བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཚབ་འཆི་མེད་རིག་འཛིན་ལགས་ནས་ཧ་རི་ཡ་ནའི་བྷ་ཧ་ཌུར་གྷར་གྱི་བོད་མི་སུད་ཚོང་པའི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཚར་ཡོད་པ་མ་ཟད། མ་འོངས་པར་དཀའ་ངལ་དེ་འདྲ་མི་ཡོང་བར་ཡིག་ཆའང་བཟོས་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་བྱུང་།
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༨ ཉིན། རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་ཧ་རི་ཡ་ནའི་བྷ་ཧ་ཌུར་གྷར་(Bahadurgarh)དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་སུད་ཚོང་པའི་ཁྲོམ་རར་ཡུལ་མི་ཚོང་པ་ཚོས་གཏོར་བཤིག་བཏང་བའི་དཀའ་རྙོག་བྱུང་ཡོད་པ་ལྟར། དེ་རིང་འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཚབ་འཆི་མེད་རིག་འཛིན་ལགས་སུ། ད་ལྟའི་ཆར་དཀའ་རྙོག་དེའི་གནས་སྟངས་ག་འདྲ་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་དཀའ་རྙོག་དེ་སེལ་ཐབས་ག་འདྲ་གནང་ཡོད་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས། ཧ་རི་ཡ་ནའི་བྷ་ཧ་ཌུར་གྷར་གྱི་བོད་མིའི་ཁྲོམ་ས་དེ་བཙུགས་ནས་ལོ་ ༨ ཙམ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ས་གནས་ཀྱི་རྒྱ་གར་ཚོང་པ་ཚོས་རང་བཞིན་གྱིས་ཚོང་མ་ཕོག་དུས་གནོད་སྐྱེལ་མཁན་དེ་བོད་མི་ཚོང་པ་ཚོ་རེད་ཅེས་རང་དབང་ལུང་པར་ཡོད་དུས་ཁོ་རང་ཚོས་དབང་ཤུགས་བྱས་ཏེ་གཏོར་བ་དངོས་ཡོད་རེད་འདུག སྐབས་དེར་ས་གནས་མགོ་འཛིན་ཡོངས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་ཆེན་ཚོགས་བསྡད་ཡོད་པ་དང་། འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་འདུ་གྲོལ་རྗེས་རྩོད་རྙོག་འདུམ་འགྲིག་ཁང་གི་ཟབ་སྦྱོང་ཞིག་གོ་སྒྲིག་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། ལྡི་ལི་ས་གནས་མགོ་འཛིན་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་ཆེན་གྲོལ་བ་དང་འཕྲལ་དུ་ལྡི་ལིར་བཏང་སྟེ། བྷ་ཧ་ཌུར་གྷར་ས་གནས་ཀྱི་དངོས་ཡོད་དཀའ་ངལ་ག་རེ་ཡིན་པ་དང་། དཀའ་ངལ་དེ་སེལ་ཐབས་བྱེད་དགོས་པ་རེད་ཅེས་ཞུས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྡི་ལི་ས་གནས་མགོ་འཛིན་གྱི་ལས་དྲུང་ལ་ཁ་པར་བཏང་སྟེ། ལྡི་ལི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ཚེ་དབང་རྒྱལ་པོ་ལགས་འཕྲལ་དུ་ས་གནས་སུ་ཕེབས་རོགས་ཞུ་དགོས་པ་བཀའ་མངག་གནང་བ་ལྟར། ཁོང་ས་གནས་སུ་ཕེབས་ཏེ་དཀའ་ངལ་དེ་སེལ་ཐུབ་ཡོད་པ་མ་ཟད། མ་འོངས་པར་དཀའ་ངལ་དེ་རིགས་མི་འབྱུང་བའི་བར་འདུམ་བྱས་ཏེ་ཡིག་ཆའང་བཞག་འདུག་པས། ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་སུ་དཀའ་ངལ་དེ་མེད། ཅེས་ཟེར།
རྒྱ་གར་གྱི་གསར་ལམ་དུ་སྐབས་དེར་བོད་མིའི་ཁྲོམ་ས་གཏོར་མཁན་ཁག་ཅིག་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་ལུགས་ཐོན་པ་དེའི་སྐོར་ག་འདྲ་ཆགས་ཡོད་དྲིས་པར། ཟིང་ཆ་ཆེན་པོ་ཞིག་སློང་སྐབས་ཞི་འཇགས་ཡོང་ཆེད། སྐོར་སྲུང་བ་དེ་ཚོས་ཟིང་ཆ་སློང་མཁན་གཏེ་བོ་རྣམས་འཛིན་བཟུང་བྱེད་དགོས་པ་དེ་འགྲོ་སྟངས་ཤིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་དུས། སྐབས་དེར་ཁྲོམ་ར་གཏོར་མཁན་གཏེ་བོ་མི་ ༦ འཛིན་བཟུང་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་པ་དངོས་གནས་ཡིན་ཡང་། སུ་ཡིན་མིན་དང་གང་ནས་ཡིན་མིན་སོགས་ལ་རྩད་གཅོད་གནང་མེད་སྐོར་བརྗོད་བྱུང་།
ཧ་རི་ཡ་ནའི་བྷ་ཧ་ཌུར་གྷར་དུ་བོད་མི་སུད་ཚོང་པ་ག་ཚོད་ཡོད་པ་དང་། སྤྱི་ཡོངས་ནས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ལ་བོད་མི་སུད་ཚོང་པའི་བསྡོམས་འབོར་དེ་འདྲ་ཡོད་མེད་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། དེང་སང་བོད་མི་སུད་ཚོང་པ་ཚོར་ཁྲོམ་ས་གཅིག་ནས་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཚེ། ཡང་ཁྲོམ་ས་གསར་པ་དེ་འདྲ་བཟོ་མཁན་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། མགོ་འཁྲིད་མཁན་དེ་བོད་པ་ཡིན་པ་གང་ཞིག་ལ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་མི་རིགས་མཉམ་དུ་མཐུན་ཚོགས་བཟོས་ཏེ། བོད་མིའི་ཁྲོམ་ས་ཞེས་མིང་བཏགས་ཡོད་སྐོར་བཤད་ཀྱི་འདུག བྷ་ཧ་ཌུར་གྷར་གྱི་ཁྲོམ་ས་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཙམ་ལ་བཟོས་པ་བཤད་ཀྱི་འདུག་ལ། ནམ་རྒྱུན་དཀའ་ངལ་མ་འཕྲད་པའི་སྐབས་སུ་སོ་སོ་བྱས་ཏེ་འཚོ་བ་རང་སྐྱོང་དང་རང་མགོ་རང་ཐོན་གྱིས་བསྡད་ཡོད་པ་དང་། དཀའ་ངལ་འཕྲད་སྐབས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་དང་ཕར་གྱི་ས་གནས་བར་འབྲེལ་བ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་ལམ་སང་ས་གནས་སུ་ཡི་གེ་བཏང་སྟེ་དེར་བོད་པ་ག་ཚོད་ཡོད་པ་དང་། བོད་པ་མ་ཡིན་པ་ག་ཚོད་འདུག ཁྱོན་བསྡོམས་ག་ཚོད་འདུག་ཅེས་གནས་ཚུལ་ཞིབ་ཕྲ་འཁུར་ཤོག་ཞུས་ཡོད་ཀྱང་། ཁྱོན་བསྡོམས་སུད་ཚོང་བ་ ༤༥ འདུག་ལབ་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་ད་ལྟའི་བར་ཡིག་ཐོག་ནས་ཞིབ་ཕྲའི་གནས་ཚུལ་འབྱོར་མ་བྱུང་། ཞེས་དང་། བོད་མི་སུད་ཚོང་པའི་གྲངས་འབོར་ལ་ལོ་རེ་བཞིན་འཕར་ཆ་ཞེ་དྲགས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་ཕལ་ཆེ་བའི་ནང་བོད་མི་སུད་ཚོང་བ་མ་སླེབ་ས་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། གྲངས་ཐོ་འདི་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ལམ་སང་ཞུ་ཚོད་མི་ཐུག་ཀྱང་སུད་ཚོང་བའི་གྲངས་ཐོ་ཞིག་དགོས་ངེས་ཅན་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་བྱུང་།
དགུན་དུས་སླེབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་བསྟུན་བོད་མི་མང་པོ་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་ནང་སུད་ཚོང་རྒྱག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ད་ལྟའི་བར་ས་གནས་གཞན་དུ་ཁྲོམ་སའི་དཀའ་ངལ་འཕྲད་པའི་གནས་ཚུལ་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ལ་འབྱོར་ཡོད་མེད་སྐོར་ལ་ཁོང་གིས། ནང་སྲིད་ལ་ཐད་ཀར་སྙན་ཞུ་འབྱོར་བ་བྱུང་མེད་ཀྱང་། སོ་ནི་པུར་(Sonipur)དང་ཨིན་ཌི་ར་མངའ་སྡེའི་(Vijayawada)ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲོམ་སའི་ཐོག་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཡོད་པ་ཞིག་གོ་ཐོས་ཙམ་བྱུང་ཡང་། ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་ནས་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཞིག་མ་བྱུང་ན། དཀའ་ངལ་མང་ཆེ་བ་ཞིག་ས་གནས་སོ་སོར་ཚོང་པ་ལྷན་ཚོགས་ཡོད་དུས། ས་གནས་རང་ནས་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། སེལ་ཡང་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། གལ་སྲིད་ས་གནས་ནས་དཀའ་ངལ་སེལ་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ལ་སྙན་གསེང་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་དང་། ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་ལྗགས་ལན་གནང་བ་དང་། ཡང་ན་ཆེད་གཉེར་སྐུ་ཚབ་གཏོང་གི་ཡོད་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བྱུང་།
བོད་མི་སུད་ཚོང་པ་ཚོར་ཁྲོམ་སའི་བདག་དབང་སོགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་དཀའ་ངལ་མང་དག་ཅིག་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་ལུ་ཌི་ཡ་ན་རུ་ཚོགས་གཏན་འཁེལ་བའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སུད་ཚོང་བའི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ཐོག ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་བོད་མི་སུད་ཚོང་པའི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཆེད་ག་རེ་གནང་འཆར་ཡོད་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོའི་ཟླ་ ༤ པའི་ནང་རྒྱ་གར་གྱི་སུད་ཚོང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་ཞིག་ཚོགས་གཏན་འཁེལ་ཡོད་པ་དང་། དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོའི་ཐོག་སྐུ་ངོ་བཀའ་བློན་མཆོག་ཕེབས་རོགས་ཞུས་ཡོད་པ་ཞིག་མཐོང་སོང་། རྩ་བའི་བོད་མི་སུད་ཚོང་པའི་དཀའ་ངལ་དེ་གཙོ་བོ་ག་འདྲ་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་ཞུས་ན། སོ་སོའི་ཁྲོམ་ས་དེ་ལོ་བསྟུད་མར་འཇུས་ནས་བསྡད་པ་ཡིན་ན་དཀའ་ངལ་དེ་ཙམ་འཕྲད་ཀྱི་མེད་ཀྱང་། བོད་མི་ཚོང་པ་ཚོས་དགུན་ཚོང་བརྒྱབ་རྗེས་ཁྲོམ་ས་དེར་མུ་མཐུད་འདུག་མ་ཐུབ་པར་ཀློད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་མི་སེར་ཡིན་པའི་ཚོང་པ་ཚོས་ཁྲོམ་ས་དེ་བདག་བཟུང་བྱས་པར་བརྟེན། དཀའ་ངལ་གཅིག་དེ་ནས་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། སྔོན་ཆད་དང་མི་འདྲ་བར་དེང་སང་བོད་མི་ཚོར་དཀའ་ངལ་འཕྲད་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་ཞུས་ན་ཞུ་ལམ་བདེ་བོ་ཞེ་དྲགས་ཡོད་པ་རེད་དྲན་གྱི་འདུག གང་ཡིན་ཟེར་ན། རྒྱ་གར་དབུས་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིར་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱོར་སྤྲོད་གནང་ཕྱོགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ ༢༠༡༤ (Tibetan Rehabilitation Policy 2014)བཏོན་ཡོད་པ་དང་། དབུས་ནས་སྲིད་བྱུས་དེ་བཏོན་ཡོད་པ་ལྟར་བོད་མི་འདུས་སྡོད་བྱས་ཡོད་པའི་མངའ་སྡེ་ཚང་མའི་ནང་ལག་བསྟར་ཡོང་ཆེད་མངའ་སྡེ་གཞུང་སོ་སོ་ནས་ཀྱང་འདོན་དགོས་པའི་སྙན་སྐུལ་ཞུས་པ་ལྟར། ད་ལྟ་གང་ལ་གང་འཚམ་གྱིས་བཏོན་ཚར་ཡོད་དུས། དཀའ་ངལ་འཕྲད་སྐབས་ཡིག་ཆ་དེ་དང་། གཙོ་བོ་༧་སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་མཚན་གནས་རྗེས་འབྲེལ་གྱི་(CTRC)ཡི་ཡིག་ཆའི་ནང་དུའང་ཡོད་པ་ཡིན་དུས། མ་འོངས་པ་ལའང་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཀྱི་རེད་དེ་སེལ་ཐུབ་པའི་ཐབས་ལམ་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
གསར་འགོད་པ། པདྨ་མཚོ།
![The Dalai Lama offers blessings to his followers at his Himalayan residence in the northern hill town of Dharamshala, India, on December 20, 2024 [Priyanshu Singh/Reuters]](https://tibettimes.net/wp-content/uploads/2025/05/Screen-Shot-2025-05-09-at-3.37.35-PM-360x180.png)
