དབྱིན་ཡུལ་གྱི་བོད་པ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་དབྱིན་ཡུལ་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་དུ་ཞིས་ཙང་ཟེར་བའི་ཚིག་ཕྱིར་འཐེན་དགོས་པའི་ངོ་རྒོལ་བྱས་འདུག
ཉེ་ལམ་དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ས་ལོན་ཌོན་གྱི་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་(The British Museum)དུ། དར་གོས་ཚོང་ལམ་ཞེས་པའི་འགྲེམས་སྟོན་ཞིག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་ཁྲོད། བོད་ཀྱི་མིང་གི་ཚབ་དུ་ཞིས་ཙང་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་སྤྱད་དེ་འགྲེམས་སྟོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པས། དབྱིན་ཡུལ་དུ་གནས་སྡོད་བྱེད་བཞིན་པའི་བོད་མི་རྣམས་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཚོགས་པ་ཁག་ཅིག་ནས་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཡོད་འདུག
བོད་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཆེད་འཛམ་གླིང་མནའ་འབྲེལ་ཚོགས་པ་གསར་འཛུགས་གནང་མཁན་པ་སངས་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་བརྒྱུད་ནས་བོད་ཅེས་པའི་ཚིག་དེ་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཁྲ་ནས་མེད་པར་བཟོས་ཏེ། རྒྱ་ནག་གི་ཚིག་ཞིས་ཙང་ཟེར་བ་སྦྱར་ནས་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོའི་ལས་གཞི་བརྩམས་ཡོད། འགྲེམས་སྟོན་ཁང་གིས་སྔོན་མའི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་གང་ཡིན་པ་དེ་དྲང་བདེན་གྱི་ཐོག་ནས་ར་སྤྲོད་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པས། དེའི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་བཅས་པ་ཉར་ཚགས་བྱ་དགོས་སྐོར་དབྱིན་ཡུལ་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་དང་། དེ་བཞིན་དབྱིན་ཡུལ་གྲོས་ཚོགས་ནང་གླེང་སློང་བྱ་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་འདུག་ལ། དབྱིན་ཡུལ་ས་གནས་བོད་རིགས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ཕུན་ཚོགས་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་དེས་བོད་ཀྱི་ཚབ་ཏུ་ཞིས་ཙང་ཟེར་བའི་ཚིག་བེད་སྤྱོད་བྱས་པས། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་། སྐད་ཡིག བོད་མིའི་ངོ་བོ་དང་བཅས་པ་ནག་གསུབ་གཏོང་གི་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་འདུག
དབྱིན་ཡུལ་གྱི་བོད་མི་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་དེར་དགོས་འདུན་དོན་ཚན་གསུམ་ཅན་ཞིག་ཞུས་ཡོད་པའི་ནང་། འགྲེམས་སྟོན་དུ་བོད་ཁོ་ན་ཞིས་ཙང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་ཚིག་ཕྱིར་འཐེན་དགོས་པ་དང་། བོད་མི་རྣམས་ལ་དགོངས་སེལ་ཞུ་དགོས། བོད་མིའི་ཆེད་མཁས་པ་དང་གོ་བསྡུས་གྱིས་མ་འོངས་བར་དྲང་བདེན་ཐོག་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གཞུང་འགྲེམས་བྱ་དགོས་ཞེས་གསལ་འདུག
དེ་བཞིན་ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༡༩ ཉིན་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ནང་ལོ་མཇུག་བགྲོ་གླེང་སྐབས། ད྄བྱིན་ཡུལ་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་བར་ཆིངས་ཡིག་བཞག་སྟེ་ལོ་ངོ་ ༤༠ འཁོར་བ་དང་སྟབས་བསྟུན། དབྱིན་ཡུལ་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་ལོར་ཌི་ཨལ་ཌོན (Lord Alton) ལགས་ཀྱིས་སྣེ་ཁྲིད་འོག་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་ལོར་ཌི་མཱར་ཏིན་ (Lord Martin Callanan) ལགས་དང་། བྷ་རོ་ནེ་སི་སི་མི་ཐཱ་ (Baroness Smith) ལགས། ལོར་ཌི་བྷི་ཤོབ་ཕི (Lord Bishop) ལགས། བྷ་རོ་ནེ་སི་བྷན་ནེ་ཌི་ (Baroness Bannett) ལགས་བཅས་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་དང་། ཤར་ཏུར་ཀི་སི་ཐན། ཧོང་ཀོང་བཅས་ཀྱི་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པའི་གནད་དོན་སོགས་ཀྱི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གནང་སྟེ། དབྱིན་ཡུལ་གཞུང་ནས་རྒྱ་གཞུང་དང་འབྲེལ་ལམ་འཛིན་ཕྱོགས་ཐད་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་ཡོད་འདུག སྐབས་དེར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཌི་ཨལ་ཊོན་ (Lord Alton) ལགས་ཀྱིས། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་དགོན་སྡེ་ཁག་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་དང་། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཁག་ལ་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ཏེ། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་རྩ་གཏོར་བཏང་ནས་རྒྱ་བསྒྱུར་སློབ་གསོའི་སྲིད་ཇུས་སྤེལ་མུས་ཡིན། ༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་མཆོག་བཙན་བྱོལ་དུ་བཞུགས་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པའི་ཁར། བོད་ནང་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ཀྱི་རང་དབང་མེད་པར་གྱུར་ཡོད་ལ། རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་དབང་ཁང་པའི་སྙན་ཐོའི་ནང་བོད་ནི་འཛམ་གླིང་གི་རང་དབང་སྡུག་ཤོས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་ཚུད་པ་གསལ་འདོན་དང་འབྲེལ་ནས། ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གསལ་འདོན་བྱེད་མཁན་སོགས་ཀྱི་མི་མང་པོ་འཛིན་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་དུ་འཁྱོག་བརྗོད་བྱེད་མུས་ཡིན་སྐོར། ཁེ་ན་ཌའི་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཁག་ཅིག་ལ་གཞུང་འབྲེལ་བཀག་སྡོམ་བྱས་པ་བཞིན་དབྱིན་གཞུང་གིས་ཀྱང་བྱ་དགོས་སྐོར་སོགས་བརྗོད་འདུག
དེ་བཞིན་དབྱིན་ཡུལ་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་ལོར་ཌི་མཱར་ཏིན་ལགས་ཀྱིས། འདས་པོའི་ལོ་བཅུ་ཕྲག་ཁ་ཤས་ཀྱི་ནང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་དང་བཅས་པ་རྩ་མེད་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་སྤེལ་མུས་ཡིན་པ་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ནས་བརྗེད་མི་རུང་བའི་ཞིག་ཡིན། དེ་སྔ་བོད་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཞིག་ཡིན་ཡང་། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་སུ་བསྒྱུར་ཏེ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྩ་མེད་གཏོང་བཞིན་ཡོད། ལོ་འགའི་སྔོན་ལ་རྒྱ་གར་དྷ་རམ་ས་ལར་༸གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་མཇལ་བའི་གོ་སྐབས་བཟང་པོ་ཐོབ། བོད་ཀྱི་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྩ་མེད་གཏོང་བཞིན་པའི་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་འོག་ཏུ་ཡོད་ཀྱང་། ༸གོང་ས་མཆོག་ནས་འཚེ་བ་མེད་པའི་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་མཛད་པ་སྐྱོང་བཞིན་ཡོད་འདུག ཅེས་བརྗོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། བྱམས་པ་ཚེ་རིང་། རྩོམ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན། སྐལ་བཟང་སྦྱིན་པ།
