བོད་ཀྱི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་སྐུའི་གཅེན་པོ་སྟག་འཚེར་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་བོད་ཟླ་བདུན་པའི་ཚེས་དྲུག་ཕྱི་ཟླ་དགུ་པའི་ཚེས་ལྔ་པ་རེས་གཟའ་པ་སངས་ཉིན་ཨ་རིའི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཉིན་རྒྱབ་ཆུ་ཚོད་བཞི་པ་ཙམ་ལ་དགོངས་པ་གཞན་དོན་དུ་གཤེགས་འདུག
སྟག་འཚེར་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༢༢ ལོ་སྟེ་ཆུ་ཁྱི་ལོའི་ཟླ་བ་བརྒྱད་པའི་ཚེས་བཅུ་དྲུག་ཉིན་མདོ་སྨད་སྟག་འཚེར་ཡུལ་དུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཤིང་དགུང་གྲངས་གསུམ་ལ་ཕེབས་སྐབས་ྋརྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་སྟག་འཚེར་སྐུ་ཕྲེང་ཉེར་གསུམ་པའི་ཡང་སྲིད་དུ་ངོས་འཛིན་གནང་བ་དང་མཚན་ལ་ཐུབ་བསྟན་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་ཞེས་བསྩལ་གནང་མཛད་པ་དང༌། དགུང་གྲངས་བརྒྱད་ལ་ཕེབས་སྐབས་ཞྭ་སེར་བསྟན་པའི་མངའ་བདག་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྐུའི་འཁྲུངས་ཡུལ་སྐུ་འབུམ་དགོན་དུ་ཆོས་ཞུགས་གནང་པ་དང་། སྐུ་གཞོན་ནུའི་དུས་ནས་དགོན་པའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བསླབ་པ་སློབ་གཉེར་ལ་ཐེམ་སྐས་རིམ་འཛེགས་ཀྱིས་སྦྱངས་པ་མཐར་ཕྱིན་གནང་སྟེ། དགུང་གྲངས་ཉེར་བདུན་ལ་ཕེབས་སྐབས་དགེ་འདུན་པ་ཞལ་གྲངས་བཞི་སྟོང་ལྷག་ཡོད་པའི་སྐུ་འབུམ་དགོན་པའི་མཁན་པོར་བསྐོ་བཞག་བསྩལ་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་མདོ་སྨད་སྐུ་འབུམ་དགོན་པ་ནི་བོད་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་བཤད་སྒྲུབ་ཀྱི་བསྟི་གནས་ཆེ་ཤོས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་ཞིག་ཡིན། རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་དགོན་པའི་མཁན་པོའི་མཛད་འགན་བཞེས་ཏེ་བཞུགས་ཡུན་རིང་པོ་བྱུང་མེད་པར་དགོན་པ་ནས་ཞལ་གྱེས་དགོས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནི་ཕྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་ང་དགུའི་ལོར་རྒྱ་ནག་དམར་པོ་གཞུང་གིས་བོད་བཙན་བཟུང་བྱེད་མགོ་བཙུགས་རྗེས་སྐུ་འབུམ་ས་ཁུལ་དེ་དག་ནི་རྒྱ་ནག་གི་དབང་འོག་ཚུད་པའི་བོད་ཀྱི་ས་ཆ་ཆེས་ཐོག་མའི་གྲས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་རྒྱ་མིའི་དམག་མིས་བཟང་བཙོན་འོག་ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་ཏུ་སྲུང་བྱ་ཧ་ཅང་དམ་པོའི་འོག་བཀག་ཉར་བྱས་ཤིང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཕེབས་ཏེ་དགུང་གྲངས་བཅོ་ལྔར་ཕེབས་པའི་སྐུའི་གཅུང་པོ་བོད་མིའི་དབུ་ཁྲིད་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་བོད་རྒྱ་ཁོངས་སུ་ངོས་ལེན་གནང་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་ཞུ་རྒྱུ་དང་གལ་ཏེ་གསན་འཇོག་མ་གནང་ཚེ་༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་བགྲོངས་དགོས་པའི་སློབ་སྟོན་བྱས་ཤིང༌། དེ་ལྟར་གནང་ཚེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་མཚན་གནས་འབུལ་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་ཀྱང་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ཟླ་བ་མང་པོའི་རིང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་རེ་འདུན་དེར་དང་ལེན་རྩ་བ་ནས་གནང་མེད་ཀྱང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཕེབས་ཏེ་༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་བོད་གཞུང་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་བཙན་བཟུང་བྱ་རྒྱུ་མགོ་བཙུགས་ཟིན་པའི་གནས་ཚུལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས་གལ་ཆེར་དགོངས་ཏེ་མཐར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་འབོད་སྐུལ་དང་དུ་བླངས་ཁུལ་གནང་སྟེ། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༠ ལོར་ལྷ་སར་ཕེབས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། ལོ་དེ་རང་ལ་༧གོང་ས་མཆོག་ནས་བོད་བསྟན་སྲིད་ཀྱི་དོན་དུ་རྒྱལ་སྲིད་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་དབང་བཞེས་ཡོད་པ་རེད། སྟག་འཚེར་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་བོད་ནང་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་སྲིད་དབང་འགོག་ཐབས་སླད་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་ལྷག་པར་དུ་སྟོབས་ཆེན་ཨ་མི་རི་ཀའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་བར་གཟིགས་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༢ ལོར་ཨ་རིར་ཕེབས་ཤིང་། ༡༩༦༥ ལོ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ་ཨ་རིའི་ནུབ་དཀྱིལ་མངའ་སྡེ་ཨིན་ཌི་ཡ་ན་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་སློབ་དཔོན་གནང་བ་དང་། ༡༩༧༩ ལོར་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་ཨིན་ཌི་ཡ་ནའི་གྲོང་ཁྱེར་བྷིལ་མིང་ཊོན་ནང་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་བདག་གཅེས་བྱ་རྒྱུའི་ཆེད་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་བསྟི་གནས་ཁང་ཞེས་པ་ཞིག་གསར་འཛུགས་གནང་བ་དང་། ྋགོང་ས་མཆོག་ས་གནས་དེར་ཐེངས་མང་ཆིབས་བསྒྱུར་ཞབས་སོར་འཁོད་གནང་མཛད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ༡༩༨༧ ལོར་ས་གནས་དེར་སྐུའི་གཅེན་པོ་སྟག་འཚེར་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་བྱང་ཆུབ་མཆོད་རྟེན་ཞིག་བཞེངས་གནང་མཛད་པ་དེའི་རབ་གནས་ཆེད་ཆིབས་བསྒྱུར་བསྐྱངས་ཡོད་པ་རེད། དེ་རྗེས་སླར་ཡང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ལོར་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་བྱམས་བརྩེ་གླིང་ཞེས་པའི་བོད་དགོན་ཞིག་གསར་བཞེངས་གནང་རྒྱུའི་ཆེད་༧གོང་ས་མཆོག་ནས་རྨང་རྡོ་འདིང་གནང་མཛད་ཡོད་པ་རེད། ༡༩༩༩ ལོར་ྋགོང་ས་མཆོག་ནས་སྟག་འཚེར་རིན་པོ་ཆེ་བཞུགས་ཡུལ་གྱི་ས་གནས་དེར་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དབང་ཆེན་སྩལ་གནང་མཛད་ཅིང་ྋགོང་ས་མཆོག་ས་གནས་དེར་ཆིབས་བསྒྱུར་མཐའ་མ་ ༢༠༠༧ ལོར་བསྐྱངས་ཡོད་པ་རེད།
རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ཉི་ཧོང་བོད་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དུ་ཡང་བསྐོ་བཞག་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྟག་འཚེར་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་པོ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་དོན་ཆེད་གཏོང་གནང་མཛད་ཅིང་། ལྷག་པར་དུ་ ༡༩༩༥ ལོར་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་ཁོང་གི་ཕྱག་རོགས་ཤིག་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རང་བཙན་ལས་འགུལ་ཞེས་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་གསར་འཛུགས་གནང་ཞིང་སྔ་རྗེས་སུ་ཚོགས་པ་དེས་བོད་རང་བཙན་ཆེད་གོམ་བགྲོད་ཐེངས་ཁ་ཤས་གོ་སྒྒྲིག་བྱས་པའི་ཁྲོད་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ཐེངས་གསུམ་ལ་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཞིང་། རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནས་ ༡༩༩༦ ལོར་མེལ་གསུམ་བརྒྱ་ལྷག་དང་ཉིན་གྲངས་ ༥༤ འགོར་བའི་ཨ་མི་རི་ཀའི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིན་ཊོན་ནས་གྲོང་ཁྱེར་ནིའུ་ཡོག་བར་གྱི་གོམ་བགྲོད་དེའི་སྣེ་ཁྲིད་གནང་ཡོད་པ་དང༌། ༡༩༩༧ ལོར་ཁེ་ན་ཌའི་གྲོང་ཁྱེར་ཊོ་རོན་ཊོ་ནས་ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ནིའུ་ཡོག་བར་སྟེ། མེལ་ ༦༠༠ ཡི་གོམ་བགྲོད་དེའི་སྣེ་ཁྲིད་ཀྱང་གནང་ཡོད་པ་རེད། ༢༠༠༢ ལོར་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལ་གྲིབ་སྐྱོན་ལྟ་བུའི་བསྙུན་གཞི་བཞེས་ཏེ་དགོངས་པ་མ་རྫོགས་བར་གནས་སྟངས་དེའི་འོག་འཚོ་བཞུགས་མཛད། རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནི་བོད་རང་བཙན་གཙང་མའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་དགོས་རྒྱུར་ཡིད་ཆེས་ཆེན་པོ་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་གི་ལྷག་བསམ་དང་མཛད་རྗེས་ལ་བོད་མི་ཚོས་ཡི་རངས་ཆེན་པོ་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ལ་ད་ཆ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགོངས་པ་གཞན་དོན་དུ་གཤེགས་ཚུལ་མཛད་པ་དེ་ནི་བོད་མི་ཚོར་རང་མི་རིགས་འཚོ་གནས་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་མཛད་རྗེས་ཆེན་པོ་བཞག་གནང་མཁན་ཞིག་མེད་པར་གྱུར་བར་ཧ་ཅང་བློ་ཕམ་ཡང་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།
ཨེ་ཤ་ཡ་རླུང་འཕྲིན་དྲ་ཐོག་ནས་ཡིག་ནོར་ཙམ་ཡང་མ་བཅོས་བར་འཐེན་པ་ཨི་རེད། ཨོ་མ་་་་་་་་་་་་་་