བོད་མཐོ་སྒང་གི་འཁྱག་རོམ་རྣམས་མྱུར་ཚད་མཐོན་པོས་ཞུ་ཡི་ཡོད་སྟབས་བོད་བལ་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་མ་གཙང་གཙང་པོ་རྒྱས་ཏེ་ཆུ་རྒྱུད་ཀྱི་ས་བབ་དམའ་སར་ཆུ་ལོག་འབྱུང་ཉེན་ཡོད་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུག

བོད་ནང་དབྱར་དུས་ཀྱི་ཆར་ཞོད་ཆེ་བ་སོགས་ཀྱིས་བོད་བལ་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་མ་གཙང་གཙང་པོ་ (Bhotekoshi River) རྒྱས་ཏེ། བལ་ཡུལ་མཐའ་མཚམས་ར་སུ་ཝ་རྫོང་ཁོངས་སུ་ཆུ་ལོག་བརྒྱུགས་ཡོད་པ་དང་། ས་གནས་ཀྱི་དྷར་མ་ཀ་ཊ་ (Dharmakata) ཟེར་བའི་ཟམ་པ་དེའང་ཆུས་འཁྱེར་ཡོད་འདུག ར་སུ་ཝ་ (Rasuwa) རྫོང་དང་། ནུ་ཝ་ཀོ་ཊི་ (Nuwakot)། དྷ་དྷིང་ (Dhading) རྫོང་ཁུལ་དུ་ཆུ་ལོག་འབྱུང་ཉེན་ཡོད་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་ཡོད་འདུག
དེ་འབྲེལ་བལ་ཡུལ་གྱི་ར་སུ་ཝ་རྫོང་གི་རྫོང་དཔོན་གཞོན་པ་དྷུ་རུ་པཱ་ (Dhruba Prasad Adhikari) ཡིས། ཐེངས་འདིར་ཆུ་ལོག་གི་གནོད་སྐྱོན་བྱུང་བར་བརྟེན། རྒྱུག་ཆུའི་ཉེ་འཁྲིས་ཀྱི་དམའ་སར་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་ཡིད་གཟབ་བྱ་དགོས་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་ཡོད་པ་དང་སྦྲགས། ས་གནས་ཀྱི་ཉ་པ་དང་བུད་ཤིང་འཐུ་མཁན་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་གནས་སྐབས་རིང་ཉ་འཛིན་པ་དང་བུད་ཤིང་འཐུ་བའི་ལས་དོན་སོགས་མཚམས་འཇོག་དགོས་སྐོར་བཀའ་རྒྱ་བསྒྲགས་ཡོད་འདུག་ལ། རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་ཛ་དྲག་མྱུར་སྐྱོབ་ཚན་པ་དང་ས་གནས་ཀྱི་མྱུར་སྐྱོབ་ཚན་པས་གནོད་ཐེབས་ས་ཁུལ་དུ་མྱུར་སྐྱོབ་བྱེད་མུས་ཡིན་འདུག
བལ་ཡུལ་གྱི་གནམ་གཤིས་བརྟག་དཔྱད་ཁང་གིས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་བསྒྲགས་པ་ལྟར་ན། ཆུ་ལོག་འབྱུང་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ནི་བོད་ནང་གི་གཏན་འཇགས་འཁྱག་རོམ་ (Permafrost)མྱུར་ཚད་མཐོན་པོས་ཞུས་ཏེ་རྒྱུག་ཆུར་འདྲིས་བ་དང་། ཆར་ཞོད་ཆེ་བའི་རྐྱེན་གིས་ཆུ་ལོག་གི་ཉེན་ཁ་བྱུང་ཉེན་འདུག་ལ། ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༨ ཉིན་བལ་ཡུལ་གྱི་ར་སུ་ཝ་རྫོང་དུ་ཆུ་ལོག་བྱུང་སྟེ་མི་གྲངས་ ༡༨ ཙམ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་འདུག
འདས་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༡༨ ཉིན་རྒྱ་ནག་གིས་བཙུགས་པའི་བོད་མཐོ་སྒང་ཞིབ་འཇུག་ཚན་རིག་གླིང་ (Institute of tibetan plateau research chinese academy of sciences) གིས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་འགྱུར་ལྡོག་ཐད་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་གྲུབ་དོན་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་པ་ལྟར་ན། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༥༠ ནང་བོད་མཐོ་སྒང་གི་གནམ་གཤིས་དྲོད་ཚད་ལོ་བཅུ་རེའི་ནང་ ༠།༤ འཕར་བཞིན་ཡོད་ལ། དེ་ནི་གོ་ལ་སྤྱིའི་དྲོད་ཚད་ལས་ལྡབ་གཉིས་ལྷག་ཡིན་ཞིང་། མ་འོངས་པར་བོད་མཐོ་སྒང་གི་དམའ་སའི་འཁྱག་རོམ་རྣམས་རྩ་མེད་དུ་གྱུར་ཏེ་བོད་ཀྱི་སྣོད་བཅུད་གཉིས་ལ་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་ཡོང་ཉེན་ཡིན་སྐོར་དང་། ད་ལྟའི་གནས་བབ་ལ་གཞིགས་ན་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་མཇུག་ཏུ་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ས་འོག་འཁྱག་རོམ་དག་བརྒྱ་ཆ་ ༥༠ ལྷག་མེད་པར་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར་རྒྱ་ནག་གི་མཐོ་སྒང་འཁྱག་རོམ་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་ཚན་རིག་པ་ཆིན་ཤང་ (Qin Xiang) ཞེས་པ་དེས། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༦༠ ནང་བོད་མཐོ་སྒང་གི་འཁྱག་རོམ་མགྱོགས་ཚད་མཐོན་པོས་ཇེ་སྲབ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་བློ་འཚབ་སྐྱེ་གཞི་ཞིག་ཡིན་ལ། རྒྱུག་ཆུའི་མགོ་ཁུངས་མེད་པར་གྱུར་ནས་སྐམ་པ་དང་། བྱེ་ཐང་དུ་གྱུར་བ། འཁྱག་རོམ་གྱི་བཞུ་ཚད་མགྱོགས་རྐྱེན་གློ་བུར་དུ་མཚོ་མོ་འཁྱིལ་བ་དང་། ཆུ་ལོག་བྱུང་བ་སོགས་ནི་འགྱུར་ལྡོག་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད།
བོད་མཐོ་སྒང་ནི་འཛམ་གླིང་སྤྱིའི་ས་བབ་ལས་ཧ་ཅང་མཐོ་བས་འཁྱག་རོམ་རྒྱ་ཆེ་ལ་མཐུག་ཚད་ཟབ་པ་མ་ཟད། ཚན་རིག་པ་ཚོས་བོད་ནི་འཛམ་གླིང་གི་སྣེ་གསུམ་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། ཨེ་ཤ་ཡའི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་བཅུ་གྲངས་ཀྱི་མགོ་ཁུངས་ཡིན་པར་བརྟེན། བོད་ནི་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཆུ་མཛོད་དུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ ནང་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ས་ཡོངས་སུ་བཙན་བཟུང་བྱས་རྗེས། བོད་མཐོ་སྒང་དུ་མི་འབོར་འབོར་ཆེན་གནས་སྤོར་གྱིས་འཛུགས་སྐྲུན་རྒྱ་ཆེན་པོ་བྱས་པ་དང་། གཏེར་རིགས་སྔོག་འདོན། ཤིང་ནགས་གཅོད་འབྲེག་ཚད་ལས་བརྒལ་བ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་དང་གནམ་གཤིས་ལ་གསབ་ཏུ་མེད་པའི་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།
གསར་འགོད་པ། བསྟན་འཛིན་ཕུར་བུ། རྩོམ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན། པདྨ་མཚོ།