དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༣ ཉིན་ངྷ་ས་དབུས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཚོགས་ཁང་དུ་བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་ཁང་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་ང་གཅིག་འཁོར་བའི་ལོ་འཁོར་ཚོགས་ཆེན་རྒྱས་པ་དང་། ལྔ་བཅུའི་དུས་དྲན་གྱི་མཇུག་བསྡོམས་མཛད་ཚོགས་ཏེ། བཀའ་ཁྲི་མཆོག་ཆེད་ཕེབས་ཐོག་འབྲེལ་ཡོད་ཁག་ལ་ཕྱག་འཁྱེར་དང་སྨན་རྩིས་སྐོར་གྱི་དཔེ་དེབ་ཁག་ཅིག་དབུ་འབྱེད་གནང་སོང་།
མཛད་སྒོའི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་དང་། དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་དུ་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་ངག་དབང་འཕེལ་རྒྱས་མཆོག དེ་བཞིན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཞོན་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཚེ་རིང་དབང་ཕྱུག་མཆོག ལྷན་ཁང་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་རྣམ་པ་དང་རང་དབང་སྡེ་ཚན་ཁག་གི་འགན་འཛིན། བཞུགས་སྒར་ཉེ་འཁོར་གྱི་སློབ་གྲྭ་དང་ཚོགས་པ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ། དབུས་སྨན་རྩིས་ཁང་གཙོས་པའི་ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་གི་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་ཡོངས་ཀྱི་འགན་འཛིན་རྣམ་པ་བཅས་ཆེད་ཕེབས་ཐོག བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་སྣང་གསལ་མར་མེ་དབུ་འབྱེད་ཀྱིས་མཛད་སྒོ་དབུ་འཛུགས་གནང་རྗེས། སྐུ་མགྲོན་དང་ཚོགས་ཞུགས་པ་ཚང་མ་སྐུ་བཞེངས་ཐོག་བོད་དོན་ཆེད་སྐུ་སྲོག་ཤོར་བའི་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཞུས་རྗེས། མཛད་སྒོའི་སྟེང་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ལས་བྱེད་ཁག་ཅིག་ལ་ཞབས་ལོ་ ༣༠ དང་ ༢༠ འཁོར་པའི་གཟེགས་བསྟོད་ཕྱག་འཁྱེར་དང་། སྨན་རམས་པ་འབྲིང་བ་དང་སྨན་རམས་པ་ཆུང་པར་སློབ་ཁྲིད་གནང་མཁན་སྨན་དགེ་ཁག་ཅིག་ལ་ངོས་འཛིན་ཕྱག་འཁྱེར། དེ་བཞིན་སྨན་རམས་པ་འབྲིང་བ་དང་སྨན་རམས་པ་ཆུང་བ་ཐོན་མཁན་ཁག་ཅིག་ལ་གནས་རིམ་ཕྱག་འཁྱེར། སྐབས་ ༡༦ པའི་སྨན་རྩིས་སློབ་མའི་རྒྱུགས་འབྲས་རྩེ་ཕུད་སོ་སོར་བྱ་དགའི་ཕྱག་འཁྱེར་བཅས་སྤྲད་སོང་ལ། སྨན་རྩིས་སྐོར་གྱི་དཔེ་དེབ་ཁག་ཅིག་དབུ་འབྱེད་བཅས་གནང་སོང་།
མཛད་སྒོའི་སྟེང་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཆེས་མཐོའི་སྨན་རྩིས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་བཅར་སྨན་པ་ཚེ་དབང་རྟ་མགྲིན་མཆོག་གིས་དུས་དྲན་ངོ་སྤྲོད་དང་འབྲེལ་བའི་གསུང་བཤད་སྐབས། ༧གོང་ས་མཆོག་གཙོས་བོད་མི་རྣམས་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་རྗེས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་རྒྱུན་འཛིན་དར་སྤེལ་ཆེད་སློབ་གྲྭ་དང་དགོན་སྡེ་གསར་འཛུགས་གནང་མགོ་ཚུགས་པ་ལྟར། ༡༩༦༡ བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་ཁང་གསར་འཛུགས་ཡར་རྒྱས་སུ་བཏང་སྟེ། ད་ཆར་བཙན་བྱོལ་ནང་བོད་གཞུང་གི་ཚོགས་པ་ཆེས་ཤོས་ཤིག་ཏུ་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་ཡོད་ཅིང་། ད་ལྟ་དབུས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་འཛིན་སྐྱོང་ཚན་པ་དང་། རིག་གཞུང་ཚན་པ། འཛིན་སྐྱོང་ཚགས་ཚུད་མཉམ་ལས་ཚན་པ་བཅས་ཚགས་ཚུད་རྒྱ་སྐྱེད་བྱུང་ཡོད་པ། རྒྱ་བལ་ནང་ཡན་ལག་སྨན་ཁང་ ༥༢ དང་དེ་དག་ནང་ལས་བྱེད་ ༣༩༥ དང་། སློབ་མ་ ༡༡༤ བཅས་ཡོད་པ། ད་སྔ་སྨན་རྩིས་དང་འབྲེལ་བའི་དཔེ་དེབ་ ༡༢༥ དཔར་སྐྲུན་བྱས་ཡོད་ཚུལ་སོགས་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་།
ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ལས་འགན་དང་དམིགས་སྐོར་བརྗོད་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་ཁྲིམས་མཐུན་དེབ་སྐྱེལ་ཐོག བོད་རིགས་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད། ཕྱི་རྒྱལ་བ་བཅས་ནས་སློབ་མ་བསྡུས་ཏེ་ད་སྔ་སྨན་སློབ་སྐབས་ ༡༧ དང་རྩིས་སློབ་སྐབས་ ༨ བསྡུས་ཟིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་གཙོ་བཟུང་གིས་དེང་གི་ཚན་རིག་སྨན་སྦྱོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་ཐོག ཁྱབ་ཆེ་བའི་ནད་རིགས་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་ཕྱི་ལུགས་སྨན་སྦྱོར་གྱིས་བཅོས་དཀའ་བའི་ནད་གཞི་ཁག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་གྲུབ་འབྲས་ཀྱང་གང་འཚམ་ཐོན་ཡོད་པ། འབད་བརྩོན་རིམ་པར་བརྒྱུད་ད་ཆར་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པར་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ཁྲིམས་མཐུན་ངོས་ལེན་གྱིས་རྩ་ཁྲིམས་ནང་བཀོད་ཐུབ་བྱུང་ཡོད་པ། ད་ལྟ་ཚད་ལྡན་གྱི་སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་ཅིག་འཛུགས་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་སོགས་བརྗོད་སོང་།
སྨན་རྩོས་ཁང་གི་དུས་དྲན་མཛད་སྒོའི་སྟེང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཞོན་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་གིས། སྨན་རྩིས་ཁང་གིས་བོད་རང་ཉིད་ཀྱི་སྨན་དང་རྩིས་ཀྱི་ཐད་ནས་ཕྱི་ནང་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཞབས་འདེགས་རླབས་ཆེན་སྒྲུབ་བཞིན་པར་བསྔག་བརྗོད་དང་། སྨན་རྩིས་ཁང་གི་དབུས་ས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་འགན་འཛིན་སྨན་པ་དག་དང་། དགེ་ལས་སློབ་མ་ཀུན་གྱིས་མ་འོང་པར་བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་གཉིས་དེང་གི་ཚན་རིག་དང་ཞིབ་བསྡུར་ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་གདེང་འཇོག་སླེབས་ཐུབ་པ་ཞིག་བྱ་དགོས་པ་དང་། དེ་ཡང་བོད་རང་ཉིད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་སྨན་རྩིས་ཀྱི་རང་གཤིས་ཐོག་འཕེལ་རྒྱས་སུ་གཏོང་དགོས་པ། འདས་པའི་ལོ་ ༥༠ རིང་གྲུབ་འབྲས་ཆེན་པོ་ཐོན་ཡོད་པ་ལྟར། མ་འོངས་པར་དེ་ལས་ལྷག་ཅིག་ཡོང་ཐུབ་པར་ནུས་པ་འདོན་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་གནང་སོང་།
མཐར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མཆོག་གིས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་གྲུབ་འབྲས་སྐོར་ལ་གསུངས་རྒྱུར། སྐབས་ ༡༤ པའི་བཀའ་ཤག་གི་ལྟ་གྲུབ་གསུམ་སྟེ། ཆིག་སྒྲིལ། གསར་གཏོད། རང་ཁ་རང་གསོ་བཅས་ལག་བསྟར་དུ་འཁྱོལ་མཁན་ཏག་ཏག་སྨན་རྩིས་ཁང་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་སྨན་རྩིས་ཁང་ཐོག་མར་འཛུགས་སྐབས་ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་སྐྱོ་བོ་ཡིན་ཡང་། སྐབས་དེའི་སྨན་པ་དང་ལས་བྱེད་རྣམས་ཆིག་སྒྲིལ་ཐོག་འཕྱར་གྲུ་མཉམ་འདེགས་བྱས་ཏེ། རིམ་བཞིན་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་རྩིས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་སྲོག་རྩར་བཟུང་པའི་སྟེང་འཛིན་སྐྱོང་དང་། སྨན་སྦྱོར། ནད་རིགས་བརྟག་དཔྱད། སློབ་གཉེར། ཚོང་འགྲེམས་སོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གསར་གཏོད་ཀྱི་རྣམ་པའི་སྒོ་ནས་ཕྱིན་ཡོད་པ་དང་། ད་ཆར་ཚོགས་པ་ཁག་མང་པོའི་ནང་སྨན་རྩིས་ཁང་འདི་དམིགས་བསལ་རང་ཁ་རང་གསོ་ཐུབ་ཡོད་པ་ནི་མིག་དཔེ་བཟང་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ། གྲུབ་འབྲས་དེ་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་མི་རབས་རྒན་པ་ཚོ་སྟེ། སྨན་པ་ཟུར་པ་དང་ལས་བྱེད་ཟུར་པ། མ་བྱིན་ཡན་བཅས་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱིས་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་པའི་འབྲས་བུ་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པར་གསུངས་པ་མ་ཟད། མུ་མཐུད་ཆིག་སྒྲིལ། གསར་གཏོད། རང་ཁ་རང་གསོ་གསུམ་གཞི་བཞག་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་སྟེ། མ་འོངས་པར་བོད་སྨན་འདི་འཛམ་གླིང་ནང་གི་སྨན་གྱི་སྤུས་ཚད་ལེགས་ཤོས་དང་ཕོན་ཆེས་ཤོས་ཆགས་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་།
གསར་འགོད་པ། བནྡེ་སྐྱབས།
སྔོན་བྱོན་མེས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ལ་གསར་བཏོད་བྱས་པའི་ཕྱི་དངོས་པོ་དང་དཔལ་འབྱོར་ལག་ཤེས་ཀྱི་ཚན་རིག་གཅིག་བུ་ནི་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་ཉིང་བཅུད་འདི་ཉིད་ཡིན་པ་དང་། མ་འོངས་པར་ཡང་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་སྔོན་ཐོན་ཚན་རིག་གི་གསོ་བྱེད་ཀྱི་གཞུང་དང་སྦྲགས་ནས་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་འདི་ཉིད་ཡར་རྒྱས་སུ་གཏོང་དགོས་པ་ལགས།