རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཁེ་ན་ཌའི་བོད་དོན་ཚོགས་པ་དང་ཡུ་གུར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་ཚོགས་མི་དང་འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣ་ ༢༠ ལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཉེས་ཆད་དང་རྒྱ་ནག་ཏུ་འགྲོ་འོང་བཀག་སྡོམ་བྱ་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ སྟེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཉིན་མོར་ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་བརྒྱད་ཀྱིས་བོད་དང་ཤར་ཊུར་ཀི་སི་ཐན་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་ཚབས་ཆེན་བཏང་བར་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཉེས་ཆད་བཅད་པར་བརྟེན། ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་རྒྱ་ནག་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་བའི་ནང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཁེ་ན་ཌའི་ནང་ཡོད་པའི་བོད་དོན་ཚོགས་པ་དང་ཡུ་གུར་བའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་ཚོགས་པ་ (Canada’s Uyghur Rights Advocacy Project)། དེ་བཞིན་ཚོགས་པ་དེ་གཉིས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་པ་དང་ལམ་སྟོན་གནང་མཁན་སོགས་འབྲེལ་ཡོད་ཚོགས་མི་ ༢༠ ཡི་རྒྱུ་དངོས་རྣམས་གཞུང་འབྲེལ་བཀག་སྡོམ་དང་། འབྱུང་འགྱུར་ཚོགས་པ་དེ་དག་དང་ལྷན་དུ་རྒྱུ་དངོས་དང་ཚོང་ལས་སོགས་ཀྱི་ལས་དོན་གང་ཡང་སྤེལ་མི་ཆོག་པ་མ་ཟད། ཉེས་ཆད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་ཚུད་པའི་མི་ ༢༠ རྒྱ་ནག་དང་ཧོང་ཀོང་། དེ་བཞིན་ཨོ་མིན་ (Macau) བཅས་ཀྱི་ནང་འགྲོ་འོང་བཀག་སྡོམ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་སོགས་བསྒྲགས་འདུག
རྒྱ་ནག་གིས་དཔལ་འབྱོར་ཉེས་ཆད་བཅད་པའི་ཚོགས་མི་ ༢༠ ལས་ཁེ་ན་ཌའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་ ༥ དང་ཁེ་ན་ཌའི་ནང་ཡོད་པའི་ཡུ་གུར་བའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་ ༡༥ ཡོད་འདུག དེ་ཡང་། རྒྱ་ནག་གིས་ཉེས་ཆད་བཅད་པའི་ཚོགས་མི་ནི། ཁེ་ན་ཌའི་བོད་དོན་ཚོགས་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་འགན་འཛིན་ཤེས་རབ་མཐར་ཕྱིན་ལགས་དང་། ལྷ་ལུང་པ་བསམ་འཕེལ་རྡོ་རྗེ་ (Samphel Dorjee Lhalungpa)། དེ་བཞིན་ཚོགས་མི་གཞན་གསུམ་དང་། ཁེ་ན་ཌའི་ནང་ཡོད་པའི་ཡུ་གུར་བའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་ཚོགས་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་འགན་འཛིན་ (Mehmet Tohti) ལགས་དང་། འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཨོ་ཊ་ཝ་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་དཔོན་སི་ཁོ་ཊི་ (Scott Simon) ལགས། སློབ་དཔོན་ཇོན་ (John Packer) ལགས། ཁྲིམས་རྩོད་པ་སཱ་རཱ་ (Sarah Teich) ལགས། ཁྲིམས་རྩོད་པ་ཌེ་ཝི་ཌི་ (David Matas) ལགས། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་བ་མར་ཁ་སི་ (Marcus Kolga)། ཚོགས་པ་དེའི་སྲིད་ཇུས་སློབ་སྟོན་པ་ཆར་ལེ་སི་བྷར་ཊོན་ (Charles Burton) ལགས་དང་། ཁེ་ན་ཌའི་དཔལ་འབྱོར་ལྷན་ཁང་གི་བློན་ཆེན་གཞོན་པའི་ཕྱག་རོགས་ཇོན་སི་ཊོན་ (Margaret McCuaig-Johnston) ལགས་སོགས་ཡིན་འདུག
གནད་དོན་དེའི་ཐད་ཁེ་ན་ཌའི་བོད་དོན་ཚོགས་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་འགན་འཛིན་ཤེས་རབ་མཐར་ཕྱིན་ལགས་ཀྱིས། བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་དམངས་གཙོ་སྤེལ་མཁན་གྱི་ཚོགས་པ་དེའི་ནང་ཞུགས་པའི་ཉིན་དང་པོ་ནས་བཟུང་། རྒྱ་ནག་གིས་ཁོང་ཚོའི་འགྲོ་འོང་དང་རྒྱུ་ནོར་སོགས་བཀག་སྡོམ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ་མགོ་འཚོས་ནས་བསྡད་ཡོད། དེ་བས་ད་ལན་རྒྱ་གཞུང་གིས་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ནས་ཡོངས་གྲགས་བཟོས་པ་ཙམ་རེད། ཅེས་དང་། བོད་ནང་གི་བོད་ཕྲུག་རྣམས་ལ་བཙན་གྱིས་རྒྱ་སྒྱུར་སློབ་གསོ་སྤྲོད་བཞིན་པ་དང་། བོད་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བ། དེ་བཞིན་བོད་མི་མང་པོ་བཙན་གྱིས་གནས་སྤོར་བྱེད་བཞིན་པའི་གནད་དོན་སོགས་གླེང་སློང་བྱེད་པར་དྲག་གནོན་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་འབྲེལ་གཏུག་བྱས་པ་ཙམ་གྱིས་བཙོན་འཇུག་བྱས་དང་བྱེད་མུས་ཡིན། ཞེས་ཁེ་ན་ཌའི་བོད་དོན་ཚོགས་པས་ཅེས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག
ཡང་། ད་ལན་རྒྱ་ནག་གི་ཉེས་ཆད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་བཅུག་ཡོད་པའི་ཁེ་ན་ཌའི་དཔལ་འབྱོར་ལྷན་ཁང་གི་བློན་ཆེན་གཞོན་པའི་ཕྱག་རོགས་ཇོན་སི་ཊོན་ལགས་ཀྱིས། ད་ལན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཉེས་ཆད་བཅད་པའི་ཐག་གཅོད་དེས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་རྒྱ་ནག་གི་མགོ་ཁྲིད་ཞི་ཅིན་ཕིན་གྱིས་དབང་ཆ་བཟུང་བ་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ཇི་ཙམ་བྱུང་ཡོད་པ་མཚོན་ཡོད། དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ནས་ ༢༠༡༦ བར་ང་རང་ཁེ་ན་ཌ་དང་རྒྱ་ནག་གི་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ (Canada-China Friendship Society) ཚོགས་གཞོན་བྱས་མྱོང་ཡོད་ལ། སྐབས་དེར་པེ་ཅིན་དང་འབྲེལ་ལམ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུར་དམིགས་ཏེ་ལས་ཀ་བྱས་མྱོང་། འོན་ཀྱང་། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཀག་སྡོམ་བྱས་པའི་མིང་ཐོའི་ནང་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་སྲིད་ཇུས་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་སྟེ། རྒྱལ་ཁབ་དེའི་མི་མང་སྡུག་སྦྱོང་གཏོང་བ་དང་། ཁེ་ན་ཌ་ཚུད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ལ་ངན་ཇུས་སྤེལ་བའི་མཇུག་འབྲས་བརྒྱ་ཆ་ ༡༠༠ ཐམ་པ་རེད། ཅེས་བརྗོད་འདུག
གནད་དོན་དབྱེ་ཞིབ་པ་ཁག་ཅིག་གིས་ད་རེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཁེ་ན་ཌའི་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་བའི་ལས་འགུལ་ཚོགས་པ་དང་། ཚོགས་མི་ ༢༠ ལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཉེས་ཆད་དང་རྒྱ་ནག་ནང་འགྲོ་འོང་བཀག་སྡོམ་བྱ་རྒྱུའི་བཀའ་ཁྱབ་བསྒྲགས་པ་དེ་ནི། ཉེ་སྔོན་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཉིན་མོར་ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ཆེས་མཐོའི་དཔོན་རིགས་བརྒྱད་ཀྱིས་བོད་དང་ཤར་ཊུར་ཀི་སི་ཐན། རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་ཚབས་ཆེན་བཏང་བར་བརྟེན། དཔོན་རིགས་དེ་དག་གི་རྒྱུ་དངོས་རྣམས་གཞུང་འབྲེལ་བཀག་སྡོམ་སོགས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཉེས་ཆད་བཏང་བ་དེ་ལ་འཁོན་ལན་བསློགས་པ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་འདུག
གསར་འགོད་པ། བསྟན་འཛིན་ཕུར་བུ། རྩོམ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན། སྐལ་བཟང་སྦྱིན་པ།
