རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ཝི་ཇའེ་ནཱ་གྷར་ནས་མོན་རྟ་དབང་བར་གཞུང་ལམ་གསར་རྒྱག་བྱ་འཆར་ཡོད་པའི་གསལ་བསྒྲགས་སྤེལ་བར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་མངའ་སྡེའི་བདག་སྐྱོང་ནང་སྲིད་བློན་ཆེན་ཀེ་རན་རི་ཇི་ཇུ་ (Kiren Rijiju) ཡིས། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ཨ་རུ་ནཱ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ཝི་ཇའེ་ནཱ་གྷར་(Vijaynagar)ནས་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་མོན་རྟ་དབང་གི་མཱ་གྷོ་ཐིང་བུ་ (Mago-Thingbu)བར་རིང་ཚད་སྤྱིེ་ལེ་ ༢༠༠༠ ཙམ་ཡོད་པའི་གཞུང་ལམ་གསར་རྒྱག་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་པ་དེར། ཁ་སང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་བར་དཀའ་རྙོག་ཆེ་རུ་མི་གཏོང་རྒྱུར་འབོད་སྐུལ་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་དེ། གཞུང་ལམ་གསར་རྒྱག་ལས་གཞི་དེར་འདོད་པ་མེད་པའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་ཡོད་འདུག
འདིའི་ཐད་རྒྱ་ནག་ཕྱི་སྲིད་ལྷན་ཁང་གི་མགྲིན་ཚབ་པ་ཧོང་ལེ་ (Hong Lei) ཡིས། “རྒྱ་དཀར་གྱི་ཤར་ཕྱོགས་མངའ་ཁུལ་དུ་ས་མཚམས་རྩོད་རྙོག་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་གྲོས་མོལ་བརྒྱུད་དཀའ་རྙོག་དེ་དག་སེལ་དགོས་པ་ལས་རྩོད་རྙོག་ཇེ་ཆེར་གཏོང་མི་རུང་། ད་ལྟ་ང་ཚོས་ཐུན་མོང་ཐོག་གྲོས་མོལ་གྱི་སྡིངས་ཆ་ཞིག་བསྐྲུན་ཏེ་ས་མཚམས་ཁུལ་དུ་བརྟན་ལྷིང་ཡོང་བ་བྱ་དགོས།”ཞེས་བརྗོད་འདུག
རྒྱ་གར་ནང་སྲིད་ལྷན་ཁང་གིས། “རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་ཁུལ་བར་གཞུང་ལམ་བཟོས་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་སོ་སོའི་མངའ་ཁུལ་ནང་གཞུང་ལམ་བཟོ་རྒྱུ་ཐག་གཅོད་བྱས་པར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཐེ་བྱུས་བྱེད་དོན་མེད།”ཅེས་ལན་འདེབས་བྱས་འདུག
ད་རེབ་ཀྱི་རྙོག་གླེང་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་གཞི་དེ་ཐོག་མ་ ༢༠༠༨ ལོར་རྒྱ་གར་ཀོང་རེ་སེ་གཞུང་གིས་ཨ་རུ་ནཱ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་མཐའ་ཁུལ་དུ་སྤྱི་ལེ་ ༢༤༠༠ ཙམ་གྱི་གཞུང་ལམ་གསར་རྒྱག་ལས་གཞི་མགོ་འཛུགས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། ད་བར་ལས་གཞིའི་དེའི་བརྒྱ་ཆ་ ༡༠ ཙམ་ལས་འགྲུབ་མེད་སྟབས། ཉེ་ལམ་རྒྱ་གར་གཞུང་གསར་པས་ཧིན་སྐོར་ཁྲག་ཁྲིག་བཞི་(Rs 40,000 crore) བཏང་སྟེ། ལས་གཞི་དེར་སྤྱི་ལེ་ ༢༠༠༠ ཙམ་ལྷག་ཡོད་པ་དེ་མཇུག་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་བསྒྲགས་ཡོད།
འདིའི་ཐད་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་མངའ་སྡེའི་བདག་སྐྱོང་ནང་སྲིད་བློན་ཆེན་ཀེ་རན་རི་ཇི་ཇུ་ (Kiren Rijiju) ཡིས། “ས་གཤིས་གངས་རིས་བཏུམས་ཤིང་གྲང་ངར་ཆེ་བའི་ས་ཁུལ་འདི་འདྲ་ཞིག་གི་ནང་ལ་གཞུང་ལམ་གསར་རྒྱག་བྱ་རྒྱུ་ནི་དཀའ་འཛེགས་ཆེན་པོ་ཡིན་ཡང་། གལ་ཏེ་གཞུང་ལམ་འདི་བསྐྲུན་ཐུབ་ཚེ་རྒྱལ་སྲུང་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། མཐའ་ཁུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལའང་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད། འདི་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་བྱུང་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་ཀྱི་ལས་གཞི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡང་ཆགས་ཡོད།”ཅེས་བརྗོད་འདུག
༡༩༦༢ ལོར་རྒྱ་ནག་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མིས་རྒྱ་གར་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་རྗེས། ད་བར་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་བར་ས་མཚམས་གནད་དོན་ཐད་གྲོས་མོལ་ཐེངས་ ༡༧ ཙམ་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ད་དུང་མེག་མོ་ཧན་ས་ཐིག་གི་དཀའ་རྙོག་ལ་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་གང་ཡང་ཐོན་མེད་སྟབས། ས་མཚམས་ཁུལ་དུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་གཞུང་ལམ་གསར་རྒྱག་དང་ཆུ་རགས་རྒྱག་པ་སོགས་མངའ་ཁུལ་བདག་དབང་རྩོད་ལེན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་སྟབས། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༩ ནང་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ཨ་རུན་ནཱ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ས་མཚམས་ཁུལ་དུ་སྤྱི་ལེ་ ༡༠༠ ཙམ་གྱི་གཞུང་ལམ་དང་། མངའ་སྡེའི་ནང་སྤྱི་ལེ་ ༦༠༠༠ གི་གཞུང་ལམ་གསར་རྒྱག་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིན་རྒྱ་གར་ནང་གཟིགས་སྐོར་སྐབས་འབྲེལ་ལམ་ལ་དོ་ཕོག་མི་ཡོང་ཆེད་ལས་གཞི་དེ་གནས་སྐབས་རིང་མཚམས་བཞག་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་པོས་མཐའ་སྲུང་དམག་མི་ཡང་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ཞི་ཅིན་ཕིན་རྒྱ་ནག་ཏུ་ལོག་མ་ཐག་རྒྱ་དམག་གིས་ལ་དྭགས་ནང་བཙན་འཛུལ་བྱས་ཏེ། རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱིས་སླར་ཡང་མཐའ་མཚམས་ཁུལ་དུ་དམག་དཔུང་ཇེ་མང་དུ་བཏང་བ་དང་། ཕན་ཚུན་ལ་མེ་མདའ་རྒྱག་རེས་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཡོད།
ཆབ་སྲིད་དབྱེ་ཞིབ་པ་ཚོས། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་རྒྱ་གར་ནག་བར་རྩོད་ཉོག་ཡོད་པའི་ས་ཁུལ་སྤྱི་ལེ་ ༤༠༠༠ ལྷག་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་དེ་མོན་རྟ་དབང་ཁུལ་དུ་གཞུང་ལམ་གསར་སྐྲུན་དང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་བར་རྩོད་གཞི་ཅན་གྱི་ས་ཁུལ་སྤྱི་ལེ་ ༢༠༠༠ ཙམ་ལས་མེད་སྐོར་བརྗོད་དེ། ས་མཚམས་ཁུལ་དུ་ཆུ་རགས་རྒྱག་པ་དང་མཐའ་སྲུང་དམག་མི་མང་དུ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་དེས། ཕྱོགས་གཉིས་བར་འགལ་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་ལྷག་ཡོད་པ་སྟོན་གྱི་ཡོད་སྐོར་བརྗོད།
གསར་འགོད་པ། དོན་གྲུབ།
རྟ་རོ་ཡི་དོན་དུ་ཁྱི་སྤྱང་གཉིས་རྟག་ཏུ་མི་འཆམ་པར་
ཆོས་ཉིད་རེད།
རྟ་རོ་ཡི་དོན་དུ་ཁྱི་སྤྱང་གཉིས་རྟག་ཏུ་མི་འཆམ་པར་
ཆོས་ཉིད་རེད།
རྟ་རོ་ཡི་དོན་དུ་ཁྱི་སྤྱང་གཉིས་རྟག་ཏུ་མི་འཆམ་པར་
ཆོས་ཉིད་རེད།
རྟ་རོ་ཟ་རྒྱུ་ལ་ཁྱི་སྤྱང་གཉིས་མ་འཆམ་པར་སྡད་ཡོད།