མིག་མི་འཛུམ།
བཙན་བྱོལ་ནས་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་ཕྲུ་གུ་ཞིག་གི་ངོས་ནས་བཤད་ན། ངའི་དྲི་བ་ཆེན་པོ་འདིར་ལན་གདབ་དཀའ་ནའང་། བོད་ནས་སྐྱེས་ཤིང་བོད་ནས་འཚར་བ་དང་། དགྲ་བོའི་གདུག་རྩུབ་དང་མནར་གཅོད་ཕོག་མྱོང་བའི་མི་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། བདག་གི་དྲི་བ་འདིར་ཅིས་ཀྱང་ལན་འདེབས་ངེས་ཡིན། རྒྱུ་མཚན་ནི། རང་གིས་མྱངས་པའི་མནར་གཅོད་དེ་དག་རང་གི་ཕ་མ་དང་སྤུན་མཆེད་སོགས་རིགས་མཐུན་སྤུན་ཟླ་ཡོངས་ཀྱིས་ཀྱང་མྱོང་གི་ཡོད་པའི་ཚོར་བ་ཞིག་གིས་“མི་ཡུལ་ག་ཚོད་སྐྱིད་ཀྱང་རང་ཡུལ་གཏན་ནས་མི་བརྗེད་”པར་གྱུར་ཡོད། དེའི་ཕྱིར་བོད་མི་མང་བོ་ཞིག་གིས་ཕྱིར་རང་ཡུལ་དུ་ལོག་རྒྱུའི་རྨི་ལམ་ཁོ་ན་གཏོང་གི་ཡོད་ངེས་ཀྱང་། རྡ་ས་གཙོ་བོར་གྱུར་བའི་ས་གནས་ཆེ་ཁག་མང་བོར་གཞིས་ཆགས་ཤིང་རྒྱུ་དངོས་ཀྱིས་ཕྱུག་པའི་མི་དྲག་མང་བོ་ཞིག་གིས་བོད་དུ་ལོག་རྒྱུའི་གྲ་སྒྲིག་ཅི་ཙམ་བྱས་ཡོད་དམ། བདག་གི་རྨོངས་བློར་ཤར་ཚད་ནོར་མེད་ན། བོད་དུ་ལོག་མ་ཐུབ་པར་སྡོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་མཁན་དེ་དག་ལས་ལྡོག་ནས་ནམ་ཞིག་བོད་དུ་ལོག་དགོས་འཁེལ་བར་སྡུག་བསྔལ་བྱེད་ཀྱི་ལོས་ཡོད་འདོད།
དེ་བས་ཀྱང་གངས་ཅན་སྐྱིད་གཤོངས་ཀྱི་རྐུབ་བཀྱགས་ཚ་བོ་བཟོ་མཁན་གྱི་སྐུ་ངོ་རྐང་བ་གཉིས་འཛུགས་བྱེད་མཁན་དག་གིས་ལྷག་ཏུ་བོད་ལ་ལོག་རྒྱུའི་སྟ་གོན་ཅི་ཞིག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་དེ་ཡིན། བཤད་སྲོལ་ལ་རང་གཞུང་གི་དྲུང་ཆེ་ཡར་འདབས་ཀྱི་སྐུ་ངོ་ཚོའི་ཁྲོད་བརྒྱ་ཆའི་ལྔ་ཅུས་རྐང་བ་གཉིས་འཛུགས་བྱས་ཏེ། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མི་སེར་ལག་ཁྱེར་རུམ་ལ་བཅུག་ཡོད་པར་གྲགས། དེ་ལྟར་ན། གལ་སྲིད་ནམ་ཉི་མ་ཞིག་ལ་ཁོང་ཚོའི་ལག་གི་བོད་དོན་ཟེར་བའི་རྩེད་ཆས་འདི་ལྷུང་སོང་ཚེ། འཕུར་ཆོག་ཆོག་དང་འཚོ་བ་གསར་བ་ཞིག་གི་དབུ་བརྙེས་ཆོག་ཆོག་ཡིན་ན། ཕྱིར་བོད་དུ་ལོག་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་དང་མཉམ་དུ་དཀའ་སྤྱད་འབད་བརྩོན་བྱ་འདོད་མཁན་ཅི་ཙམ་ཡོད་དམ། དེར་ལྟ་བྱེད་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་ནི། རང་རེའི་བཀའ་བློན་རིམ་པ་དང་སྤྱི་འཐུས་དག་མཐའ་དོན་ལས་ཡུན་རྫོགས་མཚམས་མགྱོགས་པོར་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་འཕུར་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་དེ་ཡིན།
མཐར་གཏུགས་ན་མི་མང་བོ་ཞིག་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་སམ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་མཉམ་དུ་མཐའ་ལ་བསྐྱལ་ནས་འདུག་མི་ཐུབ་པའང་འཚོ་བའི་གནད་དོན་ཞིག་ལོས་ཡིན་མོད་དེ། དོན་དངོས་ཀྱིས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་མོའི་མདུན་ལམ་ལ་གཞིགས་ན་དེ་ལྟར་སོང་བ་དེ་འགྲིག་གི་ཡོད་མེད་ངས་མ་བཤད་ཀྱང་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་ཡིན། དེ་དང་དེས་མཚོན་པའི་འུ་ཅག་གི་སྤྱི་ཚོགས་ཆུང་ཆུང་འདིའི་ནང་དུ་བོད་དོན་དང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས། ཐ་ན་རིག་གཞུང་ཟེར་ནས་འུར་བརྒྱབ་མྱོང་མཁན་གྱི་མཁས་པའི་ཆོ་ལོ་ཅན་མཐའ་དག་གི་ཁ་ཡང་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་འཁོར་ཟིན་པ་དང་འཁོར་བཞིན་པ། འཁོར་ངེས་པ་སོགས་ལ་བསམ་ན། མ་འོངས་པར་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་མཉམ་བོད་དུ་ལོག་མཁན་ཅི་ཙམ་ཡོད།
ཚང་མར་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་པ་ཞིག་ལ། ད་ལྟ་རང་རེའི་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བཀའ་ཟུར་དང་སྤྱི་ཟུར་ཅི་ཙམ་གྱིས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་འཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས་ཀྱིས་བསྡད་ཡོད། མང་ཚོགས་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་ཟུར་བའི་མིང་འཛིན་མཁན་དག་མི་སྡོད་པ་འདིས་མི་མང་བྱིངས་ཀྱི་བསམ་བློའི་ཆུ་ཚད་ལ་བརྡབ་གསིག་ཅི་འདྲ་བཏང་ཡོད་དམ། དོན་དམ་གྱི་གཞིས་ལུས་སྤུན་ཟླ་ཚོས་རེ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་བྱ་སའི་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་དེ་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ནམ།
ད་བར་དུ་བོད་པ་བཙན་བྱོལ་བ་དག་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་འགྲོ་རྒྱུར་བཀག་པ་མ་ཟད། གསར་འབྱོར་ཚོ་ཕྱིར་བོད་དུ་ལོག་ཕྱིར་རྒྱ་གར་ནས་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་ཁྱེར་ཚུན་ཆད་བཟོ་རྒྱུར་འགོག་མཁན་གྱི་བསམ་བློ་བ་བཀའ་བློན་ཁྲི་ཟུར་ཟམ་གདོང་བླ་མའི་ཆོས་གོས་ཀྱི་འོག་ནའང་རྒྱ་གར་མི་སེར་ལག་ཁྱེར་སྦས་ཡོད་པ་གོ་རྒྱུ་ཡོད་པ་ལྟར། ཆེ་དགུའི་མགོ་བོ་གཞན་གྱི་འོག་ལ་བཏུད་ཚར་ཤུལ་ན། ཕྱིར་བོད་དུ་ལོག་རྒྱུར་གྲ་སྒྲིག་ཨང་གསར་བྱས་ནས་སྡོད་མཁན་གྲྭ་རྐྱང་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་དང་གསར་འབྱོར་ཁེ་ཞན་ཅན་ཁ་ཤས་ལས་སུ་ཞིག་ཡོད་དམ།
དེ་འདྲ་ཡིན་སྟབས་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་སྲིད་དབང་མི་མང་ལ་མ་གནང་གོང་དཀའ་ངལ་རབས་དང་རིམ་པ་བྱུང་མྱོང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་ཁོང་གིས་ཡིད་ཆེས་བློ་འགེལ་བྱ་སའི་སྐུ་ངོ་མང་བོ་ཞིག་གོ་སྐབས་ལ་བརྟེན་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཤོར་བ་ཁག་ཅིག (དཔེར་ན་སྔོན་མའི་སྐུ་སྒེར་དྲུང་ཆེ་བློ་བཟང་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས།) ཕྱིར་འབོད་འགུགས་ཀྱང་བྱ་དགོས་ཁེལ་ཡོད། རྣམ་པ་འདི་ལ་གཞིགས་ན་༸གོང་ས་མཆོག་ལའང་སྐབས་ལ་ལར་ཁེར་རྐྱང་གི་ཚོར་བ་ཞིག་འབྱུང་གི་ལོས་ཡོད་འདོད།
གཞིས་ལུས་སྤུན་ཟླ་ཚོས་ནམ་དུ་ཡང་། བོད་ལ་རང་དབང་ཞིག་ཐོབ་པའི་ཉིན་མོར། ཕྱི་ལོགས་ནས་དཀའ་ལས་རྒྱག་མཁན་གྱི་༸གོང་ས་མཆོག་གཙོས་མི་མང་ལ་སྣེ་ལེན་གཟབ་རྒྱས་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཕྱིར་ལོག་མཁན་དག་གིས་ཀྱང་ངོ་གནོང་མི་དགོས་པའི་སྤོབས་པ་ཞིག་འཁུར་ནས་ཡོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་ལ་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། དོན་དངོས་ཀྱིས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་འཁོར་དང་གདན་ས་ཁག་གི་བླ་གྲྭ་རྣམས། དེའི་རྗེས་ན་ཕ་མ་སྤུན་མཆེད་བོད་དུ་ལུས་པའི་གསར་འབྱོར་ཁག་ཅིག་ལས་སུ་ཞིག་ཡོད་ཨང་།
ང་རང་རྡ་སར་ལོ་ངོ་བཅུ་གྲངས་ཤིག་སྡོད་རིང་བོད་ནང་ནས་ངོ་རྒོལ་དང་རང་བསྲེག་ཅི་ཙམ་བཏང་བ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་དབུ་ཁྲིད་ནས་མར་མེ་ཁྲོམ་སྐོར་དང་སྐད་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་གྱི་ཡོད་ཀྱང་། སྐད་འབོད་དང་ཁྲོམ་སྐོར་ལ་མཉམ་ཞུགས་བྱ་མཁན་མང་ཤོས་གསར་འབྱོར་ཡིན་ལ། ལོ་གསར་དང་དུས་ཆེན་ཁག་ལ་གཟབ་འཆོར་མི་སྤྲས་མཁན་ཡང་གསར་འབྱོར་ཡིན། བདག་གིས་དྲན་གསལ་ལ། ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ས་ཡོངས་ནས་སྡེབས་ལང་བྱས་ཏེ་མི་མང་གི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བ་དང་། ཡང་མི་མང་གིས་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཆད་འཁུར་ནས་བོད་མི་སྤྱི་བོ་གནམ་བསྟན་ཚང་མའི་སྡུག་གི་མགོ་བོ་མི་ཐེག་པའི་སྐབས་ཤིག་ལ། རྡ་སའི་སྟོད་པ་གྲོང་ཚོ་རུ་གཉེན་སྟོན་གྱི་གླུ་གར་ལ་རོལ་ཅིང་སྤོ་རྨོ་ཚོས་ཆང་སེར་འཐུང་ནས་ར་རོ་བའི་རྣམ་པ་དེ་དངོས་སུ་མཐོང་མྱོང་། ལྗན་ལྗིན་གྱི་ཚོ་ཁག་ཅིག་དངོས་སུ་མཐོང་མྱོང་། སྐྱུགས་བྲོ་བའི་མི་གཤིས་ཤིག་དངོས་སུ་མཐོང་མྱོང་། རྣམ་པ་དེས་བདག་གིས་དེ་རིང་བཀོད་པའི་དྲི་བ་འདིར་ལན་ཅི་ཞིག་འདེབས་རྒྱུ་ཡིན་མིན་དེ་གསལ་བོར་མཚོན་པ་མ་རེད་དམ།
༢༠༡༢ ༡༢ ༡༣ ལ་བྲིས།
སྤུན་ཟླ་མིག་མི་འཛུམ་ལགས། ཁྱེད་ཀྱི་ལྡོག་ཕྱོགས་ནས་ལངས་སྡོད་མཁན་ཞིག་གི་ངོས་ནས་བཤད་ན་ཡང་ད་རེས་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་འདི་ལ་བྲོ་བ་ཞིག་འདུག་པས་ཡི་རངས་ཞུ། ༼ ཕྱིར་བོད་དུ་ལོག་རྒྱུར་གྲ་སྒྲིག་ཨང་གསར་བྱས་ནས་སྡོད་མཁན་གྲྭ་རྐྱང་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་དང་གསར་འབྱོར་ཁེ་ཞན་ཅན་ཁ་ཤས་ལས་སུ་ཞིག་ཡོད་དམ།༽ ཞེས་བ་འདི་བདེན་པ་རེད། དེར་བརྟེན་༧ གོང་ས་མཆོག་ཀྱང་སྐབས་རེ་ཐུགས་སྐྱོ་བ་དང་ཡིད་ཞུམ་ནས་ནས་སྤྱན་མཆི་གཏོང་བཞིན་ཡོད། བཙན་བྱོལ་ལ་སླེབས་པ་བཟུང་༧ གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་ངལ་མྱོང་མྱོང་ཞིག་སུ་གང་གིས་ཀྱང་མྱོང་ཡོད་བ་མ་རེད། ད་དུང་ཡིན་ན་ཡང་ངལ་བ་ཁྱད་གསོད་ཀྱིས་ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་ལ་བོད་སྤྱི་བའི་དོན་དུ་སྐུ་ངལ་བསྐྱོན་དང་སྐྱོན་བཞིན་པ་རེད།
མིག་མི་འཛུམ་པ་ལགས། ཐོག་མར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། སྐུ་ཉིད་དཔྱད་རྩོམ་རེ་རེ་བཞིན་གནས་ལུགས་ཀྱིས་ཕྱུགས་པོ་ཆགས་འདུག བླ་འཁྱམས་ནས་བསྡད་ཡོད་མཁན་དག་གི་གང་ཡང་མགོ་ཚོས་ཀྱིན་མེད་པར་ཉ་ཉོག་མང་བོ་ལབ་ཀྱིན་པ་རེད་དེ། དོན་གྱིས་སྟོང་བ་རེད། དེར་བརྟེན་སྐུ་ཉིད་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་འདི་རིགས་ཀྱི་ཐད་ལ། ལ་འདེད་ལུང་འདེད་བྱེད་མཁན་རེ་དགོས་བ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེ་ནི་བོད་ཀྱི་གསར་འགོད་པ་དང་རྩོམ་སྒྲིག་པ་དག་ཕོགས་གཟན་ཁོ་ན་ཞིག་མི་བྱེད་པར། དཔོན་ཆེན། བླ་ཆེན། རྒྱུ་ཆེན་དག་གི་སྒོ་ཁར་སྒྲ་བརྙན་བཟུང་ནས་ཕེབས་དགོས་བ་རེད། དངོས་ནས་ཡིན། དཀར་ནག་གཉིས་དང་བདེན་རྗུན་གཉིས། ཁ་བཤད་མེད་གཉིས་མེད་ཀྱི་ལས་ལ་འཇུག་ན་མ་གཏོགས། བོད་སྤྱི་བའི་རྩ་དོན་འདི་རྐང་རྩེད་སྤོ་ལོ་བཞིན་ཡར་གཡུག་མར་གཡུག་བྱེད་ཀྱིན་འདུག
སྨྱུག་རྩེ་སུས་ཀྱང་འགུལ་ཤེས་མོད། བགྱི་བ་མ་བརྩམས་པའི་སྔོན་ནས་ཁྱོད་ཀྱིས་སྨྲ་བར་འགྱུར་བའི་གཏམ་དེས་སྤྱིར་འཛམ་གླིང་དང་། སྒོས་རང་གི་སྤྱི་ཚོགས་སོགས་ལ་རྡབ་གསིག་ཏུ་འགྲོ་དང་མི་འགྲོ་བའི་བསམ་མནོ་ཞིག་ངེས་པར་དུ་ཡོད་དགོས། ང་ཚོའི་ཉེ་སྔུན་ན་མ་འགྲིག་མ་འཐུས་པའི་དོན་མང་པོ་ཞིག་ཉིན་རྒྱུན་མཐོང་སྲིད་ལ། བློ་ཕམ་ཡང་འབྱུང་སྲིད་མོད། མི་ཚང་མ་མ་རབས་མིན་པའི་གནས་ལུགས་འདི་རྟོགས་པར་བྱས་ནས། ཆེས་ཆུང་བའི་ཉེས་པ་དེ་རི་ལྟར་བཅོས་ཏེ་མང་མང་གི་མིག་ལམ་དུ་བསྟར་བ་དེས། བློ་གསར་ཞིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མྱོང་བ་དམན་པའི་མི་དག་ལོག་ལམ་དུ་འཁྲིད་པར་བྱ་ངེས་ཡིན། མིག་མི་འཛུམ་གྱིས་གཏམ་མང་དུ་བརྗོད་ཟིན་སོང་མོད། སྐབས་ལར་རང་ཉིད་ཀྱི་སེམས་འཚོར་ཙམ་གྱི་དབང་དུ་སོང་བ་དང་། ད་རེས་ནི་བཙན་བྱོལ་བ་ཚོ་མ་འགྲིག་རབས་ལུག་གུ་བརྒྱུད་དུ་སྤེལ་བ་འདིས། རང་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཁེ་ཕན་ཅི་ཞིག་ཡོད་དམ། རྩོམ་དེའི་སྲོག་ལ་གོ་བ་ཅི་ཞིག་ལེན་དགོས་སམ། བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་མ་རབས་མ་དག་པ་ཞེ་ཅིག་ཡིན་ནམ། ཁོང་གིས་རང་གིས་རང་ལ་དྲི་བ་ཞིག་བཏང་ཡོད་དམ། རང་ས་བོར་དེ་མི་ཡུལ་ལ་བཅའ་འདོད་པའི་མི་བུ་ཞིག་ཕར་ཟད། བྱ་རི་དྭགས་ལའང་ཡོད་དམ་ཅི། གཏམ་ཚིག་འདི་དག་གློ་བུར་བའི་འཚོར་བ་སྐྱུག་སྟངས་ཤིག་ཡིན་སྲིད་མོད། གོང་སྨྲོས་བཞིན། རང་གི་བརྗོད་དོན་དེས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཅི་ཞིག་ཕན་མིན་དཔྱད་ཡོད་དམ། །
བསམ་ཚུལ་འདིའི་ནང་གནད་འགག་ཅན་གྱི་དྲི་བ་མང་པོ་འདུག་ལ་རྣོ་ངར་ཅན་གྱི་དྲི་བ་དེ་དག་གིས་སྐུ་ངོ་ཚོ་སྐུ་རླུང་ཡོང་འཇུག་ངེས་རེད། བློ་ལ་མི་འབབ་ས་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་ “གྲྭ་རྐྱང་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་” ཞེས་པ་འདི་ཡིན། ༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་མཚན་ལ་ཞེ་སའི་ཡི་གེ་བེད་སྤྱོད་མི་བྱེད་པ་ཀླ་ཀློའི་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་ཡིན་པས་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ཡིད་གཟེབ་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན།