ནར་མ་སོན་པའི་བུ་མོ་མང་པོ་རྒྱ་ནག་ནང་གནའ་མར་བཙོང་བ།

རྩོམ་པ་པོ། པཱ་མི་ལྦོཡེ་ཀོཕྷ(Pamel boykoff)དང་ཨེ་ལེ་ཛེན་དྲར་ཕྷིལ་དྲི(Alexandra field)

ཆོས་སྒྲོན་གྱིས་བསྒྱུར།

རྒྱ་ནག་གི་ས་མཚམས་དང་ཉེ་བའི་ཝེ་ཐི་ནམ་(Vietnamese)གྱི་གྲོང་གསེབ་ཁག་ནས། ན་ཚོད་མ་དར་བའི་བུ་མོ་མང་པོ་ཞིག ཕོ་མོའི་གྲངས་འབོར་ལ་ཧེ་བག་ཤོར་བའི་རྒྱ་ནག་གིས་ལྐོག་ཏུ་ཉོས་ཏེ། དེ་དག་ལ་ཆང་ས་རྒྱག་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།

དགོས་པའི་དབང་གི་མིང་དངོས་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་བའི་ཝེ་ཐི་ནམ་གྱི་བུ་མོ་ལཱེན(Lan)གྱིས་བརྗོད་དོན་ “ང་རང་གཉིད་ལས་སད་སྐབས། ང་རྒྱ་ནག་ནང་ཡོད་པ་ཤེས་མ་སོང”ཞེས་བརྗོད་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཡང་ཁོ་མོས་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་ཚེར་འཕོ་འགྱུར་བྱུང་བའི་དགོང་མོ་དེ་ཡིད་ལ་གསལ་པོར་ངེས་པ་ལས། སྐབས་དེར་ལོ་ཆུང་བུ་མོ་དེ་ཝེ་ཐི་ནམ་བྱང་ཕྱོགས་མཐའ་མཚམས་སུ་ཡོད་པའི་གཙུག་ལག་མཐོ་སློབ་ཅིག་ཏུ་སློབ་གཉེར་ལ་འབྲེལ་བཞིན་ཡོད་སྐབས། དྲ་ཐོག་ནས་ངོ་ཤེས་བྱུང་བའི་གྲོགས་པོ་ཞིག་གིས་ཁོང་གི་གྲོགས་པོ་ཚོ་དང་ལྷན་དུ་དགོང་ཟས་ལ་ཡོང་དགོས་པའི་རེ་བ་བཏོན་འདུག དགོང་ཟས་གྲུབ་རྗེས་བུ་མོ་ལཱེན་ནང་དུ་ལོག་རྩིས་བྱས་སྐབས། དེར་ཡོད་པའི་གྲོགས་པོ་ཚོས་མ་བཏང་བར་ཆང་འཐུང་ནས་ཏོག་ཙམ་སྡོད་དགོས་པའི་ནན་སྐུལ་བྱས་པ་ལྟར། ཁོ་མོས་ཀྱང་ཆང་འཐུང་ནས་བསྡད་ཡོད་འདུག དེའི་རྗེས་ཁོ་མོའི་བློ་ངོར་ངེས་པ་ནི་ཁོ་མོ་མཐའ་མཚམས་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་བཙོང་བའི་གནས་ཚུལ་དེ་རེད། “སྐབས་དེ་དུས་ང་འབྲོ་འདོད་ཆེན་པོ་སྐྱེས་སོང་ཡང་། རླངས་འཁོར་ནང་ང་ཙམ་མ་ཟད། བུ་མོ་གཞན་པ་ཡང་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོར་གཡས་གཡོན་ནས་ལྟ་རྟོགས་བྱེད་ཀྱིན་འདུག ” ཅེས་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་གི་མཐའ་མཚམས་དང་ཉེ་བའི་ཝེ་ཐི་ནམ་གྱི་གྲོང་གསེབ་དེ་དག་ནི་མི་སྣ་ལྐོག་ཚོང་བྱེད་ཡུལ་གྱི་ལྟེ་གནས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ལོ་ན་ ༡༣ ཙམ་ལས་མ་སོན་པའི་བུ་མོ་ཆུང་ཆུང་མང་པོ་ཞིག་ས་ཆ་དེ་ནས་བསླུ་བྲིད་འམ་བཟི་སྨན་སྤྲད་དེ་ལྐོག་ཏུ་གྲུ་དང་རླངས་འཁོར་སོགས་ཀྱི་ནང་རྒྱ་ནག་ལ་འོར་འདྲེན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གི་ཕོ་མོའི་གྲངས་འབོར་ལ་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཤོར་བ་དང་འཆར་ལྡན་བུ་སྐྱེས་སྲིད་ཇུས་ལ་བརྟེན་ཏེ། ནར་མ་སོན་པའི་ཝེ་ཐི་ནམ་གྱི་བུ་མོ་ལོ་ཆུང་དེ་དག་ནི་རྒྱ་ནག་ནང་རིན་ཐང་ཆེ་བའི་དངོས་ཟོག་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།

ཝེ་ཐི་ནམ་གྱི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་ཞིག་གིས་ “རྒྱ་ནག་ནང་གི་སྐྱེས་པ་དཀྱུས་མ་ཚོར་མཚོན་ན། རྒྱ་མོ་ཞིག་ལ་ཆང་ས་རྒྱག་རྒྱུར་འགྲོ་སོང་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡོད་སྟབས་དེ་ནི་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཆགས་ཡོད། ” ཅེས་བརྗོད་། རྒྱ་ནག་གི་རིག་གཞུང་ནང་རྒྱ་ནག་གི་བུད་མེད་དང་གཉེན་སྒྲིག་འདོད་ཡོད་མཁན་གྱི་སྐྱེས་པ་ཞིག་ཡིན་ན། ཐོག་མར་གསོལ་སྟོན་གྲ་རྒྱས་པོ་ཞིག་བཤམ་དགོས་པ་དང་། དེ་ནས་སྡོད་ཁང་གསར་པ་ཞིག་ཉོ་དགོས་པ་ནི་མ་མཐའི་ཆ་རྐྱེན་ཡིན་པ་གོམས་སྲོལ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པ་ཚོས་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནས་བུད་མེད་ལྐོག་འདྲེན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་ནང་ཞུགས་དགོས་ཐུག་གི་ཡོད། གཞན་ཡང་ལྐོག་ཚོང་མི་སྣ་ཞིག་གིས་བརྗོད་དོན་‘རྒྱ་ནག་དང་ཝེ་ཐི་ནམ་བར་རིག་གཞུང་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱང་ཡོད་པར་བརྟེན། ཝེ་ཐི་ནམ་གྱི་བུ་མོ་རྒྱ་ནག་ནང་མནའ་མར་བཙོང་བ་དག་ལ་ཨ་སྒོར་ ༣༠༠༠ ཙམ་གྱི་གོང་ཚད་རག་གི་འདུག’ཅེས་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད།

ལོ་ངོ་ ༡༦ ལ་སོན་ཙམ་གྱི་བུ་མོ་ངའུ་ཡེན(Nguyen)ནི་བཟི་སྨན་སྤྲད་དེ་རྒྱ་ནག་ནང་ལྐོག་ཚོང་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན། ཁོ་མོ་བཙན་གྱིས་རྒྱ་མི་ཞིག་དང་ལྷན་གཉེན་སྒྲིག་ཏུ་བཅུག་ཀྱང་། ཁོ་མོས་ཁོ་ཚོས་འདོད་དོན་མ་གྲུབ་པར་བརྟེན་ལྐོག་ཚོང་པར་ཕྱིར་སློག་བྱས་པ་དང་། ཁོ་ཚོས་བུ་མོ་ངའུ་ཡེན་སླར་ཡང་བཙན་གྱིས་གཞན་ཞིག་ལ་གཉེན་སྒྲིག་གཉིས་པ་བྱེད་དུ་བཅུག་ཡོད་པ་རེད། ”

བྲོས་མཐར་བའི་བུད་མེད་ཚོའི་སྐྱབས་བྱོལ་ཁང་།

ཝེ་ཐི་ནམ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲོང་འཁྱེར་ལའོ་ཁཡེ(Lao Cai)ནང་རྟེན་གཞི་བྱེད་པའི་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་རི་རྒྱུད་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པས་(Pacific Links Foundation) གནོད་འཚེ་ཕོག་པའི་བུད་མེད་དག་ལ་སྡོད་གནས་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ད་དུང་དེ་གར་གཞོན་སྐྱེས་བུད་མེད་ཚོ་མི་ལོ་གཉིས་ནས་གསུམ་རིང་གནས་སྡོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། དེའི་རིང་ཁོ་ཚོ་སློབ་གྲྭར་གཏོང་བ་དང་ལག་ཤེས་སྦྱང་བ། གཞན་ཡང་། ཁ་ལག་བཟོ་སྟངས་དང་ཚེམས་བཟོ། ལྡུམ་ར་བདག་ཉར་བྱེད་སྟངས་སོགས་ཀྱི་ལས་ཀ་སྣ་ཚོགས་བསླབས་ཏེ། ཁོ་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་འཚོ་ཐབས་ལ་རོལ་ཐུབ་པའི་རོགས་རམ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད།

ད་དུང་། ཚོགས་པ་དེས་བུད་མེད་གཞན་དག་ལྐོག་ཚོང་བའི་ལག་ཏུ་མི་ཚུད་པའི་ཆེད་དུ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གོ་རྟོགས་ཀྱང་སྤེལ་བཞིན་ཡོད། ཟླ་རེའི་ནང་གནོད་འཚེ་ཕོག་པའི་བུད་མེད་རྣམས་ས་གནས་ཁྲོམ་རའི་ནང་དུ་བཟའ་ཆས་ཉོ་རུ་ཐེངས་རེར་སྐྱོད་སྐབས། མྱོས་རྫས་སྤྱོད་མཁན་མང་པོ་དང་ལྷན་འཛོམས་ཐོག་མི་སྣ་ལྐོག་ཚོང་བའི་སྐོར་ལ་རང་རང་གི་ཉམས་མྱོང་བཤད་པ་དང་། དྲི་བ་འདྲི་ལན་བྱས་པ་སོགས་ཀྱི་ཐབས་ལ་བརྟེན་ཏེ། གནས་ཚུལ་ཁྱབ་སྤེལ་གཏོང་ཐབས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ” མི་མང་ལ་གོ་རྟོགས་མང་ཙམ་སྤེལ་རྒྱུ་ནི་བུད་མེད་ལྐོག་ཚོང་བའི་ལག་ཏུ་མི་འཐེབ་པའི་ཐབས་ལམ་གཅིག་པོ་རེད”ཅེས་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་རི་རྒྱུད་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པའི་(Pacific Links Foundation)གནད་ཡོད་མི་སྣ་རྡིབ(Diep)ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་ཡོད།

དེ་བཞིན། ཨ་རིར་གནས་སྡོད་བྱེད་པའི་བུད་མེད་ཅིག་གིས་བརྗོད་རྒྱུར། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རི་གྲོང་ཁག་ན་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་མི་སེར་སྐྱོ་པོ་དག་ལ་གོ་རྟོགས་ཇེ་མཐོར་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ཁོ་ཚོར་འཚོ་བའི་དགོས་མཁོ་བསྐྲུན་རྒྱུ་ནི་གལ་འགངས་ཆེ་བར་བཤད། ཐེངས་ཤིག་སི་ཨེན་ཨེན(CNN)གསར་འགོད་པ་མཐའ་མཚམས་སུ་ཡོང་བའི་སྐབས་ཤིག་ལ། ཉེན་རྟོག་པས་ལྐོག་ཚོང་པའི་ལག་ནས་བུ་མོ་ལོ་ན་ ༡༤ ཅན་ལྔ་ཙམ་བསྐྱབས་ཡོད་པ་དང་། ཁོ་ཚོས་བཤད་དོན་ཁྱིམ་མཚེས་མི་ཞིག་གིས་ཁོ་ཚོ་རྒྱ་ནག་ནང་ལས་ཀར་ཕྱིན་ཚེ་ཨ་སྒོར་ ༦༠༠ ཙམ་ཐོབ་ངེས་ཡིན་ཚུལ་ལབ་སྟེ་བསླུ་བྲིད་བཏང་ཡོད་སྐོར་བརྗོད།

ཝེ་ཐི་ནམ་གྱི་ཉེན་རྟོག་པ་དང་རྒྱ་ནག་གི་ཉེན་རྟོག་པ་ཟུང་འབྲེལ་ཐོག་མཚམས་རེར་རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་ཏེ། རྒྱ་ནག་ནང་བཙོང་ཟིན་པའི་བུད་མེད་མང་པོ་ཞིག་བསྐྱབ་ཐུབ་ཡོད། ལོ་སྔོན་མའི་ནང་ལོ་ཆུང་བུད་མེད་ ༡༠༩ ཙམ་ཕྱིར་རང་ཡུལ་དུ་མངགས་ཐུབ་ཡོད། ཝེ་ཐི་ནམ་གཞུང་གི་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་ངའུ་ཡེན་ཏོང(Nguyen Tuong)ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་དོན། རྒྱ་ནག་གི་ཉེན་རྟོག་པ་དང་ཝེ་ཐི་ནམ་གྱི་ཉེན་རྟོག་པའི་མཉམ་འབྲེལ་ལ་བརྟེན་ཏེ། མི་སྣ་ལྐོག་ཚོང་པའི་འབྲེལ་ཐག་ཤེས་རྟོག་བྱུང་བ་མ་ཟད། ལྐོང་ཚོང་བྱས་པའི་བུད་མེད་དེ་དག་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ས་ཆ་ཐག་རིང་ཞིག་ཏུ་མངགས་ཏེ། སྨད་ཚོང་མའི་ལས་ཀར་བཙན་གྱིས་བཞུགས་བཅུག་གི་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་བཤད།

བུ་མོ་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་ནག་གི་གནས་གང་ཞིག་ཏུ་ཡོད་པའང་ཤེས་ཐུབ་ཀྱི་མེད་སྟབས། འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣ་ཚོས་སྐྱོབ་ཐབས་བྲལ་བར་བརྟེན། སོ་སོས་ལམ་བཙལ་ཏེ་ཕྱིར་ལོག་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ལས་མེད། བུ་མོ་ལཱེན་དང་ངའི་ཡེན་གཉིས་ཀྱང་མི་ལོ་གཉིས་ཀྱི་རིང་རང་ཉིད་གང་དུ་ཡོད་མེད་མི་ཤེས་པའི་ས་ཁུག་ཅིག་ཏུ། བཙན་ཐབས་ཀྱིས་སྐྱེས་བ་ཞིག་དང་ཉེན་སྒྲིག་ཏུ་བཅུག་སྟེ། ཁྱོ་བོ་དེ་དང་ནང་མི་དག་ལ་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་ནས་སྡོད་དགོས་བྱུང་བ་དང་། མི་ལོ་གཉིས་རྗེས་ལ་ཁོང་གཉིས་གསང་སྟབས་ཀྱིས་ཁྱིམ་ས་དེ་དང་ཁ་བྲལ་ཅིང་། ཉེན་རྟོག་པར་སྙན་སེང་ཞུས་ཏེ་ཕྱིར་ལོག་བྱེད་ཐུབ་ཙམ་བྱུང་ཡོད། འོན་ཀྱང་། ཁོ་གཉིས་ཀྱི་ཤ་ལས་འཆད་པའི་བུ་ཕྲུག་ད་དུང་ཡང་རྒྱ་ནག་ནང་ལྷག་ཡོད་སྟབས། ལཱེན་གྱིས་བརྗོད་དོན་ ‘གལ་ཏེ་ང་ལ་ངའི་བུ་མོ་སླར་ཡང་མཐོང་བའི་དུས་ཤིག་ཡོད་རྒྱུ་ན། ངས་ཁོ་མོ་རྒྱབ་ཏུ་སྐྱུར་ནས་ཡོང་བར་དགོངས་དག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཁོ་མོར་དེ་གར་མི་ཚེ་ཡག་པོ་ཞིག་སྐྱེལ་རྒྱུ་ཡོང་བའི་སྨོན་ལམ་འདེབས་ཀྱི་ཡོད’ཅེས་དང་། ཡང་ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་བརྗོད་དོན་སྔར་སློབ་གྲྭའི་ནང་དགེ་རྒན་གྱིས་མི་སྣ་ལྐོག་ཚོང་གི་སྐོར་ལ་སློབ་ཁྲིད་བྱས་སྐབས། དེ་ལྟ་བུའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཁོ་མོ་གཉིས་ལ་བྱུང་སྲིད་པ་ཞིག་རེད་གཏན་ནས་དྲན་མྱོང་མེད་ཅེས་བཤད་ཡོད་པ་རེད།

མ་རྩོམ་གྱི་འབྲེལ་ཐག http://edition.cnn.com/2016/04/17/asia/vietnamese-girls-child-brides-china/