ཁ་སང་དྷ་སར་དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་པའི་སྟེང་། གཏམ་བཤད་པ་ཚོས་དོན་རྐྱེན་དེས་རྒྱ་ནག་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད་པ་དང་། བོད་པ་ཚོས་ལས་འགུལ་དེ་མིག་དཔེར་བལྟས་ཏེ་མདུན་སྐྱོད་བྱེད་དགོས་སྐོར་སོགས་བརྗོད་སོང་།
ཁ་སང་ཕྱི་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༦།༠༠ སྟེང་། དྷ་ས་མེག་གྷན་ཉིན་སློབ་ཚོགས་ཁང་དུ། བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ་དང་དྷ་ས་ས་གནས་གཞོན་ནུའི་གོ་སྒྲིག་འོག རྒྱ་ནག་གནམ་སྡེ་སྒོ་མོ་ཆེ་ཐང་ཆེན་དུ་དྲུག་བཞིའོ་དོན་རྐྱེན་བྱུང་སྟེ་ལོ་ངོ་ ༢༥ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་དང་འབྲེལ་བའི་བགྲོ་གླེང་ཞིག་ཚོགས་སོང་། བགྲོ་གླེང་གཏམ་བཤད་པར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཤར་གླིང་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་དང་དགུ་བཅུ་གསུམ་གྱི་རྒྱུན་ལས་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ལགས། དབུས་གཞོན་ནུའི་ཚོགས་གཙོ་བསྟན་འཛིན་འཇིགས་མེད་ལགས། རྒྱ་གར་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་རྡོ་རྗེ་ཚེ་བརྟན་ལགས་བཞི་གཙོས་དྷ་ས་ཁུལ་གྱི་མི་མང་བརྒྱ་སྐོར་ཞིག་འཛོམས་སོང་།
སྐབས་དེར་དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་གྱི་པར་རིས་འགྲེམ་སྟོན་དང་། ནོར་ཝེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མཁན་དང་གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་སྐུ་ཞབས་ལེའུ་ཞོ་པོ་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་སྙན་ངག་དང་། དུས་དྲན་དང་འབྲེལ་བའི་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཐུགས་གསོའི་གསུང་འཕྲིན་བཅས་སྒྲོགས་སྦྱང་གནང་རྗེས་གོ་སྒྲིག་པས་དུས་དྲན་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་ལྟར་ན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༤ ཉིན་རྒྱ་ནག་གནམ་སྡེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ཐང་ཆེན་དུ་དམངས་གཙོ་དང་རང་དབང་གི་ཆེད་དུ་ངོ་རྒོལ་གནང་མཁན་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་བ་གཙོས་པའི་ཤེས་ཡོན་པའི་དཔུང་སྡེ་ཞིག་དམར་གསོད་བྱས་ཏེ། ཁུལ་དེར་ཁྲག་དང་ནམ་མཁའ་དུད་སྨུག་གིས་ཁེངས་པའི་ཡ་ང་བའི་ཉིན་མོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སྟབས། ཉིན་དེ་ནས་བཟུང་དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་ཞེས་རྒྱ་ནག་མི་མང་གཙོ་བོར་གྱུར་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་མང་ཚོགས་ཚོས་བརྗེད་པར་དཀའ་བའི་ཉིན་མོ་ཞིག་ལ་སྲུང་བརྩི་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར་ང་ཚོས་ཀྱང་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་སོང་།
སྤྱི་འཐུས་ཤར་གླིང་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་ཀྱིས་གཏམ་བཤད་གནང་བར། སློབ་ཕྲུག་དང་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་གནམ་སྡེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ཐང་ཆེན་གྱི་ལས་འགུལ་དེ་དམངས་གཙོའི་གྱེན་ལངས་ལས་འགུལ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ལས་འགུལ་བ་ཚོས་རྒྱ་ནག་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་། གཞུང་གི་འགན་འཁུར་བྱེད་ཕྱོགས་སོགས་ལ་དགོས་འདུན་བཏོན་ཏེ་ངོ་རྒོལ་བྱས་པ་ལྟར། ད་ལྟའང་དགོས་འདུན་དེ་དག་འགྱུར་བ་མེད་པར་གནས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཡ་ང་སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་ཐོག་གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ཐང་ཆེན་དུ་ལྕགས་ཁྲབ་འཁོར་ལོ་བཏང་སྟེ་ལས་འགུལ་བ་ཚོ་དམར་གསོད་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ལས་འགུལ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་གྱི་ལོག་སྤྱོད་ཤོག་ཁག་ཚོས་བརྩམས་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་འུད་སྒྲོག་དང་བསམ་བློའི་སློབ་གསོ་རྒྱག་གི་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་སོང་།
ཁོ་མོས་མུ་མཐུད་དུ། གནམ་སྡེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ཐང་ཆེན་གྱི་མི་གསོད་དོན་རྐྱེན་དེ། མི་འབོར་ས་ཡ་མང་པོ་ཤི་རྨས་བྱུང་བའི་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་དང་། མདུན་སྐྱོད་ཆེན་མོའི་ལས་འགུལ་དང་བསྡུར་ན་ཁ་གྲངས་ཉུང་ཉུང་ཡིན་ཡང་། ལས་འགུལ་དེའི་སྙིང་སྟོབས་དུས་ད་ལྟའང་གནས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་ནང་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད། གནམ་སྡེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ལས་འགུལ་པ་གྲགས་ཅན་སྐུ་ཞབས་ལེའུ་ཞོ་པོ་ལགས་ཀྱིས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་གཅིག་ལྷག་རིང་རྒྱ་ནག་གི་འཕེལ་གྲིབ་དང་། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་མང་དག་ཅིག་སྤེལ་ཡོད་སྟབས་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཡོད། ཁོང་གིས་ ༢༠༠༤ ལོར་༼ སྤྱི་ཚོགས་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་ན། རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ལ་བཅོས་བསྒྱུར་གཏོང་དགོས། ༽ཞེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ནང་འཁོད་པ་ལྟར་ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་ནང་དངོས་སུ་འཕོ་འགྱུར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ཆབ་སྲིད་ཚན་རིག་པ་ལེ་ཝི་ཌེ་མན་ཌི་ལགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་མ་འོངས་ནི། རྒྱ་ནག་གི་མ་འོངས་དང་རྒྱ་ནག་གི་དམངས་གཙོའི་ལས་འགུལ་ལ་ཤུགས་ཆེན་རག་ལས་ཡོད་སྐོར་གསུངས་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གཞུང་གིས་ད་ལྟ་བོད་དང་གནམ་སྡེ་སྒོ་མོ་ཆེ། ཐེ་ཝན། རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་བྱེད་མཁན་བཅས་ལ་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཅེས་སོགས་བརྗོད་སོང་།
དགུ་བཅུ་གསུམ་གྱི་རྒྱུན་ལས་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ལགས་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་ནང་དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་སྐད་གྲགས་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱུང་སྐབས་ང་གཙོས་མཚོ་སྔོན་གྱི་སློབ་ཕྲུག་མང་པོ་ཞིག་པེ་ཅིན་ལ་འགྲོ་རྒྱུ་ཐག་བཅད་དེ་ཕྱིན་སྐབས། མེ་འཁོར་ལམ་ཀ་འགག་སྟེ་འགྲོ་ཐུབ་མེད་སྟབས་བློ་ཕམ་ཆེན་པོ་ཡོད། དེ་རིང་ང་ཚོ་ས་ཆ་ཡག་ས་ཞིག་དང་སྡུག་ས་ཞིག་ལ་བསྡད་ཡོད་རེད། དངོས་གནས་བྱས་ན། དེ་རིང་གི་ཉིན་མོ་འདིར་ང་གནམ་སྡེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ཐང་ཆེན་གྱི་སློབ་ཕྲུག་དམར་གསོད་བཏང་ས་དེར་ཡོད་པ་ཡིན་ན། ངའི་མི་ཚེ་འདིས་དོན་དག་བསྒྲུབས་སོང་བསམ་པ་ཞིག་ཡོང་ས་རེད། ངའི་མི་ཚེ་འདིའི་ནང་བོད་ལ་རང་དབང་རང་བཙན་ཐོབ་པ་ཡིན་ནའང་རེད། རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོར་འགྱུར་ཡང་རུང་མ་འགྱུར་ཡང་རུང་། ངའི་མི་ཚེའི་རེ་བ་གཅིག་པུ་དེ་སློབ་ཕྲུག་དམར་གསོད་བཏང་སའི་པེ་ཅིན་གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ཐང་ཆེན་དུ་ཕྱིན་ཏེ། ཟས་བཅད་ངོ་རྒོལ་ཞིག་བྱེད་ཐུབ་ན་བསམ་བསྡད་ཡོད། ཅེས་དང་།
ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་དུ། དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་སྐབས་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་སྲིད་བློན་ལེ་ཕིན་གྱིས་ཉིན་ཐོ་ཞིག་བྲིས་ཡོད་པའི་ནང་། གནད་འགག་དང་ཛ་དྲག་སྐབས་ཏང་དང་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཁེ་ཕན་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་ཆེད་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་དྲག་གནོན་བཀའ་རྒྱ་འདི་བཏང་བ་ཡིན་ཞེས་བྲིས་ཡོད། པེ་ཅིན་གནམ་སྡེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་འདིས་རྒྱ་ནག་དང་བོད་པ་ཙམ་མ་ཟད་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཕྱོགས་གང་སར་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་མགོ་ཁྲིད་མང་པོ་ཞིག་ལ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཡོད། སྐབས་དེའི་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ཀྲའོ་ཙེ་ཡང་གོ་གནས་ནས་གནས་དབྱུང་བཏང་བ་མ་ཟད། ལོ་ ༡༥ ལྷག་རིང་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཏེ་མཐའ་མ་འདས་གྲོངས་ཕྱིན་ཡོད། རྒྱ་ནག་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཚོགས་གཙོ་ཝང་ལི་ཡང་ཧྲང་ཧེ་ནས་ཉིན་འགར་བཟང་བཙོན་དུ་བཅུག་པ་སོགས་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་ལ་གཡོ་འཁྱོམ་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད།
ཏིན་ཞོ་ཕིན་གཙོས་རྒྱ་ནག་གི་མཐོ་རིམ་དཔོན་རིགས་ཚོའི་ནང་དྲུག་བཞིའི་ལས་འགུལ་ལ་དྲག་གནོན་བྱེད་དགོས་ཟེར་མཁན་ཤོག་ཁག་གཅིག་དང་། སློབ་ཕྲུག་ཚོར་སྐད་ཆ་བཤད་དེ་འགྲིག་འཇགས་ཡོང་ཐབས་བྱེད་དགོས་ཟེར་མཁན་བཅས་ཤོག་ཁག་གཉིས་རེད། ཀྲའོ་ཙེ་ཡང་ནི་དྲག་གནོན་བྱ་མི་རུང་ཟེར་མཁན་ཤོག་ཁག་དེ་ཆགས་ཡོད། དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་བྱུང་སྐབས་ཏིན་ཞོ་ཕིན་དང་ལེ་ཕིན་གྱིས་བཀའ་རྒྱ་བཏང་སྟེ་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་དྲག་གནོན་བྱེད་པར་ཡོང་མཁན་དམག་སྤྱི་མང་པོ་ཞིག་གིས། ང་ཚོས་སོ་སོའི་ཕྲུག་གུ་དང་མི་མང་ཚོར་མེ་མདའ་བརྒྱབ་སྟེ་དམར་གསོད་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་མེད་ཟེར་ནས་ཕྱི་བཤོལ་བྱས་ཡོད་སྟབས། ཏིན་ཞོ་ཕིན་འུ་ཐུག་སྟེ་ཟི་ཁྲོན་དང་ཡུན་ནན་དམག་ཁུལ་སོགས་ཀྱི་དམག་མི་བཏང་སྟེ་དྲག་གནོན་བྱས་ཡོད། དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་གྱི་སློབ་མའི་ལས་འགུལ་སྐབས་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཙམ་མ་ཟད། བཟོ་པ་དང་ཞིང་པ། མི་མང་བཅས་ཀྱི་ཚད་མཐོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་སོང་།
ཀླུ་མཁར་བྱམས་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་ངོས་འཛིན་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་གང་འདྲ་བྱས་ཡོད་མེད་སྐོར་ལ། ད་ལྟའི་བར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དྲུག་གཞིའི་དོན་རྐྱེན་འདི་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་དཀར་འདོན་བྱས་མེད་པ་མ་ཟད། ངོ་ལོག་པའི་རང་བཞིན་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་ལ་དྲག་གནོན་བྱས་རྗེས་རྒྱ་གཞུང་གིས་མི་ ༦༠༠ དང་ ༧༠༠ ཡས་མས་ཤིག་འཛིན་བཟུང་བྱ་རྒྱུའི་བཀའ་རྒྱ་བཀྲམ་ཡོད་སྟབས་རྒྱལ་སྤྱིའི་རོགས་ཚོགས་ཁག་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཡུལ་གཞུང་གཙོས་ཧོང་ཀོང་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱ་རིགས་ཚོང་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་དངུལ་གྱི་འགྲོ་སོང་བཏང་སྟེ་མི་ ༦༠༠ ཙམ་གསང་བའི་ཐོག་ནས་ཀོང་ཧོང་གཙོས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནང་གནས་སྤོ་བྱས་ཡོད། འོན་ཀྱང་བོད་ནང་ ༡༩༨༨ དང་། ༢༠༠༨ བཅས་སྔ་རྗེས་རིམ་པ་བྱས་ཏེ་ལས་འགུལ་རབ་དང་རིམ་པ་སྤེལ་ཡོད་ཀྱང་ང་ཚོ་བོད་མི་སྒེར་པ་ཞིག་གིས་རྒྱ་རིགས་ཚོང་པ་ཚོས་བྱས་པ་ལྟར་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཆེད་ལས་འགུལ་དེ་འདྲ་སྤེལ་མྱོང་ཡོད་དམ་ཞེས་བརྗོད་སོང་།
གཞོན་ནུའི་ཚོགས་གཙོ་བསྟན་འཛིན་འཇིགས་མེད་ལགས་ཀྱིས། དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་ནི་བཟོ་པ་དང་ཞིང་པ། སློབ་ཕྲུག་བཅས་མི་སྣ་འདྲ་མིན་ལས་གྲུབ་པའི་ལས་འགུལ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱི་དང་རྒྱ་ནག་ནང་གི་མང་ཚོགས་ཚོས་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་པའི་ལས་འགུལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་ལས་འགུལ་དེ་དག་གི་ལེགས་ཆ་བླངས་ཏེ་མདུན་སྐྱོད་བྱ་དགོས། ང་ཚོས་སྨོན་ལམ་བརྒྱབ་སྟེ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གཞུང་མགོ་རྟིང་སློག་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་། ལས་འགུལ་སྤེལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གཏོར་ཕམ་གཏོང་རྒྱུའི་ནུས་པ་ང་ཚོར་ཡོད་སྟབས། སེམས་ཤུགས་མ་ཆགས་པར་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་ངང་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཆགས་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་སོང་།
མཇུག་ཏུ་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་རྡོ་རྗེ་ཚེ་བརྟན་ལགས་ཀྱིས། ཉེ་ལམ་རྒྱ་གཞུང་གིས་དྲ་རྒྱ་ཁག་ནང་དྲུག་པའི་ཚེས་བཞི་ཟེར་བའི་ཚིག་འབྲུ་འདི་དག་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་མི་ཆོག་པ་བཟོས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ༢༠༡༠ ལོར་རྒྱ་ནག་ནང་གསར་འཛུགས་བྱས་པའི་ཆབ་འབངས་གསར་པའི་ལས་འགུལ་གྱི་ཚོགས་མི་བཞི་ལྔ་ཞིག་འཇུ་བཟུང་བྱས་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དེ་ལྟར་ལས་འགུལ་བ་དང་ཤེས་ཡོན་ཅན་ཚོར་དྲག་གནོན་བྱེད་དོན་ནི། མི་མང་ཚོས་དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུར་འཇིགས་སྣང་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་སྐབས་རྒྱ་རིགས་ཤིག་གིས་ལྕགས་ཁྲབ་འཁོར་ལོའི་མེ་མགྱོགས་མདུན་དུ་ལངས་ཏེ། འགྲོ་མ་བཅུག་པར་བཀག་འགོག་བྱས་པར་བརྟེན། ལས་འགུལ་བ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཚེ་སྲོག་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཐུབ་ཡོད་པ་ལྟར། ང་ཚོས་མི་དེའི་སྙིང་སྟོབས་དང་ལྷག་བསམ་ལ་མིག་དཔེ་བལྟས་ཏེ། རྒྱ་གཞུང་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཆགས་ཡོད། དེ་བཞིན་ང་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ལེའུ་ཞོ་པོ་དང་ལྷོ་སོག་པའི་ཧཱ་ཌ། ཤར་ཏུར་ཀི་སི་ཐན་གྱི་ཨེ་རམ་ཏོ་དྷི་ལགས་བཅས་ཀློད་གྲོལ་ཡོང་བའི་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ལས་འགུལ་སྤེལ་དགོས། ཞེས་སོགས་བརྗོད་སོང་།
བགྲོ་གླེང་གྲུབ་མཚམས་གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་དོན་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་བའི་དངོས་བྱུང་གློག་བརྙན་ ( The Tank man ) ཞེས་པ་ཞིག་ཀྱང་གཟིགས་འབུལ་ཞུས་སོང་།
གསར་འགོད་པ། དོན་གྲུབ།
ཁྱོད་རང་པེ་ཅན་ལ་ཟས་བཅད་ངོ་རྒོལ་བྱེད་དུ་འགྲོ་བསམ་ཡོད་ན་མར་རྒྱ་ནག་ནང་ངོ་རྒོལ་དུ་མི་འགྲོ་བར་རྒྱ་གར་ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཉམས་ཆུང་ཆུང་འདི་ཕུ་དཀྲུག་མདའ་དཀྲུག་བཟོས་ནས་ཅི་བྱེད།
ལི་ཐང་འཇམ་དཔལ་ལགས། གོང་ས་མཆོག་གིས་ནམ་རྒྱུན་བསྲེག་བཅད་བརྡར་གསུམ་ནི་སྤོབས་ཡོད་པའི་སྐད་ཆ་ཞིག་དང་སྟོན་པའི་གསུང་ཡིན་ཞེས་གསུང་གི་ཡོད་པས། མང་ཚོགས་ཁྲོད་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ལྟ་བུའི་དག་སེལ་གཏོང་ཕོད་མཁན་ཡོད་ན་ཐུགས་དགྱེས་ཡ་རང་རེད་མ་གཏོགས་ཕམ་ཡ་ཞིག་མ་རེད། དེ་ནི་ཁྱེད་རང་ནང་ཆོས་ལ་རྒྱུས་མངའ་མེད་པར་རྨོངས་དད་འོག་ཤོར་ཟིན་པའི་རྟགས་རེད།
མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱང་དེ་ག་རང་རེད། རྒྱུན་མཚན་གཞིར་བཟུང་ནས་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་ཆོག་གི་རེད་ལ། དེ་ནི་ཡར་རྒྱས་གཏོང་བར་བསྐུལ་མ་རེད་མ་གཏོགས་མར་འདྲུད་ཡ་ཞིག་ག་ལ་ཡིན། མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གྲོས་ཚོགས་ནང་ཅིག་གཟིགས་དང་། ག་རེ་གནང་གི་འདུག འདིའང་ཁྱེད་རང་གིས་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ག་རེ་ཡིན་མིན་མགོ་མ་ཚོས་པའི་རྟགས་མ་རེད་དམ།
ང་ནམ་རྒྱུན་དོ་སྣང་བྱུང་སོང་ཁྱོད་ཀྱིས་གཏམ་བཤད་དང་བགྲོ་གླེང་ག་བ་གནང་ནའང་དེའི་ནང་དུ་གཞན་ཞིག་ལ་ཟུར་ཟ་དང་སྐྱོན་བརྗོད་འདྲ་བོ་ཞིག་ཡོད་ཡོད་པ་རེད། རྒྱུ་མཚན་ཡོད་ན་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ཆོག་གི་རེད། ཁྱོད་ཀྱིས་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་མང་ཚོགས་ལ་འུར་སློང་ཆེད་དང་གསན་མཁན་དེ་ཚོ་ཁྱོད་རང་ལ་དོ་སྣང་ཡོང་ཆེད་དུ་རྒྱུ་མཚན་མེད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཟུར་ས་བྱེད་ཀྱི་འདུག དེ་ཡག་པོ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མ་རེད་ང་ཚོ་སྤྱི་ཚོགས་ཆུང་ཆུང་རེད་ང་ཚོས་ཚང་མ་ཕན་ཚུན་ཧ་གོ་གི་རེད། མི་ཚང་མས་སེམས་ནང་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ཟེར་བ་དེའི་སྣང་བརྙན་འདྲ་བོ་དེ་ག་རེ་ཡོད་རེད་ཟེར་ན་བོད་གཞུང་དང་སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ། དེ་དང་དེ་འདྲ་བའི་མཐོ་བོ་ཆེན་པོ་དེ་ཚོར་འཛེམ་ཟོན་མེད་པར་སྐྱོན་རྒྱག་མཁན་ཞིག་ཏུ་མཐོང་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡག་རྟགས་གང་ཡང་མ་རེད། འདི་དྲང་མོ་དྲང་རྐྱང་ཞུས་པ་ཡིན།
ལི་ཐང་འཇམ་དཔལ་ཟེར་བས་ང་ལ་བློ་གསལ་ཡག་པོ་ཞིག་བཏང་སོང་། ཁ་ཉིན་ངས་པེ་ཅིན་ལ་སོང་ནས་ཟས་བཅད་ངོ་རྒོལ་གྱི་སྐོར་དེ་བརྗོད་སྐབས། “རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཚང་གིས་ཁོང་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་རིང་པེ་ཅིན་གྱི་སློབ་མ་དམར་གསོད་གཏོང་ས་དེ་ནས་དུས་འཁོར་དབང་ཆེན་ཞིག་གནང་རྒྱུའི་ཐུགས་རེ་ཡོད་པ་སྔོན་ནས་གསུངས་བ་བཞིན། ང་ཡང་གོ་སྐབས་ཤིག་བྱུང་ན་བོད་རང་བཙན་ཐོབ་རུང་མ་ཐོབ་རུང་། རྒྱ་དམངས་གཙོར་གྱུར་རུང་མ་གྱུར་རུང་། པེ་ཅིན་ཐང་ཆེན་ནས་ཟས་བཅད་ངོ་རྒོལ་ཅིག་ད་བྱ་ཐུབ་ན་བསམ་ཡོད་ལ། འདི་ནི་ངའི་མི་ཚེས་ནང་གི་རེ་བ་གཅིག་ཡིན་”ཞེས་བཤད་པ་ཡིན། དུས་བབ་ནང་ངའི་མི་ཚེ་ནང་གི་༼རེ་བ་གཅིག་པུ་ཡིན་༽ཞེས་བཀོད་འདུག་ན། ཚིག་འདི་ཅུང་བཙན་དྲགས་འདུག་སྙམས། མ་གཞི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་མི་འདུག འདི་ནི་རེ་བ་ཙམ་ཡིན། གཉིས་ནས་ང་ཚོ་སྐབས་དེར་པེ་ཅིན་ལ་འགྲོ་རྩིས་བྱས་པ་ནི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཡིན་སྟབས། དེ་སྐད་ཆ་ཆེན་པོ་རེད་ཟེར་ན་ཁྱེད་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་རེ་མ་གཏོག ང་ལ་ཁྱད་པར་ཅང་མི་འདུག་་་་
ཀླུ་བྱམས་ལགས་སྐུ་མཁྱེན། བསྐྱར་བཤད་ཡང་བཤད་གནང་གི་བསྡད་ན་ཚང་མ་སུན་སྣང་སྐྱེ་གི་ཡོད་རེད། (གནམ་སྡེ་སྒོ་མོ་ཆེའི་ཐང་ཆེན་དུ་ཟས་བཅད་ངོ་རྒོལ་ཞིག་བྱེད་ཐུབ་ན་བསམ་ཡོད།) སོགས་ཀྱི་སྐད་ཆ་བཤད་ནས་མི་མང་གི་དོ་སྣང་འགུག་ཐབས་དང་གསར་འགྱུར་ཚ་བོ་བཟོ་ཐབས་བྱས་པ་འདིས་དེང་སྐབས་ཕན་ཐོགས་གི་མ་རེད། ང་ཚོའི་མི་མང་ལྐུག་པ་མ་རེད། ད་དུང་པེ་ཅིང་ལ་དྲུག་བཞིའི་ལས་འགུལ་ནང་ཞུགས་པར་འགྲི་རྩིས་བྱས་སྐོར་སོགས་བཤད། ག་དུས་ཡིན་ནའང་སོ་སོས་སྐད་ཆ་ཆེན་པོ་བཤད་ཕར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆེན་པོ་དང་མཐོན་པོ་དག་ལ་ཟ་ཟུར་ནས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་པ་དེ་དེང་སྐབས་མང་ཚོགས་ལ་འགྲོ་གི་མ་རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཆབ་སྲིད་སོགས་ཕྱོགས་གང་ཐད་ཡག་རུ་འགྲོ་ཡོད་རེད། མང་ཚོགས་ཀྱིས་ལེགས་ཉེས་བདེན་རྫུན་གསལ་བོར་ཧ་གོ་གི་ཡོད་རེད།
རྣམ་པ་ལྷན་རྒྱས་ཀྱིས་གཏམ་བཤད་ཡག་པོ་གནང་འདུག ང་ཚོ་བོད་པ་ཚོས་ཀྱང་དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་གྱི་ལས་འགུལ་ལྟ་བུ་ཞིག་སྤེལ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་བོད་དོན་ལ་འགྱུར་བ་ཞིག་གཏན་གཏན་འགྲོ་གི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག གང་ལྟར་བོད་དང་སོག་པོ་ཡུ་གུར་རྒྱ་རིགས་དམངས་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་དང་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་ཚང་མས་མཉམ་རུབ་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་རེད།
ང་ཚོས་གང་བཤད་པ་རྣམས་གསར་འགོད་པ་དོན་གྲུབ་ལགས་ཀྱིས་གང་ཡོང་སྒྲ་ཕབས་གནང་ནས་དཀའ་ལས་བརྒྱབས་འདུག ཡིན་ཡང་། ངའི་སྐད་ཆ་འགའ་ཞིག་ཁ་གསལ་ཙམ་བཟོ་དགོས་མཐོང་སོང་།
༡) ང་གཙོས་མཚོ་སྔོན་སློབ་ཕྲུག་མང་པོ་ཞིག་པེ་ཅིན་ལ་འགྲོ་རྒྱུ་ཐག་བཅད་དེ་ཕྱིན་སྐབས། མེ་འགོར་ལམ་ཁ་བགག་ནས་འགྲོ་ཐུབ་མེད་པའི་སྐོར་འདི་ཡིན་ན། སྐབས་དེར་ང་ཟི་ལིང་གི་རླངས་འཁོར་སྡེ་ཁག་བརྒྱད་པའི་འོག་གི་འཕྲུལ་རིག་ཆེད་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭ་ན་ཡོད། ང་ཚོའི་བསྡོད་གནས་བརྒྱད་གཅིག་ལམ་ཀྱི་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་འགྲན་དེ་ཡིན། སོང་ཙང་སློབ་མ་མང་པོ་ངོ་ཤེས་ཀྱིན་ཡོད། དྲུག་བཞི་དོན་སྐྱེན་སྐབས་ངའི་ངོ་ཤེས་སློབ་མ་ཚོ་ཡང་འུར་ལངས་འདུག་ལ། སྐབས་དེར་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་ནང་ངོ་རྒོལ་ཁྲོམ་སྐོར་བྱས་པ་མ་ཟད། བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བ་སོགས་བྱུང་པ་རེད་ཟེར། འོན་ཀྱང་། ང་རང་སྐབས་དེར་ང་སློོབ་མ་མིན་ཙང་དངོས་སུ་མཐོང་མ་སོང་། དེ་དུས་སློབ་ཕྲུག་ཚང་མ་པེ་ཅིན་འགྲོ་རྒྱུར་འུར་ལངས་འདུག་ལ། དེང་ཐོག་མཐོ་སློབ་ཀྱི་སློབ་མའི་དཔང་རྟགས་ཞིག་འདོག་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཡིན་ན། མེ་འཁོར་ནང་ཡར་མར་གྱི་ལམ་གླ་ཡང་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཟེར། དེ་བས་ངས་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་གྱི་དཔང་རྟགས་ཤིག་ཐབས་ཤེས་འཐེན་ནས་པེ་ཅིན་ལ་འགྲོ་རྩིས་བྱས་པ་ཡིན། ང་ཚོ་འགྲོ་སྐབས་པེ་ཅིན་གྱི་ལས་འགུལ་བྱུང་ནས་ཟླ་གཅིག་ལྷགས་ཕྱིན་འདུག་པ་དང་། དེ་དུས་ཕྱོགས་ཡོང་གི་མི་པེ་ཅན་ལ་འགྲོ་རྒྱུར་དམ་དྲག་བྱས་འདུག་ཟེར་ནས་ང་ཚོ་འགྲོ་ཐུབ་མ་སོང་། ཡིན་ནའང་། སྐབས་དེར་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་གྱི་སློབ་མ་སྐོར་ཞིག་པེ་ཅིན་ལ་འགྲོ་ཐུབ་ཡོད་པའི་སྐད་ཆ་གོ་སོང་།
༢) ལི་ཕང་ཉིན་ཐོ་དེའི་ནང་ག་རེ་བྲིས་འདུག་ཟེར་ན། ཁོས་ཏང་གི་ཁེ་ཕན་ཆེད་སློབ་མ་དྲག་གནོན་བྱས་པ་ཡིན་ཟེར་ནས་གསལ་བོ་འཁོད་འདུག སོང་ཙང་སློབ་མ་དྲག་གནོན་བྱེད་དོན་རྒྱལ་ཁབ་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་མིན་པ་དྲག་གནོན་བྱེད་མཁན་ཁོ་རང་ཚོས་གསལ་བོ་བཤད་འདུག་ན། ངས་གནད་དོན་འདི་གསལ་བཤད་བྱས་པས་ཁུལ་ཡིན།
༣) དྲུག་བཞིའི་དོན་སྐྱེན་ནང་གི་འགྲེལ་ཡོད་ཁག་ལ་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བརྡ་ཁྱབ་སྤེལ་ན་རྣམས་སྐྱོབས་ཆེན༽་ཧོང་གོང་ནས་ཚོང་པ་སྒེར་བ་རུས་མིང་ཁྲིན་ཅན་ཞིག་གིས་མ་རྩ་བཙུགས་པ་དང་། ལས་གཞི་འདིའི་མིང་ལ་རྒྱ་ཡིག་ནང་(黄雀行动)ཟེར། སྐབས་དེར་ཁོ་ཚོས་མི་གྲངས་༦༠༠ཙམ་ཞིག་སྐྱབས་ཐུབ་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ནང་འགོ་འཁྲིད་མི་སྣ་༡༥ ་ལྷག་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན། སློབ་མའི་དབུ་ཁྲིད་ཝུའུ་ཨར་ཁེ་ཤི་སྐྱོབས་ཆེད་སྐབས་དེའི་ཧོང་ཀོང་སྒོར་མོ་ཁྲི་༦༠ བཏང་ཡོད་པ་རེད། ངས་གཏན་དོན་འདི་དང་སྦྱར་ནས་ག་རེ་བཤད་འདོད་ཡོད་ཟེར་ན། ང་ཚོ་བོད་པ་ཕྱི་ན་ཡོད་མཁན་ཚོང་པ་སྒེར་བ་ཞིག་གིས། ༡༩༩༨ནས་༢༠༠༨བར་བོད་ནང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་བྱུང་སྟེ་གང་སར་བྲོས་བཀབ་བྱས་ནས་བསྡད་ཡོད་མཁན་ཚོའི་ཆེད་དུ་འགྲོ་སོང་གཏོང་མྱོང་ཡོད་དམ་མེད་དྲི་བ་ཞིག་བཀོད་པ་ཡིན། མ་གཏོགས་བོད་ནང་གི་ཚོང་པ་ཚོས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཡོད་མཁན་ཚོར་རོགས་རམ་གང་ཐུབ་བྱས་ཡོད་པ་རེད། འདི་ཡང་ངས་གསལ་བོ་བཟོ་དགོས་ཀྱིན་འདུག