རྣམ་སྤེལ་ཚང་བློ་བཟང་སྦྱིན་པ།
༄། ཤར་དར་རྩེ་མདོ་ནས་ནུབ་སྟོད་མངའ་རིས་བར་དང་། བྱང་མཚོ་སྔོན་པོ་ནས་ལྷོ་མོན་ཡུལ་ལ་ཐུག་གི་བར་གྱི་ས་ཁྱོན་ན་གནས་པའི་བོད་རིགས་སུ་གཏོགས་སོ་ཅོག་ནི་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་རྣམ་འཕྲུལ་ཕ་སྤྲེའུ་དང་། འཕགས་མ་སྒྲོལ་མའི་རྣམ་འཕྲུལ་བྲག་སྲིན་མོ་གཉིས་འདུས་པ་ལས་མཆེད་པ། འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་གདུལ་བྱ་བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་ཀྱི་མི་རིགས། སྟོན་པ་གཅིག་གི་རྗེས་འཇུག བླ་མ་གཅིག་གི་སློབ་མ། རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་ཆབ་འབངས། རིག་གཞུང་སྐད་ཡིག་དང་། ཡུལ་གོམས་གཤིས་ལུགས། ཆས་གོས། རྒྱན་ཆ་ལུགས། ཟས་སྤྱོད། མི་ཚེ་སྐྱེལ་སྟངས། ས་ཆའི་གནས་བབས་སོགས་སྒོ་ཀུན་ནས་གཅིག་གྱུར་ཡིན། བོད་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་དེ་པུར་རྒྱལ་བཙན་པོའི་མངའ་ཁོངས་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་མིང་ཡིན། ནང་གསེས་དབྱེ་ན། སྟོད་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་དང་། བར་དབུས་གཙང་རུ་བཞི། སྨད་མདོ་ཁམས་སྒང་དྲུག་དང་བཅས་པའི་སྤྱི་མིང་ལ་བོད་ཡུལ་ཟེར། མདོ་ཁམས་སྒང་དྲུག་ལའང་གནས་ཡུལ་སྟོད་སྨད་ཀྱི་ཆ་ནས་མདོ་སྟོད་དང་མདོ་སྨད་གཉིས་སུ་དབྱེ་ཡོད། ཡང་ན། བོད་མི་འདུས་སྡོད་ཀྱི་ཡུལ་གྲུའི་སྤྱི་མིང་ལ་བོད་དང་། སྒོས་མིང་ལ་དབུས་གཙང་དམ་པ་ཆོས་ཀྱི་ཆོལ་ཁ་དང་། མདོ་སྟོད་མི་ཡི་ཆོལ་ཁ། མདོ་སྨད་རྟ་ཡི་ཆོལ་ཁ་སྟེ་གསུམ་ཡིན། དེ་དག་གི་ས་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་བོད་དང་། དེ་དག་ལ་གནས་པའི་མི་རིགས་ནི་བོད་མི་ཡིན།
སྔར་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་མཛད་པ་ཕུལ་ཕྱིན་ཆོས་རྒྱལ་བཀའ་དྲིན་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་དུས་ཆོལ་གསུམ་ཁྱོན་ན་གནས་པའི་བོད་ལྗོངས་ཡོངས་ལ་མངའ་དབང་བསྒྱུར་ཏེ་བོད་མིའི་ཆིག་བསྒྲིལ་གྱི་ནུས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་འཛམ་གླིང་ཤར་གླིང་དབུས་མའི་ནང་པུར་རྒྱལ་བོད་ཅེས་བྱ་བ་དཔུང་སྟོབས་དང་མངའ་ཐང་ཆེ་གྲས་སུ་ཡོད། དེ་ལྟར་ཡོད་པའི་རྩ་བ་ནི་ཁྱབ་ཁོངས་ལུང་ཚན་མ་ལག་དང་བཅས་པ་མངའ་ཁོངས་གཅིག་གི་འོག་ཏུ་བསྡུས་པའི་ཆིག་བསྒྲིལ་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཡིན། དེ་ནས་ལོ་བཞི་བརྒྱ་བཅུ་གཅིག་རིང་བོད་སྤྱི་ལ་དབང་བའི་རྒྱལ་པོ་མ་བྱུང་། དེའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ནི། གླང་དར་གྱི་བཙུན་མོ་རྒན་གཞོན་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུས་བཙན་པོའི་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་དབང་ཆ་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་འགལ་ཟླས་མ་འཆམ་པར་ཕན་ཚུན་དགྲ་ཟླར་ལངས་ཏེ་རྒྱལ་ཕྲན་སིལ་མའམ། སིལ་བུར་འཐོར་ཏེ་བསམ་པ་གཅིག་ཏུ་འདྲིལ་བའི་ནུས་པ་ཉམས་ཏེ་བོད་ཀྱི་སྲིད་དབང་སྣུམ་ཟད་མར་མེ་བཞིན་རྒུད་དེ་སོ་སོའི་ནུས་ཤུགས་དང་བསྟུན་པའི་ཡུལ་གྲུ་སོ་སོར་སྡེ་ཤོག་དང་། རུས་ཚན་ཤོག་སྒྲིལ་སྒེར་བཙན་དུ་གནས་ཏེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཚགས་ཚུད་མེད་པའི་གོ་སྐབས་དང་བསྟུན་ཏེ་སོག་པོ་ཇིང་གེ་སེ་ཁཱང་གི་ཧོར་དམག་འོག་བོད་ཁམས་ཚུད་པ་དེ་ནི་བར་སྐབས་ཕྱིའི་དབང་ཤུགས་བོད་སར་བསླེབས་པ་ཐོག་མ་དེ་ཡིན། དེ་ནི་གཅིག་ནས་བོད་མིའི་ནུས་པ་རྔ་ལ་སྲན་མ་གཏོར་བ་ལྟར་ཁ་བྲལ་དུམ་བུར་གནས་པ་དང་། གཉིས་ནས་བོད་སྤྱི་ལ་དབང་བའི་རྒྱལ་པོ་མེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡིན།
ཕྱི་ལོ་ ༡༢༦༥ ལོར་སོག་རིགས་ཀྱི་གོང་མ་དང་པོ་ཀུབ་ལའི་ཁཱང་ (སེ་ཆེན་) གྱིས་འགྲོ་མགོན་ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པར་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་དབང་ཡོན་དུ་ཕུལ་བ་ནས་བཟུང་དཔལ་ས་སྐྱ་པས་ཆོལ་གསུམ་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པའི་སྲིད་དབང་སླར་གསོ་མཛད་དེ་བོད་སོག་མི་རིགས་བར་མཐུན་སྒྲིལ་དང་། བོད་རིགས་ཁྱབ་ཁོངས་ཡོངས་ལའང་བདེ་འཇགས་བྱུང་། འོན་ཀྱང་རིང་པོར་མ་སོང་བར་གདུང་རྒྱུད་རྣམས་བླ་བྲང་ཁག་བཞིར་གྱེས་ནས་དབང་ཆའི་འཐབ་རྩོད་ཐོག ཁྱབ་ཁོངས་ཁྲི་སྐོར་ཁག་གི་ཁྲི་དཔོན་ཕན་ཚུན་ས་སྡེ་འཕྲོག་རེས་ཁར། འབྲི་གུང་དང་། ཚལ་པ། ཕག་གྲུ་བཅས་ནི་ས་སྐྱའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཞབས་གྲས་ནང་མ་ལྟ་བུ་ཡིན། ཡང་། ས་སྐྱ་དང་འབྲི་གུང་གཉིས་ཆོས་བརྒྱུད་ཐ་དད་ཡིན་པའི་ཁར། ས་སྐྱ་བའི་རྟེན་སའི་སྦྱིན་བདག་སོག་པོ་ཧུ་པི་ལི་སེ་ཆེན་ཧན་དང་། འབྲི་གུང་པའི་རྟེན་སའི་སྦྱིན་བདག་ནི་སོག་པོ་གོ་དན་གྱི་བུ་ཧུ་ལའི་ཧུ་ཡིན་པ་དེ་ཚོ་ནང་འགལ་ཡོད་ཐོག འཕྲལ་གྱི་རྐྱེན་ནི་ས་སྐྱས་ཕག་གྲུ་ཁྲི་དཔོན་ལ་ཁྲིམས་འཁྱོག་བྱས་པར་བསྙད་དེ་ཕག་གྲུས་གྱེན་ལོག་གིས་ས་སྐྱའི་ཁྲི་རབས་བདུན་གྱིས་ལོ་ ༩༦ བོད་ཁམས་བསྐྱངས་རྗེས་སྲིད་དབང་ཕག་གྲུའི་ལག་ཏུ་ཤོར།
ཕག་གྲུའི་ཁྲི་རབས་བཅུས་མི་ལོ་ ༢༡༦ སྲིད་དབང་བཟུང་རིང་ནང་ཁུལ་མི་མཐུན་པའི་འཁྲུག་རྩོད་ཀྱིས་རྐྱེན་པས་ཕྱི་ཚུལ་ཙམ་ལས་དོན་དུ་ཕག་གྲུའི་སྲིད་དབང་རིན་སྤུངས་པའི་ལག་ཏུ་ཤོར། དེ་ཡང་སྣེ་གདོང་གོང་མ་སྐུ་ན་ཕྲ་བའི་སྐབས་རིན་སྤུངས་པ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེས་རམ་འདེགས་དཔོན་ཚབ་ཞུས་པར་སྡེ་དཔོན་གཞན་གྱིས་འགྲན་སེམས་ཕྲག་དོག་གིས་གྱེན་ལངས་ཀྱིས་རྐྱེན་པས་ཕག་གྲུའི་ནུས་པ་ཟད་དེ་རིན་སྤུངས་པའི་མངའ་ཐང་ཇེ་རྒྱས་སུ་སོང་སྟེ། ཕག་གྲུ་གོང་མ་རིམ་བྱོན་ལས་ལོགས་སུ་རིན་སྤུངས་སྡེ་པ་རིམ་བྱོན་ཞེས་པ་བྱུང་། འོན་ཀྱང་རིན་སྤུངས་པ་རང་གི་མིང་ཐོག་ནས་སྲིད་དབང་མ་བཟུང་བར། ཕག་གྲུའི་མིང་ཐོག་ནས་དོན་ལ་སྡེ་པ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེས་དབང་བསྒྱུར་བྱས།
རིན་སྤུངས་པའི་གདན་རབས་ལྔས་ལོ་ ༦༦ རིང་སྲིད་དབང་བཟུང་ཏེ་མཐར་གཙང་ཕྱོགས་ཀྱི་ལས་འཛིན་གནད་ཡོད་མི་སྣ་མནའ་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་རིན་སྤུངས་པའི་སྲིད་དབང་མགོ་རྟིང་བསློགས་ནས་གཙང་པའི་སྲིད་དབང་བཙུགས་རྗེས་སྡེ་པ་གཙང་པའི་གདན་རབས་གསུམ་གྱིས་ལོ་ ༧༧ རིང་དབུས་ཀྱི་སྡེ་པ་སྐྱིད་ཤོད་པའི་རྫོང་གཞིས་ཐམས་ཅད་བླངས་ཏེ་སེ་འབྲས་གཉིས་ཆོ་འཕྲུལ་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོར་ཕེབས་བཅར་མི་ཆོག་པ་སོགས་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའི་ཕྱོགས་འཛིན་གྱི་དོ་ཕོག་བྱུང་། དེས་རྐྱེན་པས་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པ་ཆེན་པོའི་ཕྱག་མཛོད་བསོད་ནམས་རབ་བརྟན་དང་། སྐྱིད་ཤོད་སྡེ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སོག་པོ་གོ་ཤྲི་ཁཱང་ལ་འབྲེལ་བ་བྱས་ཏེ་སྡེ་པ་གཙང་པའི་སྲིད་དབང་འཕྲོག
ཕྱི་ལོ་ ༡༦༤༢ ལོར་གོ་ཤྲི་ཁཱང་གིས་བོད་ཀྱི་ས་སྡེ་མི་གསུམ་གྱི་བདག་དབང་ྋགོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོར་ཕུལ་ཏེ། བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་པ་ཆེན་པོ་དབུ་བརྙེས་པ་ནས་བཟུང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ བར་ལོ་ ༣༠༨ རིང་སྲིད་དབང་བསྐྱངས་རིང་། ཕྱིའི་དམག་འཁྲུག་དང་། ནང་ཁུལ་གཅིག་རྒྱབ་གཅིག་ལངས་དབང་ཆའི་འཐབ་རྩོད་སོགས་རྒྱལ་ཕམ་གྱི་རྙོག་འཛིང་བྱུང་བ་དང་།
དེ་ལྟར་འདི་ཡན་སྔར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་བྱུང་རིམ་ལ་ཕྱིར་མིག་བལྟས་ཚེ་ནང་ཁུལ་དབང་ཆའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་འདམ་རྫབ་ནང་ལྷུང་སྟེ་ཕྱོགས་ཁག་ཕན་ཚུན་མ་མཐུན་པར་ནང་འཁྲུག་དང་། སྡེ་དཔོན་ནང་ཁུལ་ས་སྡེ་འཕྲོག་རེས། ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའི་ཕྱོགས་འཛིན་སྡང་ཟུག་བྱས་པའི་འབྲས་བུར། ས་སྐྱའི་སྲིད་དབང་ཕག་གྲུས་འཕྲོག་པ་དང་། ཕག་གྲུའི་སྲིད་དབང་རིན་སྤུངས་པས་བླངས་པ། རིན་སྤུངས་པའི་དབང་ཆ་སྡེ་པ་གཙང་པའི་ལག་པར་ཤོར་བ། སྡེ་པ་གཙང་པའི་སྲིད་དབང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་པས་མགོ་རྟིང་སློག་པ་སོགས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་ལ་འགྱུར་བ་ཡང་ཡང་བྱུང་སྟེ་དུས་སྐབས་སོ་སོའི་རྒྱལ་སའི་ཉེ་འདབས་དབུས་གཙང་ཁུལ་ཙམ་ལས་རྒྱལ་མཚམས་སྨད་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཁུལ་ལ་བལྟ་སྐྱོང་ཚགས་ཚུད་ཚུལ་བཞིན་མ་བྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱ་སོག་ནས་བཙན་འཛུལ་གྱིས་མང་ཚོགས་ལ་བརྡབ་གསིག་སུན་གཙེར་རིམ་པ་ཐེངས་མང་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་། དབུས་གཞུང་ནས་རོགས་སྐྱོར་སྲུང་སྐྱོབ་མ་ཐུབ་པ། ཁྱད་པར་དུའང་འཛམ་གླིང་སྤྱི་དང་ཉེ་འཁྲིས་སུ་ཡོད་པའི་ཁྱིམ་མཚེས་ཡུལ་གྲུ་ཆུང་ཁག་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲིག་ཁོངས་མཉམ་ཞུགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་འགྲོ་སྟངས་ལ་གཞིགས་ཏེ་གོམ་པ་མདུན་སྤོས་མ་ཐུབ་ཀྱང་མཉམ་དུ་གོམ་བགྲོད་མ་ཐུབ་པའི་འཐུས་ཤོར་ཚབས་ཆེན་བྱུང་ཡོད། ལྷག་དོན་དུ་དབང་འཛིན་པ་སོ་སོའི་སྟོབས་ཤུགས་རྒྱས་ཐབས་དང་། དབང་ཆ་མུ་མཐུད་གནས་ཐབས་སུ་གཅིག་མགོ་གཅིག་གནོན་གྱི་དྲག་པོའི་དཔུང་སྟོབས་དགོས་ཀྱང་། དཔུང་ཤུགས་རང་རྐྱ་འཕེར་བའི་གདེང་ཚོད་མེད་པར་བརྟེན། རང་གི་དབང་ཆར་ཉེན་ཁ་ཡོང་སྐབས་བོད་སྤྱི་ལ་བསམ་བློ་མ་བཏང་བར་ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་རྒྱབ་བརྟེན་བཅོལ་ཏེ། རྒྱ་སོག་གི་ཕྱིའི་སྟོབས་ཤུགས་ནང་འདྲེན་བྱས་པ་དང་། དེ་དག་ལ་བླ་ན་མེད་པའི་ཆེ་མཐོང་བཀུར་བསྟོད་ཆེ་དྲགས་པ་བྱུང་ཡོད།
ལས་དོན་གང་ཞིག་སྒྲུབ་པའི་སྐབས་ཆོས་ཕྱོགས་ཁོ་ནའི་ངོ་བོ་ནས་བལྟས་ན་ཡང་དག་པ་ཞིག་ཡིན་རུང་། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ངོས་ནས་བལྟས་ན་སྐྱོན་ཆ་དང་། དེ་བཞིན་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་སོ་སོའི་ངོས་ཕྱོགས་ནས་བལྟས་ན། དེའི་དུས། དེའི་ཚེའི་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་པའི་ཕན་འབྲས་ཆུང་ཚགས་བྱུང་ཡོད་ཤག་ཀྱང་། ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་གི་ཕྱོགས་ནས་ཕུགས་འཕེར་གྲ་སྒྲིག་མ་ཐུབ་པའི་འཐུས་ཤོར་བྱུང་བ། ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་གི་གནས་སྟངས་ནས་དགེ་མཚན་གནད་འགག་ཆེན་པོར་གཟིགས་ཀྱང་། ཆོས་ཕྱོགས་ནས་དགག་བྱའི་ཤུགས་རྐྱེན་བྱུང་བ་སོགས་མདོར་ན། སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཆ་ནས་མཐོང་རྒྱ་ཆུང་སྐྱོན་ལྟ་བུས་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཕྱོགས་ནས་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་ཐད་གཙོ་གནད་ཆེ་ཆུང་བརྩི་བ་དང་། རྒྱལ་སྲུང་བདེ་འཇགས་ཀྱི་དམག་གྲབས་མེད་པ། དཔལ་འབྱོར་འཛུགས་སྐྲུན་ཐོག་རྗེས་ལུས། གནའ་དེང་གི་ཤེས་ཡོན་ཐོག་འཁུར་འགན་ཆུང་བ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་ཡར་རྒྱས་གཏོང་མ་ཐུབ་པ། གནས་དུས་དང་བསྟུན་པའི་ཆབ་སྲིད་འགྱུར་འགྲོས་ཐོག་འཕྲལ་ཕུགས་རྒྱང་གསུམ་གྱི་བསམ་བློ་བཏང་སྟེ་ལས་ཀ་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་སོགས་ཀྱིས་རྐྱེན་པས་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་འདི་བྱུང་བ་རེད།
འདིར་བོད་སྤྱིའི་གོང་བུའི་མཐུན་ལམ་གྱི་ནུས་པ་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་མ་ཐུབ་པར་ཁ་འཐོར་དུ་གནས་པའི་སྐྱོན་ཆ་ཇི་བྱུང་དང་། སྐྱོན་གནད་དེ་དག་ཡོང་རྐྱེན་གར་ཐུག་ཆེད་མངགས་ཟུར་འདོན་བྱས་པ་འདི་སླད་སླར་ཡང་འཐོམ་ཞྭ་མི་གྱོན་པའི་སྔོན་འགོག་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་ལས། གོང་གི་སྲིད་སྐྱོང་དེ་དག་གི་རིང་བོད་སྤྱི་ལ་ཕན་ཐོགས་རྩ་བ་ནས་མ་བྱུང་བ་གཏན་ནས་བརྗོད་ཀྱི་མེད། བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་བཟང་པོ་འཆད་ཉན་སྒོམ་སྒྲུབ་རྒྱུན་འཛིན་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གྱི་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་བའི་འབྲས་བུར་དེང་རང་ཅག་སའི་གོ་ལ་འདིའི་ཐོག་གང་དུ་བསྐྱོད་ཀྱང་ངོམས་སུ་ཆོག་པ་ཞིག་ཡོད་པ་འདི་དང་། རྒྱ་སོག་ཡུལ་གྲུར་ཕན་བདེའི་ཐར་པའི་ས་བོན་བསྐྲུན་པ། རྩ་བ་ྋརྒྱལ་བསྟན་དར་སྤེལ་གྱིས་ད་ལྟ་བོད་རིགས་ཞེས་པ་ངོ་བོ་མ་བརླག་པར་གནས་ཐུབ་པ་འདི་ཡང་དམ་པ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་མཛད་རྗེས་དང་སྐུ་དྲིན་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ཡང་ངེས་པར་ཤེས་དགོས།
གང་ལྟར་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་དག་ནི། རྟ་རྒྱུགས་ཟིན་ཞིང་རྡུལ་ཡལ་ཚར་བའི་དཔེ་ལས་མ་འདས་ཀྱང་། ད་ལྟ་རང་ཅག་གིས་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནས་བསླབ་བྱ་བླངས་ཏེ། ཕྱིས་འབྱུང་དེ་ལྟར་མི་ཡོང་བའི་ལམ་ནོར་ལྡོག་ཤེས་ཐུབ་པ་དང་། འདས་པའི་བྱུང་རིམ་ནང་ཕན་པའི་ལེགས་ཆ་རྣམས་ལག་ལེན་དུ་བཀལ་ཏེ། སྐྱོན་ཆ་རྣམས་ང་ཚོས་ངོས་འཛིན་ཐུབ་པ་དང་སྦྲགས། ཞན་ཆ་སེལ་ཐབས་དང་། དེ་རིགས་སླར་མི་ཡོང་བའི་སྔོན་འགོག་ཐུབ་པ་དགོས་རྒྱུ་འདི་ངོས་ཀྱི་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོ་དེ་ཡིན།
རང་ཅག་བྱེས་འབྱོར་བ་རྣམས་ལ་མཚོན་ན། ལས་དོན་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་ཐོག་མར་མ་བརྩམས་གོང་། རང་དབང་རང་ལག་ཏུ་ཡོད་འདྲར་མ་དགོངས་པར། བཙན་བྱོལ་བའི་གནས་སྟངས་ཆ་ཚང་ངོས་ཟིན་པའི་ཐོག་ནས་དེར་བསྟུན་གང་དགའ་ཅི་ལེགས་དགོངས་པ་བཞེས་རྒྱུ་དེ་གནད་འགག་ཡིན། དེའི་ཁར། མི་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཕྱུག་པོའི་རྗེས་སུ་འགྲོ། གཏམ་རྣམས་ཐམས་ཅད་འདོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ། ཞེས་པ་ལྟར་དེ་འདྲའི་མགོ་སླ་པོའི་དབང་དུ་སོང་ཚེ། རང་མཐོང་རང་གིས་བཅགས་པ་ཡིན། བོད་དོན་ལ་སྟོང་སྐད་ཙམ་མ་ཡིན་པར། དོན་དམ་པའི་རིན་ཐང་སླེབས་ཐུབ་པ་བྱུང་ན། སྤྱི་སྒེར་གཉིས་ཀར་ཕུགས་དྲིན་ཆེ་བ་ཡིན་པས། བྱ་ལ་འཕུར་རྩལ་ཡོད་ན། ནམ་མཁའ་ལ་མུ་མཐའ་མེད་པ་བཞིན་ཕ་བཟང་གི་བུ་ཚོས་རིག་པ་སྒྲིམ་ཤོག་ཨང།། །།
(འཕྲོས་རྗེས་མར་གཟིགས།)
བཀུར་འོས་སྐུ་སྒེར་དྲུང་ཟུར་ཆེན་མོ་བློ་བཟང་སྦྱིན་པ་ལགས་སུ། བོད་བཙན་པོའི་སྐབས་དང་། ཆགས་འཇིག་གི་གནས་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད་རོབ་ཙམ་གནང་བར་སྙིང་ནས་པད་མོ་ཟུམ། ཤེས་འདོད་པ་ཞིག་ལ་སྡེ་པ་གཙང་པ་དང་། རི་བོ་དགའ་ལྡན་པ་གཉིས་པ་གཉིས་དབར་མི་མཐུན་པ་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་ལོ་རྒྱུས་ཀུན་ལས་གསལ་ཡང་། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཐོག་ནས་མ་འགྲིག་པ་ཡིན་པའི་སུའི་ཀྱང་བྲིས་པ་མཐོང་ཐོས་མ་བྱུང་བས། སྐུ་ཉིད་ནས་དེའི་སྐོར་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོད་ན་ཞིབ་ཕྲ་ཞིག་འགོད་གནང་ཡོང་བ་ཐུགས་རྗེ་མ་ཆུང་ཞུ། གུས་འདུད་བཅས།
ངག་གི་དབང་ཕྱུག་བཀུར་འོས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་དབང་པོ་ལྷ་མོ་སྐྱབས་མཆོག་གི་མདུན་སར།
ཆེད་ཞུ།
གུས་ཉིད་ནས་རྣམ་སྤེལ་ཚང་གི་གཏམ་གླེང་རིང་མོ་དེ་ལ་ཞུ་དག་གནང་བ་ནི་འོས་པ་ཞིག་དང་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་འོས་འགན་དེ་བས་ཡིན་མོད།
གུས་ཉིད་ལ་ཞུ་རྒྱུར་དེབ་ཐེར་མང་པོའི་ནང་ཁ་གསལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་ཤེས་དགོས་པ་དང་གླེང་དགོས་པ་རེད་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དེབ་ཐེར་ནང་འཁོད་ཟིན་ཚེ་བསུ་
ཐབས་མེད་པ་ལྟ་བུ་སོང༌བསྐྱར་བཤད་ཡང་བཤད་བྱས་ནས་དགོས་པ་དེ་ཙམ་མ་མཐོང་།
ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གལ་ཆེ་བ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་མི་གསལ་བའི་རིགས་མི་ཉག་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྟ་བུ་ལ་དཔྱད་པ་དང་བགྲོ་གླེང་རེ་གནང་གནང་ཐུབ་ན་དགེ་མཚན་ཆེ་བ་དང་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་དང་རང་དབང་སྒྲུབ་ཕྱོགས་ཐད་གནད་འགག་ཡོད་པ་མཐོང་།
བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་ཆགས་པའི་བོད་ཡུལ་འཁྲུལ་མེད་ཡིན་པ་མི་ཉག་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་ས་ཆའི་ཆགས་ཚུལ་དང་རྒྱ་ཁྱོན།
བོད་མི་འཁྲུལ་མེད་ཡིན་པ་མི་ཉག་གི་མི་རབས་བྱུང་ཚུལ་དང་མི་འབོར།
མི་ཉག་དང་རྒྱའི་ས་མཚུམས་སུ་བྱུང་བའི་དཀའ་རྙོག་གི་ལོ་རྒྱུས།
བོད་ཡུལ་ཡོངས་རྫོགས་དང་བོད་མི་ཡོངས་རྫོགས་ལ་རང་བཙན་དང་རང་དབང་སྒྲུབ་དགོས་ན་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་གནས་ཆགས་མི་རིགས་དང་རིག་
གཞུང་གོམས་གཤིས་སྐད་ཡིག་ཆོས་ལུགས་སོགས་ལ་གཞི་བཅོལ་ནས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བདེན་དཔང་འཚོལ་དགོས་པ་རེད།
རྒྱུ་མཚན་དེས་ན་གུས་ཉིད་ནས་སྐྱབས་འཇུག་ཡོང་བར་མཁྱེན།
ངག་གི་དབང་ཕྱུག་བཀུར་འོས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་དབང་པོ་ལྷ་མོ་སྐྱབས་མཆོག་གི་མདུན་སར།
ཆེད་ཞུ།
གུས་ཉིད་ནས་རྣམ་སྤེལ་ཚང་གི་གཏམ་གླེང་རིང་མོ་དེ་ལ་ཞུ་དག་གནང་བ་ནི་འོས་པ་ཞིག་དང་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་འོས་འགན་དེ་བས་ཡིན་མོད།
གུས་ཉིད་ལ་རྒྱུར་དེབ་ཐེར་མང་པོའི་ནང་ཁ་གསལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་ཤེས་དགོས་པ་དང་གླེང་དགོས་པ་རེད་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དེབ་ཐེར་ནང་འཁོད་ཟིན་ཚེ་བསུ་
ཐབས་མེད་པ་ལྟ་བུ་སོང༌བསྐྱར་བཤད་ཡང་བཤད་བྱས་ནས་དགོས་པ་དེ་ཙམ་མ་མཐོང་།
ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གལ་ཆེ་བ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་མི་གསལ་བའི་རིགས་མི་ཉག་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྟ་བུ་ལ་དཔྱད་པ་དང་བགྲོ་གླེང་རེ་གནང་གནང་ཐུབ་ན་དགེ་མཚན་ཆེ་བ་དང་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་དང་རང་དབང་སྒྲུབ་ཕྱོགས་ཐད་གནད་འགག་ཡོད་པ་མཐོང་།
བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་ཆགས་པའི་བོད་ཡུལ་འཁྲུལ་མེད་ཡིན་པ་མི་ཉག་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་ས་ཆའི་ཆགས་ཚུལ་དང་རྒྱ་ཁྱོན།
བོད་མི་འཁྲུལ་མེད་ཡིན་པ་མི་ཉག་གི་མི་རབས་བྱུང་ཚུལ་དང་མི་འབོར།
མི་ཉག་དང་རྒྱའི་ས་མཚུམས་སུ་བྱུང་བའི་དཀའ་རྙོག་གི་ལོ་རྒྱུས།
བོད་ཡུལ་ཡོངས་རྫོགས་དང་བོད་མི་ཡོངས་རྫོགས་ལ་རང་བཙན་དང་རང་དབང་སྒྲུབ་དགོས་ན་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་གནས་ཆགས་མི་རིགས་དང་རིག་
གཞུང་གོམས་གཤིས་སྐད་ཡིག་ཆོས་ལུགས་སོགས་ལ་གཞི་བཅོལ་ནས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བདེན་དཔང་འཚོལ་དགོས་པ་རེད།རྒྱུ་མཚན་དེས་ན་གུས་ཉིད་ནས་སྐྱབས་འཇུག་ཡོང་བར་མཁྱེན།
ཞུ་དག་ཕྲན་བུ།
༡༢༦༥ ལོ་ནི་འགྲོ་མགོན་ཕྱིར་བོད་དུ་ཕེབས་ལོ་ཡིན། ཆོལ་གསུམ་དབང་ཡོན་དུ་བཞེས་ལོ་༡༢༥༣ལོ་རེད།
“་་་དེ་ནས་ལོ་བཞི་བརྒྱ་བཅུ་གཅིག་རིང་བོད་སྤྱི་ལ་དབང་བའི་རྒྱལ་པོ་མ་བྱུང་། དེའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ནི། གླང་དར་གྱི་བཙུན་མོ་རྒན་གཞོན་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུས་བཙན་པོའི་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་དབང་ཆ་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་འགལ་ཟླས་མ་འཆམ་པར་ཕན་ཚུན་དགྲ་ཟླར་ལངས་ཏེ་རྒྱལ་ཕྲན་སིལ་མའམ། སིལ་བུར་འཐོར་”ཟེར། བོད་སིལ་བུར་འཐོར་རྐྱེན་དེ་དར་མའི་སྲས་གཉིས་ཀྱི་དབང་ཆ་འཕྲོག་རྩོད་ཙམ་ཞིག་གཏན་ནས་མིན། རྒྱུ་མཚན་ནི་སྲས་གཉིས་ཀྱིས་དབང་ཆ་བརྩད་ནས་ཡབ་བཀྲོངས་པ་མིན་པས་སོ། དེའི་སྐབས་ཀྱི་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་ནག་པོ་དེ་ང་ཚོས་ད་དུང་མཐོང་ཐུབ་ཀྱིན་མེད་པ་འདྲ།
“ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཚགས་ཚུད་མེད་པའི་གོ་སྐབས་དང་བསྟུན་ཏེ་སོག་པོ་ཇིང་གེ་སེ་ཁཱང་གི་ཧོར་དམག་འོག་བོད་ཁམས་ཚུད་པ་དེ་”དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་དེ་འདྲ་ཞིག་ཀྱང་མིན། སྐབས་དེར་སོག་དམག་གིས་འཛམ་གླིང་གང་སར་བཙན་འཛུལ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་བོད་ཀྱི་སྲིད་དབང་ཉམས་ཆག་གི་གོ་སྐབས་ཤིག་ལ་སྒུག་ནས་བཙལ་ནས་ཡོང་བ་འདྲ་བོ་མ་རེད། འོན་ཀྱང་སྐབས་དེ་འདྲ་ཞིག་ཁེལ་བ་རེད།
མཐར་སྐུ་ངོ་མཆོག་གིས་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ཐོག་ནས་བོད་རིགས་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་བསྟན་པ་བཟང། ད་དུང་ཉེ་རབས་དང་ད་ལྟའི་ཞན་ཆ་དང་འཐུས་ཤོག་དག་ཀྱང་གསལ་སྟོན་གྱིས་བསླབ་བྱ་གནང་ན་དེ་བས་ཀྱང་དགེ་མཚན་ཆེ་བར་མཐོང་ཞེས་ཞུ་འདོད་བྱུང།
ཉངས་མྱོང་རབ་ཏུ་ཕྱུག་པའི་སྐུ་ངོ་ལགས།བདེན་གཏམ་རྣ་བའི་བདུད་རྩི་དྲྭ་ལམ་དུ་
སྤེལ་བ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ།།
༑རྣམ་སྤེལ་ཚངབཟང་ལགས་ནས་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་གཏམ་རིང་མོ་ཞིག་སྤེལ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་དང་བསྔགས་བརྗོད་ཡོད།
ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་དབང་པོ་ཁྱོད་ལ་ཞུ་རྒྱུར།ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སྐད་ཡིག་སོགས་གང་གི་ཆ་ནས་བལྟས་ཀྱང་བོད་མི་འཁྲུལ་མེད་ཡིན་པ།རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་གནས་པའི་བོད་མི་རིགས་ཤིགའཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་གདུལ་བྱ།བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཡ་གྱལ་མི་ཉག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་ཕྲ་ཞིག་སྐྱབས་འཇུག་སྩོལ་གནང་ཡོང་བར་མཁྱེན།
ཕྲན་གྱི་ལྟ་ཚུལ་ལ་གཞིགས་ན་མི་ཉག་གི་ལོ་རྒྱུས་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྡོ་རིང་ཞིག་དང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་གི་གལ་ཆེ་ཤོས་སུ་མཐོང་། རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་གཞིས་ཆགས་པའི་མི་ཉག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བྱུངས་
རབས་ཐོག་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཐ་དད་དང་རང་བཙན་སོ་སོ་ཡོད་པའི་བདེན་དཔང་
འཚོལ་དགོས་པ་དེ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་འོས་འགན་རེད་སྙམ།
མཁྱེན་དཔྱོད་མཚུངས་མེད་སྐུ་ངོ་བློ་བཟང་སྦྱིན་པ་ལགས་ཀྱིས་སྔ་ཕྱིར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་དང་ཆོས་འབྱུང་སྐོར་ལ་དཔྱད་རྩོམ་གྱི་དེབ་ཆུང་དཔར་བསྐྲུན་དང་དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་ཚགས་པ་སོགས་ནང་བཀོད་ཐོན་བྱུང་བ་དགའ་འོས་པ་རང་བཞིན་དང་ད་དུང་མུ་མཐུད་ནས་ཡང་ཡང་འབྲི་རྩོམ་གནང་བའི་རེ་བསྐུལ་ཞུ་ཡི་ཡོད།་དེ་ནི་ཐུགས་སྣང་ཅན་ལ་ཕན་ཐོགས་གང་ལེགས་ཡོང་གི་འདུག་
རྒན་བློ་བཟང་སྦྱིན་པ་ལགས་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་གཉིས་བཀླགས་མྱོང་ལ། དེས་ང་ལ་དྭངས་གཙང་གི་སེམས་པ་བརླན་པ་ལྟ་བུའི་ཚོར་ཤེས་ཤིག་སྤྲད་སོང་། ཁོང་གི་རྩོམ་ཡིག་གི་རིན་ཐང་གཙོ་བོ་ནི་བདེན་པ་གཞི་བཅོལ་ནས་རང་གཞན་གཉིས་དང་འཕྲད་ཕུགས་ཀུན་ཕན་པའི་ཟོལ་བྲལ་གྱི་སེམས་གཏམ་དྲོན་མོ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་སོང་།
ཐུགས་རྗེ། རྗེས་སུ་འདི་ལྟ་བུའི་རྩོམ་ཡིག་གང་མང་གནང་རོགས་ཞུ།
དམན་བུ་ངོས་ནས་སྔ་སོར་སྐུ་ཞབས་བློ་སྦྱིན་མཆོག་གི་རྗེས་གདམ་གྱི་ཕྱག་རྩོམ་ལ་ཤིན་ཏུ་སྙན་བརྗིད་གླིང་བས། དབང་མེད་དུ་ཡིད་འཕྲོག་པ་བྱུང་།
ད་ཡང་གདམ་ངག་འདི་དག་གངས་ཅན་གནམ་བསྟན་ཡོངས་ཀྱི་ཡིད་ལ་འཇོག་དགོས་པ་མ་ཚད། ངེས་པར་དུ་ཡིད་འཇོག་བྱེད་དགོས་པའི་རེ་བ་ཡོད། སྐུ་ཞབས་མཆོག་གི་མུ་འཐུད་ནས་ཕྱག་རྩོམ་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་བཞིན་མ་འོང་དགོས་བསྐུལ་གནང་བའི་བཀའ་མོལ་གང་མང་གཏོན་གནང་ཐུབ་པའི་རེ་བསྐུལ་ཞུ་གི་ཡོད།