བོད་མི་ཚོའི་ལག་འཁྱེར་ནང་རྫས་ཡ་མཚན་ཞིག་བླུགས་འདུག

དེ་རིང་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ཐོག་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་ཞིག་གི་ཐོག་སྤྱི་འཐུས་མང་པོ་ཞིག་གིས་དགོངས་ཚུལ་གསུངས་པ་དང་། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་ཚོའི་ལག་འཁྱེར་ནང་ལྟ་རྟོག་གི་རྫས་ཤིག་བླུགས་ཏེ་ཚད་མཐོ་བའི་སོ་ལྟ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཚུལ་སོགས་གསུངས་སོང་།

ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༡༦ ཉིན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་དབུ་འཛུགས་ཉིན་དང་འབྲེལ་ཏེ། སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཀྱིས་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ཐད་གཞུང་འབྲེལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་ཞིག་བསྣམས་ཕེབས་པའི་སྟེང་སྤྱི་འཐུས་མང་པོ་ཞིག་གིས་དགོངས་ཚུལ་གསུངས་རྗེས། དེ་རིང་ཉིན་རྒྱུབ་སྤྱི་མོས་ཐོག་གཏན་འབེབས་གནང་སོང་།

སྤྱི་འཐུས་ཚོས་གྲོས་འཆར་དེའི་ཐོག་དགོངས་ཚུལ་གསུངས་སྐབས། ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཚོགས་ཆེན་གཉིས་མཇུག་བསྒྲིལ་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་གྱི་མི་སྣ་ཀྲུག་ཝེ་ཆོན་གྱིས་བོད་ནང་གི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ལས་འགུལ་དང་། ཏཱ་ལའི་བླ་མར་དེང་སྐབས་རྒྱལ་སྤྱིའི་དབུ་ཁྲིད་ཚོས་མཇལ་འཕྲད་གནང་གི་མེད་པ་སོགས་ནི་ཁ་བྲལ་བའི་ལས་དོན་ཕམ་ཉེས་སུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྟགས་མཚན་ཞིག་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་པ་དང་། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་དཔོན་རིགས་ཚོས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ངོས་འཛིན་བྱེད་འཆར་ཡོད་ཚུལ་སོགས་བརྗོད་པ་དེ་དག་ནི་འགན་འཁུར་མེད་པའི་སྐད་ཆ་ཡིན་སྐོར་དང་། བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་དག་གི་རྒྱལ་གཅེས་སྙིང་སྟོབས་དེ་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གི་སེམས་ནང་ཇི་སྲིད་བར་གནས་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཆེ་མཐོང་གཟི་བརྗིད་འཛམ་གླིང་ཐོག་ཉིན་རེ་བཞིན་དར་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་སྐོར་ལའང་ཆོས་མེད་སྨྲ་བའི་དམར་པོའི་སྲིད་གཞུང་ལ་ཐེ་གཏོགས་བྱེད་དབང་མེད་སྐོར་སོགས་ཀྱི་དགོངས་ཚུལ་ཚོར་ཤུགས་དང་འབྲེལ་ཏེ་བརྗོད་སོང་།

ཡང་སྤྱི་འཐུས་ཁག་ཅིག་གིས་ ༡༩༥༩ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་ནང་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཉེ་བའི་ལོ་རབས་ནང་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཏེ། སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་ཀྱི་ཆེད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྩ་ཁྲིམས་ནང་གསལ་བ་ལྟར། སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་གཙོས་ཐོབ་ཐང་ག་རེ་ཡོད་མེད་དག་ལ་དོན་གཉེར་གནང་ནས་རྒྱལ་གཅེས་པའི་མངོན་འདོད་དག་བསྒྲུབ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཆགས་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསུངས་སོང་།

སྤྱི་འཐུས་རྨོག་རུ་བསྟན་པ་ལགས་ཀྱིས། གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེ་མི་མང་གིས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་དང་སོ་སོའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཆེད་དུ་ དྲང་བདེན་གྱི་འབོད་སྒྲ་སྒྲོག་གི་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་ས་གནས་དཔོན་རིགས་ཁག་གིས་མཁྲེགས་འཛིན་དང་གཉའ་གནོན། གདུག་རྩུབ་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་མང་དག་ཅིག་སྤེལ་བར་བརྟེན། བོད་མི་མང་པོས་གཅེས་པའི་ཚེ་སྲོག་ཡན་ཆད་བློས་གཏོང་དགོས་ཁེལ་ཡོད་སྟབས། གྲོས་ཚོགས་ག་དུས་ཚོགས་ནའང་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་པར་བློ་ཕམ་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་དང་མཉམ་དུ་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཆིག་སྒྲིལ་འཐོར་གྱི་འདུག་ཟེར་བའི་སྐད་ཆ་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་བཞིན་པ་དེར་བློ་ཕམ་བྱུང་སྐོར་བརྗོད་སོང་།

གྲོས་ཆོད་དོན་ཚན་ ༤ ནི། དང་པོ། བོད་བསྟན་སྲིད་མི་རིགས་ཆེད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་རྒྱལ་གཅེས་ དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་དང་། དེ་བཞིན་བོད་བསྟན་སྲིད་མི་རིགས་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་ཆེད་རྒྱ་གཞུང་གི་བཙོན་འོག་ཏུ་དཀའ་སྡུག་མྱངས་དང་མྱོང་བཞིན་པ་ཚོའི་སྙིང་སྟོབས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་དང་སྦྲགས། ཁོང་རྣམ་པའི་ཤུལ་ལུས་ནང་མི་ཉེ་འབྲེལ་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་དང་འབྲེལ་ཐུགས་གསོའི་འཚམས་འདྲི་དང་། འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བ་རྣམས་ སླར་ཡང་བོད་གངས་ཅན་ཞིང་དུ་སྐྱེ་བ། རྒྱའི་དམ་དྲག་བཀག་བསྐྱིལ་འོག་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་མྱོང་བཞིན་པ་རྣམས་མགྱོགས་མྱུར་ཀློད་གྲོལ་ཡོང་བའི་སྨོན་འདུན་ཞུ་རྒྱུ།

གཉིས་པ། རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་དངོས་ཐོག་བདེན་འཚོལ་ཞེས་བརྗོད་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་འདི་སེལ་འོས་པ་དང་། སེལ་དགོས་པ། སེལ་ཐུབ་པ་བཅས་ལ་ངོས་འཛིན་གྱིས་གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཞི་མོལ་འཕྲལ་ནས་མྱུར་དུ་མགོ་འཛུགས་བྱ་དགོས་པ་དང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་མཁྲེགས་འཛིན་སྲིད་བྱུས་ལ་སྒྱུར་བཅོས་ཀྱིས་བོད་མིའི་དགོས་འདུན་ལ་བསམ་གཞིགས་དགོས་པ་གྲོས་ཆོད་འདི་ཐོག་ནས་ནན་བརྗོད་བྱ་རྒྱུ།

གསུམ་པ། ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་བོད་མིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱིས་རྩ་ཆེའི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་དང་ཤོར་བཞིན་པའི་རྐྱེན་རྩ་ཇི་ཐུག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བློ་གཟུ་བོའི་སྒོ་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱ་དགོས་པ་དང་། འཛམ་གླིང་གི་དབུ་ཁྲིད་རྣམ་པ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་དང་གཞུང་འབྲེལ་དང་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་པས་གཙོས་ཚོགས་པ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་བཅས་བོད་ནང་ཕེབས་ཏེ་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ཚོར་དྲང་བདེན་གྱི་གནས་ལུགས་གསེད་བཀྲོལ་གནང་སྟེ། བོད་མིའི་དགོས་འདུན་དང་ཚེ་སྲོག་སྐྱོབ་ཐབས་བཅས་ལ་འཕྲལ་ནས་མྱུར་དུ་བདེན་རྒྱབ་དཔུང་རོགས་ནུས་པ་ཐོན་པ་ངེས་གནང་ཡོང་བའི་འབོད་བསྐུལ་ཞུ་རྒྱུ།

བཞི་པ། ད་ཕན་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་གཞུང་ཁག་ནས་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ལ་བློ་འཚབ་དང་། བོད་མིར་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་པ་དང་། གྲོས་ཚོགས་ནང་གྲོས་ཆོད་བཞག་པ། དེ་བཞིན་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག རྒྱ་རིགས་མང་གཙོ་ལས་འགུལ་གྱི་ཚོགས་པ་ཁག དྲང་བདེན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་སྐྱེ་བོ་སྒེར་བཅས་ཡོངས་ཀྱི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་རྣམ་པ་ཅི་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ལས་འགུལ་སྣ་ཚོགས་སྤེལ་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་བ་དང་སྦྲགས། ད་དུང་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་གསལ་ཐབས་སྤྱི་དང་། བྱེ་བྲག་དེང་སྐབས་བོད་ནང་ཛ་དྲག་གི་དཀའ་ངལ་རྣམས་འཕྲལ་ནས་མྱུར་དུ་སེལ་བའི་བདེན་རྒྱབ་དཔུང་རོགས་སྔར་བཞིན་ཡོང་བ་ཞུ་རྒྱུ། ལྷག་པར་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ནས་ཀྱང་བོད་ནང་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་ལ་རྟོག་ཞིབ་ཆེད་འཕྲལ་དུ་སྐུ་ཚབ་བསྐོ་གཏོང་ཡོང་བའི་འབོད་བསྐུལ་བསྐྱར་ནན་ཞུ་རྒྱུ། ཞེས་སོགས་འཁོད་འདུག

སྤྱི་འཐུས་ཚོས་དགོངས་ཚུལ་གསུངས་རྗེས་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་གསུང་བཤད་གནང་དོན། ད་ལན་བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཡོང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཉེ་ཆར་བོད་པའི་ལོ་གསར་ཞེས་རྟགས་རྟེན་འབྲེལ་ཞིག་ལ་བརྩི་གི་ཡོད་ཀྱང་། ཚེས་ ༡༥ ཡིན་བུད་མེད་ལོ་ན་ ༤༧ ཡིན་པ་ནང་ལ་ཕྲུ་གུ་ཡོད་མཁན་ཞིག་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་ཡོད་སྟབས། ལོ་གསར་པ་དེ་ཡང་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་གསལ་བཤད་བྱུང་བ་རེད། ན་ནིང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ ༡༡ བྱུང་བ་དག་དང་རྩིས་ན་ད་བར་ཁྱོན་བསྡོམས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ ༡༣༦ བྱུང་ཡོད་པ་རེད། ཉེ་ཆར་ང་པེ་རི་སིར་འགྲོ་སྐབས་ངས་ང་ཚོས་དེ་གྲངས་ཀར་མ་འགྱུར་བ་ཞིག་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས་སྐོར་ཞུས་ཡོད་ལ། སྲིད་སྐྱོང་གིས་མགོ་ཁྲིད་པའི་བཀའ་ཤག་ཐོག་ནས་ཀྱང་འབད་བརྩོན་གནང་དང་གནང་མུས་ཡིན། བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་དགོས་དོན་ནི་ད་ལྟ་བོད་བཙན་བཟུང་འོག་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་ནང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རང་དབང་མེད་པ། ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག རིག་གཞུང་རྩ་མེད། དཔལ་འབྱོར་དབྱེ་འབྱེད་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ཚང་ མས་མཁྱེན་གྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྡིངས་ཆའི་ཐོག་ལའང་གང་ཐུབ་ཅི་ཐུབ་ཀྱིས་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ཅེས་གསུངས་སོང་།

སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོ་ཡར་མར་འགྲོ་སྐབས་དང་། ལྷག་པར་དུ་ལྷ་ས་སོགས་སུ་གནས་མཇལ་དུ་འགྲོ་སྐབས་ལག་འཁྱེར་མང་པོ་དགོས་པ་མ་ཟད། བོད་པ་ཚོར་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་བྱས་ཏེ་ལག་འཁྱེར་ཐོག་ཚད་མཐོ་བའི་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་དོན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་སོ་སོའི་ལག་འཁྱེར་ནང་ལའང་ཚད་མཐོའི་འཕྲུལ་ཆས་མ་ལག་ (Chips) ཟེར་བ་བླུགས་ནས་འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འཕྲུལ་ཆས་མ་ལག་འདི་སྔོན་མ་ལྷོ་ཨ་ཧྥི་རི་ཀའི་ནང་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་ལམ་ལུགས་སྐབས་དང་ད་ལྟ་བྱང་ཀོ་རི་ཡའི་ནང་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་བཞིན། སྔོན་མ་ཤར་འཇར་མན་གྱིས་(Greed system) ཞེས་པ་ཞིག་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་མི་སུ་ཞིག་ཡིན་ཡང་གཞུང་གིས་ག་པར་འགྲོ་སྐྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་ཆ་ཚང་ཧ་གོ་ཐུབ་པའི་དམ་དྲག་བྱས་པ་ལྟར། ད་ལྟ་རྒྱ་རིགས་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་ཀྱི་ས་ཆ་དེ་དམག་ས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་འདུག་ཟེར་བ་ཡོངས་གྲགས་ཆགས་ཡོད་སྟབས། རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་ལ་བརྟེན་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་གི་བྱ་སྤྱོད་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་དང་འབྲེལ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་གི་ཡོད་པ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྡིངས་ཆ་དང་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཚོར་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ཅེས་གསུངས་སོང་།

སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་སྐབས་བྱུང་བའི་ནེའུ་ཡོག་གི་དོན་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་གསུངས་དོན། དེ་བློ་ཕམ་དགོས་པ་དང་མི་དགོས་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། མ་འོངས་པར་དེ་འདྲ་ཡོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད་ཅེས་ནན་ཏན་ཐོག་ནས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ལ། དེ་བྱས་པ་ཡིན་ན་སུ་གང་ལའང་ཕན་ཐོགས་ཡོང་གི་མི་འདུག བཀའ་ཤག་ངོས་ནས་མ་འོངས་པར་ལས་འགུལ་ག་རེ་སྤེལ་ཡང་ཁྲིམས་མཐུན་དང་ཆེ་མཐོང་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་སྤེལ་དགོས་རེད་ཅེས་ལམ་སྟོན་སྔ་ཕྱི་བར་གསུམ་དུ་ཞུ་བསྡད་ཀྱི་ཡོད་ལ། ཉེ་ཆར་པེ་རི་སི་ལས་འགུལ་སྐབས་ལའང་ཞུས་པ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་སོང་།

གསར་འགོད་པ། དོན་གྲུབ།