པེ་ཅིན་གྱི་ཨོ་ལིམ་ཕིག་ལ་སྦྱིན་བདག་མ་གནང་རོགས།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་རྒྱ་ནག་པེ་ཅིན་གྱི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ལ་སྦྱིན་བདག་བྱེད་མཁན་སི་ནི་ཀར་སི་ཅོག་ལེ་ཊི་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལོའི་པེ་ཅིན་གྱི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ལ་སྦྱིན་བདག་བྱེད་པར་ངོ་རྒོལ་གྱི་ཡོངས་ཁྱབ་ཞུ་ཡིག་ཅིག་སྤྲད་འདུག

ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༡ ཉིན་བོད་དང་། ཡུ་གུར། ཧོང་ཀོང་། ཐའེ་ཝན་བཅས་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་སྡེ་ ༢༠༠ ལྷག་གིས་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་གྲགས་ཆེ་བའི་ཅོག་ལེ་ཊིའི་བཟོ་ཚོང་ཁང་སི་ནི་ཀར་སི་ (Snickers)  ཡིས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལོའི་པེ་ཅིན་གྱི་དགུན་དུས་ཨོ་ལིམ་ཕིག་རྩེད་འགྲན་ལ་སྦྱིན་བདག་བྱ་རྒྱུ་ཕྱིར་འཐེན་དགོས་པའི་ཡོངས་ཁྱབ་ཞུ་ཡིག་ཅིག་སྤྲད་པའི་ནང་། བཟོ་ཚོང་ཁང་དེས་ཚོང་དོན་གྱི་ཁེ་ཕན་ཁོ་ནའི་ཆེད་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་དང་ཧོང་ཀོང་། ཡུ་གུར་མི་རིགས་བཅས་ཀྱི་ཐོག་དྲག་གནོན་དང་མི་རིགས་རྩ་མེད་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་སྤེལ་བཞིན་པ་རྣམས་སྣང་མེད་དུ་འཇོག་ཐབས་མེད་སྐོར་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་འདུག

ཅོག་ལེ་ཊི་བཟོ་ཚོང་ཁང་གི་གཙོ་འཛིན་གྷ་རན་ཊི་ཨེ་ཧྥི་རེཌ་ (Grant F. Reid) ལ་སྤྲད་པའི་ཡོངས་ཁྱབ་ཞུ་ཡིག་དེའི་ནང་། པེ་ཅིན་ཨོ་ལིམ་ཕིག་དེ་ཉིད་བཙན་གནོན་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྡལ་བཤིག་ཚབས་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་འོག་འཚོག་ངེས་ཡིན་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ད་ལན་གྱི་རྩེད་འགྲན་དེ་གུ་ཡངས་དང་ཡོངས་སྒྲིལ་ཞིག་གི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས། འཛམ་གླིང་འདི་སྔར་བས་ཞི་བདེ་བག་ཕེབས་དང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་ངེས་ཡིན་སྐོར་བསྒྲགས་ཡོད་ནའང་། དོན་དངོས་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་དབང་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་མི་མང་རྣམས་ཀྱི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ནི་དེ་དག་ལས་ཐ་དད་དུ་གྱུར་ཡོད་པ་མ་ཟད། དྲག་གནོན་ནི་ཁོང་ཚོའི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ཅེས་དང་། བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་ཇེ་ཆེར་སོང་སྟེ་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡ པའི་ནང་བོད་དེ་སི་རི་ཡ་དང་གཅིག་མཚུངས་འཛམ་གླིང་ནང་གི་རང་དབང་ཞན་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་ཅིང་། ཡུ་གུར་དང་། ཀཱ་ཛག་སི་ (Kazakhs)། ཨུ་ཛི་གྷེག་ (Uzbeks) བཅས་ཀྱི་མི་རིགས་ཚུད་པའི་ཁ་ཆེ་མི་གྲངས་ས་ཡ་ ༢ ལྷག་རྒྱ་ནག་གིས་བཀག་སྐྱིལ་ཁང་དུ་བཅུག་སྟེ་མནར་གཅོད་དང་། བཙན་གཡེམ། ཆབ་སྲིད་སློབ་གསོ་མྱོང་བཞིན་ཡོད། ཅེས་བཀོད་ཡོད་འདུག

ཚོགས་སྡེ་ ༢༠༠ ཡིས་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡ པོའི་ནང་ཅོག་ལེ་ཊི་བཟོ་ཚོང་གི་འགན་འཛིན་དེར་སྒེར་ཐོག་ནས་ཞུ་ཡིག་སྤྲད་འདུག་ཀྱང་། དེར་ད་བར་ཡིག་ལན་སོགས་གང་ཡང་འབྱོར་མེད་པ་མ་ཟད། བཟོ་ཚོང་ཁང་དེས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་ཡང་པེ་ཅིན་གྱི་གཡར་དུས་ཨོ་ལིམ་ཕིག་རྩེད་འགྲན་ལ་སྦྱིན་བདག་བྱས་ཡོད་སྟབས། བཟོ་ཚོང་ཁང་དེས་ད་ཐེངས་ཀྱང་ཤེས་བཞིན་དུ་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲོམ་རའི་ཆེད་དུ། རང་གི་འཛད་སྤྱོད་པ་དང་མང་ཚོགས་ལ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྩི་བཀུར་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་དམ་བཅའ་དེ་འདོར་གྱི་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟ་སི་ནི་ཀར་སི་ཅོག་ལེ་ཊི་བཟོ་ཚོང་ཁང་ལ་མཚོན་ན། རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་དུ་བཞག་པའི་སྦྱིན་བདག་གི་ཆོད་ཡིག་དེ་རྩིས་མེད་བཏང་ནས། བཟོ་ཚོང་ཁང་ངོས་ནས་བཙན་འཛུལ་དང་། མི་རིགས་རྩ་སྟོང་། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་བྱས་ཏེ་ཁེ་ཕན་གསོག་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་དང་ཚོང་འབྲེལ་མི་བྱེད་པའི་ལངས་ཕྱོགས་བརྟན་པ་ཞིག་སྟོན་ཐུབ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཤིག་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་འདུག

འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡ པོའི་ནང་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་པེ་ཅིན་ཨོ་ལིམ་ཕིག་ལ་སྦྱིན་བདག་འདོན་མཁན་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྤྱི་གཉེར་ཁང་གཞན་ཏེ། ཡུ་རོབ་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བའི་ EF Education First ཅེས་པའི་སྤྱི་གཉེར་ཁང་ལའང་སྦྱིིན་བདག་གི་ཆོད་གན་ཕྱིར་འཐེན་དགོས་པའི་ཞུ་ཡིག་སྤྲད་ཡོད་པ་རེད་འདུག

པེ་ཅིན་གྱི་དགུན་དུས་ཨོ་ལིམ་ཕིག་འཚོལ་ལ་ཉེ་བ་དང་བསྟུན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྱོན་ཡོངས་ནང་མང་ཚོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་དང་། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་འཆར་སོགས་བརྒྱུད་ནས་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་ལྟར། འདས་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༥ ཉིན་འཛམ་གླིང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཁང་ (Human Rights Watch) གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་ལིམ་ཕིག་ལྷན་ཚོགས་ལ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ དང་བསྡུར་ན་ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་སྡུག་པ་ཡོད་སྐོར་གྱི་ཞུ་ཡིག་ཅིག་ཕུལ་ཡོད་པ་དང་། ཡང་ཁ་སང་ཁེ་ན་ཌའི་ཞིབ་འཇུག་ཁང་ Research Co.  ཟེར་བ་ཞིག་གིས་ཁེ་ན་ཌའི་མང་ཚོགས་ནས་བསམ་ཤོག་ཅིག་བསྡུས་པར། མང་ཚོགས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༥༤ ཡིས་རྒྱ་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཀྱི་རྐྱེན་པས་ཁེ་ན་ཌའི་རྩེད་འགྲན་པ་རྣམས་པེ་ཅིན་གྱི་རྩེད་འགྲན་ནང་མཉམ་ཞུགས་མི་བྱ་རྒྱུའི་བསམ་ཚུལ་བཏོན་ཡོད་འདུག

གསར་འགོད་པ། པ་སངས་ཚེ་རིང་།