ཡུལ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཡུལ་མིའི་སྲིད་སྐྱོང་ལ་དཔྱད་པའི་གཏམ།

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས།

༄༅།། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལོར་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་གསུམ་པ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་པའི་ནང་། ཡུལ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ Republic ཟེར་བའི་མང་གཙོའི་ལྟ་སྒྲུབ་དང་མཐུན་པའི་ཐ་སྙད་དེ་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། ཡུལ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ Republic ཟེར་བའི་གོ་དོན་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདག་དབང་དེ་ཡུལ་གྱི་བདག་པོ་ཡུལ་མི་མང་ཚོགས་ལ་ཡོད་པ་ལྟར། དེའི་ངོ་བོ་མཚོན་ཐབས་སུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ Head of Nation དང་། སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་ Head of State དེ་གཉིས་མི་མང་གིས་བདམས་པའི་མི་ཞིག་ཡིན་དགོས། དེར་མི་མང་གིས་ཐད་ཀར་འདེམ་བཞིན་པའི་ལམ་ལུགས་ Direct Elected by people དང་། མི་མང་གི་སྐུ་ཚབ་འཐུས་མི་བརྒྱུད་ནས་འདེམ་བཞིན་པའི་ལམ་ལུགས་ Indirect elected by people བཅས་རིགས་གཉིས་ཡོད།

ང་ཚོའི་གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱ་གར་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། སྲིད་འཛིན་དེ་མི་མང་གི་སྐུ་ཚབ་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གི་འཐུས་མི་དང་། མངའ་སྡེའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་བཅས་ནས་འདེམ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། སྲིད་བློན་དེ་འོས་བསྡུའི་ལམ་ནས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་ཚོགས་པ་སོ་སོས་འདེམ་བཞིན་ཡོད། ཨ་རི་ལྟ་བུར་མཚོན་ན། སྲིད་འཛིན་དེ་མི་མང་ནས་ཐད་ཀར་འདེམ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར་ Direct elected by people བཅས་མི་མང་ནས་ཐད་ཀར་བདམས་པའི་སྲིད་འཛིན་དེར་དབང་ཆ་ཡང་ཆེ་བ་ཡོད་ཅིང་། ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་དབང་ཆ་ VETO POWER ཡོད། མི་མང་གི་སྐུ་ཚབ་འཐུས་མི་བརྒྱུད་ནས་བདམས་པའི་སྲིད་འཛིན་དེར་དབང་ཆ་ཡང་ཆུང་བ་ཡོད་པ་མི་ཚོའི་ཁ་རྒྱུན་ལའང་ Rubber Stamp ཟེར་སྲོལ་ཡོད།

དོན་སྙིང་ཡུལ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གོ་དོན་ངོ་མ་གོང་དུ་བརྗོད་པ་ལྟར། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་དང་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་དེ་དག་མི་མང་གིས་བདམས་པའི་མི་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་ལྟར། ང་ཚོའི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་ནང་དུའང་ཡུལ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ Republic ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་འདི་འཁོད་པ་ནས་སྔ་ལོར་༧གོང་ས་མཆོག་ནས་སྲིད་དབང་རྩིས་སྤྲོད་གནང་རྒྱུའི་གསུང་འཕྲིན་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཕེབས་པའི་ནང་དུའང་ཡུལ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་བོ་མཚོན་ཐབས་ཞེས་ཐ་སྙད་དེ་གསལ་སྟོན་གནང་འདུག་ན་ཡང་། ཁྲིམས་བཟོ་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ནས་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་ལ་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་འགན་འཁུར་མ་བླངས་པར། ༧གོང་ས་མཆོག་ནས་སྲིད་དབང་རྩིས་སྤྲད་ཟིན་པའི་རྗེས་ལ་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ཏེ་ཡུལ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ཡུལ་མིའི་སྲིད་སྐྱོང་ལ་བསྐྱར་བཅོས་གནང་འདུག་ན། ཐ་སྙད་གསར་པ་འདིའི་གོ་དོན་ངོ་མ་གསལ་པོར་མ་ཤེས་པ་མ་ཟད། མང་གཙོའི་ལྟ་གྲུབ་གང་འདྲ་ཞིག་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་ནས་ཐ་སྙད་འདི་རྩལ་དུ་བཏོན་པ་ཡིན་དེ་ཡང་གསལ་བོ་ཤེས་མ་སོང་། དེ་བཞིན། མང་གཙོའི་སྤྱིའི་ལྟ་གྲུབ་དང་དང་མཐུན་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་འགྲེལ་བཤད་དང་ངོ་སྤྲོད་ག་འདྲ་ཞིག་གནང་འཆར་ཡོད་པ་གསལ་པོ་ཤེས་ཐུབ་མ་སོང་ལ། ཡུལ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ནས་ཡུལ་མིའི་སྲིད་སྐྱོང་ལ་ཁ་ཕྱོགས་དགོས་པའི་རྒྱུ་ཚན་དང་གནད་འགག་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་དང་རྒྱབ་ལྗོངས་སོགས་མང་གཙོའི་ལྟ་གྲུབ་གང་འདྲ་ཞིག་གི་འོག་ཏུ་འགན་དབང་བཞེས་ནས་ཡུལ་མིའི་སྲིད་སྐྱོང་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་འདི་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཡིན་པ་དེ་ཡང་གསལ་པོ་ཤེས་ཐུབ་མ་སོང་། མང་གཙོ་དམངས་གཙོ་དོན་གཅིག་བསམ་མཁན་དང་། །རང་བཙན་རང་དབང་གང་བསམ་བརྗོད་མཁན་གཉིས། །ཆབ་སྲིད་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་མ་རྟོགས་ནས། །ཐ་སྙད་ཚད་གྲུབ་ཡིན་པ་བློ་མ་བདེ།།

རང་བཙན་ཡོད་པའི་མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་འཁོད་པའི་ཆབ་སྲིད་རང་བཞིན་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པའི་དུས་ཚོད་ཤར་ན། ཡུལ་གྱི་བདག་པོ་ཡུལ་མི་རང་ལོ་ ༡༨ ཡན་གྱི་མང་མོས་འོས་བསྡུའི་ལམ་ནས་ཐག་གཅོད་ཇི་བྱུང་ལ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་རྩ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་ལ་ཁྲིམས་མཐུན་བརྒྱུད་ནས་འགན་དབང་བཞེས་དགོས་པའི་ལམ་ལུགས་ཞིག་དང་། ཆབ་སྲིད་དང་ཁྲིམས་ལུགས་ཁག་ལ་མཁས་པ་ཉམས་མྱོང་ཅན་གྱི་མི་སྣ་ལས་གྲུབ་པའི་ཚོགས་ཆུང་ཟུར་འཛུགས་ཐོག ཚོགས་ཆུང་གི་ལམ་སྟོན་བརྒྱུད་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་འགན་དབང་བཞེས་དགོས་པ་ལས། ཁྲིམས་བཟོ་གྲོས་ཚོགས་ནས་འཆར་ཅན་ལྟ་བུའི་ཁྲིམས་ཡིག་བསྐྱར་བཅོས་ཀྱི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་རང་བཞིན་ལ་བསྐྱར་བཅོས་འགྲོ་མི་ཐུབ་པ་ནི། རང་རེའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༥༦ པ་མང་ཚོགས་ལ་མང་མོས་འོས་བསྡུ་ཟེར་བའི་དོན་ཚན་དེ་འཇོག་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཅིག་དེ་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱས་ཆོག

རྒྱ་ནག་ལྟ་བུའི་གྲལ་རིམ་དམངས་གཙོ་གཅིག་སྡུད་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ Proletarain Democracy System ནང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་དག་རྒྱལ་ཡོངས་མི་མང་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་ནས་ཐག་གཅོད་བྱེད་པ་ལས་ཡུལ་གྱི་བདག་པོ་ཡུལ་མི་མང་ཚོགས་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཆ་མེད་པ་དེས་ཤེས་ཐུབ། མི་མང་ཕྱོགས་སུ་མཐུན་པའི་མང་གཙོ་དང་། །གྲལ་རིམ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པའི་དམངས་གཙོ་གཉིས། །གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་བདེན་ངོ་སྤྲོད་ཆེ་བས། །མི་མང་འཚོ་བར་འགན་འཁུར་སུས་ཐུབ་བཟང་།།

བཀའ་ཁྲི་སྲིད་སྐྱོང་ལ་ཁ་ཕྱོགས་པ་དང་མཉམ་དུ་བཀའ་བློན་ཚོ་ཡང་བློན་ཆེན་ལ་ཁ་ཕྱོགས་དགོས་པ་དང་། བཀའ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་འམ་རྒྱལ་པོའི་བཀའ་བླ་མའི་བཀའ་ལས་གཞན་དུ་འཇུག་འོས་པ་མ་མཐོང་ན། ཕྱི་ལོ་ ༡༦༤༢ ལོར་༧གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་དབུ་བརྙེས་ཤིང་། བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས་ཏེ། ༧གོང་ས་མཆོག་བོད་ཀྱི་བླ་མའམ་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུར་བཀུར་ཏེ། གཤམ་འོག་ལས་ཚན་འགན་འཁུར་གྱི་མི་སྣ་ཚོར་བཀའ་ཡི་བློན་པོའི་གོ་ནས་སྤྲད་པ་ནས་བཀའ་བློན་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་དུས་དེ་ནས་དར་བ་དང་། ད་ཆ་ང་ཚོའི་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་ཡུལ་མིའི་སྲིད་སྐྱོང་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་སྲིད་སྐྱོང་གི་འོག་ཏུ་འགན་འཁུར་ཐུབ་པའི་བཀའ་བློན་ཚོ་ཡང་བློན་ཆེན་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་བདུན་ཞེས་བརྗོད་ན་འོས་པ་དང་རན་པ་མི་འདུག་གམ། རང་གི་བཤད་ཚད་བདེན་པར་རློམ་མཁན་དང་། །གཞན་གྱི་ཟེར་ཚད་རྫུན་ལ་སྒྱུར་མཁན་གཉིས། །ལེགས་ཉེས་དཔྱོད་པའི་བློ་མིག་མ་གསལ་ནས། །བདེན་རྫུན་ངོ་སྤྲོད་ཐུབ་པའི་ཁྲིམས་དཔོན་དཀོན།།

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལོར་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་དང་པོའི་མགོ་འཛུགས་དེ་དག་དཔར་སྐྲུན་གསར་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་མཇལ་རྒྱུ་མི་འདུག་ན། ཁྲིམས་ཡིག་ག་འདྲ་ཡིན་ཡང་ཁྲིམས་ལུགས་གཏན་འབེབས་ཀྱི་ལོ་དུས་ཚེས་གྲངས་དེ་དག་ཁྲིམས་ཡིག་དེའི་མགོ་རུ་གསལ་དགོས་པ་དེ་ཁྲིམས་ཡིག་དེ་དག་ཁྲིམས་མཐུན་དུ་གནས་ཐུབ་པའི་ཆེད་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ཁྲིམས་ཡིག་གི་ཆ་རྐྱེན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ལ། བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༧༡ པ་ཁྲིམས་དོན་ལས་ཁུངས་ཕྱིར་བསྡུ་གསལ་འདུག་ནའང་གོང་དུ་དོན་ཚན་ ༦༡ པ་ཀ་བའི་ནང་གསར་འཇུག་གི་ཚོགས་དྲུང་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འོག་ཏུ་བཞག་འདུག་པ་ཕྱིར་བསྡུ་ཟེར་བ་དང་། དོན་ཚན་ག་བརྒྱུར་གཉིས་དོན་གཅིག་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་ན་ལས་དེ་མིན་ཕྱིར་བསྡུ་ཟིན་པའི་དོན་ཚན་ཞིག་སླར་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་འཇོག་རྒྱུ་དེ་ཁྲིམས་ལུགས་གཏན་འབེབས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཁྲིམས་མཐུན་བྱུང་ཡོད་མེད་དེ་ཡང་ཐེ་ཚོམ་གྱི་ནང་དུ་བསྡད་པ་བཅས། ཁ་ཤུགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་བའི་ཁྲིམས་ཡིག་དང་། །རྒྱུ་མཚན་ལུང་དུ་དྲང་བའི་ཁྲིམས་གཉིས། །གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་བདེན་ངོ་སྤྲོད་ཆེ་བས། །སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་འགན་སྲུང་སུས་ཐུབ་བཟང་།།

གང་ལྟར་ང་ཚོ་ལམ་ལུགས་ག་འདྲ་ཞིག་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ནའང་རེད། སྲིད་བྱུས་ག་འདྲ་ཞིག་འཛིན་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ནའང་རེད། ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་ག་འདྲ་ཞིག་བཟོ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ནའང་རེད། ཁ་ཕྱོགས་གང་ལ་བསྒྱུར་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ནའང་རེད། དེ་དག་ཚང་མ་འདས་པའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བྱུང་རབས་ལོ་རྒྱུས་ལ་འགན་འཁུར་ཏེ། དེང་རབས་མང་གཙོའི་ལྟ་གྲུབ་དང་མཐུན་པ། ཁྲིམས་ལུགས་ཁག་དང་མ་འགལ་བའི་ཐོག་ནས་མ་འོངས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་མདུན་ལམ་ལ་མདུན་བསུ་ཐུབ་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་དབང་བཞེས་དགོས་པ་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ངོ་སྤྲད་པའི་མི་མང་འཐུས་མིའི་ལས་འགན་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན་པའི་ངོ་སྤྲོད་བྱ་འདོད་བྱུང་།

སླར་སྨྲས་པ། སྔོན་བྱོན་མེས་དབོན་མཛད་རྗེས་ལོ་རྒྱུས་ལ། །ཕྱི་མིག་ཐུབ་ན་མཁས་པའི་ནོར་སྐལ་ཡིན། །མ་འོངས་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་མདུན་ལམ་ལ། །འགན་འཁུར་ཐུབ་ན་ཁྲིམས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་བཟང་། །སྔོན་མེད་གསར་གཏོད་རིག་པའི་བཟོ་བཅོས་འདི་ན་མེད། །གཞན་ཟེར་རྗེས་འབྲང་རང་མིང་གྲགས་ཐབས་ངས་མི་ཤེས། །གནས་ལུགས་རྒྱུ་མཚན་ལུང་དུ་དྲང་པའི་མང་གཙོའི་གཏམ། །ཕྱོགས་གཏོགས་དྲི་མེད་བློ་ལྡན་སྐྱེ་བོའི་སྙན་དུ་གསོལ།། ༢༠༡༣།༡༠།༡ ཉིན། ཀོ་ལི་གྷ་གཞིས་ཆགས་ནས།