དེ་རིང་གཟའ་མིག་མར་ཉིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་རྩིས་སྤྲོད་གནང་བའི་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་། རྩིས་ལེན་གནང་རྗེས་ཀྱི་དགེ་ལས་རྣམ་པའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྐོར་ལ་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་གནང་ཡོད།
དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་གྱི་ཞོགས་པར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཕྱི་དྲིལ་ལྷག་པ་ཚེ་རིང་ཚོགས་ཁང་དུ་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས། རྒྱ་གར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་རྩིས་སྤྲོད་དང་འབྲེལ་བའི་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་བསྐྱངས་ཡོད་ཅིང་། དེར་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་དངོས་གྲུབ་ཚེ་རིང་ལགས་གཙོས། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་དྲུང་འཕར་སྟོབས་རྒྱལ་ཚེ་རིང་ལགས་དང་ཟུང་དྲུང་ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་ལགས། ཟུང་དྲུང་ཀརྨ་སྨོན་ལམ་ལགས། དེ་བཞིན། གཞུང་ཞབས་ལས་བྱེད་དང་གསར་འགོད་པ་བཅས་འདུ་འཛོམས་བྱུང་ཡོད།
བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ད་ལྟའི་ཆར་འཛིན་རིམ་བཅུ་གཉིས་ཅན་གྱི་སློབ་གྲྭ་ ༩ དང་བཅུ་བ་སློབ་གྲྭ་ ༦ ། གཞི་རིམ་བར་མའི་སློབ་གྲྭ་ ༧ ། གཞི་རིམ་འོག་མའི་སློབ་གྲྭ་ ༧ ། སྔོན་སློབ་ ༣༤ བཅས་ཡོད་པའི་ནང་ཁྱོན་བསྡོམས་སློབ་མ་གྲངས་ ༧༥༥༥ དང་དགེ་ལས་གྲངས་ ༧༦༡ ཙམ་ཡོད། ད་ལེན་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ནས་ཀྱང་རྩིས་སྤྲོད་རྒྱབ་གཉེར་དང་འབྲེལ། རྒྱ་གར་དབུས་མིའི་ནུས་ཤུགས་དང་ཐོན་ཁུངས་ཡར་རྒྱས་བློན་ཆེན་ལས་ཁུངས་ལ་འཆར་འབུལ་ཞུས་ཟིན་ཡོད། ཅེས་བཀོད་འདུག
ཡང་སློབ་གྲྭ་ཁག་རྩིས་ལེན་གནང་རྗེས་དགེ་ལས་རྣམ་པའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་སྐོར་ལ། སློབ་ཁག་རྩིས་ལེན་རྗེས་ད་ཡོད་དགེ་ལས་རྣམས་ཀྱི་ཕོགས་དང་རྒས་ཡོལ་སོགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཁག་ལ་དོ་ཕོག་མེད་པར་རང་འཇངགས་གནས་རྒྱུ་ཡིན། འདི་སྐོར་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་ངེས་སྟོན་པས་ཉེ་དུས་ཕྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་ལྡི་ལིར་སློབ་དགེའི་ཟབ་སྦྱོང་ཞིག་གི་སྐབས་སུ་ཟབ་སྦྱོང་ཆེད་བཅར་དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱི་བཀའ་འདྲི་ཞུས་ལན་དུ། རྩིས་ལེན་རྗེས་རྒྱ་གར་དགེ་རྒན་རྣམས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་གནང་བཞིན་པའི་ཁེ་ཝེ་ཨེ་སི་ (KVS ) དང་། ཨེན་ཝེ་ཨེ་སི་ (NVS) སློབ་གྲྭའི་སྡེ་ཁག་གཉིས་དང་། ཨེན་སི་ཨི་ཨར་ཊི་ ( Demonstration Multipurpose School of NCERT) སློབ་འཁྲིད་སྦྱོང་བརྡར་གནང་ཡུལ་སློབ་གྲྭ་གང་རུང་ནང་རང་མོས་བཞིན་འཇུག་གཏོང་ཆོག་རྒྱུ་དང་། ཡང་མུ་མཐུད་འཛིན་སྐྱོང་གསར་པའི་ནང་སྡོད་བློ་ཡོད་རིགས་ཀྱི་ཕོགས་སོགས་ཐོབ་ཐང་ཁག་ད་མུས་བཞིན་གནང་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་གསལ་བཤད་གནང་ཡོད། འདི་སྐོར་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༤ ནང་དྷ་སར་བསྐོང་ཚོགས་ཞུས་པའི་བོད་སློབ་ཁག་གི་སློབ་སྤྱི་དང་དགེ་ཆེའི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ཏུའང་དཔལ་ལྡན་བཀའ་ཁྲི་མཆོག་ནས་གོང་མཚུངས་གསལ་བཤད་གནང་ཡོད། ད་ལེན་གོ་སྐབས་འདི་བརྒྱུད་རྒྱ་གར་གཞུང་མང་གཉིས་དང་། ལྷག་པར་དུ་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནང་ཕྱག་ལས་གནང་དང་གནང་བཞིན་པའི་དགེ་ལས་རྣམས་ནས། འདས་པའི་ལོ་ལྔ་བཅུ་བརྒལ་བའི་རིང་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་སོན་རྩ་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་ཐོག་ཧུར་བསྐྱེད་གནང་བར་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་དང་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་བཀོད་འདུག
ཡང་ཁོང་གིས་མ་འོངས་པར་སློབ་གྲྭ་ཆ་ཚང་རྩིས་སྤྲོད་རྩིས་ལེན་གནང་མིན་དང་འགྲོ་གྲོན་གྱི་གནས་སྟངས་ཐད་གསུང་དོན། “ ཉེ་ལམ་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ལ་འཆར་གཞི་འཁྱེར་ཡོང་དགོས་ཞེས་གསུངས་ཀྱང་། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་སློབ་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་པས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་ཡོད་པ་ལས། བཀའ་འཁྲོལ་གྱི་བརྒྱུད་རིམ་ད་ལྟ་འགྲོ་བཞིན་པ་རེད། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་དགོངས་འཆར་དང་བསམ་ཚུལ་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་རྗེས་བློན་ཆེན་ལྷན་ཚོགས་ལ་ཕུལ། བློན་ཆེན་ལྷན་ཚོགས་ནས་བསམ་ཚུལ་བསྡུ་རུབ་བྱས་རྗེས་གཏན་འབེབས་གནང་གི་ཡོད་སྟབས། ད་ལྟའི་ཆར་གཏན་འཁེལ་བ་དེ་འདྲ་ཡོད་པ་མ་རེད། རྒྱ་གར་གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་གནང་སྟངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཅིག་ཁོང་ཚོས་ཉར་བ་དང་ཁག་ཅིག་ང་ཚོར་རྩིས་སྤྲོད་གནང་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཡོད་ས་མ་རེད། ང་ཚོའི་འཆར་གཞིའི་ནང་ལོ་གསུམ་ནང་རྩིས་ལེན་རྒྱུའི་འཆར་འབུལ་ཞུས་ཡོད་ལ། དེ་ཡང་བང་རིམ་བྱས་ཏེ་སྔོན་ལ་སྔོན་འགྲོ་དང་དམའ་རིམ། འབྲིང་རིམ། དེ་ནས་འཛིན་བཅུ་བ་དང་བཅུ་གཉིས། དེའི་རྗེས་སུ་རིམ་གྱིས་ལེན་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཕུལ་ཡོད། སློབ་ཚན་ (CBSE) ཁོངས་གཏོགས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་ལ། འཛིན་རིམ་དྲུག་པ་ནས་ང་ཚོ་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ནམ་རྒྱུན་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་གནང་བཞིན་པ་ལྟར་གཅིག་མཚུངས་རེད།
འགྲོ་གྲོན་གྱི་ཐད་ནས། སྔོན་མ་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱིས་འགྲོ་སོང་ཆ་ཚང་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་གནང་གི་ཡོད་པ་ལྟར། ང་ཚོས་མ་འོངས་པར་རྒྱུན་གྲོན་དངུལ་རྩིས་འབུམ་ ༤༣༠༦ གནང་གི་ཡོད་པ་དེ་མུ་མཐུད་གནང་རོགས་ཞེས་ཞུ་གྱིན་ཡོད་ལ། ཨར་ལས་དངུལ་རྩིས་འབུམ་ ༨༠༠ ཙམ་གནང་གི་ཡོད་པ་དེའི་བརྒྱ་ཆའི་ ༢༠% བྱས་ཏེ་ལོ་བཅུའི་མཚམས་སུ་གནང་ན་འགྲིག་གི་འདུག་ཅེས་བཤད་ཀྱི་ཡོད། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱུན་གྲོན་དང་ཨར་ལས་ཀྱི་དངུལ་རྩིས་དགེ་རྒན་གྱི་གསོལ་ཕོགས་དང་ཀུན་གསབ་འཕར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་འཕར་ཆགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ད་ཡོད་དགེ་རྒན་རྣམ་པ་མུ་མཐུད་བསྡད་པ་ཡིན་ན། ཕོགས་ཐོབ་དང་རྒན་ཡོལ་གྱི་ཐོབ་ཐང་སོགས་རང་འཇགས་འཇོག་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཡོད། ” ཅེས་གསུངས་བྱུང་།
དོན་དག་འདི་བཀའ་ཤག་སྐབས་གོང་མས་ཡུན་རིང་གསང་བ་གནང་ནས་བཞུགས་དགོས་དོན་གཙོ་བོ་དེ། ཐག་གཅོད་གཏན་འབེབས་ཏག་ཏག་མ་བྱུང་བར་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་ན་ཕྱི་ནང་གི་འགལ་རྐྱེན་མང་པོ་ཡོང་དོགས་ཀྱིས་རེད། ཡིན་ནའང། ད་ལྟ་ལས་འཆར་ཁྱེར་ཤོག་ཟེར་བ་ཙམ་ལས་ཐག་གཅོད་གང་ཡང་བྱུང་མེད་པ་ཞིག་རྒྱ་བསྒྲགས་སྟོང་བསྒྲགས་བྱས་ན་ཕན་པ་དམིགས་བསལ་ཞིག་ཨེ་ཡོད་ན། བཀའ་ཤག་གོང་མ་་་་་ཐ་ན་རང་གི་ལས་སྡོམ་ཚུན་ཆུད་སྐྱོར་རྒྱུར་དགའ་བོ་གནང་མཁན་ཞིག་མིན་པ་ཚང་མས་ཤེས་གསལ་རེད། བཀའ་ཤག་འདི་བས་ལས་ཀ་མ་ཚར་བ་དང་མ་བྱས་སྔོན། ཡང་ན་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ནས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་རྐྱང་བྱེད་པ་འདི་ག་རེ་ཡིན་ན།
རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་སློབ་གྲྭ་ཁག་བོད་མིའི་སྒྲིགས་འཛུགས་ལ་བརྩིས་སྤྲད་བྱས་པ་ནང་བཞིན། བོད་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཆེ་གྲས་བོད་ཕྲུག་ཁྱིམ་སྡེའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ངེས་ཅན་དུ་བོད་མིའི་སྒྲིགས་འཛུག་ལ་མི་རིང་པར་བརྩིས་སྤྲད་དགོས་ཀྱིན་འདུག ང་ཚོའི་འཐུས་ཤོར་ཆེ་ཤོས་འགྲོ་ས་ནི། བོད་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཆེ་ཁག་དག་རེད། དེ་དག་ལ་སྟང་འཛིན་ཐད་དཀར་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིགས་འཛུགས་ཀྱིས་ཐུབ་ཀྱི་མེད་ཚུལ་ཉེ་ཆར་མ་གཏོགས་མ་འཚལ། སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་བོད་མིས་གདེམས་དཀྲུགས་བྱས་པའི་དགོས་དོན། གནས་ཚུལ་འདི་དག་ཐོག་ལ་ངེས་ཅན་དུ་དོ་ནན་མཛད་དགོས། བོད་ཕྲུག་ཁྱིམ་སྡེའི་སློབ་གྲྭ་དག་བོད་མིའི་སྒྲིགས་འཛུགས་ཀྱིས་ཐད་དཀར་སྟངས་འཛིན་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་མ་སོང་བར་དུ། དེ་སྔོན་ནང་བཞིན་ལས་ཤེས་ཡོན་ཐད་ནས་འགྱུར་བ་གང་ཡང་ཆེན་པོ་འགྲོ་མི་ཐུབ། ༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོས་སྔ་ཕྱི་མང་པོར་སློབ་གྲ་དག་ལ་ཤེས་ཡོན་འཐུས་ཤོར་ཕྱིན་པའི་བཀའ་བཀྱོན་ཡང་ཡང་ཕེབས་ཡོད་ཀྱང་། འགུལ་བསྐྱོད་གང་ཡང་མ་ཐུབ་ནས་ད་བར་ལུས་པ་འདི་དག་མུ་འཐུད་གནས་ན། གོང་ས་མཆོག་གི་བཀར་བརྩིས་མེད་གཏང་བར་ངོས་འཛིན་མ་ཞུས་རང་ཞུས་རེད།
བོད་མིའི་ཇུགས་རྗེ་བཀའ་དྲིན་ལ་རྒྱ་གར་ལའང་ཨ་རུ་ན་ཅལ་སོགས་དབང་ཡོད་པ་རེད། འདི་འདྲའི་དོན་ཆུང་རིགས་ཅི་ཡང་མ་རེད།
རྒྱ་གར་གཞུང་དང་མི་དམངས་གཉིས་བོད་མི་ཡོངས་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་རེད། ༸ གོང་ས་མཆོག་གིས་ཐུགས་རྗེའི་བཀའ་དྲིན་ལས་མ་འོངས་པར་ཡང་མུ་མཐུད་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོ་གནང་ངེས་རེད།
རྒྱ་གར་སྟོབས་ཆེན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན་ང་ཚོའི་བོད་སློབ་ཀྱི་ཨར་ལས་ཆེད་འབུམ་ ༨༠༠ རེ་གནང་གི་ཡོད་པ་ཆེན་པོ་གང་ཡང་མིན། ང་ཚོའི་གནས་སྟངས་ལ་མཚོན་ན་དངུལ་འབོར་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་རེད།
དེ་འདྲ་སོང་ཙང་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་མ་དངུལ་གནང་བཞིན་ཡོད་པའི་དུས་སུ་ང་ཚོར་ཨར་ལས་ཀྱི་རྒྱ་ཆ་༢༠ ལས་མི་དགོས། ལོ་བཅུའི་མཚམས་སུ་གནང་རོགས་ཟེར་ན་ག་རེ་ཟེར་གྱི་ཡོད་པ་རེད།
ཡར་རྒྱས་ལ་མཐའ་མེད་སྟབས་སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་ཤག་དང་། ཚོགས་ཁང་། དཔེ་མཛོད། ཐབ་ཚང་། འཛིན་ཁང་། ཆོས་ཁང་། རྩེད་ཐང་། ལྡུམ་རྭ་སོགས་སྣ་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་གང་ཐུབ་ཐུབ་ཀྱིས་གཏོང་དགོས་པ་རེད།
སློབ་གྲྭའི་གནས་སྟངས་གང་སར་དཀའ་ངལ་ཡོད་པ་མིག་གིས་མཐོང་བཞིན་དུ་ང་ཚོར་དངུལ་མི་དགོས། ལོ་བཅུའི་མཚམས་སུ་གནང་རོགས་ཟེར་བ་དེ་འདྲ་གང་ཡིན་ནམ། མི་འདི་ཚོའི་གྲས་ཀྱིས་ལ་ཕུག་རྗེན་པ་བཟའ་གིན་ཡོད་འདྲ།
ད་དུང་གཟབ་གཟབ་མ་བྱས་ན་རྗེས་སུ་སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་དང་ལས་བྱེད་ཀྱི་གླ་ཕོག་ཀྱང་ད་འགྲིག་སོང་ང་ཚོ་འདོད་ཆུང་ཆོག་ཤེས་བྱས་ན་འགྲིག་གིན་འདུག དགེ་རྒན་ཚང་མ་གླ་ཆ་གཅིག་མཚུངས་དགོས་སྟབས། ང་ཚོའི་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་དགེ་རྒན་ལྟར་གླ་ཕོག་སྟོང་ཕྲག་ཁ་ཤས་ལས་མི་དགོས།
དེ་ཡང་ལོ་བཅུའི་མཚམས་སུ་དངུལ་གནང་རོགས་ཞེས་མི་ལབ་པའི་ངེས་པ་མིན་འདུག ལས་བྱེད་ཀྱི་གླ་ཆ་དང་མཐུན་རྐྱེན་སྐྱོ་དྲགས་ན་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་ཉུང་དུ་འགྲོ་གི་རེད། ལུག་དང་བ་ཕྱུགས་དེ་ཚོས་ཀྱང་རྩ་དང་ཆུ་བཟང་སར་འགྲོ་བསྐྱོད་བྱེད་པ་དེ་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་འདོད་དོན་རེད།
ལྷག་པར་དགར་དགེ་རྒན་ལ་གླ་ཆ་དང་མཐུན་རྐྱེན་ཆུང་ན་རིམ་པས་མི་ཤེས་ཚད་ཅན་ཚང་མ་ལས་ཀ་གཞན་དུ་བཞུགས་ནས་རིམ་པས་དགེ་རྒན་ཟེར་དུས་མཐའ་ལ་བུད་དེ་ཤེས་ཚད་སྡུག་ཤོས་དེ་ཚོ་དགེ་རྒན་བྱ་མཁན་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ངེས་རེད།
དེ་འདྲ་བྱས་ན་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་གཅིག་ཁྱེད་ཚོས་ཇི་ལྟར་བྱས་ཏེ་གསོ་སྐྱོང་ཐུབ་བམ། ཁྱེད་ཚོས་ཇི་ལྟར་བྱས་ཏེ་རང་བཙན་ལེན་ཐུབ་བམ། ཞེས་དྲི་རྟགས་ཆེན་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་སླེབས་པ་རེད།
བསམ་བློ་ཡག་པོ་གཏོང་དགོས་པ་རེད། མི་ལ་མཐེབ་བོང་བསྟན་ཏེ་སྐུ་མཁྱེན་ཟེར་དགོས་དུས་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཆགས་ཀྱི་རེད། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་གནང་བཞིན་པའི་རོགས་དངུལ་ལ་བཅོས་མིན་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞེས་བཞུས་ཏེ་འགྲོ་གྲོན་ཆུད་བཟོས་སུ་མ་འགྲོ་བར་བྱས་ཏེ་བོད་སློབ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་དགོས། ལས་ཀ་བྱེད་དགོས།
བོད་པའི་གཏམ་དཔེ་གཅིག་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཁྱེད་ཚོས་ཤེས་པར་གྱིས། མི་གཞན་གྱི་བརྡར་རྡོ་གཡར་ནས་་་་་་རང་གིས་རལ་གྲིའི་རྣོ་འདོན་དགོས་་་་་་་ཟེར་བ་ལྟར་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་མ་དངུལ་རོགས་རམས་གནང་བ་དེ་བེད་སྤྱད་དེ་རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་དང་རང་མི་མི་རིགས་ཀྱི་བུ་ཕྲུག་ཚོར་ཤེས་ཡོན་གྱི་རྣོ་འདོན་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས།
༸ གོང་ས་མཆོག་གི་ཐུགས་བརྗེའི་ཞབས་ཀྱི་གྲིབ་བསིལ་འོག་ཏུ་ཚར་ལོངས་བྱུང་ནས་ད་དུང་ལ་ཕུག་རྗེན་པ་བཟའ་བཞིན་པའི་མི་འདི་ཚོ་ད་བསམ་བློ་གཏོང་ཤེས་པ་བྱེད་དགོས།