན་ལ། སྤྱིར་བཏང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞས་པ་ཚོ་བོད་ནང་གི་གཞས་པ་ཚོའི་མི་རིགས་ཀྱི་དུང་ཞེན་དང་རིག་གནས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་སོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཧེ་བག་ཆེན་པོ་འདུག་ཀྱང་། བཙན་བྱོལ་ནང་ཡོད་པའི་གཞས་པ་ཚོ་རང་དབང་ལུང་པའི་ནང་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་དུས་ནམ་ཡང་མི་རིགས་རང་གི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་ལ་འགན་འཁུར་བའི་ཐོག བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་བདེ་སྡུག་གླུ་རུ་ལེན་རྒྱུ་དང་། བོད་མི་ཚོར་དྲན་གསོ་དང་སེམས་ཤུགས་སྤར་རྒྱུ་ང་ཚོའི་ལས་འགན་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ”ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
གསར་འགོད་པ། དོན་གོ
མ་གཞི་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་ལོས་ཡོད། ཡིན་ནའང་དགོང་མོ་དེར་གཞས་པ་རེ་ཟུང་ཞིག་གི་ལྟག་རྒྱབ་ལ་གོར་མོ་རྡོ་ཡིས་གཞུས་གྲབས་བྱེད་པ་ནི་ཁྱེད་ཚོ་དང་། ད་དུང་ཤེས་མེད་ཚོར་མེད་ངང་ལྟད་མོ་ཁོ་ནར་རེ་བའི་མི་བུ་མང་བོ་ཞིག་གིས་གསང་བ་དེ་རྟོགས་མི་སྲིད། དེ་ནི་ལར་ཞེན་ཆེ་ཞིང་ཚོར་བ་རྣོ་བའི་མི་བུ་ཉུང་ཤས་ཤིག་ལས་མ་འདས། དེའང་ལྟད་མོ་བ་ཁོང་ཚོ་གོ་རྟོགས་མ་སད་པས་མིན་ལ། ཁྱེད་ཚོས་ལས་འགུལ་གྱི་ངོ་བོ་དང་དམིགས་ཡུལ། ད་དུང་ཁ་བྱང་སོགས་དང་མི་མཐུན་པའི་གཞས་སྣ་མང་བོ་བླངས་སོང་བས་ལོས་ཡིན། མཐར་སྙིང་ནས་རེ་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་ལས་འགུལ་གྱི་ཁ་བྱང་དང་མཐུན་པའི་གླུ་གཞས་རེ་ཅིས་ཀྱང་ལེན་རོགས་ཞེས་བློ་དཀར་སེམས་དཀར་ཀྱིས་འབོད་སྐུལ་ཡང་ཡང་ཞུའོ།
རིག་འདོན་པ་(ཨ་བྱམས་)ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད།
ཁ་སྣོན་ཞིག་གི་ཚུལ་དུ་བསལ་ཚུལ་ཞིག་ཡང་སྐྱར་བཤད་འདོད་བྱུང་། གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཚོགས་པ་དང་ལས་འགུལ་གྱི་ངོ་བོ་གལ་འགེངས་ཆེ་བ་དང་། ལས་འགུལ་འདི་འགོ་བཙུགས་ཙམ་ཡིན་པས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་དགའ་བསུ་ཞིག་ཐོབ་ཐུབ་ན་བསམ་ཡོད།
༡༽ བོད་ཀྱི་རོལ་དབྱངས་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་གཞས་པ་ཁྱེད་ཅག་གིས་ལས་འགུལ་འདིའི་ནང་དུ་བོད་ནང་གི་གཞས་པ་དག་གིས་ཚེ་སྲོག་གཏམ་མར་བཞག་ནས་བླངས་པའི་ལ་རྒྱ་དང་། དཀའ་སྡུག་གི་བརྗོད་དོན་བྱས་པའི་གླུ་གཞས་དག་གི་ངོ་བོ་གཞན་དུ་མ་བསྒྱུར་བར་ཇི་བཞིན་མི་དམངས་ལ་གོ་བསྐོན་གསེལ་གྲོལ་དང་ལྷན་དུ་ཕྱིར་དྲན་དང་། གོང་བཀུར་མཚོན་ཆེད་སྐྱར་ལེན་ཚན་པ་ཞིག་ཡོད་ན་དགེ་མཚན་ཆེ་བར་སྙམ་སོང་།
གལ་བོ་ཆེ་ལ་ནན་ཏན་གྱིས་ཚུལ་དང་། ང་རང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བསྟད་མོ་བ་ཞིག་གི་ངོ་ཐད་ནས་བཤད་ན། ཁྱེད་ཅག་གིས་ལས་འགུལ་འདི་དག་གི་སྐབས་སུ་(ལུས་ངག་གང་ཐད་ནས)་མ་མཐའ་ཡང་ཁྱེད་ཅག་གིས་བཀལ་བའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཀྱི་བརྗོད་དོན་དང་། ལས་འགུལ་གྱི་ངོ་བོ་དང་མ་འགལ་བ་ཞིག་གནང་རྒྱུ་ཤུན་ཏུ་ནས་གལ་ཆེ་བར་བསམ་ཡོད། ༢༽ ངས་འདི་ལྟར་བཤད་དོན་ཁྱེད་ཅག་མང་ཆེ་བ་ཧ་ཅང་ཡི་རངས་བྱ་འོས་པ་ཞིག་རེད་འདུག་མོད། འོན་ཀྱང་མི་ཅོལ་ཆུང་རེ་ཟུང་གི་བྱ་སྤྱོད་དེས། ལ་རྒྱ་དང་འགན་ལེན་ཡོད་པའི་བསྟད་མོ་བ་དག་གི་ཡིད་ཐང་ཆད་མི་འཇུག་པའི་ངེས་པ་མི་འདུག་པས་དེའི་ཕྱོགས་ནས་ཕན་ཚུན་སྐུལ་མ་དང་། རང་འགན་རང་གིས་ལེན་རྒྱུ་ལས་འགུལ་འདིའི་ཆ་ཤས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་མཐོང་སོང་།
༣༽ མ་འོངས་བཞེངས་འཆལ་གྱི་དཔའ་བོའི་རྗེས་དྲན་རྡོ་རིང་དེ། འཇུས་བཀོད་བྱས་པ་ལྟར་ཡིན་ན་ཅུང་སེམས་ལ་མ་བདེ་བ་ཞིག་བྱང་། གང་ཡིན་ཞེ་ན་རྒྱལ་དར་རྟེང་རྡོའི་ཐོག་འགོད་ཆལ་བྱས་པ་དེ་རེད། འདི་ལ་ཁྱེད་ཅག་གིས་ཐུགས་བསམ་ཞིག་བཞེས་དགོས་པར་སྙམ། ཅིས་ཕྱིར་ན་སེམས་ལ་འབབ་བདེ་ཞིང་མདོར་སྡུས་ནས་བཤད་ན། རྒྱལ་དར་གྱི་མཚན་མཐོང་དང་རིན་ཐང་ལ་རགས་པ་དེ་རེད། ཡང་གཅིག་བཤད་ན་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དག་གིས་ཚེ་སྲོག་དང་དཀའ་སྡུག་གི་འགྲོ་མགྲོན་གནང་བའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་བསྒྲུབ་བྱ་གཙོ་བོའི་ཆ་ཤས་སུ་རྒྱལ་དར་གྱི་གནས་བབ་དེའང་འདུས་ཡོད་པར་སེམས་སོ།
ཛ་དྲག་གི་སྐབས་སུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞས་པ་ཚོས་ཅིག་བྱེད་རྒྱུ་དྲན་པ་དེ་ཡག་པོ་རེད། ཡིན་ནའང། ད་ཕལ་ཆེར་རྡོ་རིང་བཞེངས་ནས་ཕན་ཐོག་འདྲ་ཁག་པོ་ཡིན་རྒྱུ་རེད། དེ་ལས་དངོས་གནས་དྲང་གནས་གཞས་གདངས་རྩོམ་ལ་གཞན་དྲིང་མི་དགོས་པའི་སློབ་སྦྱོང་ཚད་ལྡན་ཅིག་བྱས་ཏེ། གཞས་ངོ་མ་བོད་ནང་གི་ཉི་མ་རེ་རེའི་གནས་སྟངས་མཚོན་པའི་གཞས་སྣ་སྐད་རིགས་འདྲ་མིན་ཐོག་གསར་རྩོམ་དང་གསར་དུ་ལེན་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་གཞས་པ་ལ་གཞས་པའི་ཉམས་ཤིག་ཐོན་གྱི་རེད་བསམས། དེ་བཞིན་རོལ་དབྱངས་མཐུན་ཚོགས་ནང་དུའང་འོད་སྡེར་ཡོད་ཚད་དང་ཁ་གདང་ཤེས་ཚད་ཐམས་ཅད་བཅུགས་པ་ཡིན་ན་དེའང་ཏག་ཏག་འགྲིག་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། བཙན་བྱོལ་ནང་གཞས་པ་ཉུང་ཉུང་ཡིན་པ། གལ་སྲིད་གཞས་པ་ངོ་མ་ཞིག་སླེབས་ན་གཞས་བརྩམས་ན་མི་རྫོགས་པའི་གནས་སྟངས་ཡོད་བསྡད་པ་འདི་ངོས་ཟིན་དགོས་པ་རེད། །
ཐོག་མར་འགན་ཁུར་དང་ལྷག་བསམ་གྱི་འོག་ནས་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་གཞས་པ་ཁྱེད་ཅག་གིས་རང་ངོ་ཤེས་པའི་ཐོག་ནས་གསར་དུ་བཙུགས་པའི་མཐུན་ཚོགས་ལ་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ།
སྔོན་བརྡ་ཞིག་གི་ཚུལ་དུ་འབོད་སྐུལ་བྱེད་རྒྱུར། ཁྱེད་ཅག་གི་མདོ་འཛིན་པའམ་གཙོ་སྐྱོང་བ་དེས་བསྒྲགས་སྐད་དེ་དག་གིས་སེམས་ལ་ན་ཟུག་ཐེངས་མང་བསླངས་སོང་། མ་ཟད་ཁོས་བླངས་པའི་ཧིན་གཞས་དེས་ངས་ཁྱེད་ཅག་ལ་བཅིངས་པའི་ཡར་སེམས་དེ་ཕྱིར་ཕུད་བཏང་སོང་། སྐབས་དེར་ངོ་མ་སྐྱོ་བྱུང་། གལ་ཏེ་ཁྱེད་ཅག་མུ་མཐུད་དུ་འདི་ལྟར་ཕྱིན་ན་ཁྱེད་ཅག་གི་ལས་འགུལ་གྱི་ངོ་བོ་ནག་སུབ་དུ་མི་གཏོང་བའི་ངེས་པ་མི་འདུག་གོ།
གསར་འགྱུར་རིང་པོ་འདུག ཡིན་ནོར་མང་པོ་འདུག ནང་དོན་གསལ་བོ་ཞིག་གོ་ཐུབ་མ་སོང་་
ད་ལྟའི་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་གནས་བབ་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་གཞས་སྣ་འཁྲབ་སྟོན་གཙོས་སྒྱུ་རྩལ་རིགས་ཀྱིས་ཀྱང་འཛམ་གླིང་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་དུ་བཙན་བྱོལ་གྱི་བོད་མི་དག་གི་གོ་རྟོགས་སད་པར་བྱེད་དགོས་པ་ནི་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་ཆགས་འདུག དེར་བརྟེན་བཙན་བྱོལ་གྱི་གཞས་པ་སེམས་ཤུགས་ཅན་ཁག་ཅིག་གིས་《བོད་ཀྱི་རོལ་དབྱངས་མཐུན་ཚོགས》ཞེས་པ་གསར་འཛུགས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ལས་འགུལ་ཞིག་གིས་འགོ་བསླངས་བ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་ལོས་བྱེད། འོན་ཀྱང་། གཞས་པ་ཁག་གིས་གཟབ་གཟབ་བྱེད་དགོས་པ་ནི་སྦྲགས་སྐད་མི་རྒྱག་རྒྱུ་དང་། རང་ལུས་མེར་མཆོད་གྱི་དཔའ་བོ་དག་གི་ཆོད་སེམས་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་གཞས་གཏོང་རྒྱུ་ནི་གནད་དོན་ངོ་མ་བོ་ཡིན་པ་བརྗེད་མི་ཉན་པ་དེ་རེད།
གཞས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཚོགས་པ་ཞིག་་གསར་འཛུགས་གནང་བ་དང་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུའི་འཆར་སྣང་དེ་དག་ལ་ཡི་རང་དང་བསྔགས་བརྗོད་ཡོད།་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད།
རྩ་བའི་ཆ་ནས་ཁྱེད་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པར་མ་ཟད་བོད་དོན་བརྒྱུད་སྒྲོག་བྱེད་པར་ལས་འགུལ་འདིའི་རིགས་དགོས་གལ་ཆེ་བས་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱང་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཁ་བྱང་དང་དམིགས་ཡུལ་མཐུན་པའིི་གཞས་རེ་གཉིས་ལས་མེད་པས་རྗེས་ཕྱོགས་དེའི་ཐད་ཐུགས་གཞིག་དགོས་གལ་ཆེ།
ཁྱེད་ཅག་གི་ཀུན་སློང་རྣམ་པར་དག་པའི་བྱ་འགུལ་དེ་ལེགས་འགྲུབ་ཡོང་བར་སྨོན།