མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་གིས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ནས་གྲུབ་འབྲས་མྱུར་པོར་སྟོན་ཐུབ་པའི་གློག་པར་འཕྲུལ་ཆས་ཤིག་དབུ་འབྱེད་གནང་བ་དང་བསྟུན། མང་ཚོགས་ཀྱིས་མཉམ་ཞུགས་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་པའི་ལམ་སྟོན་གནང་སོང་།
དེ་རིང་འཛམ་གླིང་གློ་ནད་ཊི་བི་ཉིན་མོ་དང་སྟབས་བསྟུན། དྷ་སྟེང་བོད་ཁྱིམ་སློབ་གྲྭར་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་ཊི་བི་རྩ་འགོག་ (Zero TB in kids Project) གི་ལས་གཞི་དང་འབྲེལ་བའི་ (Fuji) བཟོ་གྲྭ་ནས་ཐོན་ཞིང་འཁྱེར་སྤྱོད་བདེ་བའི་དེང་དུས་ཚད་མཐོའི་གློག་པར་འཕྲུལ་ཆས་ཧིན་སྒོར་ ༦༥༥༥༠༠༠ ཅན་ཞིག་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་གིས་དབུ་འབྱེད་གནང་སོང་།
སྐབས་དེར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་དང་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས། འཕྲུལ་ཆས་འདི་མཁན་པོ་ཞིག་གིས་དབུ་འབྱེད་གནང་གི་ཡོད་པར་བརྟེན། བྱིན་རླབས་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་རྟེན་འབྲེལ་ཞིག་ལ་བརྩི་ཡི་ཡོད། ལས་འཆར་འདིའི་མ་གནས་ཧིན་སྒོར་ ༦༥༥༥༠༠༠ གནས་ཡོད་པ་དང་། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དུ་གློག་པར་བརྒྱག་རྒྱུའི་ཆ་རྐྱེན་ཆ་ཚང་ཡོད་ནའང་། ད་དུང་དེའི་ཐོག་འགྲོ་སོང་བཏང་ནས་འཕྲུལ་ཆས་ཉོ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། ལོ་གཉིས་རིང་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་རྐྱེན་གྱིས་ཨམ་རྗེ་དང་སྨན་ཞབས་པ་དག་ས་གནས་ས་ཐོག་ལ་ཕེབས་ནས་ལས་ཀ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་དང་ལས་འཆར་འདིའི་དངུལ་འབོར་ཡོད་པའི་སྐབས་ཉི་ཧོང་ནས་འཕྲུལ་ཆས་སྟབས་བདེ་འདི་བཏོན་པར་བརྟེན། རྗེས་མ་སློབ་གྲྭ་དང་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་མི་མང་ལ། ས་གནས་ས་ཐོག་ཏུ་གློག་པར་རྒྱག་རྒྱུའི་མཐུན་རྐྱེན་བསྐྲུན་པ་ཡིན་ན། དགོན་སྡེ་དང་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་འགྲོ་སོང་ལ་དཀའ་ངལ་མི་ཡོང་བའི་སླད་དུ་འཕྲུལ་ཆས་འདི་ཉོས་པ་ཡིན། རྒྱ་གར་ནང་འཕྲུལ་ཆས་འདི་ཉོ་མཁན་ཐོག་མ་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། ཅེས་དང་། གློ་ནད་ཊི་བི་ནི་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འཕྲད་བཞིན་པའི་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ངོས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༠ ཙམ་ནས་ཊི་བི་སྔོན་འགོག་གི་ལས་གཞི་བརྩམས་ཡོད་པར་བརྟེན། གློ་ནད་ཊི་བིའི་ཐོག་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ཉམས་མྱོང་ཡོད་པ་མ་ཟད། མུ་མཐུད་ལས་གཞི་ལས་འཆར་བརྩམས་ནས་འགྲོ་ཡི་སྐོར་དང་། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་སྨན་པ་དང་༧སྐུའི་བླ་སྨན་པ་ཨམ་རྗེ་ཚེ་བརྟན་ལགས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་འོག་གློ་ནད་ཊི་བིའི་ལས་གཞི་ཡག་པོ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་དང་ད་ལྟ་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དུ་ལག་འཁྱེར་ཚད་ལྡན་ཡོད་པའི་ཨམ་རྗེ་དང་སྨན་ཞབས་པ་དག་དག་ཡོད་པར་བརྟེན། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ངོས་ནས་ནུས་པ་ཐོན་པའི་ལས་དོན་བསྒྲུབ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་།
དེ་རྗེས་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས། དེ་རིང་འཛམ་གླིང་ཊི་བི་ཉིན་མོ་དང་སྟབས་བསྟུན་གློ་ནད་ཊི་བི་གཅིག་ཀྱང་མེད་པའི་ (Zero TB) ལས་གཞི་འདི་བརྒྱུད་ནས། དེང་དུས་གློག་པར་འཕྲུལ་ཆས་གསར་པའི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོ་འཚོགས་ཀྱི་ཡོད། ད་ལྟའི་ཆར་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་རྐྱེན་གྱིས་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། གློ་ནད་གཅིག་ཀྱང་མེད་པའི་ལས་གཞི་འདི་སློབ་གྲྭ་དང་དགོན་པ་ཁག་ལ་ཕྱིན་ནས་བརྟག་དཔྱད་བྱ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ནའང་འདས་པའི་ལོ་གཉིས་ནང་སློབ་གྲྭ་དང་དགོན་སྡེ་ཁག་ཏུ་བསྐྱོད་མ་ཐུབ་པ་རེད། དེར་བརྟེན་འཕྲུལ་ཆས་འདི་ལྟ་བུ་ཡོད་པ་དང་། འདིའི་ཁྱད་ཆོས་དང་པོ་ནི་སློབ་གྲྭའི་ཕྲུ་གུ་སྨན་ཁང་དུ་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་དུ་ཡོང་མི་དགོས་པ་དང་འཕྲུལ་ཆས་འདི་ཕར་འཁྱེར་བདེ་བ་དང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བདེ་པོ་ཡོད་པ་རེད། འཕྲུལ་ཆས་འདི་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པར་དམིགས་བསལ་གྱིས་གློག་པར་རྒྱག་མཁན་ཁེ་ལས་པ་དགོས་ཀྱི་མེད། ཨམ་རྗེ་དང་སྨན་ཞབས་པ་སུ་ཡིན་རུང་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། ཁྱད་ཆོས་གཉིས་པ་ནི་འདིའི་ནང་གློག་པར་བརྒྱབ་པ་དང་གྲུབ་འབྲས་སྐར་མ་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་ཐོན་གྱི་འདུག ནམ་རྒྱུན་སྨན་ཁང་དུ་གློག་པར་བརྒྱག་དགོས་བྱུང་ན་ཉིན་མ་གཅིག་འགོར་གྱི་ཡོད། ད་དུང་གློག་པར་འདིའི་ནང་འཕྲུལ་རིག་ (Artificial Intelligence) ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་གློག་པར་བརྒྱབ་ཚར་རྗེས། གློག་པར་ནང་ཊི་བིའི་རྟགས་མཚན་ཡོད་མེད་རྟོགས་ཐུབ་ཀྱི་འདུག ཅེས་དང་ད་ལྟ་འཕྲུལ་ཆས་དེ་གློ་ནད་གཅིག་ཀྱང་མེད་པའི་ལས་གཞིའི་ཐོག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་གི་ཡོད་པ་ལྟར། མ་འོངས་པར་རྒས་གསོ་ཁང་དང་དགོན་པ་ཁག་ཏུ་གློ་བུར་དུ་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་མི་མང་པོར་ནད་གཞི་ཕོག་ནས་གློག་པར་བརྒྱག་དགོས་པའི་གནས་སྟངས་ཆགས་པ་ཡིན་ན། ནད་པ་དེ་ཚོ་སྨན་ཁང་དུ་ཕེབས་མི་དགོས་པར་འཕྲུལ་ཆས་དེ་བརྒྱུད་ནས་གློག་པར་བརྒྱག་ཆོག་ཆོག་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསུངས་སོང་།
མཇུག་ཏུ་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་གིས། ལས་གཞི་འདི་ཊི་བི་རྩ་འགོག་གི་དམིགས་ཡུལ་ཡིན་པས་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་མཐོང་སོང་། ང་ཚོ་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་ནང་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་རེད། མིའི་ལག་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་དཔྱོད་ཇེ་ཕྱུག་ཏུ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་དང་། འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་ནུས་པ་དང་བེད་སྤྱོད་གཏོང་སྟངས་དེ་ཚོ་ཚགས་ཚུད་པོ་དང་མྱུར་པོའི་ཐོག་ནས། གློག་པར་བརྒྱབ་རྗེས་སྐར་མ་ཁ་ཤས་ཀྱི་ནང་དུ་གྲུབ་འབྲས་སྟོན་ཐུབ་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། ནམ་རྒྱུན་ང་ཚོས་ཆུ་ཚོད་ཁ་ཤས་རིང་སྒུག་དགོས་པ་དང་ཕར་ཚུར་མང་པོ་འགྲོ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པའི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན་དུས་ཚོད་ཀྱི་ཐོག་ནས་གྲུབ་འབྲས་མྱུར་པོ་སྟོན་ཐུབ་པ་དེ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལོགས་ལ་ཊི་སྦི་ལས་གཞི་དང་། དེ་མ་ཡིན་པའི་གློག་པར་བརྒྱག་རྒྱུ་སོགས་ན་ཚ་གཞན་མཚོན་པའི་ཚང་མ་ལའང་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོང་གཞི་ཆགས་བསྡད་འདུག དེར་བརྟེན་འབྲེལ་ཡོད་མཐུན་སྦྱོར་གནང་མཁན་དང་འགན་ཁུར་གནང་མཁན་ཚང་མ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་བཞིན་ལས་འཆར་འདི་ཡོད་པ་གང་ཞིག་ལ་འགྲོ་སོང་ཤུགས་ཆེན་པོ་བཏང་སྟེ། མང་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་མཉམ་ཞུགས་བྱ་ཐུབ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པས། མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐུགས་ལའང་ཐུགས་སྣང་གནང་ཐུབ་དགོས་རྒྱུ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་དེ་མི་འབོར་ཉུང་ཉུང་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད། མི་འབོར་གང་ཡོད་པ་དེའི་ལུས་སེམས་ཀྱི་བདེ་ཐང་དང་འཚར་ལོངས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཡིན་ནའང་། མི་གཅིག་གི་ཚེ་སྲོག་དང་མི་གཅིག་གི་གཟུགས་པོའི་གནས་སྟངས་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་བརྟེན། དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་གཅེས་སྤྲས་དང་རྩ་ཆེན་པོ་རྩིས་ནས་ལས་འཆར་འདིའི་ཐོག་ནས་ཐུགས་ཕན་གསོ་ཐུབ་པ་དང་། མང་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་འདི་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་མཉམ་ཞུགས་བྱ་ཐུབ་དགོས་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེན་པོ་རེད་འདུག ཞེས་གསུངས་སོང་།
དེ་ནས་གསར་འགོད་པས་དེ་རིང་གི་ཉིན་མོར་དམིགས་བསལ་གྱིས་དབུ་འབྱེད་གནང་དགོས་པ་དང་བོད་ཁྱིམ་དུ་གནང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ག་རེ་ཡིན་སྐོར་དྲིས་པར། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས། དེ་རིང་འཛམ་གླིང་ཊི་སྦི་ཉིན་མོ་རེད། ལས་འཆར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་རེད་དེ། དེ་རིང་ཊི་སྦི་ཉིན་མོ་འདི་ལ་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གདན་འདྲེན་ཞུས་ནས་བོད་ཁྱིམ་དུ་དབུ་འབྱེད་བྱ་དགོས་དོན་ནི། ཊི་སྦི་རྩ་འགོག་གི་ལས་གཞི་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་དང་། སྐུ་མགྲོན་གདན་འདྲེན་ཞུ་རྒྱུ་དང་སྟབས་བདེའི་འཕྲུལ་ཆས་འཁྱེར་ནས་འགྲོ་རྒྱུའི་ཉེ་ཤོས་སློབ་གྲྭ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པར་བརྟེན་དེ་ནས་མགོ་འཛུགས་ནས་འགྲོ་ཐུབ་ན་བསམ་པ་ཞིག་རེད། ཅེས་ལན་འདེབས་གནང་སོང་།
གསར་འགོད་པ། བསྟན་འཛིན་ཕུར་བུ།
