ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་གིས་ད་ལྟའི་མི་རབས་འདིའི་ཐོག་ནས་བོད་མི་ནང་ཁུལ་གྱི་མཐུན་ལམ་དང་། ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་སོགས་ཀྱི་ཐོག་ནུས་པ་འདོན་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། མ་འོངས་པའི་མི་རབས་ཚོར་མིག་དཔེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་།
དེ་རིང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བཅུ་པའི་ལས་ཉིན་བརྒྱད་པའི་དགོང་མོར་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་བཅས་པའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་རྩིས་ལོ་ ༢༠༢༤་་་ ༢༠༢༥ ཡི་ལས་བསྡོམས་ཁག་ལ་ཞིབ་བཤེར་དང་ལན་འདེབས་གསལ་བཤད་སོགས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་ནས། གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བཅུ་པ་དེ་དངོས་སུ་མཇུག་བསྒྲིལ་སོང་།
བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་གིས་མཇུག་སྡོམ་གསུང་བཤད་གནང་སྐབས། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་དུས་བཅུ་པ་དེ་ལས་ཉིན་བརྒྱད་རིང་བསྐྱངས་པ་རེད། ཐོག་མར་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་གཉིས་ཀྱིས་ལས་རིམ་སྒྲིག་པ་གཞི་བཟུང་དངོས་སུ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་ཐུབ་སོང་། ལས་རིམ་གྱི་ནང་དུ་གལ་ཆེ་བ་ཁག་ཅིག་ནི་༸གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུའི་གོ་སྟོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས་དམིགས་བསལ་དོན་ཚན་ལྔ་ཅན་གྱི་གྲོས་ཆོད་ཅིག་བཞག་ཡོད་ཅིང་། བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ཀྱི་ཐོག་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་དོན་ཚན་བདུན་བཞག་ཡོད། མཛད་གཙོ་ཟུར་པ་བཀའ་ཟུར་རྣམ་པ་གཉིས་དང་། སྤྱི་འཐུས་ཟུར་པ་གཅིག་ལ་གཞུང་འབྲེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་གསུམ་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད། དེ་བཞིན་ཁྲིམས་འཛིན་ལས་དོན་ནང་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་ཁག་དྲུག་གཏན་འབེབས་བྱུང་ཐུབ་ཡོད། ལས་ཉིན་མང་ཆེ་ཤོས་དབུས་ལས་ཁུངས་ཁྱབ་ཁོངས་དང་བཅས་པའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ལོའི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡ ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༥ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༣༡ བར་གྱི་ལས་བསྡོམས་རྒྱས་པར་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུས་ལས་ཀྱིས་གཟིགས་ཞིབ་གནང་སྟེ་དྲི་བ་ཕེབས་པ་དང་། ལས་བསྡོམས་བསྡུས་པ་དེ་ལྷན་ཁང་སོ་སོ་ནས་གྲོས་ཚོགས་སུ་སྙན་སྒྲོན་བྱས་ཏེ་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པས་དགོངས་ཚུལ་དང་དོགས་འདྲི་ཕེབས་ཡོད། འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་བཀའ་བློན་རྣམ་པས་སོ་སོའི་ལས་དོན་ཐོག་གསལ་བཤད་གནང་བ་དང་། ལས་འཆར་གྱི་ཐོག་ཏུ་དམིགས་བསལ་གྱི་ཕུགས་དམིགས་གང་ཡོད་མེད་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་གནང་ཡོད། ཚོགས་གཙོས་སྤྱི་ཡོངས་ནས་བལྟས་ཚེ་ལས་བསྡོམས་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ལ་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པས་དགོངས་ཚུལ་མང་པོ་ཕེབས་སོང་། ལྷན་ཁང་ཁག་བདུན་གྱི་བཀའ་བློན་རྣམ་པས་དབུ་ཁྲིད་འོག་དབུས་སའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ལས་རིམ་ལ་འགན་འཁུར་བཞེས་པའི་ཐོག་ནས་ཕྱག་ལས་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་གནང་གི་ཡོད་པའི་ཚོར་སྣང་བྱུང་། མ་འོངས་བའི་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་ཐོག་གྲོས་ཚོགས་བརྒྱུད་ནས་བགྲོ་གླེང་བྱུང་བ་རེད། བཀའ་བློན་དང་ཚོགས་གཙོ་གཙོས་ལན་འདེབས་གསལ་བཤད་ཀྱི་ཐོག་ནས་མ་འོངས་བའི་ལས་དོན་ཚགས་ཚུད་ཡོང་བར་གཏན་གཏན་ཐུགས་ཕན་གསོས་སོང་བསམ་པའི་ཚོར་སྣང་བྱུང་། ཞེས་གསུངས་སོང་།
ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕལེ་མཆོག་གིས། གལ་ཆེ་བ་གཅིག་ནི་དུས་རྒྱུན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་། རིག་གཞུང་། སྤྱི་ཚོགས་འཕྲོད་བསྟེན། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དྲིལ་བསྒྲགས། དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་མཚོན་པའི་ལྷན་ཁང་ཁག་གལ་ཆེ་ཤོས་ཆགས་ཡོད། འདས་བའི་ལོ་གཅིག་ནང་གི་ལས་དོན་སྙན་སེང་བྱུང་བ་དང་། མ་འོངས་བར་ད་ལྟ་འགྲོ་བཞིན་པའི་ལས་དོན་ཐོག་གང་ཡག་འགྲོ་ཐུབ་པའི་རེ་བ་བྱེད་བཞིན་ཡོད། གཙོ་བོ་ང་ཚོར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱིས་འགན་དབང་འཁུར་བ་གཞི་བཟུང་ཐོག ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པས། གཙོ་བོ་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་སེལ་བ་དང་། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་དོན་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་བ། གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་དཀའ་ངལ་ལས་སྐྱོབ་ཐུབ་པའི་དགོངས་པ་བཞེས་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད། དེ་དག་ནི་སྤྱི་ཡོངས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་གནས་སྟངས་ལ་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད་ཅིང་། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་གནས་སྟངས་ལའང་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལ་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད། དེ་ཚོར་ང་ཚོས་ཐུགས་བཞེས་གནང་བའི་ཐོག་ནས་མ་འོངས་བར་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་སེལ་ཐུབ་པར་ཐབས་ལམ་གང་ཡོད་པ་དང་། ནུས་པ་གང་འདོན་དགོས་མིན་ལ་དགོངས་པ་བཞེས་ཏེ་གོམ་པ་མདུན་སྤོ་བྱ་ཐུབ་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད། སྤྱི་ཚོགས་བདེ་དོན་དང་འཕྲོད་བསྟེན་སོགས་ཀྱི་ཐོག་ང་ཚོར་ཕྱོགས་མང་པོའི་ཐོག་ནས་རོགས་རམ་ཡོང་གི་ཡོད་ཀྱང་། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་གོ་སྐབས་འཛིན་དགོས་པ་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་གོ་སྐབས་ཡོང་བར་ནུས་པ་བཏོན་ཏེ་འབད་བརྩོན་བྱ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད། དེའི་ཐོག་ལ་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གིས་འགན་འཁུར་གཙོ་བོ་འཁུར་བཞིན་ཡོད་ལ། དེ་དང་མཉམ་དུ་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ཀྱང་མ་འོངས་བར་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་སེལ་བར་འགན་འཁུར་ཆེན་པོ་བཞེས་ཐུབ་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེ་བཞིན་ལོ་འདི་༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགུང་ལོ་དགུ་བཅུའི་སྐུའི་གོ་སྟོན་ཏེ། དམིགས་བསལ་གྱི་ལོ་ཚིགས་ཤིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད། དེ་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་བྱམས་བརྩེའི་ལོ་ཞེས་ལོ་ཧྲིལ་པོར་སྲུང་གཙི་བྱ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་གདིང་ཡོད། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་མཚོན་པ་ཡིན་ན་ནང་པ་ཆགས་བསྡད་ཡོད་རེད་ལ། རིག་གཞུང་གི་ཐོག་ནས་བསམ་བློ་བཏང་ན་ང་ཚོ་བྱམས་བརྩེ་ཡོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་ཆགས་ཡོད། ཡིན་ན་ཡང་། ང་ཚོས་བྱམས་བརྩེའི་སྤྱི་ཚོགས་དེ་གོང་འཕེལ་དང་སྤྱི་ཚོགས་གཞན་ལ་ཕན་ཐོགས་རྒྱུ། ང་ཚོའི་བཟང་སྤྱོད་དང་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིག་ཉམས་པ་སླར་གསོ་དང་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་ཡོང་ཐུབ་རྒྱུར་དམིགས་བསལ་གྱིས་ལས་ཀ་ག་རེ་བྱ་མིན་ཐོག་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་མཐོང་གི་ཡོད། ༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་རླབས་ཆེན་གྱི་དགོངས་པ་མང་དག་ཅིག་ཡོད་རེད། རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་ཞི་བདེ་དང་འཚེ་བ་མེད་པའི་ལམ། བྱམས་བརྩེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཡོང་ཐུབ་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་ཞེ་དྲགས་གནང་གི་ཡོད་རེད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
ཡང་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས། དེ་བཞིན་ང་ཚོས་ཀྱང་༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་དགོངས་བཞེད་དེ་དག་དྲིལ་བསྒྲགས་གནང་ཐུབ་རྒྱུ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་ད་བར་དམིགས་བསལ་ཐུགས་སྣང་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོང་བསྡད་ཡོད་རེད། མ་འོངས་པར་རྒྱབ་སྐྱོར་དེ་དག་མི་བརླག་པའི་ཆེད་དུ། ང་ཚོ་མི་རབས་འདིའི་ཐོག་ནས་འགན་ཁུར་ཞུ་ཐུབ་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཞེ་དྲགས་མཐོང་གི་ཡོད། ང་ཚོའི་མི་རབས་འདིའི་ཐོག་ནས་འཐུས་ཤོར་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན། མི་རབས་རྗེས་མར་རྩིས་སྤྲད་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཞེ་དྲགས་ཡོད་རེད་ལ། མི་རབས་རྗེས་མ་རྣམས་ཀྱིས་ག་ཚོད་ཡོང་ཐུབ་མིན་དོགས་པའི་གཞི་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་འདུག ང་ཚོ་མི་རབས་འདིའི་ཐོག་ནས་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོང་བ་ཡིན་ན། མི་རབས་རྗེས་མའི་ལག་པའི་མཐིལ་ལ་རང་བཞིན་གྱི་བསླེབས་ཡོང་བ་དེ་ཆོས་ཉིད་ཆགས་ཡོད་དུས། ང་ཚོའི་མི་རབས་འདིའི་ཐོག་ནས་ནང་ཁུལ་གྱི་མཐུན་ལམ་ཡིན་ན་འདྲ། ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཡིན་ན་འདྲ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཞུ་གཏུག་བྱེད་ཕྱོགས་ཡིན་ན་འདྲ། གང་ལྟར་ང་ཚོས་ནུས་པ་ཤུགས་ཆེན་ཞིག་སྟོན་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། མ་འོངས་པའི་མི་རབས་ཚོར་ང་ཚོར་མིག་དཔེ་ཆགས་ཀྱི་རེད། དེ་འདྲ་ཡིན་དུས་དེ་དག་གི་ཐོག་དགོངས་པ་བཞེས་ཐུབ་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་འདུག་ལ། བོད་སྤྱིའི་བསོད་ནམས་གོང་མཐོར་གཏང་ཐུབ་དགོས་རྒྱུ་དང་། ༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་རྒྱུན་དུ་ཡོངས་གྲགས་ཀྱིས་དགུང་ལོ་བརྒྱ་དང་སུམ་ཅུ་ལྷག་བཞུགས་རྒྱུའི་ཞལ་བཞེས་གནང་ཡོད་རེད། མུ་མཐུད་ནས་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་ཡོང་ཐུབ་རྒྱུར་རྣམ་དཀར་དགེ་ཚོགས་བསྒྲུབ་ཐུབ་རྒྱུ། ཚེ་ཐར་སྲོག་བླུ་གཏོང་ཐུབ་རྒྱུ། སོ་སོས་ཉིན་རེར་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་ཕྱག་ལས་གཅིག་གནང་ཐུབ་ན་ཡང་། ༧གོང་ས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་སྐུ་ཚེ་རིང་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཆགས་ཡོད། ཅེས་སོགས་གསུངས་སོང་།
དེ་བཞིན་དེ་རིང་ལས་ཉིན་བརྒྱད་པའི་ཚོགས་དུས་ལྔ་པའི་སྟེང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་ཁྲིམས་འཆར་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༤༧ དང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་གྱི་རྩ་འཛིན་ཁྲིམས་ཡིག་བསྐྱར་བཅོས་ཁྲིམས་འཆར་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༤༨། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་སྤྱི་མང་གཏུག་གཤེར་འགྲོ་ལུགས་རྩ་འཛིན་ཁྲིམས་ཡིག་བསྐྱར་བཅོས་ཁྲིམས་འཆར་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༤༩། གཞུང་འབྲེལ་ཁྲིམས་ཡིག་བསྐྱར་བཅོས་ཁྲིམས་འཆར་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༥༠ ། གཞུང་འབྲེལ་སྒྲིག་གཞི་བསྐྱར་བཅོས་ཁྲིམས་འཆར་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༥༡། གཞུང་འབྲེལ་སྒྲིག་གཞི་བསྐྱར་བཅོས་ཁྲིམས་འཆར་ཡིག་ཆ་ཨང་ ༥༢ བཅས་བརྗོད་པ་གསུམ་པའི་ཐོག་ནས་སྤྱི་མོས་གཏན་འབེབས་གནང་སོང་།
གསར་འགོད་པ། བྱམས་པ་ཚེ་རིང་། དཔལ་ལྡན། རྩོམ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན། སྐལ་བཟང་སྦྱིན་པ།
