རྒྱ་ནག་གི་མི་འབོར་ཇེ་ཉུང་ལ་འགྲོ་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་འཁྲུག་པོ་འདི་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་མངའ་ཁུལ་ལ་འབྲེལ་བ་གང་ཡོད་དམ།

བོད་སྒྱུར་བ། བློ་བཟང་ལུང་རྟོགས།

རྒྱ་ནག་གི་དཀའ་རྙོག་ཆེན་པོ་ཞིག་ནི་ཁོ་ཚོ་དྲག་རྩུབ་ཆེ་བ་དང་མཛའ་གྲོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དེ་མ་རེད། རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་དེ་ལྟར་རེད། འོན་ཀྱང་། ཁོ་ཚོའི་མི་འབོར་ཆེན་པོ་ཞིག་ཇེ་ཕྱུག་ལ་འགྲོ་བཞིན་པར་བརྟེན་དཔལ་འབྱོར་དང་དམག་དོན་གྱི་ལྗིད་ཁོག་ཅིག་སླེབས་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་རེད།ཡིན་ན་ཡང་། མི་འབོར་ཆེན་པོ་དེ་ཇེ་ཆུང་ལ་འགྲོ་ཉེར་ཡོད་པ་དང་ཕལ་ཆེར་མགྱོགས་མྱུར་ངང་འགྲོ་སྲིད་པ་ཞིག་རེད། ཅི་ཙམ་གྱིས་ཇེ་ཉུང་ལ་སོང་བ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཨེ་ཤེ་ཡ་དང་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་མངའ་ཁུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་དང་ལྷན་དུ་རྩོད་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་ཡང་ཇེ་ཉུང་ལ་འགྲོ་ངེས། འདིར་ང་ཚོས་གླེང་བཞིན་པ་ནི་མི་ལོ་བཅུ་ཕྲག་ཁ་ཤས་རྗེས་སུ་འབྱུང་སྲིད་པ་ལས། ཕྱི་ལོ་༢༠༢༠ དང་༢༠༣༠ ནང་གི་བློ་འཚབ་ཆེ་བའི་ཐབས་ཇུས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དེ་མ་རེད་ལ། མི་འབོར་གྱི་འགྱུར་ལྡོག་གིས་དེ་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་མི་ཐེབས། འོན་ཀྱང་། གནད་དོན་འདི་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་རིན་ཆོག་པ་ཞིག་ཡིན་པ་སྟེ། རྒྱ་ནག་ནི་ང་ཚོར་མཚོན་ན་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོའི་དཀའ་རྙོག་ཅིག་རེད།

ན་ནིང་ཁོ་ཚོའི་མི་འབོར་གྱི་གྲངས་ཚད་དུང་ཕྱུར་༡༤་༡༢ ལ་སླེབས་ཡོད་པ་དང་། ཆེད་ལས་མཁས་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ ༢༠༢༥ ལོར་དེ་ལས་མང་པ་ཡོང་བའི་ཚོད་དཔག་བྱེད། ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ཚད་ནི་ལོ་རབས་དགུ་བཅུ་བའི་དུས་འགོར་བུད་མེད་རེར་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ཚད་༢་༡ དང་བསྡུར་ན་ཅུང་དམའ་བ་ཡོད་མོད། མི་འབོར་གྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་ནི་ཚད་གཞི་དེ་བརྒྱུད་རྗེས་དུས་ཡུན་གང་འཚམས་རིང་མུ་མཐུད་འཕར་སྣོན་བྱུང་བའི་འགུལ་ཤུགས་ཤིག་སླེབས་ཡོད། འོན་ཀྱང་། དུས་ཚོད་དེ་ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་ནང་རྫོགས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པར་སྣང་ཞིང། ཧ་ལས་དགོས་པ་ཞིག་ལ་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ཚད་ཇེ་དལ་ལ་འགྲོ་བའི་ཚད་ནི་ཧ་ཅང་མགྱོགས་པ་དེ་རེད།

ན་ནིང་གི་མི་འབོར་ཞིབ་བཤེར་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གི་ཕྲུ་གུ་གསར་སྐྱེས་ཀྱི་གྲངས་ཚད་ ༡་༣ མར་ཆག་པ་དེ་ནི། སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་འཇར་པན་གྱི་མི་འབོར་མར་ཆག་པའི་ཚད་ལས་ཀྱང་དམའ་བོར་གྱུར་ཡོད། (ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ཚད་༡་༦༦ ཡིན་ན་ཡང་། ང་ཚོས་ཕྲུ་གུ་ཉུང་སྐྱོན་ཁ་གསབ་ཆེད་གཞིས་སྤོ་བ་གང་མང་ལེན་བཞིན་ཡོད) རྒྱ་ནག་ལ་ཕྲུ་གུ་ཉུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་མི་མང་པོ་ཞིག་གི་བསམ་པ་ལྟར། མིང་གྲགས་ཆེ་བའི་ཕྲུ་གུ་གཅིག་གི་སྲིད་ཇུས་དང་ཁོ་ཚོའི་སྲིད་གཞུང་གི་སྐྱོན་ཆ་ཁོ་ན་ཙམ་མིན། ཁོ་ཚོ་ད་ལྟ་ལོ་ན་རྒས་པའི་མི་འབོར་འཕར་ཚད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ལས་གཉིད་སད་བཞིན་པ་དང་མི་འབོར་དང་འབྲེལ་བའི་དམ་བསྒྲགས་མང་ཆེ་བ་ཇེ་ལྷོད་དུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད།

འདས་བའི་མི་ལོ་བཅུའི་རིང་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་བའི་ཚད་བཀག་ལ་གུ་ཡངས་བཏང་བ་དེས་མི་འབོར་འཕར་ཚད་ལ་ཁྱད་པར་དེ་ཙམ་བཟོ་ཐུབ་མེད་པར་མངོན་ལ། རྒྱ་ནག་གི་བཟའ་ཚང་རྣམས་ཕྲུ་གུ་གཅིག་གིས་འདོད་པ་ཁེངས་ཡོད་པའི་སྣང་ཚུལ་ཇེ་གསལ་ལ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།  ཁོ་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་ཕྲུ་གུ་དེ་ལས་མང་བ་སྐྱེས་རྒྱུར་འགྲོ་སོང་གཏོང་ཐུབ་པ་མི་འདུག་ཅེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། གནས་ཚུལ་འདི་ནི་གྲོང་ཁྱེར་ནང་སྔ་ས་ནས་འཆར་ཅན་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་ལ། ད་ལྟ་གྲོང་གསེབ་ཁག་གི་ནང་དུ་ཡང་བསམ་ཚུལ་དེ་ཁྱབ་བརྡལ་ལ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། རྒྱ་ནག་ལ་ཡོད་པའི་ངའི་ངོ་ཤེས་པ་མང་པོའི་ཁྲོད་ཀྱི་བཟང་ཚང་གཅིག་ཁོ་ནར་ཕྲུ་གུ་གཉིས་ཡོད་པ་དང་། གནས་སྟངས་འདིར་མཚོན་ན་ཁོ་ཚོར་དངུལ་གྱི་དཀའ་ངལ་གང་ཡང་མེད། ཕྲུ་གུའི་ཨ་མ་ཡི་ཁྱིམ་ཚང་དེ་ཧ་ཅང་ཕྱུག་པོ་ཞིག་རེད།

ཕྱི་ལོ་༢༠༡༣ ལོའི་རྗེས་ནས་བཟུང་བཟའ་ཚང་གང་རུང་ལ་སྤུན་མཆེད་མེད་ཚེ། གྲོང་ཁྱེར་ས་ཁུལ་དུ་ཕྲུ་གུ་གཉིས་སྐྱེས་པ་ནི་ཁྲིམས་མཐུན་དུ་གྱུར་ཡོད། ངས་གྲོགས་པོ་ཞིག་ལ་ཁོང་དང་ཁོང་གི་བཟའ་ཟླ་གཉིས་ཀྱིས་ཁེ་ཕན་དེ་ལོངས་སུ་སྤྱད་ནས། ཁོང་གཉིས་ཀྱི་བུ་ཆུང་ལ་སྤུན་ཆུང་ངམ་སྲིང་ཆུང་མ་ཞིག་སྐྱེས་རྒྱུ་ཡིན་མིན་སྐོར་སྐད་ཆ་འདྲི་སྐབས། ངའི་བསམ་ཚུལ་དེས་ཁོ་རང་ཧང་སང་བཅུག་སོང་། (ཁོང་གིས་རང་ཉིད་འཛམ་གླིང་གི་མི་སེར་སྣ་ཆེ་ཤོས་ཨང་དང་པོ་ཡིན་པར་ཁས་ལེན་པ་དང་། ཧང་སང་དགོས་པ་ཞིག་ལ་ཁོས་དེ་ལ་སྤོབས་པ་བྱེད)

སྤྱིར་བཏང་གི་ཚད་བཀག་དེ་ཕྱི་ལོ་༢༠༡༥ མཇུག་ནས་བཟུང་བཟའ་ཚང་གང་རུང་ལ་ཕྲུ་གུ་གཉིས་སྐྱེས་ཆོག་པར་གྱུར་བ་དང། ལོ་དེར་རྒྱ་ནག་ལ་ཕྲུ་གུ་ས་ཡ་༡༦་༦ སྐྱེས། འོན་ཀྱང་། ཁྲིམས་སྒྲིག་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་བ་ཡིས་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ཚད་གནས་སྐབས་ཙམ་རིང་ཅུང་ཟད་ཡར་འཕར་ན་ཡང་མུ་མཐུད་ནས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་མ་ཐུབ། ཕྱི་ལོ་༢༠༢༠ ནང་རྒྱ་ནག་གིས་ཕྲུ་གུ་ས་ཡ་༡༢ ཙམ་ལ་ཕེབས་བསུ་བྱས་པ་དང་། དེ་ནི་ལོ་ལྔའི་ནང་ཚུད་ལ་བརྒྱ་ཆ་༢༨ ཙམ་མར་ཟགས་པ་རེད། ད་ལྟ་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་ཐོན་བཞིན་པའི་ནང་མི་འབོར་དེ་ཤུགས་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་མར་ཟགས་བཞིན་ཡོད་པ་མཐོང་ཐུབ།

མི་འབོར་ཧ་ཅང་མང་བའི་རྒྱ་ནག་གི་དབུས་ཤར་ཞིང་ཆེན་ཨན་ཧུའེ་ནང་། ཕྱི་ལོ་༢༠༢༡ ནང་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ཚད་དེ་ན་ནིང་ལས་བརྒྱ་ཆ་༡༨ ཀྱིས་ཇེ་ཉུང་ལ་སོང་ཡོད་པའི་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཀྱི་འདུག  ཧོང་ཀོང་ལ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ “རྒྱ་ནག་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཞོགས་པའི་ཚགས་ཤོག་” ཅེས་པའི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ནང་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། “དེའི་སྔོན་གྱི་ལོ་བཞིའི་ནང་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་པའི་གྲངས་འབོར་བརྒྱ་ཆ་༤༦ ཙམ་མར་ཆག་ཡོད་” ཟེར། ཨེན་ཧུའེ་ཞིང་ཆེན་གྱི་སྲིད་གཞུང་གིས་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ཚད་ཟགས་བཞིན་པ་དེ་གཡང་གཟར་ནས་མར་ལྷུང་བ་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད་ཅེས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་ཡོད། ཧེ་ནན་གྱི་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་སའི་སྨན་ཁང་ནས་ཐོན་པའི་གྲངས་འབོར་ཀྱང་དེ་དང་གཅིག་མཚུངས་རེད། ཧེ་ནན་ནི་ཞིང་ཆེན་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན། ཀུའེ་དབྱང་གྲོང་ཁྱེར་(ཀོང་ཀྲིག་ཞིང་ཆེན་གྱི་ལྟེ་གནས) ནས་ཀྱང་གནས་ཚུལ་དེ་འདྲ་ཐོན་ཡོད།

སི་ཌི་ནེའི་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་པ་ལྕམ་སྦེ་ལུའུ་མཆོག་གིས་གསུང་དོན། “སྤྱིར་བཏང་སྐྱེ་འཆིའི་གྲངས་ཚད་ཀྱི་རེའུ་མིག་ལ་དེ་ལྟར་མགྱོགས་པོར་འགྱུར་ལྡོག་མི་འབྱུང་བས་ན། ང་ཚོས་༢༠༢༡ ཀྱི་གྲངས་འབོར་ལ་གཟབ་ནན་སྒོ་ནས་བལྟ་རྒྱུ་གལ་གནད་ཆེ་” ཞེས་གསུངས། ཁོ་མོས་ “དཔེར་ན། རྒྱ་ནག་གི་མི་མང་རྣམས་ལས་ཀའི་ཆེད་གནས་སྤོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་བརྟེན། སྲིད་གཞུང་གིས་ས་ཁུལ་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་གི་ནང་མི་འབོར་གྱི་གནས་ཚུལ་ཅི་ཞིག་འབྱུང་བཞིན་པ་གསལ་པོ་བཟོ་རྒྱུ་ཁག་པོར་གྱུར་ཡོད་” ཅེས་གསུངས། ད་དུང་ནད་ཡམས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཞིག་ཐེབས་ཡོད་སྲིད་པ་སྟེ། ཕྱི་ལོ་༢༠༢༠ ཡི་ལོ་སྟོད་ལ་རྒྱ་ནག་གི་སྒོ་རྒྱ་བསྡམས་པ་དེས་ཉུང་མཐར་ཡང་ཟླ་བ་ཁ་ཤས་རིང་ཕྲུ་གུ་བཟོ་བར་གནོན་སྐྱོན་བཏང་བར་མངོན། གང་ལྟར། མི་འབོར་ཇེ་ཉུང་ལ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ཐེ་ཚོམ་བྱེད་མི་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་མོད། དྲི་བ་ནི་ཅི་འདྲའི་མགྱོགས་པོ་འགྲོ་མིན་དེ་རེད།

རྒྱ་ནག་གི་ཞན་ཅའོ་ཏུང་སློབ་ཆེན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོས་གསུང་བ་ལྟར་ན། གལ་སྲིད་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ཚད་༡་༣ བསྡད་པ་ཡིན་ན། ལོ་རབས་དྲུག་ཅུ་བའི་ (༢༠༦༠ ནང་) དུས་དཀྱིལ་དུ་མི་འབོར་ཕྱེད་ཀ་ཙམ་གྱི་ཇེ་ཉུང་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་རེད་འདུག  ཞིབ་འཇུག་མི་སྣ་གཞན་ཁག་ཅིག་གི་ཚོད་དཔག་ནི་དེ་ཙམ་སྡུག་པོ་མིན་པ་དང་། ཁོ་ཚོས་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ཚད་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འགྲོ་བར་འདོད་ཀྱི་ཡོད་མོད། གནས་སྟངས་དེ་ཕལ་ཆེར་ཡོང་མི་སྲིད་པ་ལྟ་བུར་མངོན། ཞན་ཅའོ་ཏུང་སློབ་ཆེན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོས་གསུང་བ་ལྟར་ན། གལ་སྲིད་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ཚད་དེ་༡་༠ ཡིན་པར་ཆ་བཞག་ན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༥༠ སླེབས་དུས་མི་འབོར་ས་ཡ་༧༠༠ ཙམ་ལ་མར་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་འདུག

མི་འབོར་ཅུང་ཉུང་བའི་རྒྱ་ནག་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་རྒྱུ་དེ་ཙམ་དཀའ་ངལ་ཞིག་མིན་ན་ཡང་། དེ་ལྟ་བུའི་དུས་ཚོད་ཅིག་མ་སླེབས་གོང་མངའ་ཁུལ་འདིར་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་རྒྱ་ནག་གི་གཤམ་འོག་ཏུ་སྡོད་མཁན་ཞིག་ལ་འགྱུར་རྒྱུ་ལས་ཇི་ལྟར་གཡོལ་ཐུབ་མིན་བསམ་གཞིག་གཏོང་གི་ཡོད་ཚོད་རེད། རྒྱལ་ཁབ་དེ་ཚོ་མང་ཆེ་བར་མི་འབོར་ཇེ་ཉུང་ལ་འགྲོ་བའི་དཀའ་རྙོག་ནང་ལྷུང་གི་ཡོད། དེ་ཚོའི་ཁྲོད་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་སྡུག་ཤོས་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། ཁོ་ཚོའི་བུད་མེད་རེ་རེའི་ཕྲུ་གུ་སྐྱེས་ཚད་ཆ་སྙོམས ༠་༨༤ ཙམ་རེད།

ད་དུང་མི་འབོར་ཇེ་ཉུང་སོང་མིན་ལ་མ་བལྟས་པར་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་མུ་མཐུད་ནས་ཡར་རྒྱས་ལ་སོང་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་པ་ཚོའི་རྗེས་སུ་སྙེགས་རྒྱུ་ཡིན་མོད། དེའི་མགྱོགས་ཚད་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་མིན་ནི་དྲི་བ་ཆེན་པོ་གཞན་ཞིག་རེད།

མི་འབོར་གྱི་དཀའ་ངལ་གྱིས་ད་ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བྱུས་ཁ་ཤས་ལ་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་ཡོད། དུས་ཚོད་ཚད་ལས་བརྒལ་ཏེ་ལས་ཀ་བྱས་མི་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་གཞི་བསྡམས་པར་བརྟེན། བཟའ་ཚང་ཚོར་ཕྲུ་གུ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་པར་ཅུང་སྟབས་བདེ་རུ་འགྲོ་བ་དང། སློབ་གྲྭའི་ཟུར་ཁྲིད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱིས་ཁོ་ཚོའི་འགྲོ་སོང་ཇེ་ཉུང་ལ་བཏང་ཡོད།

ད་ལྟ་དར་ཁྱབ་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་གོམས་སྲོལ་གསར་བ་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་གླུ་གཞས་འཁྲབ་སྟོན་པ་ཕོ་གསར་སྙིང་རྗེ་བོ་བཟོ་བའི་ཐོག་དམ་དྲག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་སྟེ། ཁོ་ཚོའི་ཤུགས་རྐྱེན་འོག་རྒྱ་ནག་གི་ཕོ་གསར་རྣམས་བུད་མེད་ལྟ་བུར་བསྒྱུར་བཞིན་པའི་བློ་འཚབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སྲིད་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་ཚོའི་སེམས་ནང་ཕོ་གཞོན་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱས་ཤོམ་གྱི་སྐྲ་བཟོ་སྟངས་དང་། རྒྱན་ཆ་འདོགས་པ། མཛེས་བཟོ་བྱེད་པ་བཅས་བྱས་པ་དེ་ཡིས་ཕྲུ་གུའི་སྐྱེ་འཕེལ་ལ་བཀག་རྒྱ་བཟོ་བཞིན་ཡོད་པར་འདོད།

(གསལ་བཤད། དཔྱད་རྩོམ་འདི་ཁེན་སྦེ་རའི་དུས་བབ་སོགས་ཨོ་གླིང་གི་ཚགས་ཤོག་ཆེ་ཤོས་མང་ཆེ་བའི་ནང་དུས་གཅིག་ལ་སྤེལ་ཡོད་པ་དང་། རྩོམ་པ་པོ་སྦེར་ཌི་ལེ་ཕེ་རེ་ཊི(Bradley Perrett) ལགས་ནི་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༤ ནས་༢༠༢༠ བར་པེ་ཅིང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་གསར་འགོད་པ་ཞིག་དང་། རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ་གྲགས་ཅན་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།)

https://www.canberratimes.com.au/story/7535458/what-chinas-dramatic-population-decline-means-for-the-pacific/