བོད་ཀྱི་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ལ་བཀའ་སྤྱི་གཉིས་ཀྱིས་རེ་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་བརྒྱབ་ཡོད་ཀྱང་རེ་བ་རྒྱབ་པ་ལྟ་བུའི་གྲུབ་འབྲས་ཤིག་ད་སྔ་འཐོན་ཡོད་མེད་བཤད་དཀའ་བ་ཆགས་ཡོད་སྟབས། མ་འོངས་པར་ལས་འགན་འཁུར་མཁན་ཚོས་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་ཤུགས་བསྐྱོན་དགོས།
དེ་རིང་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༡༡ སྟེང་གངས་སྐྱིད་གཉའ་ཁྲི་ཚོགས་ཁང་དུ། བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་ ༤ པའི་ཚོགས་མིའི་ལས་ཡུན་རྫོགས་པ་དང་སྐབས་ ༥ པའི་ཚོགས་མིའི་འོས་བསྡུ་གནང་སྟེ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྐབས་གསར་རྙིང་གི་རྩིས་སྤྲོད་རྩིས་ལེན་གྱི་མཛད་སྒོ་ཞིག་ཚོགས་སོང་། སྐུ་མགྲོན་དུ་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག་དང་། སྨན་རྩིས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་དང་། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་སྐུ་ཚབ་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན། གཞན། གསོ་རིག་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་དང་ཚོགས་མི་བཅས་མི་ ༤༠ ཙམ་འཛོམས་འདུག
མཛད་སྒོའི་ཐོག་མར་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་སྨན་རམས་པ་ངག་དབང་བཟོད་པ་ལགས་ཀྱིས་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ལས་བསྡོམས་ངོ་སྤྲོད་གནང་རྗེས། སྨན་རྩིས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ཀྱིས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོའི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་འདུའི་སྐབས་དང་། དེའི་གོང་ལ་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྣམས་བཀའ་སློབ་ཞུ་བར་བཅར་བའི་སྐབས་སུ། བཀའ་བློན་ཁྲི་ཟུར་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་དེའི་ཐོག་རྒྱ་གར་ཨ་ཡུ་ཤཱ་ (ayush) ནས་ངོས་ལེན་འཐོབ་ཡོད་མེད་སྐོར་ལ་བཀའ་སློབ་ཕེབས་པ་རེད་ལ། དམིགས་བསལ་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ཏུའང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་ཁང་དབུ་འཛུགས་སྐབས། རྒྱ་གར་ཨ་ཡུ་ཤཱའི་ངོས་ལེན་མགྱོགས་པོར་འཐོབ་ཀྱི་རེད་བསམ་པ་མ་བྱུང་བ་རེད། ཨ་ཡུ་ཤཱས་གསོ་བ་རིག་པར་ངོས་ལེན་གནང་བའི་སྐབས་དེར་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་ཁྲིམས་སྒྲིག་བསྐྱར་བཅོས་དགོས་པའི་གསོལ་འདེབས་ཞུ་དགོས་པ་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད་ལ། རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ཀྱང་སྐབས་དེར་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་དེ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁུངས་ལྟར་ཞིབ་ཚགས་བཟོ་དགོས་པའི་བཀའ་སློབ་གནང་བ་རེད། སྐབས་དེར་ཝ་ར་ཎ་སའི་དགེ་བཤེས་ངག་དབང་བསམ་གཏན་ལགས་ཕེབས་པའི་སྐབས་སུ། ཁོང་གིས་ཐེངས་གསུམ་ལ་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་དབང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ལ་གནང་བ་དེ་ང་ཚོའི་ནང་ཁུལ་གྱི་དོན་དག་ཡིན་སྐོར་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར་ངས་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་དེ་རྒྱ་གར་ཨ་ཡུ་ཤཱས་ངོས་ལེན་བྱུང་བ་ཡིན་ན། དེ་ལ་དགེ་མཚན་ཡོད་པ་དང་། དེས་སྨན་རྩིས་ཁང་ལའང་ཕན་ཐོགས་ཡོང་གི་རེད་ལ། ལྷག་པར་དུ་སྨན་སྦྱོར་སོགས་ལ་བྱ་ར་དང་སྟངས་འཛིན་བྱ་བར་ཡང་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་ཞུས་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་ལགས་ཀྱིས། དུས་རབས་དུས་རབས་ནང་ནད་ཚ་མ་འདྲ་བ་སླེབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། དུས་རབས་དུས་རབས་སུ་ལྷ་རྗེ་ཡང་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟའི་ང་ཚོའི་གནས་བབ་ལས་བལྟས་ན། འདས་པའི་དུས་རབས་རེ་རེའི་ནང་ནད་ཚ་གསར་བ་སླེབས་པ་དང་། དུས་སྐབས་དེའི་ལྷ་རྗེ་ཚོས་ཞིབ་འཇུག་གི་ཐོག་ནས་ནད་ཚ་དེ་ལ་སྨན་སྦྱོར་གནང་བ་དང་། སྨན་སྦྱོར་གནང་བར་བརྟེན་ནས་ནད་ཚ་དྲག་སྐྱེད་བྱུང་བའི་རྒྱུན་དེ་ལྟར་བྱུང་བ་རེད། དུས་རབས་ཀྱི་སྨན་པ་ཞིག་གི་ངོས་ནས་དུས་རབས་དེའི་ནད་ཚར་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཟློག་ཏུ་མེད་པའི་འགན་འཁྲི་ཞིག་ཆགས་ཡོད་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ད་ལྟའི་དུས་རབས་འདིར་འཛམ་གླིང་སྟེང་བཅོས་ཐབས་མེད་པའི་ནད་རིགས་མང་པོ་འབྱུང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཕྱི་ལུགས་ཀྱི་ལྷ་རྗེ་དང་ཕྱི་ལུགས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་ཐོག་ནས་ནད་ཚ་དེ་དག་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ཁོང་རྣམ་པ་ཚོས་བཅོས་ཐབས་མེད་པའི་ནད་ཚ་ཁག་ཅིག་ཡོད་པ་འདི་ལྟར་གཏན་འབེབས་བྱས་ནས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ང་རང་ཚོའི་གསོ་རིག་སྨན་གཞུང་གི་ཐོག་ནས་གསོ་རིག་སྨན་བཅོས་བྱས་པ་ཡིན་ན། བཅོས་ཐབས་མེད་པའི་ནད་ཚ་ཞིག་ཕལ་ཆར་མེད་པ་འདྲ། ནད་ཚ་ག་རེ་ཡིན་ནའང་དེ་ལ་བཅོས་ཐབས་ཡོད་པ་རེད། དེ་བས་དུས་རབས་ཤིག་གི་སྨན་པ་དེས་དུས་རབས་དེའི་ནད་ཚའི་བཅོས་ཐབས་འཚོལ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། ད་ལྟའི་འཛམ་གླིང་སྟེང་བཅོས་ཐབས་མེད་པའི་ན་ཚ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ལ་ལྷ་རྗེ་ཚོས་ཡིན་གཅིག་མིན་གཉིས་ང་རང་ཚོའི་གསོ་རིག་གི་རྣམ་བཞག་འདིའི་ཐོག་ནས་ནད་ཚ་དེ་བཅོས་ཐབས་རྙེད་ཐུབ་གནང་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་ཞེ་དྲགས་རེད་ལ། དེ་ལྷ་རྗེ་ཚོའི་འགན་ཡང་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་གསོ་བ་རིག་པའི་ལྷན་ཚོགས་འདི་དེ་སྔ་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་བརྩིས་པ་དང་། ལྷག་དོན་དུ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལོར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གསོ་རིག་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཞེས་ཁྲིམས་ནང་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་པ་རེད། ང་ལ་ཆ་བཞག་ན། ཉེ་བའི་ཆ་ནས་ལས་རིམ་འདིའི་འགན་ཁུར་བའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་སྟབས། དེའི་ཐོག་ལ་གནས་ཚུལ་མཐུལ་ཕྱིན་པ་ཞིག་རྟོགས་པའི་གོ་སྐབས་བྱུང་ཡོད་པ་མ་རེད་དེ། གང་བྱུང་བ་དེ་རྣམ་པ་ཚོར་ཞུས་ན་དྲན་བྱུང་། བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་ ༤ བ་གནང་གྲུབ་པ་དང་། ད་ལྟ་སྐབས་ ༥ གསར་བསྡུ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་ལོ་བཅུ་འཁོར་བའི་དུས་དེབ་ལ་མཇལ་རྒྱུ་བྱུང་། དེབ་དེའི་ནང་འཁོད་པའི་ལས་རིམ་ཁག་ནང་ཟབ་སྦྱོང་དང་ཚོགས་འདུ། ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་སོགས་མང་པོ་གནང་འདུག དེ་ལ་བསྔགས་བརྗོད་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་བཞིན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལོ་ཙམ་ནས་གསོ་བ་རིག་པ་འདི་རྒྱ་གར་གྱི་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་ངོས་འཛིན་རག་པའི་འབད་བརྩོན་བྱེད་མགོ་བརྩམས་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ལོའི་ཟླ་ ༩ ནང་གསོ་བ་རིག་པ་ཞུ་བ་དེ་ (Indian Medicine Central Council) གྱི་སྟངས་འཛིན་འོག་གི་སྡེ་ཚན་ཁག་ནང་གཏན་འབེབས་གནང་ཐུབ་པ་དེ་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་གྱི་གནས་བབ་ཐོག་ནས་བཤད་ན། གསོ་བ་རིག་པར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་། དེ་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ཡོང་བའི་གཞི་རྩ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཡིན་ནའང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོ་འདིའི་ནང་གནད་དོན་ཆེ་ཕྲ་ཆུང་གསུམ་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོ་འདིར་རྒྱ་གར་ནང་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་མི་ཆགས་ཡོད་སྟབས། དཔལ་འབྱོར་དང་ཁྲིམས། ག་རེ་ཐོག་ལ་ཡིན་ནའང་དཀའ་ངལ་མང་པོ་ཡོད་ཀྱང་། དེའི་ནང་ལོགས་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་སྨན་དང་དེ་འདྲའི་ཐོག་ལ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེན་པོ་གནང་ཐུབ་པ་ཞིག་དང་། དེ་བརྒྱུད་ནས་ཆབ་སྲིད་པ་ཚོས་ཞེ་དྲགས་ཆུ་ཚོད་གཏོང་ཐུབ་པ་དེ་འདྲའི་ཐོག་ནས་བལྟས་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོས་རེ་བ་བརྒྱབ་པ་ནང་བཞིན་ཞིག་ཕལ་ཆེར་འགྲོ་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཡོང་སྲིད་པ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག དེར་བརྟེན། འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་འབད་བརྩོན་གནང་ཡོད་པ་རེད་ལ་གནང་དགོས་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ལས་བསྡོམས་སྙན་སྒྲོན་ཞུས་པའི་ནང་འཁོད་པ་ལྟར་ན། སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ལ་ད་ལྟ་དུས་བཀག་བཅོལ་འཇོག་ཧིན་སྒོར་ ༢༠༧༦༠༠༠ དང་། གསོག་འཇོག་མ་དངུལ་ཧིན་སྒོར་ ༦༨༤༩༦༧། ལག་ཡོད་དངུལ་རྐྱང་ཧིན་སྒོར་ ༡༨༩༧༠༠ བཅས་ཡོད་སྐོར་འཁོད་འདུག གསོ་རིག་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ལས་དོན་ཐོག་དམིགས་བསལ་ཧུར་བརྩོན་དང་ལྷག་བློ་ཆེར་བསྐྱེད་ཀྱིས་བྱས་རྗེས་རྩེ་ཕུད་ཐོན་མཁན་རྣམས་ལ་གཡུ་ཐོག་གཟེངས་རྟགས་ཞེས་པ་ཞིག་འབུལ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། ད་ལོའི་གཟེངས་རྟགས་དེ་ཁྲོ་རུ་མཁན་ཆེན་ཚེ་རྣམ་མཆོག་ལ་ཕུལ་ཡོད་པ་རེད།
གསར་འགོད་པ། པདྨ་རྒྱལ།
དགེ་བཤེས་མཆོག་གིས་བོད་པའི་ཨམ་རྗེ་ཚོར་རེ་སྐུལ་ཡག་པོ་གནང་འདུག
གྲོས་ཚོགས་རིམ་པའི་སྟེང་དུ་ལབ་གླེང་རྫོགས་ཡ་མེད་པ་དེ་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཟེར་བ་དེ་མ་རེད་དམ། རྒྱུན་ལས་ཚོགས་མི་གསར་པ་ཚོས་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་གྲུབ་འབྲས་སྟོན་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཞིག་གནང་རོགས་སྐུ་མཁྱེན།