ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་སུ་བོད་དོན་ཉན་ཞིབ་ཀྱི་ཚོགས་འདུའི་སྐབས་བོད་དོན་འབྲེལ་མཐུད་པ་ལྕམ་ཨ་ཛ་ར་ཛེ་ཡ་མཆོག་གིས་ཨ་རིས་མུ་མཐུད་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བའི་ཆོད་སེམས་སྔར་ལྷག་བརྟན་པོ་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་།
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༧ ནས་ ༢༨ བར་ཉིན་གཉིས་རིང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་གཙོས་གཞུང་འབྲེལ་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་དང་བོད་མི་སྒེར་བ་སོགས་ནས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་དང་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་བོད་དོན་ཞུ་གཏུགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་མུས་ཡིན་པ་ལྟར། ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༨ ཉིན་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་དུ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་གོ་སྒྲིག་འོག ཚོགས་ཆུང་དེའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ (Jeff Merkley) ལགས་དང་ཚོགས་མི་སྐུ་ཞབས་ (Chris Smith) ལགས་ཀྱི་གཙོ་སྐྱོང་གནང་ཞིང་། ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྲིད་ལྷན་ཁང་གི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་སོགས་འཛོམས་པའི་ཐོག རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ཕྱིད་སུབ་དང་མི་རིགས་རྩ་གཏོར། ཨ་རིར་གནས་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་བཙན་སྐུལ་བྱེད་བཞིན་པ་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་ཉན་ཞིབ་འཚོགས་ཡོད་པ་དང་། ཉན་ཞིབ་ཚོགས་འདུ་དེའི་ཐོག་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་དང་གློག་བརྙན་འཁྲབ་སྟོན་པ་གྲགས་ཅན་རི་ཆཌ་གྷེ་རི་ (Richard Gere) ལགས། བོད་དོན་ལས་འགུལ་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ལྷ་སྒྲོན་བཀྲས་མཐོང་ལགས་དང་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་ཇུས་སྟོན་པ་བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་ལགས་བཅས་ནས་དཔང་མི་གནང་བ་དང་། ཉན་ཞིབ་ཨ་རིའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ལྕམ་ཨ་ཛ་ར་ཛེ་ཡ་མཆོག་དྲ་ལམ་བརྒྱུད་མཉམ་ཞུགས་གནང་། གཞན་ཡང་ཡུལ་དངོས་སུ་བྱང་ཨ་རི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གྲུབ་ལགས་དང་རྒྱ་རིགས་འབྲེལ་མཐུད་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱ་མཚོ་ལགས་སོགས་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་བཅས་འཛོམས་འདུག
ཨ་རིའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ལྕམ་ཨ་ཛ་ར་ཛེ་ཡ་མཆོག་གིས། ང་ཚོ་དེ་རིང་འདིར་བོད་ནང་གི་ཆེས་ཛ་དྲག་པའི་གནད་དོན་ཞིག་གི་སླད་དུ་འཛོམས་ཡོད་ཅིང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་རྩ་གཏོར་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་གཏིང་ནས། བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་དང་། རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག གནའ་ཤུལ་སོགས་རྩ་མེད་གཏོང་མུས་ཡིན་པ་རེད། ཉེ་ཆར་ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་བཏོན་པའི་སྙན་ཐོར་གཞིགས་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཕྲུག་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་ནག་གི་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭར་མངག་གཏོང་དང་། བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་གི་རིགས་རྫས་(DNA) བསྡུ་རུབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་། སྲིད་ཇུས་དེ་དག་ནི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས་ལ་དམིགས་འབེན་བཟུང་ཞིང་། གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་ཁྱད་གསོད་དང་འགྱུར་བཅོས་གཏོང་ཐབས། དེ་བཞིན་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་བའི་དྲག་གནོན་སོགས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་པ་རེད། ང་ཚོའི་འཛིན་སྐྱོང་འདིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་ལྷན་དུ་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཁག་གླེང་སློང་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་གཞུང་ཁག་དང་མཉམ་ལས་རོགས་ཚོགས་ཁག་བརྒྱུད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་དང་ས་གནས་གཞན་གང་དུའང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པ་སོགས་ཀྱི་འགན་འཁུར་དང་ལེན་བྱེད་དུ་འཇུག་རྒྱུ་ཡིན། ང་རང་ཨ་རིའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་དང་གཞུང་གི་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་སོགས་ཀྱི་ཐོག་གང་ཡོང་མཉམ་ལས་མཐུན་འགྱུར་ཞུས་ཏེ་མུ་མཐུད་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་རོགས་འདེགས་བྱེད་པའི་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོ་ཡོད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
སྐབས་དེར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ལམ་སྟོན་གནང་བའི་གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་ཇུས་ཐོག་ཤར་སྐྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་། སྲིད་ཇུས་དེ་ནི་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་སེལ་བའི་གཉིས་ཕན་གྱི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལམ་ཞིག་མོད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ནས་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་གྱི་འབྲེལ་བ་དེ་ཆད་ནས་ཡུན་རིང་ཕྱིན་ནའང་། ང་ཚོས་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་ཐད་བཟང་ཕྱོགས་ནས་རེ་བ་བཅངས་མུས་ཡིན། དེ་བཞིན་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེད་མཁས་པ་དང་། ཉམས་ཞིབ་པ་སོགས་ཀྱིས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་བརྒྱུད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྐད་ཡིག་གཅིག་དང་། རྒྱལ་ཁབ་གཅིག རིག་གཞུང་གཅིག ཆོས་ལུགས་གཅིག་གི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་འོག་ནས་བཙན་གྱིས་བོད་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་སོགས་རྩ་མེད་གཏོང་ཐབས་བྱེད་མུས་ཡིན་པར་གསལ་སྟོན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རང་དབང་ཁང་པས་ (Freedom house ) ཀྱང་བོད་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ལོའི་འཛམ་གླིང་གི་རང་དབང་ཆེས་སྡུག་ཤོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ང་ཚོས་རྒྱུན་དུ་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་དཀའ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་རྣམས་ལ་བརྙན་མིག་སོགས་བརྒྱུད་ལྟ་སྲུང་དང་སོ་ཉུལ་བྱས་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ས་ཡོངས་ལ་སྒོ་རྒྱ་བསྡམས་ནས་ཕྱི་ནང་གི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་ཤེས་རྟོགས་མེད་པར་གྱུར་ཡོད་ལ། བོད་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་པ་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་པ། སློབ་གསོ་བ་སོགས་གང་བྱུང་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་ཏེ། འབུར་འཇོམས་སུ་གཏོང་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ནས་བཟུང་བོད་མི་ ༡༥༧ ལྷག་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་བབ་ལ་གཟིགས་ཞིབ་དང་མྱུར་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུར་རེ་བ་བཅངས་ཡོད་སྐོར་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་བྱ་རྒྱུའི་བདག་དབང་དང་ལམ་ལུགས་སོགས་བདག་བཟུང་བྱས་ཏེ། བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་དང་བླ་མ་སོགས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ལ་ཐེ་ཇུས་བྱེད་མགོ་བཙུགས་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསུངས་སོང་།
ཡང་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་ནག་གི་རང་སྐྱོང་ས་ཚིགས་ཁག་དང་། བོད་ནང་གི་ས་གནས་ཁག་ཏུ་བཙན་གྱིས་གནས་སྤོར་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་བོད་ཀྱི་ན་གཞོན་མང་པོ་ཞིག་བཙན་གྱིས་རྒྱ་ནག་ཏུ་མངག་གཏོང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ཙམ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བརླག་དང་། ཚད་ལས་ལྷག་པའི་ཆུ་མཛོད་གསར་རྒྱག མེ་འཁོར་དང་གནམ་གྲུ་འབབ་ཚུགས་སོགས་གསར་འཛུགས་བྱས་ཏེ། བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་གཏོར་བརླག་ཚད་མེད་བཏང་ཡོད་པ་དང་། ཨེ་ཤ་ཡའི་རྒྱུག་ཆུ་མང་པོ་ཞིག་བོད་མཐོ་སྒང་གི་འཁྱག་རོམ་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་བཞུར་གྱིན་ཡོད་སྟབས། བོད་ནི་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཆུ་མཛོད་དང་། འཛམ་གླིང་གི་སྣེ་མོ་གསུམ་པ་ཡིན་པས། དེ་ནི་བོད་དང་བོད་མིའི་བདེ་སྡུག་ཁོ་ནར་མིན་པར། ཟས་རིགས་དང་། དཔལ་འབྱོར། བོད་མི་གྲངས་ཐེར་འབུམ་གཉིས་ཙམ་གྱིས་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་མུས་ཡིན་པའི་རྒྱུག་ཆུ་ཁག་གི་བདེ་འཇགས་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་སྐོར། དེ་བཞིན་གྲོས་མོལ་གྱི་ལམ་ནས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་གཏན་འབེབས་བྱས་ཏེ། དངོས་སུ་ཨ་རིའི་ཁྲིམས་ལ་འགྱུར་ཐུབ་པའི་སྨོན་འདུན་ཞུ་ཡི་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསུངས་སོང་།
སྐུ་ཞབས་རི་ཆཌ་གྷི་རི་ (Richard Gere)་ལགས་ཀྱིས། དེ་རིང་ང་འདིར་ཡོང་དགོས་པའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་གསལ་བོ་ཡིན། ང་བོད་པའི་ཆེད་དུ་ཡོང་བ་དང་བོད་རིགས་གཅེན་གཅུང་དག་གི་ཆེད་དུ་ཡོང་བ་ཡིན། ལོ་ངོ་ ༤༥ ཡར་སྔོན་དུ་ང་བལ་ཡུལ་གྱི་བོད་པའི་སྐྱབས་བཅོལ་སྒར་ཞིག་ཏུ་བསླེབས་པ་དང་། ཁོང་ཚོའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱིས་ངའི་ཡིད་དབང་འཕྲོག་སོང་། ངས་ད་བར་ཁོང་ཚོར་རོགས་རམ་ཅུང་ཙམ་བྱེད་ཐུབ་པ་ནི། ཁོང་ཚོས་ང་ལ་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༤༥ རིང་གནང་བའི་ཆ་ཤས་ཉུང་ཉུང་ཞིག་གི་དྲིན་ལན་མཇལ་བ་ཙམ་ཡིན། དེ་བས་ངས་དེ་རིང་འདིར་ཞུགས་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་རྣམས་ངོ་སྤྲོད་བྱ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་བརྗོད་པ་དང་བསྟུན། ཉན་ཞིབ་ཁང་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་གདོང་གཏད་སོང་།
ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་གསུང་དོན། འདས་པའི་ལོ་བཅུ་ཕྲག་མང་པོའི་རིང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཐོག་བཟུང་བའི་སྲིད་ཇུས་དག་ནི། བཀག་སྡོམ་དང་གཏོར་བཤིག ངོ་བོ་རྩ་བརླག་གཏོང་གི་ཡོད་པ་བཅས་ཡིན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཤར་ཊུ་ཀི་སི་ཐན་དང་ཡུ་གུར་བ་རྣམས་ཚུད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་དམིགས་བསལ་དྲག་གནོན་ཚབས་ཆེན་གཏོང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོང་ཚོའི་ནང་མི་ཁ་བྲལ་དང་སྐད་ཡིག་གི་རང་དབང་འཕྲོག་པ། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་དང་ལྟེ་གནས་ཁང་དག་གཏོར་བཤིག་བཏང་བ། རིགས་རྫས་བསྡུ་རུབ་བྱེད་བཞིན་པ། དྲ་ལམ་སོ་ལྟ་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་བཞིན་པ་སོགས་རེད། ང་ཚོས་གསལ་བོ་ཤེས་གསལ་ལྟར། རྒྱ་ནག་གི་དྲ་ལམ་སྟངས་འཛིན་གྱི་མ་དངུལ་དམག་མིའི་མ་དངུལ་ལས་ཕོན་ཆེ་བ་ཆགས་ཡོད། ངས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་གནས་ལ་འཇིགས་སྐུལ་ཅི་ཙམ་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་མེད་ཉན་ཞིབ་ལྷན་ཚོགས་ལ་ཞུ་དགོས་དོན་མེད། རྒྱུ་མཚན་ནི། ཁྱེད་ཅག་གིས་ལོ་མང་རིང་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་ཇུས་ཁག་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཉན་མིན་ང་ལས་ལྷག་གི་ཉམས་མྱོང་ལྡན་པས་ཡིན། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་སྲིད་ཇུས་ནི་གདུག་རྩུབ་དང་དྲག་པོ། སྲོག་ཐོག་ཁྲིམས་ཆད་སོགས་ཀྱིས་གྲུབ་ཡོད། ཅེས་དང་། ཉེ་ལམ་ཞི་ཅིན་ཕིན་བསྐྱར་དུ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་མགོ་འཁྲིད་དུ་བདམས་ཐོན་བྱུང་བ་དེ་ནི། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་དམར་གསོད་དང་བཙན་གཡེམ། མནར་གཅོད་དང་རྡུང་རྡེག གང་བྱུང་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་དང་བཙན་འཛུལ་གནས་སྤོར་སོགས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་མུ་མཐུད་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་ཙམ་མིན་པར་རྒྱ་ཆེ་ས་ནས་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྟན་ཡོད་པ་དང་། ཞི་ཅིན་ཕིན་ཨུ་རུ་སུར་བསྐྱོད་པ་དེས་རྒྱ་ནག་གི་དབང་སྒྱུར་འོག་གནས་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཚང་མར་ཞེད་སྣང་སྐྱེ་བཅུག་ཡོད་སྐོར་དང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ ཙམ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་གྱི་ལམ་ནས་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་ཀྱི་ལམ་ཁ་རིན་ཐང་བྲལ་བ་མང་པོ་བསྟན་པ་དང་བོད་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་རག་ཐབས་གནང་བ་མ་ཟད། བོད་མི་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་དང་བསྟུན་པའི་གྲོས་མོལ་བྱེད་ཐབས་བྱས་ཀྱང་རྒྱ་མིའི་ཕྱོགས་ནས་ངོས་ལེན་བྱས་མེད་སྐོར། བོད་མི་ཚོས་རང་ཐག་རང་གཅོད་ཀྱི་ལམ་ཁ་ཞིག་འཚོལ་བ་དང་བོད་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ཡོང་བར་ལོ་ངོ་བཅུ་ལྷག་གི་ཡར་སྔོན་ནས་ཆད་པའི་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་མུ་མཐུད་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་སྐོར་སོགས་བརྗོད་སོང་།
ལྷ་སྒྲོན་བཀྲས་མཐོང་ལགས་ཀྱིས། དེང་སྐབས་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་བོད་མི་གྲངས་ས་ཡ་བདུན་ཙམ་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་དུ་བོད་མི་གྲངས་ས་ཡ་ ༣།༢ ལས་མེད་པའི་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཅིང་། དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་བོད་མི་གཅིག་པུའི་གྲངས་འབོར་ལས་ཤོད་ཀྱི་མེད་པ་རེད། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནི་བོད་ཀྱི་དབུས་དང་ནུབ་ཕྱོགས་གཅིག་པུ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ས་ཆ་ཚང་མར་བཙན་བཟུང་བྱས་ཏེ། རྒྱ་ནག་གི་ཞིང་ཆེན་བཞི་དང་། བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཚིགས་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་བཅུག་པ་རེད། མི་ལོ་བདུན་ཅུ་ཙམ་ཞིག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་ཚོས། དྲང་བདེན། དངོས་ཡོད་སོགས་ལ་རྒྱབ་འགལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མའི་གོང་ནས་ཡོད་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་སོགས་རྩ་གཏོར་གཏོང་ཐབས་བྱེད་མུས་དང་། འདས་པའི་མི་ལོ་འདི་དག་གི་རིང་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཐབས་ཇུས་སྣ་མང་བཏོན་ནས། བོད་མི་རྣམས་ལ་ཚད་ལས་འདས་པའི་དྲག་རྒོལ་དང་གཉའ་གནོན་སོགས་བྱས་མཐར། ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་བོད་དེ་རྩ་མེད་གཏོང་ཐབས་ཆེས་ཡག་ཤོས་ནི་བོད་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་རྨེག་མེད་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་རྟོགས་ཏེ། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་བོད་ནང་གི་བྱིས་པ་མང་དག་ཅིག་རང་གི་ཕ་མ་དང་ཁ་བྲལ་དུ་བཅུག་ནས། རྒྱ་ནག་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་ཏུ་མངག་གཏོང་བྱས་ཏེ། རིག་གཞུང་གསར་པ་དང་སྐད་ཡིག་གསར་པ། ཆོས་ལུགས་གསར་པ་ཞིག་གི་ནང་དུ་སིམ་བཅུག་གི་ཡོད་པའི་སྐོར་དང་། མི་ལོ་གཅིག་གི་གོང་དུ་བོད་དོན་ལས་འགུལ་བསྟི་གནས་ཁང་གི་སྙན་ཐོ་བཏོན་པའི་ནང་། ཉུང་མཐར་བོད་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གྱི་བྱིས་པ་ཁྲི་བརྒྱད་ཙམ་རྒྱ་ནག་གི་དམའ་འབྲིང་དང་མཐོ་འབྲིང་གི་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་བཅུག་ཡོད་སྐོར་སོགས་བརྗོད་སོང་།
ཡང་ཁོང་གིས། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་བོད་ཕྲུག་མང་པོ་ཞིག་ཕ་མ་དང་ཁ་བྲལ་དུ་བཅུག་ནས་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་མངག་གཏོང་བྱས་ཏེ། བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སོགས་ལ་སྦྱང་བརྩོན་བྱེད་པར་དམ་དྲག་དང་བཀག་སྡོམ་ནན་མོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིར་བོད་ནང་གི་བོད་ཕྲུག་རྣམས་ལ་དེང་རབས་དང་མཐུན་པའི་སློབ་སྦྱོང་རག་གི་ཡོད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རང་ལོ་བཞི་ནས་དྲུག་བར་གྱི་བྱིས་པ་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་ནག་གི་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་བཙན་གྱིས་བཅུག་ནས། བོད་ཕྲུག་རྣམས་ལ་བྱིས་དུས་ནས་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་དང་། རིག་གཞུང་བརྒྱུད་ལ་འཇགས་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཁར། བྱིས་པ་དེ་དག་གིས་སློབ་གྲྭར་རྒྱ་ནག་གི་དམག་ཆས་ཀྱང་་གྱོན་དགོས་པ་རེད། བྱིས་པ་རང་ལོ་བཞི་ནས་བདུན་བར་ལ་མཚོན་ན། ཕ་མ་དང་མཉམ་དུ་སྡོད་དགོས་པའི་མུར། ཕ་མའི་བརྩེ་འདང་སོགས་ནི་བྱིས་པ་དག་གི་འཚར་ལོངས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་བཙན་གྱིས་ཕ་མ་དང་ཁ་བྲལ་དུ་བཅུག་ནས། བོད་ཀྱི་གཉུག་མའི་གོམས་གཤིས་དང་ཀུན་སྤྱོད་སོགས་བརླག་བཅུག་གི་ཡོད་སྐོར་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་།
བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་ལགས་ཀྱིས། དེ་རིང་འདིར་བོད་དོན་ལས་འགུལ་བ་མང་པོ་ཞིག་འཛོམས་ཡོད་ཅིང་། དམིགས་བསལ་བོད་དོན་ལས་འགུལ་བ་ངག་དབང་བསམ་འགྲུབ་འདིར་ཕེབས་ཡོད། ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་ལ་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ཐོག་ནས་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་བྱས་ནས་མི་ངོ་ ༣༠ ཙམ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ང་ཚོས་བཙན་བྱོལ་ནང་དུ་སེམས་ཚོར་དང་། ཆོས་ལུགས། འགྲོ་བ་མི་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་རང་དབང་གི་ཐོབ་ཐང་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་ལ། སྔོན་མ་བོད་ནང་དུའང་རང་དབང་འདི་དག་ལོངས་སྤྱོད་བྱས་ཆོག་གི་ཡོད། འོན་ཀྱང་། འདས་པའི་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་མང་པོ་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་རང་དབང་ཐོབ་ཐང་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཙན་འཛུལ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གིས་དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་དང་དེང་རབས་ཚན་རྩལ་གྱི་ཐོག་ནས་བལ་ཡུལ་དང་རྒྱ་གར། ཁ་ན་ཌ། ཨ་རི་སོགས་ཀྱི་ནང་དུ་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ལྷིང་འཇགས་བཟོ་བའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད། རྒྱ་ནག་གིས་ཐབས་ཤེས་ཡོད་དགུ་བཏོན་ནས་བོད་དོན་གཏིང་བརྗེད་དུ་གཏོང་བའི་ཐབས་ཤེས་སྣ་ཚོགས་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་ང་ཚོས་ཤེས་དགོས་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་བའི་དྲག་གནོན་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་སྟངས་ཡག་ཤོས་ནི་བོད་དང་། ཡུ་གུར། ཧོང་ཀོང་སོགས་ཀྱི་མི་མང་གི་རང་ཐག་རང་གཅོད་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ལས་འགུལ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན།
གསར་འགོད་པ། བྱམས་པ་ཚེ་རིང་དང་དཔལ་ལྡན།
