ཉེ་ཆར་གྷོ་ཋི་མཱན་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཉུང་མཐར་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་ ༦༥༠༠༠ ལྷག་གི་ནང་ཁྲོལ་བཏོན་ཏེ་རྐྱེན་འདས་སུ་བཏང་ཡོད་བསྒྲགས་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༦ ཉིན་ཏ་ཅི་ཡོན་དྲ་རྒྱའི་སྟེང་གནས་ཚུལ་སྤེལ་དོན། ཉེ་ཆར་འཇར་མན་དུ་ཚོགས་པའི་མིའི་དབང་པོ་བརྗེ་ལེན་ལག་རྩལ་ཐད་ཀྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉམས་ཞིབ་ཚོགས་འདུའི་སྐབས་དང་བསྟུན་ནས། མིའི་དབང་པོ་དང་ནང་ཁྲོལ་བརྗེ་ལེན་ཐད་ངོ་རྒོལ་གནང་མཁན་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩ་འཛུགས་ཚོགས་པས། ༼ལམ་གྱི་བཞི་མདོ་རུ་ལྷག་པའི་དབང་པོ་བརྗེ་ལེན་གྱི་སྨན་བཅོས་རིག་པ༽ཞེས་པའི་དཔྱད་གླེང་ཚོགས་འདུ་ཞིག་བསྡུས་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་འདུའི་ཐོག་གསར་འགོད་པ་གྷོ་ཋི་མཱན་ལགས་ཀྱིས། རྒྱ་གཞུང་གི་གཏུམ་སྤྱོད་འོག་ཉུང་མཐར་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་ ༦༥༠༠༠ ལྷག་གསོན་པོར་ནང་ཁྲོལ་བརྗེ་ལེན་གྱི་གཤག་བཅོས་འོག་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་བསྒྲགས་འདུག
ཨ་རིའི་རྒྱ་ནག་གནད་དོན་ཉམས་ཞིབ་པ་ཟུར་བ་དང་གསར་འགོད་པ་གྷོ་ཋི་མཱན་(Ethan Gutmann)ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་༼བརླག་ཟིན་པའི་རྒྱ་ནག་གསར་བ༽ཞེས་པའི་དེབ་ནང་། རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་གིས་སྒེར་ངོས་ནས་ཉམས་ཞིབ་བརྒྱུད་ཤེས་རྟོག་བྱུང་བར། རྒྱ་ནག་ནང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༤ ལོ་ནས་བཟུང་མི་གསོན་པའི་ནང་ཁྲོལ་བཀོག་མགོ་བརྩམས་ཡོད་པ་དང་། ༢༠༠༦ ལོར་ཚད་མཐོ་ཤོས་སུ་སླེབས་པ་མ་ཟད། ༢༠༠༨ ལོའི་བར་ཉུང་མཐར་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་ ༦༥༠༠༠ ལྷག་གི་ནང་ཁྲོལ་བཀོག་སྟེ་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་གསལ་འདོན་བྱས་ཡོད་ལ། དེ་བཞིན། ཁོང་གིས་བོད་དང་ཡུ་གུར། ཆོས་ལུགས་འདྲ་མིན་གྱི་མི་སྣ་སོགས་ཀྱི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ནི་རྒྱ་གཞུང་གིས་ནང་ཁྲོལ་གསོན་པོར་འདོན་པའི་གཏུམ་སྤྱོད་ཀྱི་གནོད་འཚེ་ཕོག་ཡུལ་ཆགས་ཡོད་པ་བརྗོད་འདུག
དེ་བཞིན། ཉེ་ཆར་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིན་ཊོན་དུ་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པར་གནོད་འཚེ་གཏོང་བའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་འདུ་འཛོམས་སྐབས། ཨ་རིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་དང་རྒྱལ་ཚོགས་འཐུས་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཀྱང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ཁྲོལ་གསོན་འགོག་གི་གཏུམ་སྤྱོད་དེར་ཡོངས་ཁྱབ་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་ཡོད་ལ། འདུ་འཛོམས་ཀྱི་སྐབས་དང་བསྟུན་ནས་ཁེ་ན་ཊའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁྲིམས་རྩོད་པ་མའེ་ཊེ་སི་ (David Matas)ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་ ༼རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་ཁྲོལ༽ཞེས་པའི་དེབ་དེ་དབུ་འབྱེད་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་ཡོད་ལ། རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་གིས་ “ མིའི་རིགས་ཀྱིས་ནང་ཁྲོལ་བརྗེ་ལེན་གྱི་ལག་རྩལ་ཞིབ་འཇུག་གི་དམིགས་ཡུལ་ནི་མི་སྐྱོབ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་མོད། ད་ལྟ་རྒྱ་གཞུང་གིས་གང་འདོད་དུ་མི་བསད་དེ་སོ་སོའི་ཁེ་ཕན་སྒྲུབ་ཀྱིན་འདུག” ཅེས་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད།
དེ་སྔོན། ཨུ་སི་རལ་(Israel)གྱི་ནང་ཁྲོད་བརྗེ་ལེན་གྱི་སྨན་པའི་ལག་རྩལ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ལའེ་ཝེ་ (Dr. Jacob Lavee)ལགས་དང་། ཁེ་ན་ཊའི་དཀྱིལ་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡའི་བཟོ་ཚོང་(APD) མགོ་གཙོ་ཁཱེལ་གྷོར་ལགས་(David Kilgour) གཉིས་ཀྱིས་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་བརྩམས་པའི་༼ཁྲག་དྲི་ཐུལ་བའི་ནང་ཁྲོལ་གསོན་པོ༽ཞེས་པའི་དེབ་ནང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པའི་ནང་ཁྲོལ་གསོན་འགོག་བྱེད་བཞིན་པའི་གཏུམ་སྤྱོད་དེ་ནི། གོ་ལ་ཟླུམ་པོ་འདིའི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་སྐྱི་གཡའ་བའི་ནག་ཉེས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་བརྗོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། ཚེ་རིང་རྒྱལ།
བུ་བྲེལ་བྲེལ་གྱིས་རྒྱ་མི་ཐུབ་ཅེས་པ་ལྟར། བྲེལ་མྱུར་གྱིས་སྤེལ་ཁུལ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིག་ནོར་དང་གཏག་ནོར་ལུང་པ་གང་བརྩེགས་འདུག་པས། དངོས་གནས་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ལ་དགོངས་དག་ཞུ། རྗེས་ཕྱོགས་ཡིད་འཇོག་བྱ་ངེས་ཡིན། གཞན་ལྐོག་ནས་མིག་སེར་ལྡིར་མཁན་དག་ལ་ཅི་ཡང་བཤད་རྒྱུ་མེད།
གསར་འགྱུར་འདི་ཀློག་སྐབས་ཡིག་ནོར་འགའ་ཞིག་མཐོང་བས་བློ་བདེ་བོ་རང་བྱུང་མ་སོང་། འོག་གི་ཞབས་མཆན་ལ་ལྟ་དུས་ཡིག་ནོར་ཐེར་འདོན་བྱས་ཟིན་འདུག་པས་ཁ་ཁུ་སིམ་མེར་བསྡད་པ་ཡིན།
རྒྱ་ནག་ལ་འདི་འདྲའི་གསང་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། ངས་གོ་ཐོས་སུ་རྒྱ་ནག་གིས་བཅོས་ཐབས་མེད་པའི་ནད་རིགས་ཨེ་ཙཱི་དང་ HIV , སོགས་འགོས་ཡོད་པའི་རིགས་སྨན་བཅོས་ཀྱི་མིང་ཐོག་ནས་སྨན་ཁང་ནས་ཉར་ཞིང་རིམ་གྱིས་མི་གཞན་ལ་མི་འགོས་ཤིང་། མང་མཐར་ལོ་གསུམ་བཞི་ལས་ཚེ་མེད་པར་གྲོངས་འགྲོ་བའི་སྨན་ཁབ་རྒྱག་གི་ཡོད་འདུག སྐད་ཆ་འདི་ལ་ཁུངས་དག་མོ་ཞིག་ཀྱང་ང་ལ་བཤད་རྒྱུ་ཡོད། ང་ཚོའི་ཕ་ཡུལ་གྱི་གྲོང་པ་གཞན་ཞིག་ཏུ་ནད་པ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། དེ་ཁོང་ཚོའི་རྫོང་གི་སྨན་ཁང་ཞིག་ནས་ཁྲག་ལ་བརྟག་དཔྱད་བཏང་མཐར་ཨེ་ཙི་འགོས་ཡོད་པ་བདེན་དཔང་བྱས་པ་རེད། དེ་ནས་ཁོ་རང་ཕྱིར་ཁྱིམ་དུ་ལོག་སྟེ་ཉིན་དགུ་ལས་མ་སོང་བར་རྫོང་གི་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མི་སྣ་ཡོང་སྟེ་ཁོང་ཞིང་ཆེན་གྱི་དམག་མིའི་སྨན་ཁང་ཞིག་ཏུ་བརྟག་དཔྱད་གཏོང་བར་འགྲོ་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཟེར་ནས་འཁྲིད་ཕྱིན་པ་རེད། ཞིང་ཆེན་དམག་མིའི་སྨན་ཁང་དུ་ཟླ་བཞི་ལྷག་ན་བཙན་ཉར་བྱས་པ་རེད། དུས་ཡུན་དེའི་རིང་ནང་མི་ཐེངས་གཅིག་ལ་མ་གཏོགས་ཐུག་གི་བཅུག་མི་འདུག རྗེས་སུ་ཕྱིན་རང་ཁྱིམ་ལ་བཏང་བ་རེད། ཁོ་ཁྱིམ་ལ་ཡོང་དུས་གཟིགས་པོ་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་འདུག་ཟེར། ཡིན་ནང་ཁོ་རང་གིས་ཟ་མ་ཆེས་ཉུང་ངུ་རེ་ལས་བཟའ་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག་ཟེར། དེ་ནས་རིམ་གྱིས་གཟིགས་པོ་སྐྱོ་བ་ཆགས་ཤིང་། མི་ལ་སྐད་ཆའང་བཤད་མི་འདོད་པ་དེ་འདྲ་ཞིག་ཆགས་ནས་ལོ་གཉིས་དང་ཟླ་བདུན་གྱི་རྗེས་སུ་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་སོང་། ཁོ་འདས་དེ་ཉིན་འགའ་ཞིག་གི་རྗེས་སུ་རྫོང་གི་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མི་སྣ་འབྱོར་ཏེ་ཕུང་བོ་ངེས་པར་དུ་མེར་བསྲེགས་གཏོང་དགོས་ཟེར་ནས་བཀའ་བཏང་འདུག
ཚེ་རིང་རྒྱལ་ཟེར་བ་འདི་དུས་བབ་ཚང་གི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་དོན་གྲབ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ཕྱག་རོགས་(རྩོམ་སྒྲིག་ལས་རོགས)རེད། མ་གཞི་ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་དང་རྒྱལ་སྤྱི་སོགས་ཀྱི་གསར་འགྱུར་རིན་ཐང་ཅན་འགའ་རེ་སྤེལ་བ་ཧ་ཅང་བཟང་མོད། ད་དུང་ཉམས་མྱོང་དང་ཞིབ་ཚགས་ཀྱིས་འདང་གི་མེད་པའི་ཞན་ཆ་མང་པོ་ཤོར་གྱི་འདུག ང་རང་གིས་ཤ་ཚ་བའི་སྐད་ཆ་ཡིན། གཟབ་གཟབ་དང་དོ་ནན་གནང་རོགས། སྤྱིར་བཏང་མི་ཚང་མས་ཁ་ལ་ཉན་ཡ་ཡོད་པ་མ་རེད་དེ། སྔོན་མ་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་རྩོམ་སྒྲིག་ལས་རོགས་ཡིན་པའི་སྐབས་སུ་མི་ཚོས་དགའ་མིན་དགའ་མདོག་གི་སྐད་ཆ་མང་པོ་བཤད་པ་རེད། འདོད་རུང་མ་འདོད་རུང་དེང་སྐབས་ཁོང་རྩོམ་སྒྲིག་པ་གཙོ་བོར་སླེབས་ཡོང་དུས་གང་ཡང་བྱ་ཐབས་ཡོད་པ་མ་རེད། མ་དགའ་རུང་སྡུག་གྱོང་རེད། དེ་བཞིན་དུ་དེང་སྐབས་ཚེ་རིང་རྒྱལ་ལ་མཚོན་ནའང་སྐྱོན་ཆུང་ཚགས་རིགས་ཐོན་ཡང་འུར་བསྒྲགས་སྤུར་བསྒྲགས་བྱེད་གི་རེད། སེམས་ཤུགས་ཆག་ཡ་ཡོད་པ་མ་རེད།
དུས་བབ་ཀྱི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་གཙོ་བོ་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་གིས་ཐུགས་འགན་མང་ཙམ་མ་བཞཻས་ཚེ་རྩོམ་སྒྲིག་ལས་རོགས་འདི་དག་གིས་དུས་བབ་ཀྱི་ཆེ་མཐོང་མར་ཆག་གི་འཇུག་ཉེན་འདུག
ད་་་་དུས་བབ་ཀྱི་ནང་ན་ཡིག་ནོར་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་འདི་ག་རེ་ཡིན་ནམ། འདི་ལྟར་མུ་མཐུད་དུ་ཕྱིན་ན་དུས་བབ་ཀྱང་ཡིག་ནོར་གྱི་བང་མཛོད་ཨེ་རླུང་ཚང་གི་དོ་ཟླར་འགྱུར་ཉེན་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པ་ལྟ་བུ་རེད། ཇི་སྐད་དུ། ཚིག་གི་དག་ཆས་དོན་གྱི་གནད་འབྱིན་ཞིང་།།་་་་ཞེས་པ་ལ་ཡིད་གཟབ་གནང་རོགས།
སྐུ་མཁྱེན།
ནང་ཁྲོད་མ་རེད། ནང་ཁྲོལ་རེད།
གདུམ་སྤྱོད་མ་རེད། གཏུམ་སྤྱོད་རེད།
གཤེགས་བཅོས་མ་རེད། གཤག་བཅོས་རེད།
རྩོམ་པ་ཁོང་མ་རེད། རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་རེད།
ཚད་མཐོ་སུ་སླེབས་པ་མ་རེད། ཚད་མཐོ་གྲས་སུ་སླེབས་པ་རེད།
ཡོང་ཁྱབས་མ་རེད། ཡོངས་ཁྱབ་རེད།
ད་དུང་༼རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་ཁྲོད༽་ཅེས་སོགས་ཀྱི་ནང་ཁྲོད་ཡོད་དོ་ཅོག་ནང་ཁྲོལ་རེད་དོ། །
ཀློག་པ་པོ་ཚོས་གཟིགས་ན་དེ་འདྲ་མ་རེད་དམ།
འདི་ནི་བསེ་རུའི་ཤའི་མིག་གིས་མཐོང་བའི་ཡིག་ནོར་ཁག་ཅིག་ཡིན།
བརྗེ་སྤོར་རམ་བརྗེ་སྤོ་གང་རུང་ལོས་ཡིན།
བརྗེ་བསོར་་་་་་་་་བརྗེ་སྤོར་རམ་ཡིན་པ་འདྲ།
ཁྱད་པར་དུ་ནང་ཁྲོད་་་་་་་་་་་་་ནང་ཁྲོལ་་་་ཡིན་དགོས། དེ་སོགས་གནད་འགག་ཅན་གྱི་ཚིག་ཨ་ནས་ཡང་དུ་ནོར་འདུག
དག་བཅོས་གནང་རོགས།
མགོ་བརྗོད་ཁོ་རང་ལ་ཡིག་ནོར་ཤོར་ན་ད་ཅི་བྱེད།
བསམ་དཀར་ཡིན།
གཏུམ་སྤྱོད། སྤྱིར་བཏང་བཤད་ན་དེང་སྐབས་དངོས་གནས་གསར་འགྱུར་ནང་ཡིག་ལོག་བྱུང་བ་ཧ་ཅང་མང་གི
ད་ཡིན་ན་ས་ཡ་དྲུག་གི་ནང་འཁྲོལ་ཡང་བཀོག་ཡ་རང་མ་རེད་པས། ག་རེ་བྱ་དགོས་པ་རེད་དམ།