སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་འཛིན་པའི་འགན་དབང་དེ་མི་གཅིག་ལ་རག་ལས་མེད།

༧གོང་ས་མཆོག་གིས་དགེ་སློབ་ཁག་ཅིག་ལ་བླང་དོར་བཀའ་སློབ་གནང་སྐབས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་གྲྭ་བཙུན་དང་མི་སྐྱ་ཕོ་མོས་འཛིན་དགོས་པ་ལས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཡོད་མེད་ལ་ཁྱད་པར་ཞེ་དྲགས་མེད་སྐོར་གསུངས་འདུག

ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༦ ཉིན་༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཞུགས་གནས་ཕོ་བྲང་གི་མཇལ་འཕྲད་ཁང་དུ། བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ ༢༠ ནས་སློབ་དགེ་དང་རྒན་བདག་བཅས་མི་གྲངས་ ༦༠ ལ་༧གོང་ས་མཆོག་ནས་བླང་དོར་གྱི་བཀའ་སློབ་གནང་སྐབས། སློབ་ཕྲུག་ཅིག་གིས་༧གོང་ས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པའི་ཐོབ་ཐང་མེད་པ་དང་། མ་འོངས་པར་ཡང་སྲིད་ཅིག་འཁྲུངས་བ་ཡིན་ན་རང་དབང་ལུང་པ་ཞིག་ལ་འཁྲུང་གི་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་ལ། ང་རང་ཡིན་ན་དོགས་པ་ག་རེ་འདུག་ཞུས་ན། ཡང་སྲིད་དེ་རང་དབང་ལུང་པ་ཞིག་ཏུ་འཁྲུངས་བ་ཡིན་ན་བོད་པ་གཙང་མ་ཞིག་ལ་འཁྲུང་གི་རེད་དམ་ཡང་ན་མི་རིགས་གཞན་པ་ཞིག་ལ་འཁྲུང་གི་རེད། གལ་སྲིད་མི་རིགས་གཞན་པ་ཞིག་ལ་འཁྲུངས་སོང་བ་ཡིན་ན། ང་ཚོ་བོད་པར་དམིགས་བསལ་གྱིས་བརྡབ་གསིག་ཕོག་པ་དང་མ་བདེ་བ་ཞེ་དྲགས་ཤིག་ཡོང་ས་རེད། དེའི་སྒང་ལ་བཀའ་སློབ་ཅིག་གནང་རོགས་ཞེས་ཞུས་པར་༧གོང་ས་མཆོག་ནས་བཀའ་ལན་གནང་དོན། ཡང་སྲིད་ཟེར་དུས་དཔེར་ན་རྒྱལ་བ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་སོག་པོ་རེད། བོད་རིགས་མ་རེད། ཡིན་ནའང་རྩོད་པ་ཅི་མི་འདུག་གཱ། དེང་སང་ས་མཚམས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྐད་ཆ་འདྲ་པོ་བཤད་པ་ཡིན་ན། རྒྱལ་བ་ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ་རྒྱ་གར་རེད་མ་གཏོགས་བོད་པ་མ་རེད། དེ་ཚོ་གནས་ཚུལ་ཁ་ཁ་རེད། ཡིན་ནའང་མ་འོངས་པར་རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་སྐོར་དེ་ཕལ་ཆེར་ལོ་འདིའི་ནང་མགོ་བཙུགས་ཏེ། ང་ཚོས་འབྲེལ་ཡོད་བླ་ཆེན་ཚོ་དང་གདན་ས་ཁག དེ་བཞིན་སོག་པོ་དེ་རྒྱལ་དབང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འབྲེལ་བ་ཡོད་དུས་སོག་པོ་བཅས་ལ་ཡང་སྲིད་སྐོར་དེ་ག་འདྲ་དགའ་འདུག་ཅེས་སྐད་ཆ་བྱུང་གི་རེད། སྔོན་མ་ནས་ངས་འདི་འདྲ་ལབ་པ་རེད། ང་ལོ་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་གྲངས་ལ་བསླེབ་སྟེ་རྒྱལ་བ་དགེ་འདུན་གྲུབ་པའི་དགུང་ལོའི་ཚོད་ཅིག་ལ་བསླེབ་སོང་ན། ཡང་སྲིད་སྐོར་དེ་ཚོའི་གྲས་དེར་བླ་ཆེན་ཚོ་འཚོགས་ཏེ་གཏན་འཁེལ་གྱི་ཡིན་ཞེས་ལབ་ཡོད་པ་རེད། ལམ་སང་གཏན་འཁེལ་བ་ཞིག་ཡོང་གི་མ་རེད་དེ་སྔོན་ལ་གོ་བསྡུར་བྱེད་པའི་མགོ་ཞིག་བཙུགས་ན་ཞེས་འདི་ལྟར་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེར་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཅི་མི་འདུག

གང་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཟེར་བ་དེའི་འགན་དབང་འདྲ་པོ་དེ་སློབ་གཉེར་ཁང་(Institution)གཅིག་དང་མི་གཅིག་ལ་ཁྱོན་ནས་ལྟོས་ཡོད་པ་མ་རེད། རག་ལས་ཡོད་པ་མ་རེད། ༧རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་ཆགས་ནས་ད་ལྟ་ལོ་ ༦༠༠ ལྷག་ཅིག་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དེ་དེའི་གོང་ནས་ཡོད་པ་རེད། དཔེ་བཞག་པ་ཡིན་ན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བླ་བྲང་མེད་བཱ། མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་བླ་བྲང་མེད་བཱ། མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་སློབ་གཉེར་ཁང་(Institution)མེད་ལ། ཡང་སྲིད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་བཞིན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡིན་ནའང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ད་ལྟའང་གནས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད་བཱ། དེར་བརྟེན་དེ་ད་ག་སེ་ང་རང་ཚོའི་བསམ་བློའི་ནང་བསླེབ་བསྡད་པ་ཞིག་རེད། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཡོད་ན་རེད། མེད་ནའང་རེད། གང་ལྟར་ང་ཚོའི་གདན་ས་ཁག་དང་རིམ་གྱིས་གདན་ས་ཁག་ཙམ་མ་ཡིན་པར་བོད་མི་སྤྱི་བོ་གནམ་བསྟན་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱིས་ནང་ཆོས་ཤེས་ནས་དད་པ་ཐོབ་པ་ཞིག་སྟེ་ཤེས་ཡོན་ཡོད་བསྡད་པ་ཞིག་བྱུང་བ་ཡིན་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དེས་འཛིན་གྱི་རེད་མ་གཏོགས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཡོད་མེད་ལ་ཞེ་དྲགས་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་མ་རེད། ཤེས་སོང་ང་། ང་ཚོས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དེ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་འཛིན་པར་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་རེད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་བཅོམ་ལྡན་འདས་རང་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཚར་རྗེས། དགེ་འདུན་གྱི་སྡེས་བསྟན་པ་འཛིན་དགོས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག་མ་གཏོགས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཡང་སྲིད་ཅིག་ཡོད་ཅེས་བླ་མ་ཞིག་ལ་དབང་ཆ་དང་འགན་འདྲ་པོ་དེ་བསྐུར་མེད་བཱ།

སྟོན་པའི་གཏད་རབས་བདུན་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། འོད་སྲུང་ཆེན་པོ་ནས་བཟུང་སྟེ་དགྲ་བཅོམ་པ་བྱེ་བྲག་པ་རེ་རེ་བྱས་ནས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད་མ་གཏོགས་མི་གཅིག་གི་བླ་བྲང་འདྲ་པོ་དང་། མི་གཅིག་གི་ཡང་སྲིད་འདྲ་པོ་བྱས་ཏེ་ཁྱོན་ནས་ཡོད་པ་མ་རེད། ཤེས་སོང་ང་། ངས་འདི་འདྲ་དྲན་གྱི་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོའི་ཆོས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་དེ་ཚོའི་གྲས་དེ་དེའི་དུས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དེ་(Feudal system)རེད་བཱ། དཔེར་ན་ཡེ་ཤུའི་བླ་ཆེན་ལ་ཆ་བཞག་ན་རེད། ཁ་ཆེའི་བླ་མ་དང་ཧིན་རྡུའི་བླ་མ། བོད་ཀྱི་བླ་མ་དེ་ཚོའི་གྲས་དེ་དེའི་དུས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དེ་(Feudal system)ཡིན་སྟབས། མི་གཅིག་གིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོག་ནས་རྒྱལ་པོ་སྟེ་མ་ཧཱ་ར་ཇཱ་དང་མ་ཧཱ་ར་ནི་ཞེས་དེ་འདྲ་བྱས་ཏེ་འགྲོ་བསྡད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཡིན་ནའང་དེ་འདྲ་བྱས་ནས་བྱེ་བྲག་པའི་(Individual)ཐོག་ནས་མར་འགྲོ་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དེ་འདྲ་རེད་མི་འདུག བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་འདུལ་བ་འཛིན་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་འཛིན་དགོས་པ་རེད་གསུངས་ཡོད་པ་རེད་མ་གཏོགས་མཁན་པོ་སློབ་དཔོན་སོགས་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་གིས་བསྟན་པ་འཛིན་དགོས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་པ་མ་རེད། དགེ་འདུན་པའི་སྡེས་བསྟན་པ་འཛིན་དགོས་པ་རེད་གསུངས་འདུག་གཱ། མང་ཚོགས་ཀྱིས་བསྟན་པ་འཛིན་དགོས་པ་རེད་གསུངས་འདུག་གཱ། ངོ་ཐོག་དེ་དེ་འདྲ་རེད་འདུག ཡིན་ནའང་། ང་རང་ཚོའི་གོམས་གཤིས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱལ་དབང་རྒྱལ་དབང་ཟེར་བ་འདྲ་པོ་ཆགས་ཏེ། ཡང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོག་ཟེར་ན་མི་འདུག་ཕྲན་བུ་ཕྲན་བུའི་ཕན་ཐོགས་ཀྱང་ཡོད་པ་རེད། གཞན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ངོ་མ་ཞིག་བཤད་ཡོང་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་འགན་ཆེན་པོ་དང་། དེར་གནད་འགག་ཅི་ཡོད་པ་མ་རེད། གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་ང་ཚོའི་གདན་ས་ཁག་དེ་ཚོ་སློབ་སྦྱོང་གི་ལྟེ་གནས་ཡག་པོ་ཞིག་བཟོ་ཐུབ་པ་དང་། བོད་སྐད་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་པར་ཧིན་རྡུའི་སྐད་དང་དབྱིན་སྐད། རྒྱ་སྐད་དེ་འདྲའི་ཐོག་ནས་གཞུང་ཆེན་དེ་དག་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་། ངོ་སྤྲོད་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད་དགོས་པ་རེད།

རིམ་གྱིས་ང་ཚོ་གཞིས་བྱེས་མཉམ་འཛོམས་ཡོང་བའི་དུས་ཚོད་ཅིག་ཏན་ཏན་ཡོང་གི་རེད། ང་ཚོ་བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་མང་ཆེ་བ་བོད་ལ་ཕྱིར་ལོག་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཆགས་པ་ཡིན་ན། གདན་ས་དེ་ཚོ་ན་ལེནྜ་གཉིས་པ་ནང་བཞིན་བྱས་ཏེ་སློབ་གཉེར་ཁང་མུ་མཐུད་ནས་གནས་དགོས་པ་རེད་ཅེས་ངས་འདི་འདྲ་བཤད་ཀྱི་ཡོད། ད་ལྟ་གདན་ས་ཚོའི་ནང་ལོགས་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གར་ཞ་དང་ཁུ་ནུ། ལ་དྭགས། མོན་དེ་ཚོ་ནས་རེད། མ་འོངས་པར་དེ་ཚོས་རྐང་འདྲ་པོ་བྱས་ཏེ་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་མི་དེང་སང་ནང་པ་ཡིན་པ་དཔེར་ན། མཚན་ཉིད་སློབ་གྲྭ་ལ་དེ་འདྲ་ཞིག་འདུག་གཱ ཁ་སང་རང་ངས་དགེ་སློང་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་ལ། ངས་ཞེ་དྲགས་བསྟོད་བསྔགས་བྱས་པ་ཡིན། ཁོ་བྷང་བྷེ་ནས་ཡིན་པ་དང་། ཁོ་རང་གི་ Profession དེ་ Engineer ཡིན་ཟེར། འདིར་ཡོང་ནས་གྲྭ་བ་བྱས་ཏེ་མཚན་ཉིད་སློབ་གྲྭའི་ནང་དཔེ་ཆར་བལྟས་ནས་བསྡད་འདུག་ཞེ་དྲགས་ཡག་པོ་རེད། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་གདན་ས་ཚོའི་ནང་ལོགས་ལའང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་དེ་འདྲ་ཕལ་ཆེར་བཅུ་བཅོ་ལྔ་ཞིག་ཡོད་ས་རེད། དེ་ཚོ་མ་འོངས་པར་ཞེ་དྲགས་གལ་ཆེན་པོ་རེད་འདུག བསྟན་པ་འཛིན་མཁན་གྱིས་དེ་འདྲ་འཛིན་དགོས་པ་རེད་མ་གཏོགས་རྒྱལ་དབང་གི་བླ་བྲང་ཞིག་ཡོད་མེད་ཟེར་བ་དེ་ཞོར་རེད། ཞེ་དྲགས་གནད་འགག་ཆེན་པོ་མ་རེད། ཤེས་སོང་ང་།

གང་ལྟར་ད་ལོ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ་མ་འོངས་པར་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཡང་སྲིད་སྐོར་དེ་ཚོའི་གྲས་དེར་ཡིན་གཅིག་མིན་གཅིག་གིས་ཨུ་ཚུགས་བརྒྱབ་སྟེ། ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་(Institution)དེ་མུ་མཐུད་ནས་གནས་དགོས་པ་རེད། ཡང་སྲིད་མུ་མཐུད་ནས་ཕེབས་དགོས་པ་རེད་ཅེས་ཨུ་ཚུགས་རྒྱག་དགོས་པ་གང་ཡང་མི་འདུག་གཱ། དགོས་མཁོར་བལྟ་རྒྱུ་རེད། དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རེད་དང་མ་རེད་དེར་བསམ་བློ་གཏང་རྒྱུ་རེད་གནད་འགག་ཁྱོན་ནས་ཡོད་པ་མ་རེད། གལ་ཆེ་ཤོས་ནང་ཆོས་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུ་དེ་རེད་འདུག གྲྭ་བ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཁྱིམ་པ་ཕོ་མོ་ཚོས་ཀྱང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་པ་རེད། ད་ལྟ་ཨ་ནེ་ཚོས་ཕལ་ཆེར་ལོ་བཅུ་བདུན་བཅོ་བརྒྱད་ཅིག་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ་དགེ་བཤེས་མ་ཆགས་ཡོང་གི་ཡོད་འདུག་གཱ། དེ་ནང་བཞིན་མི་སྐྱ་ཕོ་མོ་ཚོའི་ནང་ལོགས་ནས་ཀྱང་གཞུང་ཆེན་སྦྱངས་ཏེ་མཁས་དབང་བྱུང་དགོས་པ་དེ་དཔེ་གལ་ཆེན་པོ་འདུག ད་ང་ཚོའི་མང་ཚོགས་ཁོ་རང་གི་ཤེས་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས་པ་དེ་དཔེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་ལ། དེས་བསྟན་པ་འཛིན་རྒྱུ་རེད་མ་གཏོགས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་མ་ཐུབ་པར་ཆོས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཅི་མ་ཤེས་པར་བླ་མ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད་ལབ་ན་དེར་ཧ་ལས་པ་གང་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད། ཅེས་གསུངས་འདུག

གསར་འགོད་པ། པདྨ་མཚོ།