ཨེ་མ་ཛྷན་ཀིར་བྷི(Emma Jane Kirby)ཡིས་སྤེལ།
སྐལ་ལྡན་གྱིས་བསྒྱུར།

ཕྲུ་གུའི་སེམས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་སྐོར་གྱི་གནད་དོན་ནི་དེང་སྐབས་དམིགས་བསལ་དོ་སྣང་བྱ་ཡུལ་ཞིག་དང་། སློབ་གྲྭ་ཁག་གིས་གདོང་ལེན་བྱ་ཡུལ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། འདིར་བྷི་བྷི་སི་(BBC)གསར་ཁང་གི་འཕྲོད་བསྟེན་གསར་འགོད་པ་ཨེ་མ་ཛྷན་ཀིར་བྷི་ཡིས་ཨིན་ཡུལ་རྒྱལ་ས་ལོན་ཌོན་གྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་དམའ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ཞིག་ཏུ་རྩེད་འཇོའི་ལམ་ནས་སེམས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་ལས་འཆར་གྱི་སྙན་ཐོ་ཞིག་བཀོད་ཡོད།

སློབ་ཕྲུག་རྣམས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྐུབ་སྟེགས་ལས་ཅུང་ཟད་ལང་པ་དང་། ལག་པ་གནམ་ལ་འདེགས་པ། པུས་མོ་གཡོ་འགུལ་བྱེད་པ་སོགས་སྤྲོ་སྣང་དང་དྲོད་བསགས་ཀྱིས་རང་ཉིད་འདེམ་པའི་རེ་བ་བྱེད་ཀྱིན་འདུག

སློབ་ཕྲུག་གི་མདུན་དུ་འཛུམ་མདངས་ཀྱིས་ཁེངས་བའི་བུད་མེད་དེས་“ངས་ཁྱོད་ཚོའི་བསམ་བློ་མཐོང་ཐུབ་བམ། དྲི་སྣོམ་ཐུབ་བམ། ཁྱོད་ཚོའི་བསམ་བློར་ལག་པ་འཆང་ཐུབ་བམ།”ཞེས་དྲི་བ་བསྐྱར་ཟློས་གནང་།

• སེམས་ཚོར་སྟངས་འཛིན།

མཁས་དབང་ཨ་ན་རེ་ཌེ་ཧྥན་(Dr. Anna Redfern)ལགས་ནི་སྐྱེས་སྟོབས་ཀྱི་རིག་རྩལ་རྒྱས་པའི་གཏམ་བཤད་པ་ཞིག་དང་ནད་པའི་སེམས་ཁམས་རིག་པ་བ་(clinical psychologist)ཞིག་ཡིན། ལོ་ན་བརྒྱད་དགུ་ཙམ་ལ་སོན་པའི་བྱིས་པའི་སེམས་དབུས་ཀྱི་ཚོར་བ་གཞན་གྱི་མདུན་དུ་སྲོང་པོར་བརྗོད་འཇུག་རྒྱུའི་ལས་དོན་ནི་ལས་སླ་པོ་ཞིག་ག་ལ་ཡིན། འོན་ཀྱང་། ལྷོ་ཤར་ལོན་ཌོན་གྱི་པེ་ཀམ་ས་གནས་ཨོ་ལི་ཝར་གྷོལ་སི་མི་ཊི་དམའ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་(Oliver Goldsmith Primary School, Peckham)འཛིན་གྲྭ་བཞི་པའི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཀྱིས་རང་ཉིད་སེམས་མི་སྐྱིད་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེ་བའི་དུས་སྐབས་བྱུང་བ་སྲོང་པོར་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད།

སློབ་ཕྲུག་བོུ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གིས་གདེང་སྤོབས་ཆེན་པོའི་ངང་ “ང་ཚོའི་བསམ་བློ་སུས་ཀྱང་མཐོང་ཐུབ་ཀྱི་མེད། དེར་བརྟེན་ང་ཚོས་དེའི་སྐོར་སྐད་ཆ་ཤོད་དགོས་པ་རེད།” ཅེས་བརྗོད།

མཁས་དབང་རེ་ཌེ་ཧྥན་དང་ཁོང་གི་ཕྱག་རོགས་མཁས་དབང་དྷེ་བྷི་(Dr. Debbie)རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ལོན་ཌོན་ལྷོ་ཕྱོགས་མའོ་སེ་ལེ་འཐེབ་རྩའི་(Mausley Trust)མ་དངུལ་རོགས་རམ་འོག་ཀ་སེ་ཨེ་ཌ(Cues-Ed)ཞེས་པའི་ལས་འཆར་སྒྲུབ་ཀྱིན་ཡོད།

ལས་འཆར་དེས་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ངལ་ལམ་དཀའ་ངལ་འབྱུང་བའི་རྟགས་མཚན་ངོས་འཛིན་དང་། ཡིད་ཞུམ་པའི་སྐབས་སྤྱོད་ལམ་སྟངས་འཛིན་བྱེད་སྟངས་ལམ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

མཁས་དབང་རེ་ཌེ་ཧྥན་གྱིས་ “ང་ཚོ་ཚང་མར་ཚོར་བ་ཡོད། ང་ཚོའི་མི་ཚེའི་ནང་དཀའ་ངལ་ཅི་རིགས་འཕྲད་པ་དང་། དཀའ་ངལ་དེ་དག་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་ཁག་པའི་བསམ་པ་དང་ཚོར་བའང་ཡོང་ངེས་ཡིན། སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཀྱིས་དཀའ་ངལ་དེ་དག་གི་སྐོར་གླེང་བར་ཞེད་སྣང་བྱེད་པ་ལས་ལྡོག་སྟེ། དེ་དག་ངོ་འཕྲོད་པ་དང་། བསམ་ཕོད་པ། རོགས་རམ་ཞུ་ཕོད་པ་དགོས།”ཞེས་བརྗོད།

དེ་རིང་གི་སློབ་ཚན་ནང་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་དམིགས་བཀར་གྱིས་ཀཱར་ཊུན་ཚབ་མཚོན་མི་སྣ་(Cartoon Character)དཔེར་བྱས་ཏེ། གནས་སྟངས་འདྲ་མིན་ཐོག་བསམ་བློའི་ཁ་ཕྱོགས་འགྱུར་ཐུབ་པ་དང་། ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་བསམ་བློ་(helpful thoughts)དང་ཕན་ནུས་མི་ལྡན་པའི་བསམ་བློའི་(unhelpful thoughts)བར་ཁྱད་འཇལ་དུ་བཅུག ཀཱར་ཊུན་ཚབ་མཚོན་མི་སྣ་ཞིག་གྲོགས་མེད་ཁེར་རྐྱང་དུ་ལུས་པ་དང་། རོགས་ཟླ་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ལ་གད་མོ་དགོད་པའི་སྣང་བརྙན་བསྐྲུན་པ་དེར། སློབ་ཕྲུག་ཀུན་རྙིང་རྗེ་སྐྱེས།

• ང་ཚོས་བློ་འཚབ་བྱེད་དགོས་པ།

ལས་གཞི་འདི་བཞིན་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ངང་སློབ་ཕྲུག་གི་གནས་བབ་དང་མཚུངས་པའི་ཐ་སྙད་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པ་ལས། ཡིད་ཞུམ་མམ་སེམས་ངལ་(depression)ལྟ་བུའི་ཐ་སྙད་ནམ་ཡང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་མེད།

མཁས་དབང་རེ་ཌེ་ཧྥན་གྱིས་འཛུམ་མདངས་དང་ལྷན་ “ཁྱོད་ཚོ་ཐབ་ཚང་དུ་ཞོགས་ཟས་ཟ་བར་འགྲོ་སྐབས། ཟ་འདོད་མེད་པའི་ཁ་ཟས་ལས་རང་ཉིད་ཀྱིས་རྒྱུན་གཏན་དགའ་མོས་བྱེད་པའི་ཟས་ཞིམ་ཟ་རྒྱུ་མེད་པའི་དུས་ཚོད་སྡུག་ཅག་དེ་འདྲ་ཡོང་མྱོང་ཡོད་དམ། ཉིན་གང་སྐྱིད་པོ་མ་བྱུང་བའི་དུས་སྐབས་དང་། ལས་དོན་ཚང་མ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁ་གཏད་དུ་ལངས་པ་ལྟ་བུའི་ཚོར་བ་དེ་འདྲ་ཡོང་མྱོང་ཡོད་དམ།” ཞེས་བཀའ་འདྲི་གནང་། འཛིན་ཁང་ནང་ཀུ་ཅོས་ཁེངས་པ་དང་། སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཕན་ཚུན་རང་ཉིད་ཀྱི་བཀྲ་མི་ཤིས་པའི་ཉིན་མོའི་སྐོར་གླེང་སློང་བྱས།

སློབ་གྲྭ་དང་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭའི་མགོ་ཁྲིད་ལྷན་ཚོགས་(Association of School and College Leaders)ལྟར་ན། དགེ་རྒན་རྒན་གྲས་བརྒྱ་ཆ་ ༦༥% སློབ་ཕྲུག་ལ་སེམས་ཁམས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ལམ་སྟོན་བྱེད་དཀའ་བའི་སྐོར་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ཞིབ་འཇུག་དཔྱད་ཞིབ་བྱ་ཡུལ་དགེ་རྒན་གྱི་གྲངས་འབོར་བཞི་ཆ་གསུམ་གྱིས། སློབ་ཕྲུག་གི་ཁྲོད་རང་ཉིད་ལ་གནོད་འཚེ་བྱེད་པའི་གྲངས་འབོར་དང་། རང་སྲོག་གཅོད་པའི་སེམས་ཚོར་འཆང་བའི་གྲངས་འབོར་ཇེ་མང་ནས་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བ་མཐོང་ཚུལ་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད།

འོན་ཀྱང་། ད་ལྟའི་ཆར་ཀ་སེ་ཨེ་ཌ(Cues-Ed)ལོན་ཌོན་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁོ་ན་ལས་མེད། སྤྱིར་ལས་གཞི་དེ་ལག་བསྟར་བྱེད་པར་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གིས་འགྲོ་གྲོན་གཏོང་དགོས་པ་དང་། ལས་གཞིའི་སློབ་ཚན་གྱི་འགྲོ་གྲོན་ཧྲིལ་པོ་བརྩིས་ན་ཨིན་སྒོར་ ༣༩༥༠ ཙམ་གནས་ཀྱི་ཡོད།

མཁས་དབང་དྷེ་བྷི་(Dr. Debbie)ཡི་རང་ཉིད་ཀྱི་བསླབ་གཞི་ལྟར་སློབ་ཕྲུག་ལ་ལམ་སྟོན་སྣེ་ཁྲིད་གནང་གི་ཡོད། ཁོང་གིས་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་སེམས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་སློབ་ཚན་ཆུང་དུས་ནས་སློབ་མགོ་འཛུགས་ཐུབ་པ་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཚུལ་དང་། ཁོང་ཚོའི་ལས་གཞི་དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ཀུན་ལ་དར་སྤེལ་བྱེད་ཐུབ་པའི་རེ་སྨོན་གནང་གི་ཡོད།

ཁོང་གིས་ “དེ་སྔོན་སྲིད་གཞུང་གིས་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད། སློབ་ཆུང་སློབ་ཕྲུག་བཅུ་ཆ་གཅིག་སེམས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་གྱིས་མནར་གྱི་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད། དེས་ན་འཛིན་གྲྭ་རེར་སློབ་ཕྲུག་གསུམ་རེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། དེར་བརྟེན་ང་ཚོས་ན་ཆུང་སློབ་ཕྲུག་གི་སེམས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་ཐོག་ངེས་པར་བློ་འཚབ་བྱེད་དགོས་སྙམ་གྱི་འདུག”ཅེས་བརྗོད།

• རང་ཉིད་ལ་ཡིད་ཆེས་དགོས་པ།

ང་ཚོས་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གིས་རང་སྦྱོང་མང་དྲགས་པས་ཁོང་ཁྲོ་བྱེད་བཞིན་པར། ཁོང་གི་ཕྱག་རོགས་ཤིག་གིས་སེམས་གསོ་གནང་བཞིན་པར་བལྟས་པ་ཡིན། སྐབས་དེར་ཕྲུ་གུ་དེའི་འཁྲིས་ཀྱི་ཕྲུ་གུ་གཞན་དེས་ཀྱང་ཁོ་པར་བསམ་བློ་བཟང་ཕྱོགས་སུ་གཏོང་དགོས་པའི་བསླབ་བྱ་རྒྱག་གི་འདུག

མཁས་དབང་དྷེ་བྷི་ཡི་ཕྱག་རོགས་དེས་ “གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཁོང་ཁྲོ་ལངས་ན། སྒོམ་རྒྱག་ཐབས་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་དབུགས་གཏོང་ལེན་བྱེད་དགོས། རང་ཉིད་ལ་ཡིད་ཆེས་ངེས་པར་བྱེད་དགོས།” ཞེས་བརྗོད།

ང་ཚོས་དེར་དོ་སྣང་བྱས་ཏེ་བསྡད་ཡོད་སྟབས། མཁས་དབང་དྷེ་བྷི་ཡིས་ང་ཚོར་འཛུམ་དམུལ་དམུལ་ངང་ “བདུན་ཕྲག་གོང་མའི་སློབ་ཚན་བསམ་བློ་བཟང་ཕྱོགས་སུ་གཏོང་ཐབས་(positive thinking)ཞེས་པ་དེ་ཡིད་ལ་འཇུག་པོ་བྱུང་འདུག” ཅེས་གསུངས་བྱུང་།

ཁོང་གིས་ “ང་ཚོས་གཞོན་སྐྱེས་(adolescence)ཀྱི་སེམས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་ཐོག་ཡུན་རིང་ལས་ཀ་བྱས་པ་ཡིན། ང་ཚོའི་བསམ་པར་ང་ཚོའི་ལས་དོན་སྤུས་དག་པོ་དང་ཚགས་ཚུད་པོ་ཡོད་སྙམ་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་གཞོན་སྐྱེས་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་ཁྱོད་ཚོས་ང་ཚོར་སེམས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་སྐོར་ལོ་ན་བདུན་བརྒྱད་ཙམ་ནས་སློབ་སྟོན་མ་གནང་དོན་གང་ཡིན་ཟེར་གྱི་འདུག གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་བྱེད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་ཚེ། གཏན་གཏན་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཕྱིན་ཡོད་ཀྱི་རེད།” ཅེས་གསུངས།

ད་ལྟ་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་སྤྲོ་སྣང་དང་དྲོད་བསགས་ཀྱིས་ཁེངས་ཡོད། འཛིན་གྲྭའི་ནང་ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་བསམ་བློ་(helpful thoughts)དང་ཕན་ནུས་མི་ལྡན་པའི་(unhelpful thoughts)བསམ་བློ་ཞེས་པའི་མིང་ཚིག་གཉིས་གང་རུང་རེ་བྲིས་པའི་ཤོག་བུ་ཚོན་ཁྲ་ཅན་གང་སར་གཏོར་ཡོད་པ་དང་། སློབ་ཕྲུག་ཚོར་ཉ་འཛིན་དྲ་བ་རེ་སྤྲད་དེ་ཤོག་བུ་རྣམས་དྲ་བའི་ནང་བླུག་དགོས་ཀྱི་ཡོད།

འཛིན་གྲྭའི་དགེ་རྒན་སོ་ཧྥི་ཡ་ཀམ་བྷེལ་(Sophia Campbell)གྱིས་ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གི་ལག་ཏུ་སྙིགས་སྣོད་ཅིག་སྤྲད་དེ་ཤོག་བུ་བསྡུ་རུབ་བྱེད་དུ་བཅུག་སོང་། སྐབས་དེར་ཕྲུ་གུ་དེར་ངས་གང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་དམ་ཞེས་དྲིས་པ་ཡིན། ཁོ་པས་ “ཕན་ནུས་མི་ལྡན་པའི་བསམ་བློ་རྣམས་སྙིགས་སྣོད་ནང་བླུག་གི་ཡོད། དེ་ཚོ་གད་སྙིགས་རེད།” ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།

• འཕོ་འགྱུར་ཆེན་པོ།

འཛིན་གྲྭའི་རྒན་སོ་ཧྥི་ཡ་ཀམ་བྷེལ་གྱིས་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་སློབ་ཚན་དེར་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་པར་ཐེ་ཚོམ་མེད། འོན་ཀྱང་སློབ་ཚན་དེས་བྱ་སྤྱོད་དངོས་ལ་འཕོ་འགྱུར་ཇི་ཙམ་གཏོང་མིན་གལ་ཆེར་བརྩི་གི་ཡོད། ཁོང་གིས་ “ལོ་སྔོན་མར་འཛིན་གྲྭ་འདིེར་དཀའ་ངལ་མང་དག་ཅིག་འཕྲད་ཡོད་ཀྱང་། ཀ་སི་ཨེ་ཌ་ཡི་ལས་གཞི་འདིས་འགྱུར་བ་ཤུགས་ཆེན་བཏང་བ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་།” ཞེས་དང་། “ད་ཆ་དེ་སྔོན་གྱི་ཁོང་ཁྲོ་དང་རྣམ་འགྱུར་ལས་ལྡོག་སྟེ་སློབ་ཕྲུག་ཕན་ཚུན་སེམས་གསོ་བྱེད་པ། སྤྱོད་ལམ་ཐོག་གླེང་མོལ་བྱེད་སྟངས་བཟང་བ། སྐབས་རེ་ཕན་ཚུན་ཁྱོད་ཀྱིས་བསམ་བློ་དེ་འཛིན་ཐུབ་བམ་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད་ཀྱི་འདུག” ཅེས་གསུངས།

ལོ་ན་དགུ་ལ་སོན་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཅིག་གིས་དེ་སྔོན་རང་ཉིད་ཁོང་ཁྲོ་ལང་མགྱོགས་པོ་དང་། བློ་ཕམ་བྱེད་མགྱོགས་པོ་ཡོད་ཀྱང་། ལས་གཞི་འདིས་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་བཏང་བ་མ་ཟད། ད་ཆ་ཕན་ནུས་མི་ལྡན་པའི་བསམ་བློ་དོར་བ་དང་། སློབ་ཚན་དང་བྱ་སྤྱོད་ལ་སྤྲོ་སྣང་དང་དགའ་སྣང་ངང་འཇུག་གི་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་བྱུང་།

ངས་ཁོ་པར་ “ཁྱོད་ཀྱི་ཟས་སྣོད་ནང་གང་ཡོད་དམ།” ཞེས་དྲིས་པར། ཁོ་པས་ཐེ་ཚོམ་མེད་པའི་ངང་ “ང་ཉིན་གུང་ཁ་ལག་ཟ་རྒྱུར་དགའ་པོ་ཡོད།” ཅེས་ཟེར།

མ་རྩོམ་འབྲེལ་ཐག http://www.bbc.com/news/health-38148892