ཐའེ་ཝན་གྱི་བདམས་ཐོན་སྲིད་འཛིན་ཐོག་མ་དང་ཡུལ་དེའི་དམངས་གཙོ་ཡར་ཐོན་ཚོགས་པའི་ཀ་བ་ལྟ་བུར་གྱུར་བའི་སྐུ་ཞབས་ལི་ཏུན་ཧེ་མཆོག་དགུང་གྲངས་ ༩༧ ཐོག་ནད་མནར་གྱི་རྐྱེན་པས་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་ཡོད་འདུགཐའེ་ཝན་རོང་ཙོང་སྨན་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་བསྒྲགས་པ་ལྟར་ན། དམངས་གཙོའི་ལམ་ནས་བདམས་ཐོན་བྱུང་བའི་ཐའེ་ཝན་གྱི་སྲིད་འཛིན་དང་པོ་སྐུ་ཞབས་ལི་ཏུན་ཧེ་མཆོག་དེ་རིང་ཐའེ་ཝན་གྱི་དགོང་མོའི་ཆུ་ཚོད་ ༧ པ་ཡོལ་ཞིག་ལ་རོང་ཙོང་སྨན་ཁང་ནས་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་ཡོད་འདུག འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༨ ཉིན་གློ་བུར་འོ་མའི་བཏུང་བྱ་ཞིག་གིས་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་སྨན་ཁང་དུ་བསྡད་རྗེས་དྲག་སྐྱེད་བྱུང་མེད་པ་དང་། ཁ་སང་སྲིད་འཛིན་ཚའེ་ཡེན་ཝུན་མཆོག་དང་སྲིད་འཛིན་གཞོན་པ་ལེ་ཆིན་ཌི་ལགས་རྣམ་གཉིས་རོང་ཙོང་སྨན་ཁང་དུ་ཁོང་ལ་ལྟ་བར་ཕེབས་ཡོད་འདུག་ལ། ཁོང་སྲིད་འཛིན་ཡིན་སྐབས་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ལོར་༧གོང་ས་མཆོག་ཐའེ་ཝན་ནང་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་ཏེ་སྲིད་འཛིན་ཁོང་དང་མཇལ་མོལ་ཡང་གནང་ཡོད་འདུག

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ལོར་ཐའེ་ཝན་གྱི་དམངས་གཙོའི་འོས་འདེམས་ཁྲོད་སྐུ་ཞབས་ལི་ཏུན་ཧེ་མཆོག་ལ་སྲིད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོད་པ་དང་། ༡༩༩༧ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་བྷི་བྷི་སི་གསར་ཁང་གིས་ཁོང་ལ་བཅར་འདྲི་བྱེད་སྐབས། ཐའེ་ཝན་དང་རྒྱ་ནག་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ནི་དམིགས་བསལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་རེད་ཅེས་གསུངས་ཡོད་སྟབས། སྐབས་དེར་པེ་ཅིན་གཞུང་གིས་ཁོང་ལ་ཁ་བྲལ་བའི་སྐྱོན་བརྗོད་དྲག་པོ་བྱས་པ་མ་ཟད། ཐའེ་ཝན་གླིང་ཕྲན་ནང་དུའང་གནད་དོན་དེའི་ཐོག་རྩོད་གླེང་ཤུགས་ཆེན་བྱུང་ཡོད་འདུག གང་ལྟར་སྐུ་ཞབས་ཁོང་གིས་ཐའེ་ཝན་གྱི་དམངས་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་ལ་མཛད་རྗེས་ཆེན་པོ་བཞག་གནང་ཡོད་སྟབས། ཨ་རིའི་དུས་རབས་ཞེས་པའི་དུས་དེབ་ཀྱིས་ཁོང་ལ་དམངས་གཙོའི་སྐུ་ཞབས་ཞེས་འབོད་མྱོང་བ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ལོར་སྲིད་འཛིན་ལི་ཏུན་ཧེ་ (Lee Teng-hui) ཡི་སྐབས་སུ་༧གོང་ས་མཆོག་ཐེངས་དང་པོར་ཐའེ་ཝན་ནང་གདན་འདྲེན་ཞུས་ཡོད་པ་མ་ཟད། དབུ་འཁྲིད་རྣམ་གཉིས་མཇལ་མོལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནས་བཟུང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལོར་དམངས་གཙོ་ཡར་སྐུལ་ཚོགས་པའི་ (Democratic Progressive party) གཞུང་སྲིད་འཛིན་ཁྲིན་ཧྲུ་པིན་ (Chen Shui-bian) གྱི་སྐབས་དང་། དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོར་ཐའེ་ཝན་ནང་མཚོ་རླུང་དྲག་པོ་བྱུང་སྟེ་མི་གྲངས་ ༨༠༠ ཙམ་རྐྱེན་འདས་སུ་ཕྱིན་རྗེས།  གནོད་འཚེ་ཐེབས་པའི་འདས་གསོན་ལ་ཐུགས་སྨོན་གནང་ཆེད་སྐབས་དེའི་གོ་མིན་ཏང་ཚོགས་པའི་གཞུང་ཏེ་སྲིད་འཛིན་མཱ་ཡུན་ཇོའུ་ (Ma Ying-jeou) ཡི་སྐབས་སུ་༧གོང་ས་མཆོག་ཐའེ་ཝན་ནང་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་ཡོད་པ་རེད།

སྐུ་ཞབས་ལི་ཏུན་ཧེ་མཆོག་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༢༣ ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་ ༡༥ ཉིན་ཉི་ཧོང་གི་དབང་བསྒྱུར་འོག་ཡོད་པའི་ཐའེ་ཝན་གྱི་ཐའེ་ཧོ་ཁུ་ས་ཁུལ་གྱི་མཐའ་འཁོབ་ཀྱི་ཞིང་གྲོང་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་ཡོད་པ་དང་། ཆུང་དུས་ནས་རྒྱལ་ཁམས་འགྲིམས་འདོད་ཀྱི་རྨི་ལམ་ཡལ་དུ་མེད་པ་ཞིག་ཡོད་སྟབས། སྔ་རྗེས་སུ་ཉི་ཧོང་དང་ཨ་རི་སོགས་ནས་སློབ་གཉེར་གནང་ཡོད་འདུག ཁོང་གོ་མིན་ཏང་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་ཞིག་ཡིན་ཡང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༩ ནང་ཐའེ་ཝན་མཐུན་སྒྲིལ་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་པར་ཡོངས་ཁྱབ་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བར་བརྟེན། གོ་མིན་ཏང་ཚོགས་པས་ཁོང་ཚོགས་ཁོངས་ནས་ཕྱིར་འཕུད་བཏང་ཡོད་འདུག