——༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི་བོད་མི་ རིགས་ཀྱི་བླ་སྲོག་ཡིན་ལ། མི་རིགས་ཀྱི་བླ་སྲོག་ལ་རྒོལ་བ་ ནི་མཐར་གཏུགས་ན་རང་ཉིད་ལ་རྒོལ་བ་ཞིག་ཡིན།
ཐོག་མའི་སྐད་ཆ།
བོད་ཀྱི་ཉེ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ནང་༧གོ ང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི་བོད་མི་རི གས་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ ཁྲིད་ཡིན་ལ། དབུ་ཁྲིད་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་དེའི་རྗེ ས་འབྲེལ་གྱི་འོས་འགན་ལྕི་མོ་ཁུ ར་མཁན་དེ་ཡིན། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་ པ་ཁོང་གིས་དགུང་ལོ་ ༡༦ ཐོག་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉི ས་ཀྱི་འགན་ཁུར་ཞིང་། ཁོང་གིས་འོས་འགན་དེ་ཕྲག་ཏུ་ལེན་ སྐབས། བོད་གཞུང་གི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་སུས་ ཀྱང་འོས་འགན་དེ་འཁུར་བློས་མ་བཟོ ད་པར། ངན་ས་ནས་བཤད་ན་རྩབ་ཧྲལ་དུ་སོང་ བའི་རྒྱལ་སྲིད་དེ་ཁོང་ལ་གཏད་པ་ ཞིག་རེད། འདི་བོད་མི་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ཤེས་ དགོས། གནས་སྟངས་སྐྱོ་བོ་དེ་འདྲ་ཞིག་གི ་འོག་ནས་༧གོང་ས་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་ བཞི་པས་ལོ་ཟླ་ཞག་སྦྲེལ་གྱིས་བོ ད་མི་རིགས་སྐྱོབ་ཐབས་ལ་འབད་པ་ལྷུ ར་ལེན་བྱས་པའི་བྱུང་རབས་དེ། རང་རེའི་མིག་མདུན་དུ་བྱུང་བའི་ གནས་ཚུལ་ཞིག་ལས། དེ་ལོ་ངོ་མང་པོའི་སྔོན་གྱི་རྒྱུ ས་མེད་ཀྱི་གནའ་གཏམ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡེ ་ནས་མིན། ཡིན་ཡང་། རང་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་། སྐབས་ཐོག་གི་རྒྱབ་ལྗོངས་མི་འདྲ་ བའི་གནས་སྟངས་འོག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ ནང་ཁུལ་དཀྲུག་ཤིང་བྱེད་མཁན་དང་། དེ་མཚུངས་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་གཞི་རི མ་གྱི་གུས་བརྩི་ཙམ་ཡང་མེད་པར་སྒྲོ ་སྐུར་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སྐྱོན་བརྗོ ད་བྱེད་མཁན་ཡོད་པ་དེ་རིགས་ལ། སྐབས་འཕྲལ་གསལ་བཤད་ལན་འདེབས་བྱེ ད་དགོས་ངེས་ཡིན། ཁོང་ཚོའི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་ བརྩི་བཀུར་དང་ལྷན་དགོས་ངེས་བྱུ ང་མཚམས། ཁོང་ཚོའི་སྐད་ཆར་ལན་འདེབས་བྱེད་ རྒྱུ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ད་དུང་”རྒྱ་རྒྱ་ཡུལ་ན་སྐྱིད། བོད་བོད་ཡུལ་ན་སྐྱིད་”ཅེས་པ་ལྟ ར་རང་རང་སོ་སོ་བྱས་ནས་གནས་ཐབས་ ཀྱང་བྱེད་དགོས།
དོན་དངོས་སུ་༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་ཚེ ་བརྟན་ཆེད། ཆུ་ཚོད་ཁ་ཤས་རིང་རྫོགས་འགྲོ་བའི ་བརྟན་བཞུགས་འབུལ་རྒྱུ་དེ་ཙམ་མི ན་པར། རང་གི་མགོ་རུས་སྐམ་པོ་ས་ལ་མ་འཐོ ར་བར་༧གོང་ས་མཆོག་གི་གསུང་བརྩི་ བའི་བརྟན་བཞུགས་དེ་འབུལ་དགོས། ༧གོང་ས་མཆོག་དང་བོད་མི་མང་བར་གྱི ་འབྲེལ་བ་དེ་ཆོས་ལུགས་གཅིག་པུ་ མིན་ལ། ཆབ་སྲིད་རྐྱང་བ་ཡང་མིན། ལྷག་པར་དུ་ད་ལྟའི་ཆར་༧གོང་ས་མཆོ ག་ནི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་མཚོན་དོན་ ཞིག་ཡིན་ལ། ཆོས། ཆབ་སྲིད། རིག་གཞུང་། འདི་གསུམ་ཀ་དང་འབྲེལ་ནས་བོད་མི་ མང་གི་དད་སེམས་དང་། བྩེ་འདང་དེ་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕུལ་ ཡོད། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་ འདི་ལྟ་བུའི་དད་སེམས་དང་མཛའ་བརྩེ འི་ཆིག་སྒྲིལ་ཞིག་ད་བར་དུ་་བྱུ ང་མེད། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཀྱང་བོད་མི་རི གས་ཀྱི་རེ་བཞག་དང་། དད་འདུན་ཁྱེར་ནས་འཛམ་གླིང་ལ་ གཡས་སྐོར་བྱས་ཤིང་། བགྲང་བྱ་ ༥༠ ཙམ་གྱི་རིང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཚེ་ སྲོག་གི་རྒྱུན་མཐུད་པ་ཡིན། དེར་བརྟེན། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་ནི་བོ ད་མི་མང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱིས་གཙུ ག་ཏུ་བཀུར་པའི་མི་རིགས་ཀྱི་དད་ འདུན་དང་། བརྩེ་སེམས། མཐུན་སྒྲིལ། སྙིང་སྟོབས་བཅས་ཀྱི་མཚོན་རྟགས་ དེ་ཡིན་སྟབས། མི་རིགས་ཤིག་གི་ཡོད་ཚད་མཚོན་པའི ་གཅེས་ནོར་དེ་མི་རིགས་རང་ཁོངས་ ཀྱི་སྐྱེ་བོ་མི་རེ་ངོ་རེས་གུས་ བརྩི་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པ་ ལས་སྐད་ཆ་གཞན་ཤོད་ས་མེད། ཡིན་ན་ཡང་དེང་རབས་དང་། དམངས་གཙོ། སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་སོགས་ལ་བསྙད་ བཏགས་ཏེ་འཁྲབ་སྟོན་སྣ་ཚོགས་བྱེ ད་མཁན་ཚོར་དགོས་ངེས་ཀྱི་གླེང་མོ ལ་འགའ་ཞུ་འདོད་བྱུང་།
ལེགས་བཤད་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ལས།
དམ་པ་སྲོག་ལ་བབ་ན་ཡང་།།
རང་བཞིན་བཟང་པོ་ག་ལ་དོར།།
ས་ལེ་སྦྲམ་ནི་བསྲེགས་བཅད་ཀྱང་།།
དེ་ཡི་ཁ་དོག་ཉམས་མི་འགྱུར།།
ཁྲིམས་ཐོག་ནས་གླེང་བ།
མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ང་ཚོས་༧གོང་ས་ མཆོག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་ཆོག་མི ན་དེ། རང་ཉིད་ལ་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ཡོད་ མེད་ཀྱི་ས་མཚམས་འཛིན་ས་ལྟ་བུར་ བརྩིས་ནས། གལ་ཏེ་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་སྐྱོན་བརྗོ ད་མི་འོས་ཚུལ་བཤད་ན། རང་བཞིན་གྱིས་ཁོང་ཚོའི་སྨྲ་བརྗོ ད་རང་དབང་འཕྲོག་གི་ཡོད་པའི་བསམ་ ཚུལ་ཡོད་པ་དེ་ནི། དོན་དངོས་སུ་ལོག་རྟོག་ཅིག་ཡིན་ ལ། མི་དེའི་རིགས་ཀྱིས་སྨྲ་བརྗོད་ རང་དབང་ཟེར་བ་དེ་ཡང་སྙིང་ཅི་ཞི ག་ལ་གོ་བ་མ་ངེས་པའི་སྐྱོན་རེད། སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ནི། འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཡོ ངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་ཀྱི་དོན་ཚན་ བཅུ་དགུ་པར་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད་ ལ། དེའི་བརྗོད་པ་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་རེ ད།
“སྐྱེ་བོ་རེ་རེར་བསམ་བློ་གཏོང་ བ་དང༌། བསམ་ཚུལ་ཐད་བརྗོད་ཀྱི་རང་དབང་ལ་ སྤྱོད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད། ཐོབ་ཐང་དེའི་ནང་གཞན་གྱིས་ཐེ་བྱུ ས་བྲལ་བའི་མནོ་བསམ་གཏོང་བ་དང༌། ས་མཚམས་ཀྱི་དབྱེ་འགོག་མེད་པར་ གནད་དོན་གང་ཡང་རུང་བའི་སྒོ་ནས་ གནས་ཚུལ་དང་བསམ་གཞི་སྤེལ་བའམ། འཚོལ་བ། ལེན་པ་བཅས་ཀྱི་རང་དབང་རྣམས་ཀྱང་ ཚུད་ཡོད།”
ཅེས་གསལ། འདི་ནི་ཆེས་གཞི་རིམ་གྱི་ལམ་སྟོ ན་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད། དེ་ནས་རྒྱལ་ཁབ་རང་རང་གི་རྩ་ཁྲི མས་ནང་དུའང་དེ་ལྟར་སྨྲ་བརྗོད་ རང་དབང་ལ་འགན་ལེན་བྱས་ཡོད། དཔེར་ན། ཨ་རིའི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་དང་ པོར།
“གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ སྒྲིག་འཛུགས་གང་རུང་ལ་དད་མོས་བྱེ ད་དགོས་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་གང་ཡང་ གཏན་འབེབས་བྱས་མི་ཆོག་ལ། རང་མོས་ངང་ཆོས་དད་བྱེད་རྒྱུ་དང་ ། གཏམ་བརྗོད་དང་གསར་འགྱུར་རང་དབང་ ལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་མི་ཆོག ད་དུང་མི་དམངས་ལ་ཞི་བདེའི་ངང་ འདུ་འཛོམས་བྱེད་པ་དང་། སྲིད་གཞུང་ལ་དགོངས་སྐོར་ཞུས་ནས་ རང་ཉིད་དཀར་འདོན་བྱེད་པའི་དབང་ ཆ་ཡོད་པར་བྱ་དགོས།”ཞེས་གསལ་ཡོད། (1)
(AMENDMENTS TO THE CONSTITUTION Amendment I (1791) Congress shall make no law respecting an establishment of religion, or prohibiting the free exercise thereof; or abridging the freedom of speech, or of the press; or the right of the people peaceably to assemble, and to petition the Government for a redress of grievances.)
འོན་ཀྱང་ཨ་རིའི་ཁྲིམས་ཀྱི་མདུན་ སར། གཤམ་གསལ་གྱི་གནད་དོན་འདི་དག་ལ་ སྲུང་སྐྱོབ་མེད་ལ། དེ་དག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི ས་སྲུང་སྐྱོབ་ཡོད་པའི་སྨྲ་བརྗོ ད་རང་དབང་གི་ཁྲིམས་དོན་ཁོངས་གཏོ གས་སུ་ངོས་འཛིན་མེད།
༡ འཆལ་གཏམ། ༢ རྫུན། ༣ འཚེ་བའི་སྐད་ཆ།༤ སློབ་མའི་གཏམ་བཤད། ༥ ཁྱོད་ཀྱི་གྲོགས་པོ་དང་ལས་གྲོགས་ ལ་ཕོག་ཐུག་བཏང་བ། ༦ ཁྱོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལྟ་བ་མཚོན་པར་ བྱེད་པ། (ཞིབ་ཕྲ་གཤམ་གྱི་ཟུར་སྣོན་ཡིག་ ཆར་གཟིགས།)
1. Obscenity 2. Lies 3. Violence 4. Students’ Speech 5. Offending Your Friends and Coworkers 6. Expressing Your Political Views
དེ་མཚུངས་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་རྒྱ ལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་སྲུང་སྐྱོ བ་བྱེད་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་སུ ་ཡིན་ཡང་། གང་ཟག་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་གི་གཏམ་བརྗོ ད་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་དོན་དང་ འགལ་བར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ན། དེའི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་སྟངས་ འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དེ་ནི་ཁྱེད་ཀྱི་རང་དབང་འཕྲོག་པ་ ཞིག་མིན་པར། ཐུན་མོང་གི་བདེ་འཇགས་དང་འདྲ་ མཉམ་གྱི་ཐོབ་ཐང་དེ་སྲུང་སྐྱོབ་ བྱས་པ་ཞིག་ཡིན། དཔེར་ན། ཧྥ་རན་སི་ནི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་རུང་། རྒྱལ་ནང་གི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་ ཚོད་འཛིན་བྱེད་དགོས་པའི་རྩ་དོན་ རང་བཞིན་ཁག་ཅིག་ཡོད་པ་ནི།
སྐྱེ་བོ་གཞན་གྱི་ཁེ་དབང་དང་འབྲེ ལ་བ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ནས་ཚོད་འཛི ན་བྱེད་པ་དང་།
Limits Related to the Rights of Others.
མང་ཚོགས་གཞན་དང་འབྲེལ་བ་རྒྱུ་ མཚན་དུ་བྱས་ནས་ཚོད་འཛིན་བྱེད་པ།
Limites Related to Public Others.
ད་དུང་ཁྱེད་རང་གཞུང་གི་སྒྲིག་ཁོ ངས་སུ་ཡོད་ན། ཁྱོད་ལ་དེ་བས་ཀྱང་གནད་དོན་འགའི་ ཐད་དགག་བྱ་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་གླུ་དང་རྒྱལ་དར་ལ་ གུས་བརྩི་མི་ཞུ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་ མེད་པ་ལྟ་བུ་རེད། སྤྱིར་བཏང་ཧྥ་རན་སིའི་རྩ་ཁྲིམས་ ཀྱི་དོན་ཚན་ ༡༩ བར་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་འགན་ལེན་ བྱས་ཡོད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ།
“དོན་ཚན་བཅུ་དགུ་པ།
མི་ཚང་མར་རང་གི་ལྟ་བ་དང་གཏམ་ བརྗོད་ཀྱི་རང་དབང་ལོངས་སུ་སྤྱོ ད་རྒྱུའི་དབང་ཆ་ཡོད།དེའི་ཐོག་ ནས་ཐེ་ཇུས་མེད་པའི་སྒོ་ནས་རང་ཉི ད་ཀྱི་
བསམ་འཆར་མཚོན་པར་བྱེད་པ་དང་།རྒྱ ལ་མཚམས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མེད་པར་བཙལ་ འཚོལ་བྱེད་པ།ཆ་འཕྲིན་དང་བསམ་བློ ་དང་ལེན་དང་བརྒྱུད་
བསྒྲགས་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱི་དབང་ཆ་ཡོ ད།
“Article 19
Tout individu a droit à la liberté d’opinion et d’expression, ce qui implique le droit de ne pas être inquiété pour ses opinions et celui de chercher, de recevoir et de répandre, sans considérations de frontières, les informations et les idées par quelque moyen d’expression que ce soit.”
ཡིན་ཡང་། ཕྱིས་སུ་དོན་ཚན་དེ་སྟངས་འཛིན་བྱེ ད་སླད། ཟུར་སྣོན་ཁྲིམས་ཡིག་ཨང་བཅུ་པ་ བཞག་སྟེ། “སྤྱིར་བཏང་མི་སུ་ཞིག་ཡིན་རུང་ རང་གི་བསམ་འཆར་གྱིས་སྤྱི་ཚོགས་ ནང་འགལ་རྐྱེན་བཟོ་མི་རུང་། མ་ཟད་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བསམ་འཆར་ཡིན་ ཡང་དེ་བཞིན་ཡིན། བསམ་འཆར་དེ་རིགས་ཀྱིས་གཏན་ཁེལ་ བྱས་པའི་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་ལམ་ལ་ འགོག་རྐྱེན་མི་བཟོ་བ་”ཞེས་པ་བསྐྱ ར་སྣོན་བྱས་ཡོད།
“the 1789 Declaration of Human and Civic Rights provided limits to freedom of expression in its very definition. Article 10 declares that.
No one may be disturbed on account of his opinions, even religious ones, as long as the manifestation of such opinions does not interfere with the established Law and Order.”)
གང་ལྟར། འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མའི་རྩ་ ཁྲིམས་ནང་། “སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ཟེར་བ་དེ་གང་ ལ་ཡང་ལྟོས་མི་དགོས་པ་ཞིག་མིན་”( Freedom of Speech Is Not Absolute) ཞེས་འགོད་དགོས་དོན་ཡང་། གནད་འགག་འདི་འདྲར་ཐུག་ཡོད། དེ་སྔོན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་ཧྥ་རན་སིའི་ཟུར་ཟའི་དུས་དེ བ་བདུན་རེའི་ཤཀ་ལི་(Charlie Hebdo) ཟེར་བ་ཞིག་ལ་འཇབ་རྒོལ་ཐེབས་སྐ བས་ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་ གསར་འགོད་རང་དབང་དང་། སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་གི་ཚད་ཐིག་སོ གས་ལ་བགྲོ་གླེང་ཤུགས་ཆེ་བྱུང་། སྐབས་དེར་ཧྥ་རན་སིའི་གཞུང་སྒེར་ གྱི་ཚོགས་སྡེ་མང་པོའི་བར་བགྲོ་ གླེང་གང་མང་བྱུང་བའི་དཔེ་མཚོན་ གྱི་རྩོད་གཞི་གཤམ་གསལ་འདི་དག་ཡི ན།
1. Limiter la liberté d’expression : une histoire de droit?
གཏམ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱེ ད་པ། ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིན་ ནམ།
2. Limiter la liberté d’expression n’est-il pas le rôle d’un Etat de droit en démocratie?
གཏམ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱེ ད་པ། དམངས་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིམས་ སྐྱོང་གི་ནུས་པ་མ་རེད་དམ།
3. Quelles sont les limites morales à la liberté d’expression
གཏམ་བརྗོད་རང་དབང་གིས་ཀུན་སྤྱོ ད་ལ་ཚོད་འཛིན་གང་དག་བྱས་ཡོད་དམ།
4. La liberté de penser implique-t-elle le droit de pouvoir tout exprimer?
བསམ་བློའི་རང་དབང་གིས་ཡོད་ཚད་ བརྗོད་དབང་ཡོད་པ་མཚོན་ནམ།
1. La loi ne garantit-elle pas la liberté d’expression?
བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱིས་གཏམ་བརྗོད་རང་ དབང་ལ་འགན་སྲུང་མི་བྱེད་དམ།
2. Peut-on être un citoyen libre sans liberté d’expression totale?
སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ཆ་ཚང་མེད་པའི་ རྒྱལ་འབངས་ཤིག་རང་དབང་ཅན་དུ་འགྱུ ར་སྲིད་དམ།
3. Chaque individu n’est-il pas capable de juger par lui-même?
མི་ཚང་མས་རང་ཉིད་ཀྱིས་ལེགས་ཉེས་ དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་ཐག་གཅོད་བྱེད་མི ་ཐུབ་བམ།
4. La pensée et la créativité ne s’épanouissent-elles pas dans une totale liberté?
བསམ་བློ་དང་གསར་སྐྲུན་བྱེད་ནུས་ རྦད་དེ་རང་དབང་གི་ཁྲོད་དུ་དབྱར་ མཚོ་རྒྱས་པ་ལྟར་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ བ་མ་རེད་དམ། ཞེས་བརྗོད་གཞི་འདི་དག་གི་ཐད་ནས་ དགག་བཞག་བྱས་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཧྥ་རན་སིའི་རྩ་ཁྲིམས་ནི ། འདི་ལྟ་སྟེ།
“ཧྥ་རན་སིའི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱིས། གཏམ་བརྗོད་རང་དབང་ནི་དམངས་གཙོའི ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ ཞིག་ཡིན་པ་ལས། དེ་གང་ལ་ཡང་ལྟོས་མི་དགོས་པ་ཞིག་ ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་མེད། ཧྥ་རན་སིའི་ཁྲིམས་བཟོ་གྲོས་ཚོ གས་དང་ཁྲིམས་ཁང་གིས་གཏམ་བརྗོད་ ཀྱི་རང་དབང་དང་། དགོས་ངེས་ཀྱི་དོན་དག་གཞན་དག་བར་ དོ་མཉམ་ཡོང་གང་ཐུབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོ ད་པ་དཔེར་ན། རང་དབང་དང་ཁེ་དབང་གཞན་དག་དང་། དེ་བཞིན་སྤྱི་པའི་སྒྲིག་ལམ་ལྟ་ བུ་ཡིན། དེར་བརྟེན། སྒེར་གྱི་གསང་དོན་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་ དང་། ཉེས་མེད་རིགས་འདེད་ལ་སྲུང་སྐྱོ བ། སྐུར་འདེབས་དང་བརྙས་བཅོས་ལ་སྔོ ན་འགོག་ཆེད། གཏམ་བརྗོད་ཀྱི་རང་དབང་དང་། སྤྱིའི་སྒྲིག་ལམ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེ ད་ཆེད། གཏམ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱེ ད་སྲིད། དེར་བརྟེན། མི་གཞན་ལ་ངན་སྐུལ་བྱས་ནས་བྱས་ཉེ ས་གསོག་ཏུ་འཇུག་པ་ནི་ཁྲིམས་དང་ མི་མཐུན་པ་ཞིག་རེད། ཧྥ་རན་སིའི་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱིས་ད་ དུང་འཁོན་འཛིན་གྱི་གཏམ་བརྗོད་ བཀག་འགོག་དང་། དམར་གསོད་ཆེན་པོ་དང་། མིའི་རིགས་ལ་གནོད་འཚེ་གཏོང་བའི་ བྱས་ཉེས་གཞན་དག་ཁས་མི་ལེན་པའམ་ དེར་དག་སེལ་བྱེད་པའི་གཏམ་བརྗོད་ སྤེལ་གྱི་ཡོད། གཞན་ཡང་ཧྥ་རན་སིའི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི ས་སྲིད་གཞུང་གི་སྒྲིག་གཞི་དང་ དཔོན་རིགས་ལ་མ་ཉེས་ཁག་འགེལ་བྱ་ རྒྱུ་གཏན་འགོག་དང་། སྤྱི་པའི་དབང་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཀྱི ས་སྒྲིག་འཛུགས་དང་དོ་དམ་བྱེད་ པའི་སྤྱི་པའི་བྱེད་སྒོའི་ནང་རྒྱ ལ་གླུ་དང་རྒྱལ་དར་ལ་བརྩི་འཇོག་ མི་བྱེད་པ་གཏན་འགོག་བྱ་རྒྱུ་རེ ད།”
(French law considers free speech to be an essential component of a democratic society, it is not seen as absolute. French legislators, and French courts, seek to balance freedom of speech with other imperatives, such as other freedoms and rights, and public order. Thus, freedom of expression may be limited for the sake of protecting privacy, protecting the presumption of innocence, and preventing defamation and insults. Freedom of expression may also be limited for the sake of protecting public order. It is therefore illegal to incite others to commit a crime, even when no crime ends up being actually committed. French law also prohibits hate speech, and speech denying or justifying the Holocaust and other crimes against humanity. Additionally, French law prohibits defamation against government institutions and office-holders, as well as disrespecting the national anthem and flag in the context of public events organized or regulated by public authorities.) ཅེས་བཀོད་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་རེད།
རྒྱ་གར་ནང་དུའང་དེ་ལྟར་ཡིན་ཏེ། དེ་སྔོན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ སུ་བཙན་གཡེམ་གྱི་གནས་ཚུལ་ཐབས་སྐྱོ ་བོ་ཞིག་(2012 Delhi gang rape and murder)བྱུང་བའི་དངོས་ཡོད་ལོ་རྒྱུ ས་ཀྱི་གློག་བརྙན་ཞིག་BBC ནས་བཟོས་པར་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་གློ ག་བརྙན་དེ་འགྲེམས་སྤེལ་བྱེད་བཅུ ག་མེད། འདི་འདྲའི་སྤྱིའི་བདེ་འཇགས་སྲུ ང་སྐྱོབ་ཆེད། འགལ་ཟླ་སློང་བྱེད་ཀྱི་གློག་བརྙ ན་དང་། གཏམ་བརྗོད། དཔེ་དེབ་དཔར་སྐྲུན་བཀག་འགོག་བྱ ས་པ་སོགས་ནི་གྲངས་ལས་འདས།
འདི་དག་ཚང་མས་སྟངས་འཛིན་བྱེད་ དགོས་དོན་དེ་མཐར་གཏུགས་ན། ཁྱོད་གཅིག་བུའི་འདོད་མོས་ལ་བརྩི ་བཀུར་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་ ནམ། ཡང་ན། སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་དང་། ཁྱོའི་སྐད་ཆའི་ཁ་གཏད་ཀྱི་མིའི་ རང་དབང་ལ་དོ་ཕོགས་འགྲོ་མིན་ལ་ བསམ་ཞིབ་བྱེད་དགོས་མིན་གྱི་གདམ་ ཀར་ཐུག་ཡོད། འདི་ལྟར་བལྟས་ན། ད་གཟོད་འུ་ཚོ་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོ གས་ནང་། སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ཡིན་པས་ངས་ཅི་ བཤད་འདོད་པ་དེ་ཤོད་རྒྱུ་ཡིན་ཞེ ས་ས་མཆོང་གནམ་མཆོང་བྱེད་པ་འདི་ ནི། མཐར་གཏུགས་སོང་ན། འུ་ཚོར་ཐུན་མོང་གི་སྲུང་བརྩི་བྱེ ད་རྒྱུའི་རྩ་ཁྲིམས་ཤིག་མེད་པ་ དང་། གཅིག་གྱུར་གྱིས་སྟངས་འཛིན་བྱེད་ མཁན་གྱི་སྲིད་གཞུང་ཞིག་མེད་སྟ བས། རང་སྣང་གང་ཤར་བྱེད་བཞིན་པ་ཡིན། ཡིན་ན་ཡང་། ཅུང་བཟང་སྤྱོད་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་ བཤད་ན། འུ་ཚོ་ཚང་མ་བོད་མི་རིགས་ཡིན་པ་ དང་། རང་ཡུལ་རྒྱའི་སྲིད་གཞུང་གིས་ བཙན་གནོན་འོག་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ སོགས་ཤོད་ས་མེད་རུང་། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཀླད་དུ། འདི་ལྟར་བཀོད་ཡོད་དེ།
གཞི་རྩའི་ལམ་སྟོན།
དོན་ཚན་དང་པོ། བོད་དང་བོད་མིའི་མགོན་སྐྱབས་དང་ མཚོན་རྟགས། བོད་ཀྱི་ལྷ་སྐལ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ དབང་མིའི་གཟུགས་སུ་བྱོན་པའི་ ཁམས་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ྋགོང་ ས་ྋསྐྱབས་མགོན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི ་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ནི་འཇིག་རྟེན་ཞི ་བདེའི་དེད་དཔོན་དང༌། ས་སྟེང་ྋརྒྱལ་བསྟན་ཡོངས་རྫོགས་ ཀྱི་མངའ་བདག བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་མགོན་སྐྱབས། བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་འཁྲིད། བླང་དོར་ལམ་སྟོན་པ། བོད་མིའི་ངོ་བོ་དང༌། དེའི་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་མཚོན་རྟགས། བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་རང་དབང་ལྡན་པའི ་མགྲིན་ཚབ་པ་བཅས་ཡིན། གནས་བབ་འདི་དག་ནི་ལོ་གྲངས་བརྒྱ་ ཕྲག་མང་པོའི་བྱུང་རབས་དང༌། རིག་གཞུང༌། མངའ་དབང་ལྡན་པའི་བོད་མིའི་མངོན་ འདོད་བཅས་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་གཤམ་གསལ་གྱི་མཛད་འགན་ དང་སྐུ་དབང་རྣམས་རང་ཆས་སུ་ཡོད།
༡ བོད་མིའི་བདེ་དོན་དང་བསམ་སྤྱོད་ ཀྱི་ཡར་རྒྱས། ཆོས་དང་རིག་གཞུང༌། རིག་གནས་བཅས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ དར་སྤེལ། བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་སྒྲུབ་ཐབས་ཀྱིས་ མཚོན་བོད་མི་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་ འཛུགས་ཀྱི་ལས་དོན་གང་ཅིའི་ཐོག་ ལམ་སྟོན་དང་བཀའ་སློབ། སྐུལ་ལྕག་གནང་རྒྱུ།
༢ ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོ ག་གིས་དགོས་གལ་ནམ་གཟིགས་སྐབས་ དང༌། འགོ་འཁྲིད་རྣམས་ཀྱིས་གསོལ་འདེ བས་ནམ་ཞུས་ལ་བོད་མི་རིགས་དང༌། སྤྱི་ཚོགས། བསྟན་སྲིད་ཀྱི་གལ་ཆེའི་ལས་དོན་ ཐོག་གྲོས་ཚོགས་དང་བཀའ་ཤག་གི་དགོ ངས་པའི་དཔྱད་གཞིར་དགོངས་འཆར་ གནང་རྒྱུ།
༣ བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་བོད་མི ་མང་གི་ཆེད་རྒྱལ་སྤྱིའི་དབུ་འཁྲི ད་རྣམ་པ་དང༌། གལ་ཆེའི་མི་སྣ་ཁག་དང་མཇལ་འཕྲད་ བཀའ་བསྡུར་གནང་རྒྱུ་དང༌། བཀའ་ཤག་གིས་བསྐོ་འཛུགས་བྱས་པའི་ སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དང་དམིགས་བསལ་ སྐུ་ཚབ་རྣམས་ལ་ྋགོང་སྋསྐྱབས་མགོ ན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་ཀྱི་ མཚན་གནས་བསྩལ་རྒྱུ་བཅས།
དོན་ཚན་གཉིས་པ། ཁྱབ་ཚད།
བཅའ་ཁྲིམས་འདིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་ འཛུགས་ཀྱི་མངའ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ པའི་བོད་མི་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པ་ཡིན།
ཞེས་བཀོད་ཡོད་ལ། འདིའི་ནང་གི་བརྗོད་པ། “བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་མགོན་སྐྱབས། བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་འཁྲིད། བླང་དོར་ལམ་སྟོན་པ། བོད་མིའི་ངོ་བོ་དང༌། དེའི་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་མཚོན་རྟགས། བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་རང་དབང་ལྡན་པའི ་མགྲིན་ཚབ་པ་བཅས་ཡིན།”ཞེས་པ་དང་ ། ཡང་བཅའ་ཁྲིམས་འདིས་ཁྱབ་ཚད།
“དོན་ཚན་གཉིས་པ། ཁྱབ་ཚད། བཅའ་ཁྲིམས་འདིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་ འཛུགས་ཀྱི་མངའ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ པའི་བོད་མི་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པ་ཡིན།”
ཞེས་པ་ལྟར་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པས། ཁྲིམས་ཐོག་ནས་ཀྱང་ང་ཚོར་༧གོང་ས་ མཆོག་ལ་གཞི་རྩའི་གུས་བཀུར་སྤངས་ པའི་བརྗོད་པ་ཐ་ཤལ་བས་སྐྱོན་བརྗོ ད་བྱེད་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་མེད་ལ། གཞན་གྱི་རང་དབང་ལ་ཅི་མི་སྙམ་པར་ རང་ཤེད་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཆམ་ མཐུན་གཏོར་བརླག་གཏོང་དབང་དེ་བས་ ཀྱང་མེད་སྟབས། བོད་མི་ཚོས་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་གཞི་ མེད་ཀྱིས་མཚན་སྨོད་བྱས་ན། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ ཙམ་མ་ཟད། གནས་ཡུལ་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ ་ཁྲིམས་དང་ཡང་འགལ་ཡོད་པར་ཐེ་ཚོ མ་རྩ་བ་ནས་མེད། དཔེར་ན། བོད་མི་ཞིག་གིས་༧གོང་ས་མཆོག་རྒྱ ལ་ཚོང་བ་(Traitor)རེད་ཅེས་བཤད་ པ་དང་། ཡང་ཉེ་ཆར་བོད་མི་གཞན་ཞིག་གིས་ བསྟན་པ་བཤིག་པའི་སྟ་རེ་བཟོ་མཁན་ རེད་(Destroy religion) ཅེས་བཤད་པ་དེ་དག་ཚང་མ་རྫུན་གཏམ་ ཡིན་སྟབས། འཛམ་གླིང་གི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ ཆེས་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཨ་རིའི་ཁྲི མས་ཁང་ནས་ཀྱང་དེར་ངོས་ལེན་བྱེད་ མི་སྲིད་པ་ཞིག་རེད། དེར་བརྟེན་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་སྨྲ་བརྗོ ད་རང་དབང་ཁ་ལ་ཁྱེར་ཏེ་མཚན་སྨོད་ ཞུ་མཁན་ཚོ་ནམ་ཞིག་ཁྲིམས་ཀྱི་མདུ ན་སར་འགྲོ་དགོས་ཚེ། ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱབ་རྟེ ན་གང་ཡང་མེད་པ་ཤེས་དགོས། དེར་བརྟེན་ཉེ་ཆར་ལོ་ཆེན་རིན་པོ་ ཆེས་རྒྱ་གར་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ གཞུང་དང་། ས་གནས་མན་ཌིའི་གཞུང་ལ། སྐབས་དེའི་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་མཚན་སྨོ ད་བྱེད་མཁན་གྱིས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ འཆམ་མཐུན་གཏོར་བརླག་བཏང་བའི་ཉེ ས་དོན་ཐད་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དགོ ས་པའི་འབོད་སྐུལ་བྱེད་དགོས་བྱུ ང་བ་ལྟ་བུ་རེད
(Therefore I on behalf of above NGO request to Chief Minister Himachal Pradesh to investigate in deeper level about Mr. Urgain Topgyal based at Bir Tibetan settlement district Mandi H.P. So that in future anti-social elements can be controlled in Himachal Pradesh and India as well.
Yontan Society For Common Spiti Welfare Patron : H.H.T.K. Lochen Tulku Rinpochhey. Date 29.05.20)
བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ཆ་ནས་གླེང་བ།
དྲིན་ཅན་གྱི་དྲིན་ཤེས་དགོས་ལ། དྲིན་ལན་རྒྱ་ཆེ་ས་ནས་འཇལ་མ་ཐུབ་ རུང་། དྲིན་ལན་ལོག་འཇལ་མི་བྱེད་པ་དེ་ བཟང་སྤྱོད་ཡིན། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་སྐྱོན་བརྗོ ད་བྱེད་འདོད་ཡོད་པ་དང་། དེའང་རང་གི་འཇོན་ཐངཞིག་ཏུ་རློམ་ མཁན་ཚང་མས་བསམ་གཞིག་བྱེད་མ་མྱོ ང་བའམ། ཡང་ན་བསམ་གཞིག་གིས་མ་འདང་སའི་ཆ་ མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་ལས། གཙོ་བོ་ཞིག་ནི་འདས་ཟིན་པའི་བོད་ ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་། ལྷག་པར་དུ། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་སྐུ་ཚེ་ དང་འབྲེལ་བའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ ལོ་རྒྱུས་ཡིན། བློ་ཕམ་རང་བཞིན་གྱི་ཀུན་སློང་ ངན་པ་གཞན་ཞིག་གིས་རྒྱུད་བསྐུལ་ བ་མིན་ན། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ་ལ་མཇལ་ བ་ཙམ་གྱིས་གུས་བརྩི་མེད་པའི་ མཚན་སྨོད་བྱེད་མི་སྲིད་པ་ཞིག་ཡི ན། བོད་མི་ཚང་མ་ཆོས་དད་པ་ཡིན་དགོས་ དོན་མེད་ལ། ལྷག་པར་དུ་ནང་པ་ཡིན་དགོས་དོན་མེ ད་པས། བོད་མི་ཚང་མས་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་དད་ པ་བྱེད་དགོས་པའི་བཀའ་རྒྱ་ཞིག་མེ ད་མོད། འོན་ཀྱང་། བོད་མི་ཚང་མར། ༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཆེས་གཞི་རིམ་གྱི་ གུས་བཀུར་བྱེད་དགོས་པའི་བཟང་སྤྱོ ད་ཀྱི་འོས་འགན་ཞིག་ཡོད་པར་བཤད་ མ་དགོས་པས་ན། དེ་ནི་བོད་མི་མི་རེ་ངོ་རེས་བརྩི ་སྲུང་ཞུ་དགོས་པའི་གནད་འགག་ཅིག་ ཡིན།
༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཁོང་དགུང་ལོ ་ ༢ ཐོག་ང་ཚོས་ཁོང་གི་སྐུ་ཡུལ་ནས་བོ ད་ཀྱི་རྒྱལ་སར་ཁྲིད་ནས་ཡོང་བ་ དང་། མཐར་ཁོང་དགུང་ལོ་ ༡༦ སྐབས་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཐུ གས་འགན་ལྕི་མོ་དེ་བཞེས་འཇུག་སྐ བས་ཀྱང་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་བཞེས་བཅུག་ པ་ལས། ཁོང་གིས་ང་ལ་ཐོབ་དང་དབང་ཆ་དེ་ དགོས་པའི་འཐབ་རྩོད་ཅིག་གིས་དེ་ ལྟར་བྱས་པ་གཏན་ནས་མིན། ད་དུང་འདས་ཟིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི ་བཞུད་ལམ་རིང་མོར་༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི ་བླ་མས་ཉིན་རེ་དང་ཞག་རེ་བྱས་ནས་ བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་འདིར་ལེགས་ བཅོས་ཀྱིས། ད་ཆ་མིའི་ལུང་བར་དམངས་གཙོའི་གཞུ ང་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་ བླ་མས་ཤུགས་བརྒྱབ་ནས་ཡོང་བ་ཞིག་ ལས། ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་མདུན་བསྐྱོ ད་དེ་ལྟ་བུ་གཞན་སུ་ཞིག་གིས་སྒྲུ བ་པར་ནུས།
༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི་སངས་རྒྱ ས་ཆོས་ལུགས་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ཁོང་གི་མི་ཚེའི་དམིགས་ཡུལ་ཡང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཅེས་ཐུགས་དཀྱིལ་ དུ་བཟུང་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་མཐུན་སྣང་དུ་ཁོང་ནི་བོ ད་མི་རིགས་ཤིག་དང་། རང་གཞན་ཀུན་གྱི་མདུན་སར་ངོམས་འོ ས་པའི་བོད་མིའི་དབུ་ཁྲིད་བླ་ན་ མེད་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ཁོང་ལ་རྒྱལ་ཚོང་པ་དང་། བསྟན་བཤིག་སོགས་ཀྱིས་མཚན་སྨོད་ བྱེད་པ་ནི། ལོ་རྒྱུས་ལ་འགན་མ་ཁུར་བ་དང་། རང་ཉིད་ཀྱི་གཏམ་སྤྱོད་ལ་ཡང་འགན་ མ་ཁུར་བ། ད་དུང་ཡུལ་དུས་ཚོད་རྩིས་ཀྱིས་དེ ་ལྟར་བཤད་ན་ཡང་། ཚར་གཅོད་རྗེས་འཛིན་བྱེད་མཁན་སུ་ ཡང་མེད་སྙམ་གྱིས་ངན་ཤེད་བྱས་པ་ ལས། དེ་ལ་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དགག་དགོས་ཀྱི ་འབྲེལ་བ་དང་། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གོ་དོན་ངེས་ཅན་སྟོ ན་རྒྱུ་སོགས་གང་ཡང་མེད་པར། སྤྱི་ཚོགས་ནང་རང་ཉིད་དྲིལ་བསྒྲ གས་བྱེད་ཐབས་ཙམ་དུ་ཟད་པའི་ཐ་ཤལ་ གྱི་སྤྱོད་པ་དེ། དབྱིན་ཚིག་གིས་(Chaos)ཟེར་བ་ཇི་ བཞིན་ཟང་ཟིང་ལ་དགའ་ཙམ་དུ་ཟད།
དོན་དངོས་སུ། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་སྐུ་ཚེ་གང་ བོར། བོད་མི་རིགས་འདི་རྣམ་དཔྱོད་ཅན་ ཞིག་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བཞིན་གྱི་རིན་ ཐང་ཡོད་པའི་མི་རིགས་ཤིག་གི་ངོས་ འཛིན་ཐོབ་ཐབས་གཞིར་བཞག་ནས་འབད་ བརྩོན་གནང་ཡོད། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་གནང་བ་མང་ དྲགས་པ་ཞིག་དང་། ང་ཚོས་ཁོང་ལ་གཞོག་འདེགས་བྱས་པ་ ཉུང་དྲགས་པ་ཞིག་ཡིན། ད་ཆ་༧གོང་ས་མཆོག་དགུང་ལོ་གྱ་ལྔ ར་ཕེབས་སྐབས་སུ་ཡང་། བོད་མི་རིགས་འདི་ཉིད་ཁོང་གི་ཐུ གས་དཀྱིལ་དུ་ཇི་ལྟར་བཟུང་ཡོད་སྙ མ་ན།
“ང་བོད་པ་ཞིག་རེད། བོད་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གིས་ང་ལ་རེ་ བ་བརྒྱབ་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། ཡིད་ཆེས་བྱས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། དེ་འདྲ་ཡིན་དུས། ལས་དང་སྨོན་ལམ་གྱི་འབྲེལ་བ་ཡོད་ པ་རེད་ལ། གང་ལྟར་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་ང་ལ་ རེ་བ་བརྒྱབ་བསྡད་ཡོད་པ་ཡིན་དུས། ལོ་ཤས་གོང་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ནས་ གནམ་གྲུའི་ནང་འགྲོ་སྐབས་ཤིག་ལ། གནམ་གྲུ་དེ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་རེད་ལ། དེ་ཞེ་བོ་ཞིག་གཡུག་སོང་། གང་ཙམ་ཞེད་སོང་། ཨོ་དེ་རིང་ཏ། ག་རེ་ཡིན་འགྲོ་བསམ་སོང་། བསམ་བློའི་ཟུར་དེར། ང་ཏ་ཤི་ན་ཤི། མི་གཅིག་རང་རེད། བོད་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གིས་ང་ལ་རེ་ བ་ཞིག་བརྒྱབ་ནས་བསྡད་ཡོད་སྟབས། དེ་ཚོ་གང་དྲགས་བསམ་བྱུང་། དེ་འདྲ་ཡིན་དུས། བོད་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གིས། ཚུར་རེ་བ་དེ་འདྲ་ཞིག་བརྒྱབ་དུས། ཕར་ཡང་། དེ་ཚོའི་དོན་དག་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་ རྒྱུ་དང་། ག་ཚོད་ཐུབ་ཐུབ་ཀྱིས་འབད་བརྩོན་ བྱེད་དགོས་པ་དེ་ལས་འགན་རེད།”
ཅེས་ཐེངས་དུ་མར་གསུངས་པ་ཙམ་མ་ ཟད། ཉེ་ཆར་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་བཀའ་ དབང་སྐབས་སུ་ཡང་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་ འདི་བོད་མི་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན། མགོ་རུས་སྐམ་པོ་ས་ལ་མ་འཐོར་བར་ བརྗེད་མི་རུང་བ་ཞིག་ཡིན། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་འདས་མ་ད་གསུམ་ ལ་བསམ་བློ་ནན་ཏན་བཏང་ན། གཞི་ནས་༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ བཀའ་དྲིན་གྱི་ཆ་རེ་རེ་བློ་ངོར་ འཆར་དཀའ་བ་ཞིག་གཏན་ནས་མིན། འོན་ཀྱང་། འུ་ཚོ། རྒྱལ་ཁབ་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཉུལ་ཏེ་མཐར་ བྱ་ཚང་དང་བྱེའུ་ཚང་འདྲ་བ་རེ་འདུ ག་གནས་སུ་རྙེད་སྐབས། ཁ་སང་གི་བཀའ་དྲིན་ཅན་ཡོད་ཚད་བརྗེ ད་འགྲོ་བ་འདི་སྐྱེས་བུ་རང་ཉིད་ ཀྱི་མི་གཞི་ཞན་དྲགས་པ་ར་སྤྲོད་ བྱས་པ་ལས། གོ་རྟོགས་གོང་འཕེལ་དུ་སོང་བའི་ དན་རྟགས་ཤིག་རྩ་བ་ནས་མིན་པ་ཤེས་ དགོས། གལ་ཏེ་མི་ཤེས་ན། ལོ་ཟླ་ཞག་སྦྲེལ་གྱིས་རང་གི་འདས་ ཟིན་པ་འཚོལ་བར་རེམ། གལ་ཏེ། ཁྱེད་བོད་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་སྙམ་ ཡོད་ན། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་བཀའ་དྲིན་ དྲན་དགོས། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི་ལུང་ཆུང་ ནང་གི་དགོན་བདག་ལྟ་བུ་ཞིག་མིན་ པར། མིའི་རིགས་ཐུན་མོང་གིས་བཀུར་འོ ས་པའི་སྐྱེས་བུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་འོད་ སྣང་ཅན་ཞིག་ཡིན། ངས་བསམ་པར་བོད་མི་སུ་འདྲ་ཞིག་གི ས་༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་སྐྱོན་ བརྗོད་བྱས་ན། དེ་ནི་གང་ཟག་དེའི་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི ་ཞན་ཆ་ཞིག་ལས། དེར་གནས་ལུགས་ཡོད་ངེས་བསམ་པ་ གཏན་ནས་མེད།
བོད་ཀྱི་ལེགས་བཤད་ཁག་ཏུ།
སྐྱེ་བོ་ངན་པ་འབྱོར་ཐོབ་ཀྱང་།།
ལྷག་པར་སྤྱོད་པ་ངན་པར་འགྱུར།།
འབབ་ཆུ་ཇི་ལྟར་བཟློག་གྱུར་ཀྱང་། །
ཐུར་དུ་འབབ་པ་ཁོ་ནར་འདོད།།
ཤེས་རིག་གི་ཆ་ནས་གླེང་བ།
༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས། ༡) འགྲོ་བ་མིའི་གཞི་རྩའི་རིན་ཐང་གོ ང་མཐོར་གཏོང་བ། ༢) ཆོས་ལུགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་ནུས་ཤུ གས་གོང་མཐོར་གཏོང་བ། ༣) བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་ཐབས་གོང་ མཐོར་གཏོང་བ། ༤) གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་ཤེས་ཡོན་ བསྐྱར་གསོ་བྱེད་པ་ཞེས་པའི་ཁ་བྱ ང་འདི་དག་གི་ཐོག་ནས་རྣམ་དཔྱོད་ དང་། མདུན་བསྐྱོད་རང་བཞིན་གྱི་ལོ་རྒྱུ ས་གསར་པ་ཞིག་འབྲི་བཞིན་ཡོད་ལ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཤོག་ལྷེ་རེ་རེ་ མཐར་གཏུགས་ན། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་མཚན་གནས་ རྗེས་འབྲེལ་གྱི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི ་གཟི་བརྗིད་ཅིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད། དད་པའི་མིག་གཅིག་བུས་མཐོང་དཀའ་ ཡང་། འཛམ་གླིང་ལོ་རྒྱུས་ནང་མཚན་སྙན་ ཧ་ཅང་ཆེ་བའི་སྐྱེ་ཁམས་རིག་པའི་ ཚན་རིག་པ་དར་ཝིན་གྱིས་འགྲོ་བ་མི འི་གཞི་རྩའི་རང་བཞིན་ (biological évolution theory) གྱི་ལྟ་ཚུལ་ལས་བརྒལ་ཏེ། མིའི་གཞི་རྩའི་རང་བཞིན་གཞན་ཕན་ རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པའི་དགོངས་ཚུལ་ གསར་འདོན་གྱིས། ད་ལྟའི་ཆར་ཚན་རིག་གི་གཞི་རྩའི་ ལྟ་གྲུབ་ལ་འགྱུར་བ་འགྲོ་བཞིན་པ་ སོགས། མིའི་རིགས་སྤྱི་ཡོངས་ལ་ཕན་ཐོགས་ ཆེ་བའི་མཛད་པ་ཅི་བསྐྱངས་ལ་ངོ་ མཚར་སྐྱེ་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།
འཛམ་གླིང་གི་ཆོས་ལུགས་དབུ་ཁྲིད་ གཞན་སུས་ཀྱང་བྱེད་ཐབས་མེད་པའི་ ཚན་རིག་གི་སྡེ་ཁག་མང་པོ་ཞིག་ལ། གསར་བཏོད་རང་བཞིན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་ གི་ཐབས་ལམ་དང་། ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་རོགས་འདེགས་གནང་སྟེ ། མིའི་རིགས་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་སྔར་ལྷ ག་ཅིག་ཡོང་ཐབས་སུ་གོམ་གང་མདུན་ སྤོས་བྱས་ཡོད། ལོ་རེ་ནས་ལོ་རེ་བཞིན་༧གོང་ས་ཏཱ་ ལའི་བླ་མ་འཛམ་གླིང་གི་ཡུལ་གྲུ་ མང་པོ་ཞིག་ནས་སྤྱི་གཙུག་ཏུ་བཀུ ར་བཞིན་པ་དེ་ཤེས་ན། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བསམ་པའི་དཔལ་ཡོ ན་ལ་བརྩི་བཀུར་ཐོབ་པ་ཞིག་ཡིན། ཉེ་བའི་ཆར་ཡང་། དབྱིན་ཡུལ་གྱི་དུས་དེབ་ Watkin ནང་འཛམ་གླིང་གི་སྐྱེས་ཆེན་བརྒྱ་ བདམས་པའི་ཨང་དང་པོ་དང་། ཧྥ་རན་སིའི་འཛམ་གླིང་གི་ཆོས་ལུ གས་(Le Monde des Religions)ཞེས་པའི་དུས་དེབ་ཀྱི་ འདོན་ཐེངས་བརྒྱ་བའི་ནང་དུའང། དུས་དེབ་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་མཇལ་ འཕྲད་ཞུ་མྱོང་བའི་རླབས་ཆེན་གྱི་ མི་སྣར་ངོས་འཛིན་ཞུས་པ། གཞན་ཡང་ཧྥ་རན་སིའི་སེམས་ཁམས་རི ག་པའི་དུས་དེབ་(PSYCHOLOGIES)ཐོ ག་ཏུའང། རླབས་ཆེན་གྱི་སློབ་དཔོན་ཉི་ཤུའི ་སྐུ་ཚེ་ཞེས་མིའི་རིགས་ཀྱི་ལོ་ རྒྱུས་ནང་གྲགས་ཆེ་བའི་སློབ་དཔོ ན་ཉི་ཤུ་བགྲང་བའི་ནང་དུའང་༧གོང་ ས་མཆོག་བདམས་ཡོད། འདི་དག་ཚང་མ་ཟུར་ཙམ་སྨྲོས་པ་ལས། གཞན་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ཤོད་ཐབས་བྲལ། མཐར་གཏུགས་ན། བོད་མི་རིགས་འདི་ཉིད་འཛམ་གླིང་ གི་སྤྱི་སྟེགས་སུ་རང་དབང་རང་ བཙན་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ལས་ཀྱ ང་ལྷག་པའི་མཚན་སྙན་ཞིག་བསྐྲུན་ ཡོད།
རང་གིས་གོ་བ་ལོན་ན། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཐུགས་བསྐྱེ ད་དམ་བཅའ་འདི་དག་བོད་མི་རིགས་ཀྱི ་ཐུགས་བསྐྱེད་དམ་བཅའ་ཞིག་ཡིན་ལ། བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་གི་མངལ་ལས་འཁྲུ ངས་པའི་བྱམས་བརྩེ་དང་རྟེན་འབྲེ ལ་གྱི་ཉི་ཟླ་གཉིས་ཡིན། འདི་ལྟར་༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ དགུང་ལོ་གྱ་ལྔའི་རིང་གི་མཛད་པ་ ནི་གཞན་ཕན་ཡིན་ལ། དེའང་འཇིག་རྟེན་མིག་འབྱེད་ཀྱི་ སློབ་དཔོན་ཞིག་དང་། ཞི་བདེ་དང་འཆམ་མཐུན་གྱི་སྤྱི་ཚོ གས་ཤིག་ཏུ་སྣེ་ཁྲིད་པའི་དེད་དཔོ ན་ཞིག་ཡིན། ད་དུང་ཉེ་ཆར་ཐོན་པའི་གློག་བརྙན། ཏཱ་ལའི་བླ་མ། ཚན་རིག་པ། ཞེས་པ་དེའང་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་ལ་ སྔར་མེད་གསར་བྱུང་གི་གདུགས་དང་། བ་དན། རྒྱལ་མཚན་ལ་སོགས་པའི་བཀུར་བསྟི འི་མཚོན་དོན་ཞིག་ཡིན། ཤེས་ན་དེ་ནི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟ ན་ལ་སློབ་གཉེར་དང་ཉམས་ལེན་གཏིང་ ཟབ་གནང་བའི་དགེ་སློང་ཞིག་གི་ མཛད་རྗེས་ཡིན། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མཁས་པ་ཚོས་༧གོང་ས་ མཆོག་ལྟ་བུར་མཐོང་དང་ཆ་འཇོག་བྱེ ད་སྟངས་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། Aristote. Confucius. Gandhi. Socrate. ལྟ་བུ་སོགས་འཇིག་རྟེན་འདིར་གྲ གས་པ་ཆེ་བའི་སློབ་དཔོན་དེ་དག་གི ་གྲལ་དུ་ངོས་འཛིན་བྱས་མོད། ལྷག་པར་དུ་ཐེངས་འདིའི་སློབ་དཔོ ན་ ༢༠ སྐུ་ཚེ་ཞེས་པའི་ནང་ད་ལྟ་འཚོ་ཞི ང་གཞེས་པ་༧གོང་ས་མཆོག་ཁོ་ན་ལས་ གཞན་སུ་ཡང་མེད། ཡིན་ཡང་། འུ་ཚོ་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་སུ། གང་ལ་ཡང་བསྟུན་མི་དགོས་པའི་རང་ དབང་ཟེར་བ་ཁར་ཁྱེར་ནས། རྒྱལ་ཚོང་བ་དང་། བསྟན་བཤིག་ཟེར་བ་སོགས་ནི་སྐད་ཆ་ དེ་རིགས་ཤོད་མཁན་ཙམ་དུ་མ་ཟད། བོད་མི་རིགས་དང་། ལྷག་པར་དུ་འུ་ཚོ་མི་རབས་འདིའི་ ངོ་ཚ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། དེས་ན་འདི་ལྟར་ཁོང་ལ་ཅི་ཙམ་ཉེ་ བར་བཏུད་པ་དེའི་ཚོད་ཀྱིས་ཁྱེད་ རང་ཁོང་ལ་སྙིང་ནས་ཤ་ཚ་ཞིང་། སེམས་གཏིང་ནས་མོས་གུས་སྐྱེ་ངེས་ པ་ལས། ད་དུང་དགག་རྒྱག་དང་། ངོ་རྒོལ་བྱེད་ས་ཞིག་གཏན་ནས་མེད།
ལེགས་བཤད་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ལས།
ལེགས་བཤད་མཁས་པའི་བློ་གྲོས་ཀྱི ས།།
གོ་ཡི་བླུན་པོས་དེ་ལྟ་མིན།།
ཉི་མའི་འོད་ཟེར་ཤར་བ་ན།།
འབྱུང་བོའི་བྱ་རྣམས་ལོང་པར་འགྱུ ར།།
རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ཆ་ནས་གླེང་ བ།
བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཤ་ཞེན་ཡོད་པའི་ གངས་ཅན་པ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། རང་ཡུལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དཀའ་སྡུག་ཡ་ ང་བ་ཞིག་གི་ནང་ལྷུང་སྟེ། སྡུག་ས་ནས་བཤད་ན། བོད་མི་རིགས་ཆག་འཇིག་གི་མཚམས་སུ ་སླེབས་སྐབས་འདིར། བོད་མི་རེ་རེའི་སེམས་སུ་ཐེག་ དཀའ་བའི་སེམས་ངལ་ཞིག་ཡོད་པར་ཐེ་ ཚོམ་མེད་ལ། སྐབས་འགར་དེ་འདྲའི་སེམས་ངལ་གྱི་ སྡུག་ཡུས་དེ་མ་ཐེག་པའམ། ཡང་ན། དཀའ་ཁག་དེ་ལྟ་བུར་གདོང་ལེན་བྱེ ད་མ་ཤེས་པ་ལྟ་བུས། མིག་སྔའི་དཀའ་ཁག་དང་ཆག་སྒོ་ཡོད་ ཚད། ལས་ཀྱི་སྣེ་མོར་གཏོགས་པའི་གང་ ཟག་བྱེ་བྲག་པའམ། སྐབས་འགར་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཡང་དེ་ ལྟའི་ངན་ཁག་དཀྲི་མཁན་ཡོང་གི་ཡོ ད། སྤྱིར་ན་གཞོན་ཚོའི་བསམ་ཚུལ་དང་། ལྷག་པར་དུ་གནས་ཚུལ་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ རྒྱུས་ལོན་མ་བྱས་པ། སྐབས་འགར་རང་གི་དགོས་མཁོ་བྱེ་བྲ ག་པའི་ཆེད་དུ་གླེང་ཕྱོགས་བཟོ་བ་ སོགས་གནས་སྟངས་མང་པོ་ཞིག་དང་འབྲེ ལ་བའི་གླེང་གཞི་འདི་རིགས་སྤེལ་ མཁན་ཚོས་ངེས་དགོས་པའི་གནད་དོན་ འགའ་ཡོད།
༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ གསོན་ཤུགས་ངོ་མ་དེ་ཡིན།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ ནི་བོད་ལ་མཚོན་ན་ཆག་སྒོའི་ཉིན་ མོ་ཞིག་ཡིན་ལ། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྟེང་བོད་ ས་ཁྱོན་ཡོངས་རྒྱ་ནག་གི་དབང་འོག་ ཏུ་ཤོར་བའི་ཉིན་མོ་ཡིན། འོན་ཀྱང་། དེའི་ཉིན་ཤས་ཀྱི་རྗེས་ཏེ། ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༧ ནི་བོད་ལ་མཚོན་ན་མུན་ནག་གི་ལོ་ ཟླའི་ཁྲོད་ཀྱི་རེ་བའི་ཉིན་མོ་ཞི ག་ཡིན་ཟེར་ཆོག དེའང་། ཉིན་དེའི་མཚན་མོར་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློ ང་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོས། སྤྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་། ཡང་སྒོས་ལས་སྨོན་གྱིས་འབྲེལ་བའི ་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ཚེ་སྲོག་རྟ་རྔ་ འདྲ་བ་དེ་སྐྱོབ་ཐབས་སུ། དགག་དགོས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་དུ་མར་ དམིགས་ནས་སྟོན་པའི་ན་བཟའ་མར་ཕུ ད་དེ་བོད་དམག་གི་ལྭ་བ་ཡར་མནབས། ལྷུང་བཟེད་དང་། མཁར་གསིལ་ཕར་བཞག་སྟེ། མེ་མདའ་ཞིག་རྒྱབ་ཏུ་ཁུར་ནས། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་ལ་རེ་སྨོ ན་སྟོང་ཕྲག་གིས་མཚམས་སྦྱོར་གནང་ བཞིན། ཕོ་བྲང་ནས་ལམ་ལ་བུད་དེ་ཆ་མ་འཚལ་ བའི་འགྲུལ་བཞུད་དེས་བོད་མི་མང་ ལ་སླར་ཡང་། འགྱེལ་ས་ནས་ཡར་ལངས་རྒྱུའི་རེ་བ་ དང་། གསོན་ཤུགས་གསར་པ་ཞིག་བྱུང་།
སྐྱི་གཡའ་བའི་ལོ་ཟླ་དེ་དག་ནང་། བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀས་མྱངས་པའི ་དཀའ་ཁག་དེ་སུ་ཞིག་གིས་བློས་བསླ ངས་བྱེད་ཐུབ་བམ། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ནས་ས་གནམ་གཉི ས་ལས་ངོ་ཤེས་པ་མེད་ས་ཞིག་ཏུ་གཞི ་ཚུགས་དགོས་པའི་ངལ་བ་ལ་མཐའ་མེད་ པ་ཤོད་ཅི་དགོས་ཏེ། གཞིས་བཞུགས་སྤུན་ཟླ་ཚོས་རྒྱ་ནག་ དམར་ཕྱོགས་ཀྱི་སྨྱོ་མཆོང་ཆེན་པོ འི་བཙན་འཛུལ་དང་གསར་བརྗེའི་ལས་ འགུལ་གྱི་དཀའ་སྡུག་གི་རྣམ་གྲངས་ ཅི་ཞིག་མྱོང་སུ་ཡིས་དཔོག འོན་ཀྱང་བོད་གཞིས་་བྱེས་གཉིས་ཐུ ན་མོང་ལ། སེམས་ཀྱི་དྲོད་ཁོལ་དང་། རེ་བའི་གཏད་སོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཡིན་ལ། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་མཚན་སྙན་ གྱི་བ་དན་རེ་རེ་ནི། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རེ་བའི་འོད་སྣ ང་རེ་རེར་སྒོམ་བཞིན་ད་བར་འཚོ་བ་ ཡིན། བོད་ནང་དུ་བོད་མི་ ༩༥ % ལྷག་གིས་རྒྱ་གཞུང་གི་དྲག་གནོན་ འོག་༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི་རང་ ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བའི་མིག་དང་། ཁོག་པའི་སྙིང་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་སྒོ མ་ནས་ཡོད་པ་འདི་འདྲའི་བློ་གཅིག་ སེམས་གཅིག་གི་ལངས་ཕྱོགས་ཤིག་སྲི ད་གཞུང་སུ་ལ་ཡང་འཐོབ་དཀའ་བ་ཤོད་ ཅི་དགོས།
དེར་བརྟེན། བོད་མིའི་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ མེ་ལྕེ་ནམ་ཡང་༧གོང་ས་མཆོག་དང་ལྷ ན་དུ་འབར་བཞིན་ཡོད་ལ། གཏན་ནས་རྒྱུན་ཆད་མ་མྱོང་བ་དེའང་ ། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་ཉག་གཅི ག་ཡིན། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་སློབ་གཅིག་ གི་ནུས་པར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ལོ་ ཟླ་ཞག་སྦྲེལ་གྱིས་ཅི་ཙམ་འབད་ཀྱ ང་ངལ་བ་འབྲས་མེད་དུ་གྱུར་དང་འགྱུ ར་བཞིན་པ་འདི་ཤེས་ན། བོད་མི་རིགས་རྣམས་སངས་རྒྱ་བར་ ཐག་མི་རིང་བར་འདོད།
༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི ་སྐེ་རགས་དམ་པོ་དེ་ཡིན།
༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི། བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་གཞན་མང་དག་ཅི ག་དང་གཏན་ནས་མི་འདྲ་བར། མཁས་བཙུན་བཟང་གསུམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ ཕྱུག་པའི་དབུ་ཁྲིད་ཅིག་ཡིན་སྟ བས། འདྲ་མཉམ་གྱིས་འཁོར་འབངས་བསྐྱངས་ ཤིང་། ཤེས་རིག་གིས་མུན་པ་བསལ་ནས། དེ་སྔའི་རྗེས་ལུས་ཀྱི་སེམས་ཁམས་ ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་ཏེ། ད་ཆ་ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་བུ་ཞིག་ཡིན་ ན། དེ་སྔའི་དགོས་མེད་ཀྱི་ཞེན་ཁ་ཕྱོ གས་རེས་ལ་དོན་སྙིང་སྦུ་ཙམ་མེད་ པའི་ངེས་ཤེས་བརྟན་པོ་རྙེད་དུ་ བཅུག་ཡོད། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་དུས་རྒྱུན་ཇི་ ལྟར་སྨོན་པ་བཞིན།
བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པའི་བརྩོན་ འགྲུས་ཀྱིས། །
བརྟན་སྤྲོ་ལེ་ལོ་མ་མཆིས་ཤིང༌། །
སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ལུས་སེམས་ཀྱི ས། །
བརྩོན་འགྲུས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྫོགས་ ཤོག།
ཅེས་པ་ལྟར་ཐུགས་ཞུམ་པ་སྐད་ཅིག་ ཙམ་དུ་ཡང་མ་གནང་བར། རང་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཆོལ་ཁ་ དང་། ཆོས་བརྒྱུད་སོགས་ཀྱི་ཁྱོའི་ཁ་ དང་ངའི་རྣ་ཞེས་པའི་ཙག་དང་བསེར་ བུ་ཡོད་ཚད་ལ། གདོང་ལེན་མཐར་ཕྱིན་པར་མཛད་པའི་ སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་གོ་ཆ་བཙན་པོར་སུ ་ཡིས་འགྲན་ནུས། ད་ཆ་སྤྱིར་འཛམ་གླིང་། བྱེ་བྲག་བོད། ཡང་སྒོས་ཚོགས་སྡེ་དང་། མི་སྒེར་ཚུན་ཆད་ནས། མཐུན་ལམ་རྡོག་རྩ་ཆིག་སྒྲིག་ཐོག་ འབད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། རང་གི་བྱས་པ་དེ་མཆོད་པ་ཕུན་སུམ་ ཚོགས་པ་ཞིག་གི་ཚུལ་གྱིས་༧གོང་ས་ མཆོག་ལ་འབུལ་བ་དང་། ཅི་སྟེ་དེ་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་ ལམ་དུ་ཞུགས་ནས་ཡོད་ན། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་འཁོར་དུ་བཏུད་མི ་ཐུབ་པ་ལྟ་བུའི་གནས་སྟངས་ཡོད་པ་ འདིས། ༧གོང་ས་མཆོག་ནི། ཆོས་ཕྱོགས་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི ་དོན་དུ་བྱོན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ དཔའ་ཡིན་ངེས་པ་ཙམ་མ་ཟད། རང་རེ་འཇིག་རྟེན་པའི་མཐུན་སྣང་ དུའང་། ཡོད་ཚད་གཉེན་དང་། གྲོགས་སུ་བལྟས་ནས་གཞན་ཕན་གྱི་ ལས་བཟང་པོ་འབའ་ཞིག་གཉེར་བས་ན། སྤྱིར་འཛམ་བུ་གླིང་དང་། ཡང་སྒོས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་མཐུན་ སྒྲིལ་གྱི་སྐེ་རགས་དམ་པོ་དེ་ཡི ན་པ་ལ་རྩོད་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།
༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི། བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་མགྲིན་ ཚབ་པ་གསོན་པོ་དེ་ཡིན།
བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་སུ་གྱུར་ནས་ བཟུང་། ༧གོང་ས་མཆོག་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྡི ངས་ཆའི་ཐོག་བོད་མི་མང་གི་བདེ་སྡུ ག་གི་འབོད་སྒྲ་སྒྲོག་པའི་ཆེས་ མཐོའི་མགྲིན་ཚབ་པ་དེའང་ཡིན། བོད་མི་མང་གི་སེམས་གཏིང་གི་སྨྲེ ་ངག་ཇི་ལྟ་བ་ཤེས་མཁན་དེ་༧གོང་ས་ མཆོག་ཉག་གཅིག་ཡིན་ལ། དེ་ཇི་ལྟར། གང་ནས། སུ་ལ་ཤོད་དགོས་པ་མཁྱེན་མཁན་དེ འང་༧གོང་ས་མཆོག་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་མེ ད། ཆོས་དད་ཀྱི་སྐད་ཆ་ཞིག་བསྲེས་ནས་ བཤད་ན། ཚེ་རབས་ནས་ཚེ་རབས་ཞེས་པའི་ལོ་རྒྱུ ས་རིང་བོའི་བོད་མིའི་སེམས་ཁམས་ ཀྱི་བདག་པོར་གྱུར་པའི་འཕགས་མཆོ ག་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་བོད་མི་མང་ གི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་གསུམ་གྱི་ཚབ་ བྱས་ནས། འཛམ་བུ་གླིང་ལ། བོད་མི་མང་གི་དཔལ་ཡོན་གྱི་དངོས་ གྲུབ་སྩལ་ཞིང་། མིག་སྔའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་གནས་ བབ་ལ་གཞིགས་པའི་དགོས་ངེས་ཀྱི་རོ གས་རམ་ཡང་བཙལ་ཡོད། དེ་ལྟར། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བོད་མི་རི གས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་པ་བྱས་པ་དེ། སྤྲང་བོ་སློང་དུ་སོང་བ་ལྟ་བུ་མི ན་པར། རང་ལ་དགོས་པ་ཞིག་འཚོལ་དུ་སོང་ ཁར། གཞན་ལ་མཁོ་བ་ཞིག་སྦྱིན་པར་སོང་ བ་ཡང་ཡིན་པས་འདི་ལྟ་བུའི་རླབས་ ཆེན་གྱི་མགྲིན་ཚབ་པ་ཞིག ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ལྟ་བུ་ལས་ གཞན་སུ་ཞིག་གིས་བྱེད་ནུས།
༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི། བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་གྱི་གསང་བའི་ལྡེ ་མིག་དེ་ཡིན།
༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི། ནམ་ཡང་རྫུན་མི་སྨྲ་བའི་སྐྱེས་བུ ་ཞིག་ཡིན་ལ། མ་གཞི་འདས་སོང་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་ ཐབས་ཡེ་ནས་མེད་པས། ཡུལ་དུས་གནས་སྐབས་གང་དུའང་། “ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བོད་རྒྱ་ ནག་གི་ཆ་ཤས་སམ། ཁོངས་གཏོགས་རེད་”ཅེས་པ་འདི་ནམ་ ཡང་ཁས་ལེན་ཐབས་མེད་པ་སུ་ལ་ཡང་ འགྲེལ་བཤད་མི་དགོས་པར་སེམས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༧ ཡས་མས་ནས་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་རབ་དང་ རིམས་པ་བྱས་པར་གཞིས་བྱེས་བར་གཉེ ན་འཕྲད་འགྲོ་བསྐྱོད་སོགས་ཀྱིས་ མཚོན་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཆེ་ཆུང་སྣ་ ཚོགས་བྱུང་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་། བོད་རྒྱའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དཀའ་ཁག་ ཡོངས་སུ་སེལ་བའི་དཀའ་གནད་དེ་ད་ དུང་ཐག་ཆོད་མེད་སྟབས། དེར་བོད་རིགས་ནང་ཁུལ་དུ་འཁང་ར་ བྱེད་མཁན་དང་། ཧ་ལམ་དེ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་མ་འཇོ ན་པའམ། ཡང་ན། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འཐབ་ རྩོད་ལངས་ཕྱོགས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི ས་མ་འགྲིག་ཚུལ་སོགས་ཤོད་མཁན་ཡོ ད་མོད། ཞིབ་མོར་བལྟས་ན། བོད་རྒྱའི་དབང་འོག་ཏུ་ཤོར་རྐྱེ ན་དེའང་། མི་གཅིག་གིས་བྱས་ཉེས་མིན་པར། དེ་ལ་བགྲང་བྱ་མང་པོའི་རིང་གི་རྒྱུ ་རྐྱེན་ཡོད་ལ། སྐབས་བབས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཡང་ཡོད། ད་ཆ་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ཡོང་དགོས་ན། དེར་འཕྲལ་ཡུན་གྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་སྣ ་ཚོགས་ཡོད་པ་ལས། དེ་མི་གཅིག་གིས་ཁས་ལེན་ཞིག་གིས་ སྒྲུབ་ཐུབ་པ་ཞིག་མིན། ད་ལྟའི་ཆར། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་རྒྱ་ཞི་མོ ལ་ཡོང་བར་ཆ་རྐྱེན་གཉིས་བཏོན་ཡོ ད།
གཅིག་ནི། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བོད་རྒྱ་ཁོངས་ཡིན་ པ་ཁས་ལེན་དགོས་པ།
གཉིས་པ། ཆོལ་གསུམ་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་བའི་བོ ད་ཅེས་པ་ཡོང་ཐབས་མེད་པ་དེ་རེད།
བསམ་གཞིག་ཅུང་བྱེད་ཤེས་པའི་མི་ སུ་ཞིག་གིས་བལྟས་ཀྱང་། ཆ་རྐྱེན་འདི་གཉིས་ཁས་ལེན་སྲིད་ པར་མཐོང་ནས་ཆ་རྐྱེན་དུ་བཏོན་པ་ ཞིག་མིན་ལ། གལ་ཏེ་ཆ་རྐྱེན་འདི་གཉིས་ཁས་བླ ངས་ཕྱིན། དེ་ནས་ཞི་མོལ་སང་ཡོང་གནང་ཡོང་དེ འང་མ་རེད། ཆ་རྐྱེན་འདི་གཉིས་གནས་སྐབས་རིང་ གྲོས་མོལ་གྱི་བརྒྱུད་རིམ་འགོག་ ཐབས་སམ། གྲོས་མོལ་བྱེད་མ་འདོད་པའི་རྟགས་ མཚན་དང་། གནས་སྐབས་རིང་ཁ་འགོག་ཐབས་ཤིག་རེ ད། ཇི་ལྟར་ཡང་། རྒྱ་ནག་ལ་མི་དགོས་པ་དེ་དཀའ་ཉོག་ ཡིན་ལ། བོད་ལ་ཡང་དེ་མཚུངས་རེད། དེས་ན། དེ་འདྲའི་མི་དགོས་པའི་དཀའ་ཉོག་ དེ་སེལ་ཐུབ་མཁན་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི ། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཡིན་པ་ལས། གཞན་སུ་གཅིག་ཀྱང་མེད། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ལྷག་བསམ་ དང་། མཁྱེན་དཔྱོད། ད་དུང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུ གས་བཅས་ཀྱིས་བོད་མི་མང་གི་སེམས་ ཁམས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཤིང་། ཁོང་གིས་ཇི་ལྟར་ལམ་བསྟན་ན། བོད་མི་མང་དེར་ཤར་བསྐྱོད་བྱེད་ ངེས་པ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གསལ་རྟོགས་ཡོད་ པས། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་སྟབས་བདེའི་ངང་ འབྲེལ་བ་བྱེད་སའི་མི་སྣ་ཞིག་ཡོ ད་ཡོད་པ་རེད། མི་སྣ་དེའང་། འབྲེལ་བ་བྱེད་ཐབས་མེད་སའམ། ཆབ་སྲིད་དང་། ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་བར་ཐག་ཧ་ཅང་རིང་བའི ་མི་སྣ་དེ་འདྲ་མིན་པར། རང་གཞན་གཉིས་ཕན་གྱི་དགོངས་ཡངས་ ཟབ་མོ་བཞེས་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་ དེའང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་མེད་དུ་མི་རུང་ བའི་དགོས་མཁོ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད།
དེར་བརྟེན་སྔ་འཕྱི་ཙམ་མ་གཏོགས་ རྒྱ་ནག་གིས་དཀའ་ཉོག་འདི་སེལ་ ཐབས་བྱེད་ངེས་ལ། དེའང་འདི་སེལ་དགོས་ན། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ལ་རེ་རྒྱུ་ ལས་གཞན་ལག་པ་གཏོང་ས་སུ་གཅིག་ཀྱ ང་མེད། ད་དུང་༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི། བོད་མི་ས་ཡ་ ༦ གི་ཁེ་ཕན་ཙམ་དུ་མ་ཟད། རྒྱ་རིགས་ས་ཡ་ ༤༠༠ ཡས་མས་ཤིག་གི་དད་མོས་ཀྱི་དམིགས་ པ་གཏོད་ས་ཡིན་སྟབས། དེ་འདྲའི་མི་ས་ཡ་མང་པོའི་གུས་ བཀུར་ཞུ་སའི་དབུ་ཁྲིད་དེ་བོད་ དང་རྒྱ་ནག་ཏུ་གདན་འདྲེན་རྒྱུ་ནི ། རྒྱ་མི་རིགས་དང་། རྒྱལ་ཁབ་དེའི་དགོས་མཁོ་ཆེན་པོ་ ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པ་འདིས། སླར་ཡང་། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི་བོད་རྒྱ་ ཞི་མོལ་གྱི་གསང་བའི་ལྡེ་མིག་རེ ད་ཅེས་བཤད་ཆོག་པ་ཤེས་ཐུབ། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་ཤི ག་ནི། བཟང་སྤྱོད་ཉམས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཤི ག་གི་ངོ་བོར་གནས་ཡོད་པ་འདི། གལ་ཏེ་ལེགས་བཅོས་ཤིག་བྱེད་དགོས་ ན། དེ་འདྲའི་ལེགས་བཅོས་གནང་ཐུབ་ མཁན་དེ་༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཉག་ གཅིག་ཡིན་པ་འདི་ཡང་། གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་ཤེས་གསལ་ཞིག་ཡི ན།
གང་ལྟར། ད་བར་བོད་རྒྱའི་དཀའ་ངལ་སེལ་མ་ཐུ བ་པ་དེ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་མ་འཇོན་ པ་དང་། གནང་དགོས་ངེས་ཤིག་མ་གནང་བ་རྩ་བ་ ནས་མིན་པར། ཁ་གཏད་ཀྱི་དབང་ཤུགས་དང་། གནས་བབ་གཙོར་བཟུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱི འི་འགྱུར་འགྲོས་དང་འཁོར་བསྐྱོད་ ཅིག་གིས་དབང་གིས་ཡིན་པ་ཤེས་སླ་ ལ། རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་ཏང་ཡང་། ཕྱོགས་མང་པོའི་གནོན་ཤུགས་འོག་ འདི་ལྟར་མུ་མཐུད་མདུན་བསྐྱོད་མི ་ཐུབ་པའང་ས་རིས་ཐང་གསལ་ཡིན་སྟ བས། ང་ཚོ་བོད་མི་རིགས་ཀྱིས་རང་ཚུགས་ བརྟན་པོའི་ངང་དང་པོར་རང་ཉིད་བརྟ ན་སྲུང་བྱེད་དགོས་ལ། དེ་མཚུངས་འཐབ་རྩོད་རྒྱུན་འཁྱོ ངས་བྱས་ན། འུ་ཚོས་སེམས་ལ་བརྣག་བསྡད་པ་དེ་ འཐོབ་པའི་ཉིན་མོ་ཞིག་ཡོད་པ་དུས་ རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ ་སུ་ཞིག་གིས་མི་ཤེས།
འདི་ལྟར་བལྟས་ན། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ནི། བོད་ཀྱི་སྣོད་བཅུད་གཉིས་ཀའི་འོ ད་སྣང་དེ་གོ་ལ་ཟླུམ་པོ་འདིར་ངོ་ སྤྲོད་གནང་མཁན་དེ་ཡིན་ལ། ཡལ་ཉེན་ཆེ་བའི་བསྐལ་བ་ཡ་ཐོག་གི་ མི་རིགས་འདི་དང་། འཛམ་གླིང་གཡས་བཞག་གི་ཚུལ་དུ་ངོ མས་ཆོག་པའི་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ འདི་ཉིད་ཆག་འཇིག་གི་གནས་ནས་སྐྱོ བ་མཁན་དེའང་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཆབ་དཔལ་དམག་ཤུགས་གང་ཅིའི་ཐད་སྟོ བས་རྒྱས་པའི་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་ གཞུང་གིས། སྟབས་བདེ་བོ་ཞིག་གི་ངང་ནས་བོད་ མི་རིགས་རྨེག་མེད་དུ་གཏོང་མ་ཐུ བ་པའི་གནད་ཀ་ཡང་། མཐར་གཏུགས་ན། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་གཙོས་རྟེན་འབྱུ ང་ལྟོས་གྲུབ་ཀྱི་འོད་སྣང་ཞིག་ཡི ན་པ་ཤེས་དགོས། དེ་ལྟར་ཤེས་དགོས་ངེས་མང་དག་ཅིག་ ཡོད་པ་འདི་ཚོ་ཤེས་ན། ད་གཟོད་ཁྱོད་ལ་ཆེས་མ་མཐའི་ལས་ འགན་ཞིག་ཡོད་པ་དེ། ༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བརྩི་བཀུར་ཞུ་དགོ ས་པ་ལས། ཁོང་དགག་རྒྱག་རྒོལ་རྡུང་བྱེད་ས་ དེ་མིན་པ་གསལ་རྟོགས་ཡོང་གི་རེད།
ལེགས་བཤད་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ལས།
སྐྱེས་མཆོག་རྣམས་ལ་དམན་པ་རྣམས།།
སྐྱོན་ཚོལ་འགྱུར་གྱི་དམན་ལ་མིན། །
འཕན་ཟེལ་རིན་ཆེན་ལ་ལྟ་ཡི།།
མགལ་དུལ་ལ་ནི་སུ་ཞིག་སྤྱོད།།
ཟུར་སྣོན།
དང་པོ།
དེའི་ནང་དབང་ཆའི་ཁྲིམས་དོན་གྲོ ས་གཞི་ཚུད་པའི་དག་བཅོས་འཆར་ཟིན་ བཅུ་ཚུད་ཡོད། དག་བཅོས་འཆར་ཟིན་དང་པོས་གཞུང་ཕྱོ གས་སམ་ཡང་ན་གཞན་པ་ཕྱིར་འབུད་རང་ བཞིན་གྱི་ཆོས་ཚོགས་སམ་གྲུབ་མཐའ་ ཞིག་བཙུགས་ནས་ཆོས་ལུགས་རང་དབང་ ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པར་བཀག་སྡོམ་ བྱས། གཏམ་བརྗོད་ཀྱི་རང་དབང་དང་གསར་ འགྱུར་གྱི་རང་དབང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་ ཐོབ་ཡོད།མ་གཞི་སྐུར་འདེབས་བྱས་ རྐྱེན་ཆགས་སྲེད་དང་རྣམ་པ་ཁ་ཤས་ ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཞིབ་བཤེར་དང་ལྷ ག་པར་དུ་དམག་འཁྲུག་སྐབས་དེ་དག་ ལ་ཚོད་འཛིན་ཕོག་སྲིད། འདུ་ཚོགས་དང་རེ་འདོད་ཞུ་བའི་རང་ དབང་གི་ཁོངས་སུ་ད་དུང་ཁྲོམ་སྐོ ར་དང་།སྐོར་གཡེང་།དེབ་ཆུང་པར་སྐྲུ ན་བཅས་ཚུད་ཡོད།
The first ten amendments including the Bill of Rights. The first amendment protects religious freedom by prohibiting the establishment of an official or exclusive church or sect. Free speech and free press are protected, although they can be limited for reasons of defamation, obscenity, and certain forms of state censorship, especially during wartime. The freedom of assembly and petition also covers marching, picketing and pamphleteering.
(1)
1. Obscenity
Most of the legal cases that concern sex and free speech have involved publications (a form of speech as far as the courts are concerned). Obscenity is not protected by the Constitution, but it has been difficult to define what is obscene. In 1973, the Supreme Court, in Miller v. California, came up with a three-part definition of obscene material. A work is legally considered obscene if
* an average person, applying contemporary community standards, would find that the material appeals to prurient (appealing to sexual desire) interest.
* the work depicts or describes, in an offensive way, sexual conduct or excretory functions, specifically defined by applicable state law.
* taken as a whole, the material lacks serious literary, artistic, political, or scientific value.
This limit on obscene speech also applies to broadcasting. The FCC controls what is allowed on air, so you can’t broadcast sounds or images that could be offensive to your audience or use language inappropriate for children. However, the Supreme Court has, so far, kept the internet free of obscenity restrictions. You can make whatever statements you want on social media sites, but the owners of those sites have the freedom to censor or delete your content if they find it offensive.
2. Lies
Lying is covered by the First Amendment, except when it’s not. You can be prosecuted for lying under oath in court (it’s called perjury). You can also be charged with misleading authorized investigators. Remember Martha Stewart’s conviction in 2004? She went to prison for lying to investigators about her stock trading. It is also illegal to run dishonest advertisements. And if you deliberately tell lies about people, you can be hit with a lawsuit in civil court for either libel (if published) or slander (if spoken). Politicians, on the other hand, have broad protections against being prosecuted for lying, and citizens largely have free rein to criticize their governments, even if the comments are false. Luckily for late night talk show hosts, the First Amendment allows citizens to satirically mock a public figure.
3. Violence
You can’t make offensive remarks or personal insults that would immediately lead to a fight. You also can’t threaten violence to a specific person unless you’re making an obvious exaggeration (for instance, “I’m going to kill my opponent at the polls”). Finally, you can’t knowingly say things that cause severe emotional distress or incite others to “immediate lawless action.”
In 1951, the Supreme Court concluded in Dennis v. United States that the First Amendment doesn’t protect the speech of people plotting to overthrow the government.
4. Students’ Speech
Students have limited rights of free speech while in school. In 1986, Bethel School District v. Fraser upheld the right of a school to suspend a student for making an obscene speech. Hazelwood School District v. Kuhlmeier, 1988, supported a school’s right to censor student newspapers. However, many states are now passing laws to grant broader First Amendment protections to student speech.
5. Offending Your Friends and Coworkers
You don’t have the right to say whatever you want in someone else’s home or other private setting. And, as an employee, believe it or not, you have no free-speech rights at your workplace. The Constitution’s right to free speech applies only when the government — not a private entity — is trying to restrict it. For example, an employer can legally fire an employee whose car bears a campaign bumper sticker he doesn’t like. It’s a different matter for government employees. In Elrod v. Burns, the Supreme Court ruled in 1976 that the Constitution prohibits government employers from discharging or demoting employees for supporting a particular political candidate. The law also prohibits speech that shows clear intent to discriminate or sexually harass. It also prevents employees in medical or financial fields from discussing confidential information outside of work.
6. Expressing Your Political Views
The law has never permitted Americans to protest in any way they wanted. While the government can’t control what you say, how you say it must be subject to what the courts consider an appropriate time, place, and manner. Legal authorities have a responsibility to protect the safety of attendees at political gatherings and to protect protestors themselves. If authorities think you pose a sufficient risk, you can be restricted to a Free Speech Zone. These have been used since the 1980s, principally to contain protestors at political conventions.
House Bill 347 authorized Secret Service agents to arrest anyone protesting in the president’s or vice president’s proximity. They also have this authority at National Special Security Events. These events have included state occasions, of course, but also basketball championships, the Academy Awards, Olympic events, and the Super Bowl. A conviction can result in up to 10 years in a federal prison (another place where your freedom of speech is limited). Featured image: Shutterstock
གཉིས་པ།
ARISTOTE Inventeur de l’amitié.
HENRI BERGSON L’explorateur de la conscience
CONFUCIUS Le premier professeur.
LE DALAI LAMA Océan de sagesse.
MAÎTREDÔGEN Le refondateur du zen.
ÉPICTÈTE L’esclave philosophe
ÉPICURE L’hédoniste mesuré.
FREUD Le révélateur de l’inconscient.
GANDHI Le combattant de la non-violence
JÉSUS DE NAZARETH L’homme qui tutoyait Dieu
KRISHNAMURTI L’antigourou
MONTAIGNE La philosophie à la première personne
FRIEDRICH NIETZSCHE Le penseur sulfureux.
BLAISE PASCAL Le génie absolu
SVÂMI PRAJNÂNPAD La voix de l’ici et maintenant
FRANÇOIS RABELAIS L’humaniste gourmand..
JEAN JACQUES ROUSSEAU L’homme sensible.
ARTHURSCHOPENHAUER Le bouddhiste occidental
SOCRATE Le maitre des philosophes.
SIMONEWEIL La philosophe mystique.
རྩོམ་ཡིག་འདིའི་རྒྱུ་ཆ་ལས་ཧྥ་ རན་སིའི་ཁྲིམས་དང་། བྱེ་བྲག་བདུན་རེའི་ཤཀ་ལི་( Charlie Hebdo)དོན་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་བའི་ སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་འབྱུང་ཁུངས།
Notes et références
[5] https://fr.wikisource.org/ wiki/%C5%92uvres_de_ Robespierre/Sur_la_libert%C3% A9_de_la_presse [6] http://www.lemonde.fr/afrique/ article/2017/05/30/
au-kenya-les-journalistes- renoncent-a-ecrire-sur- certains-sujets-de-peur-d- etre-pris-pour-cible_5135804_ 3212.html [7] http://www.monde-diplomatique. fr/cartes/ppa
Cette page a été créée par des élèves du collège Iqbal Masih de Saint-Denis dans le cadre d’une semaine interdisciplinaire.
Déclaration Universelle des Droits de l’Homme
LAW LIBRARY.Library Congress. June 2019
ཨ་རིའི་ཁྲིམས་ལུགས་སྐོར་ནས་ཁུ ངས་གཏུགས་ས།
The Constitution of the United States of America.
སྐྱེས་སར་ཀླུ་སྒྲུབ་ལགས་ནས་རྩོམ་ལེགས་པོ་ཞིག་གནང་འདུག་པའི་ནང་༸གོང་མཆོག་ནི་མི་རིགས་ཀྱི་བླ་སྲོག་དང་ཁོང་ལ་རྒོལ་ན་རང་ཉིད་ལ་རྒོལ། བས་དེ་ལྟར་བྱེད་མི་རུང་པའི་རང་ལ་ཁེབས་པའི་ཞྭ་མོའི་དཔེ་རྒྱན་གྱི་བསླབ་དགོངས་དང་དེ་བཞིན་འཛམ་གླིང་རྒྱབ་ཁབ་མང་པའི་ཁྲིམས་ཀྱི་ལམ་ནས་དཔྱད་ཞིབ་ལམ་སྟོན་ཀྱང་གནང་འདུག དེ་ན་རང་གཞན་ཚང་མས་བོད་མི་སྤྱི་ཡི་བདེ་དོན་དུ་དགོངས་ནས་ཐུགས་འཁུར་མི་ཆུང་བ་འཚལ།
ང་རང་གིས་བལྟས་ན་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་ལོག་སྨོན་ཞུ་མཁན་དག་ཆོས་འཇིག་གི་གོ་བས་རྨོངས་ནས་མིན་པར་རང་གི་བསམ་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་དང་རང་ཕྱོགས་སུ་ཞེན་ཆགས་པས་ཡིན་འདུག་སྙམ། དེ་མིན་གཡུང་དྲུང་བོན་དང་ནང་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་འཛིན་པའི་བོད་མི་ཚང་མས་མེ་ཏོག་གངས་ལ་ཕོག་པའི་ལྷ་བསྐལ་འཕཌ་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་དད་མོས་མ་ཞུ་མཁན་དང་ཆོས་བརྒྱུད་ཚང་མས་ནང་སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་རྗེས་སུ་མི་འགྲོ་མཁན་ཕལ་ཆེར་ཨེ་ཡོད་སྙམ། མདོ་དོན་དུ་ནང་པ་ཚང་མས་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་དེ་ད་ལྟའི་ལུས་འདི་ལས་བཟང་པ་ཞིག་ཡོང་བའི་འབད་བརྩོན་ཞུ་མཁན་ལ་ཤ་ཅིག་ལ་སོང་དེ་དུས་ད་ལྟའི་བྱ་ལམ་དམན་པས་ལས་འབྲས་འཁོར་རྒྱུ་ཡིན་པ་ནི་ཨེ་དོག། གཞན་དམ་པ་བླུན་པོ་སུས་ཞུས་ཀྱང་བོང་བུའི་རྣ་བར་གསེར་བརྟགས་པའི་དཔེ་ལྟར་ལས་ཕན་ནུས་དབེན་ནམ་བསམ། དེ་ན་ཁོང་ཚོས་སྨྲ་བརྗོད་ལ་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་ལས་རྗེས་དེད་མ་ཞུས་ན་བྱེ་ཐང་དུ་སྐད་རྒྱབ་པར་བྲག་ཅ་མེད་པས་རང་བཞིན་དུ་སྟོང་ངོ། དགོངས་བཞེས་ཞུ།།
ངོ་མ་ཡག་པོ་བྲིས་འདུག བཀའ་དྲིན་ཆེ།