༡༩༧༣ ལོའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་གྱི་གསུང་འཕྲིན།

    ད་ལོའི་ཆུ་གླང་ལོ་འདི་བོད་རྗེའི་ཐོག་མ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་བྱོན་ཏེ་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་ཉིས་སྟོང་ཆིག་བརྒྱ་འཁོར་བའི་ལོ་ཡིན་པ་དང༌། ད་རིང་གི་དུས་ཚེས་འདི་བོད་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་བཙན་འཛུལ་ལ་ངོ་རྒོལ་རང་དབང་སྒེར་ལངས་ཀྱི་ལས་འགུལ་བརྩམས་ནས་ལོ་བཅུ་བཞི་སོང་བའི་དུས་ཚེས་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་ཀྱི་དྲན་གསོ་བྱེད་པ་དང་ཆབས་ཅིག ངེད་ནས་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་རྣམས་ལ་ལྷག་བསམ་མཛའ་བརྩེས་དྲངས་པའི་འཚམས་འདྲི་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

    བོད་རྒྱལ་ལོ་ཉིས་སྟོང་ཆིག་བརྒྱ་ཐམ་པ་སོང་རིང་གི་གནས་ལུགས་ཉུང་བསྡུས་ཤིག་བརྗོད་ན། བོད་རྗེ་ཁྲི་བདུན་དང༌། སྟེང་གཉིས། ལེགས་དྲུག སྡེ་བརྒྱད། བཙན་ལྔ་སྟེ་རྒྱལ་རབས་ཉེར་བརྒྱད་རིང་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དང༌།  ལག་རྩལ་ཤེས་རིག་གི་རྣམ་པ་ཁག་རིམ་བཞིན་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ཞིང༌། ཉེར་བརྒྱད་པ་ལྷ་ཐོ་རི་གཉའ་བཙན་སྐབས་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབུ་གསར་དུ་བརྙེས། སོ་གསུམ་པ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་དང༌། སོ་བདུན་པ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན། བཞི་བཅུ་པ་ཁྲི་རལ་པ་ཅན་བཅས་མེས་དབོན་རྣམ་གསུམ་གྱི་སྐུ་རིང་ལ་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་སྟོབས་འབྱོར་མངའ་ཐང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བྱུང་སྟེ། དེ་ཡང་ཆོས་ཕྱོགས་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་དང་དེའི་དགོངས་འགྲེལ་བསྟན་བཅོས་མང་པོ་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར། ལྷ་ཆོས་མི་ཆོས་ཀྱི་སྲོལ་བཟང་པོ་བཙུགས་ཏེ་མངོན་མཐོ་ངེས་ལེགས་ཀྱི་ལམ་གསལ་བར་མཛད། སྲིད་ཕྱོགས་ནས། མངའ་འབངས་ལ་ས་ཞིང་བགོས་སྙོམས་དང༌། མང་མོས་བློ་ལྡན་གྱི་མི་སྣ་བསྡུས་ནས་དབྱར་དགུན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་བྱེད་པ་སོགས་དེང་དུས་སྤྱི་ཚོགས་དམངས་གཙོའི་ལྟ་སྤྱོད་དང་མཐུན་པའི་ཆབ་སྲིད་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་བསྐྱངས། དགྲ་སྡེ་རྣམ་པར་འཇོམས་པའི་དཔའ་གྲགས་ཆེ་བ་སོགས་དེ་དུས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྙན་གྲགས་འཛམ་གླིང་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྱོན་དུ་ཁྱབ་པར་གྱུར།

    རྒྱལ་རབས་ཞེ་གཅིག་པ་གླང་དར་མས་དམ་པའི་ཆོས་ལ་ལོག་པར་བལྟས་པས་བསྟན་པ་ལ་གེགས་ཆག་ཆེན་པོ་བྱུང༌། གླང་དར་གྱི་སྲས་ངོ་འདྲ་གཉིས་མ་མཐུན་པར་མངའ་རིས་སོ་སོར་ཕྱེ་བ་ནས་བཟུངས་བོད་སིལ་བུར་སོང་སྟེ་སྤྱི་མཐུན་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཉམས་པས། བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ས་སྡེ་མང་པོ་རིམ་བཞིན་ཟུར་གྱེས་གཞན་སྡེར་ཚུད་ཤོར་སོགས་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཕྱོགས་ནས་ཉམས་ཆག་འཐུས་ཤོར་ཆེན་པོ་བྱུང༌།

    དེ་རྗེས་ས་སྐྱ་ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པའི་སྐུ་དུས་ནས་བཟུངས། ས་སྐྱ་པ་དང༌། ཕག་གྲུ་པ། རིན་སྤུངས་པ། གཙང་པ་སོགས་ནས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་རིམ་བཞིན་བསྐྱངས་པའི་རིང་བོད་སིལ་བུའི་སྐབས་དང་མི་འདྲ་བའི་གཞི་རྩའི་ཆོས་སྲིད་དར་རྒྱས་གང་ལེགས་བྱུང་ན་ཡང༌། མེས་དབོན་རྣམ་གསུམ་སྐུ་རིང་གི་བོད་ཀྱི་ས་སྡེ་མཐའ་དག་སྔ་སོར་ཆུད་མ་ཐུབ་པ་མ་ཟད། བོད་ནང་ཁུལ་ལའང་མི་བདེ་བའི་འཁྲུག་རྩོད་སྔ་རྗེས་སུ་བྱུང༌།

    ྋརྒྱལ་དབང་རྗེ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་ནས་བཟུངས་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་པའི་ཆབ་སྲིད་དར་བའི་རིང་བོད་ནང་ཆོས་འབྱོར་བདེ་སྐྱིད་མི་དམན་ཙམ་བྱུང་ན་ཡང༌། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ ལོ་རྒྱ་མི་དམར་པོས་བོད་དུ་བཙན་འཛུལ་བྱས་རྗེས་བདེ་སྡུག་ཇི་བྱུང་ཚང་མའི་བློ་གསལ་ལྟར་ཡིན།

    དེ་ལྟར་བོད་རྒྱལ་ལོ་ཉིས་སྟོང་ཆིག་བརྒྱ་ཐམ་པ་སོང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཕྱི་མིག་བལྟས་ཚེ། སྔ་དུས་ཆོས་རྒྱལ་མེས་དབོན་རྣམ་གསུམ་གྱི་སྐུ་རིང་ལ་བོད་རིགས་མཆིས་སོ་ཅོག་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་ལ་བརྟེན་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་སྟོབས་འབྱོར་མངའ་ཐང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བྱུང་ཞིང༌། དེ་རྗེས་བོད་སིལ་བུར་སོང་སྟེ་རང་རང་སྡེ་ཁག་མང་པོ་ཟུར་གྱེས་སྤྱི་འདུས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཉམས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཆབ་སྲིད་མངའ་ཐང་ཉམས་ཆག་ཆེན་པོ་བྱུང༌། ཉེ་བའི་ཆར་ཡང་བོད་མི་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕྱི་ནང་སྟོབས་ཤུགས་འདུ་འགོད་དང་སྐབས་བསྟུན་ཐབས་ཤེས་ཇི་བཞིན་མ་ཐུབ་པའི་དབང་གིས་རྒྱ་དམར་བོད་དུ་བཙན་འཛུལ་བྱ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཅི་བདེར་ཐོབ་སྟེ་བོད་མི་མང་གི་བདེ་སྡུག་གནས་སྟངས་འདི་ལྟ་བུར་གྱར་བ་བཅས་སྒྲོ་བཏགས་བརྗོད་མཁས་མིན་པར་ལོ་རྒྱུས་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཐོག་ནས་ར་སྤྲོད་མཛུབ་སྟོན་གསལ་པོར་བྱུང་བ་འདི་ག་ཡིན་པས། ཚུལ་འདི་དག་ལ་རང་ཅག་བོད་མི་རྣམས་ནས་བསམ་གཞིགས་རྗེས་དྲན་གྱིས་བོད་རིགས་སུ་གཏོགས་པ་མཆིས་སོ་ཅོག་ཀུན་སིལ་བུར་མི་འགྲོ་བར་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་གནས་དགོས་པ་དང༌། རང་བདེ་རང་ས་ནས་མ་འཕྱུག་པ་ཞིག་ཅིས་ཀྱང་བྱ་དགོས།

    དེ་ལ་བོད་སིལ་བུར་གྱུར་པའི་མཇུག་དང༌། ས་སྐྱ་པའི་དུས་སྐབས་བཅས་པར་བོད་ནང་སོག་རིགས་གོང་མའི་བཀའ་བཀོད་སླེབས། དེ་རྗེས་མན་ཇུ་གོང་མའི་དུས་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་མན་ཇུས་ཐེ་བྱུས་བྱེད་པའི་དུས་སྐབས་བྱུང་ཡོད་ཀྱང༌། སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་ཧན་མི་རིགས་རང་ཉིད་སོག་པོ་དང་མན་ཇུའི་དབང་བསྒྱུར་འོག་གནསཤིང༌། སོག་པོའི་དབང་ཤུགས་མཇུག་རྫོགས། མན་ཇུའི་དབང་ཆར་རྒྱ་མིས་ངོ་རྒོལ་གྱེན་ལངས་བྱས་ནས་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོའི་སྲོལ་ལུགས་སུ་ཕྱོགས་པའི་སྐབས། མན་ཇུའི་བཙན་ཤུགས་མཐར་སྐྲོད་ཀྱིས་བོད་རང་བཙན་གཙང་མར་གནས་སྡོད་བྱས། དེ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ་འགས་ཕན་ཚུན་འདོད་རྔམས་ཁེ་དབང་སླད་བོད་རྒྱ་ཁོངས་ཡིན་པའི་སྐོར་ཡིག་འཇོག་འགའ་ཤས་ཡོད་ཀྱང༌། དེ་དག་ཁུངས་འབྲེལ་དྲང་བདེན་དོན་གནས་མིན་པ་ཡིག་ཆ་སྔ་རྗེས་འཇོག་སྟངས་ནས་མངོན་ཐུབ་ཅིང༌། ཉེ་ཆར་རྒྱ་མི་དམར་པོས་བོད་ལ་དྲག་ཤུགས་ཀྱིས་བཙན་འཛུལ་ཐོག བཙན་དབང་གི་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་ ༡༧ འཇོག་བཅུག་པ་དྲང་འབྲེལ་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་ཞེས་ང་ཚོས་འཛམ་གླིང་མི་མང་གི་མདུན་སར་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་དང༌། དེ་མིན་དྲང་འབྲེལ་གྱི་གནའ་རབས་ལོ་རྒྱུས་གང་གི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཡང་བོད་ནི་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་བསྙོན་མེད་ཅིག་ཡིན།

    ལྷག་ཏུ་སྐབས་དོན་ད་ལྟའི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ནི། བོད་ནང་བོད་མི་རྣམས་མངའ་བདག་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་འོག་ནས་བཅིངས་བཀྲོལ་ཐོབ་སྟེ་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་རྣམས་ཡུལ་གྱི་བདག་པོར་གྱུར་ལུགས་དང༌། བོད་ནང་ཡར་རྒྱས་འཛུགས་བསྐྲུན་སྔར་མི་གྲགས་བྱུང་བས་བོད་མི་རྣམས་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་འཚོ་བར་སྤྱོད་ཀྱི་ཡོད་ལུགས་སོགས་མིང་ཚིག་སྙན་པོའི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་བཞིན། བོད་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་བདེ་སྐྱིད་བོད་མིའི་འདོད་པ་ཁེངས་ངེས་ཤིག་དངོས་འབྲེལ་ཡོད་ན། ངེད་ཅག་གཞིས་བྱེས་བོད་མིའི་དགོས་དོན་དེ་ག་ཡིན་པས། བསྒྲུབ་བྱ་བདེ་སྐྱིད་ལག་ཏུ་ཡོད་ན་སྒྲུབ་བྱེད་ཐབས་དང་རྣམ་པ་ལ་རྩོད་གླེང་རྒྱག་དོན་ཅི་ཡོད། དེ་ལྟ་ན་ཡང་དངོས་དོན་དུ་གསུམ་བཅུའི་དུས་ཚེས་ཐོག་མ་དེ་ཤར་ནས་ད་བར་མི་ལོ་བཅུ་བཞི་སོང་བའི་རིང༌། བོད་ནང་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་རིག་གོམས་སྲོལ་བཟང་པོའི་རིགས་དང༌། ཆོས་དད། གཏམ་བརྗོད། འགྲོ་འདུག་གི་ཐོབ་ཐང་བཅས་རྩ་བརླག་ཏུ་སོང་བ་སྨོས་མེད་ཁར། མིའི་རིགས་ལ་དམའ་མཐར་དགོས་ངེས་ཀྱི་ལྟོ་ཟས་ཀྱང་སྤྱོད་དབང་ཇི་བཞིན་མེད་པར་བོད་མི་རྒན་བྱིས་མང་པོ་ཟས་བཅུད་ཀྱིས་མ་ལྡེངས་པའི་ནད་མནར་དུས་མིན་འཆི་རྐྱེན་འགྲོ་དང་འགྲོ་བཞིན་པ་མ་ཟད། འཇིགས་དངངས་དང་བཀོལ་སྤྱོད་བརྡེགས་གསོད་ཀྱི་ངང་དུ་ཉིན་མཚན་སྦྲེལ་ཏེ་སྡོད་དགོས་པས་བདེ་བའི་གོ་སྐབས་མེད་པ་དང༌། རྒྱ་དམར་རང་ཉིད་ཀྱིས་ལྟ་སྤྱོད་སློབ་སྦྱོང་སྤྲད་པའི་བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་ཕོ་མོ་རྣམས་ནི། སློབ་སྦྱོང་བྱས་པའི་དགོས་དོན་ལས་དོན་ཐོག་ཞུགས་པའི་གོ་སྐབས་མི་སྤྲོད་པར། དྭང་བླངས་ལ་མིང་བཏགས་པའི་ཞིང་ལས་ཨར་ལས་ལམ་བཟོ་སོགས་ངལ་རྩོལ་གར་དགོས་སུ་ཕྱུགས་ཟོག་གི་ཁྱུ་ཚོགས་ལྟར་བསྐུལ་འདེད་བྱེད་པ་བཅས། མདོར་ན་བོད་རིགས་ཡིན་ནོ་ཅོག་ལ་མིའི་མཐོང་ཙམ་མེད་པར་གནས་དགོས་སྟབས། བོད་མི་རྣམས་ཀྱང་ལེགས་ཉེས་དཔྱོད་པའི་བློའི་མཐུ་ཅན་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཡིན་པའི་དབང་གིས་རང་རང་ལྟ་སྤྱོད་འདྲ་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་བོད་མི་རྒན་གཞོན་བར་མ་ཀུན་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་བཙན་འཛུལ་མཁན་ལ་རེ་བ་དང༌། ཡིད་ཆེས་བློ་གཏད་ནམ་ཡང་མི་བྱེད་པར་བོད་ཡུལ་བོད་མི་རང་ཉིད་ནས་འཛིན་སྐྱོང་བྱ་འདོད་ཀྱི་བློ་བསམ་ཤུགས་ཆེ་འགོག་མེད་དུ་འཕེལ་བཞིན་ཡོད་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་བོད་མིའི་རང་དབང་ཐོབ་ཐང་ལ་རྩོད་གླེང་བདེན་བདར་བྱེད་བཞིན་པ་འདི་ལྟར་ཡིན།

    དེས་ན། སྔར་ཕན་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱལ་རབས་དང༌། ད་ལྟའི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་གང་གི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཡང༌། བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ད་ལྟའི་འདི་མུར་སྡུག་སྒོམ་བརྒྱབ་སྟེ་སྡོད་ཐབས་གཏན་ནས་མེད་ལ། འཛམ་གླིང་སྤྱིའི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་འགྱུར་ལྡོག་སོང་དང་འགྲོ་བཞིན་པ་ལྟར། རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་འཁྲིད་པ་དག་ཀྱང་བླུན་པོ་རང་བཤེད་ཅན་གྱི་སྡིག་པ་མིག་བཙུམས་ལྟ་བུའི་བརླང་སྤྱོད་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་རིག་སྟེ་དྲང་འབྲེལ་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པའི་བསམ་སྦྱོར་ཉན་ཤེས་གོ་ཤེས་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་རེ་བ་མཆིས་ཤིང༌། རྡོ་དོན་འོས་ཤིང་དགོས་ལ་འགྲུབ་ཏུ་རུང་བའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་བདེན་འབྲས་ཀྱི་ཉི་མ་འཆར་ངེས་ཡིན། དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་འབྲས་བུ་རྒྱུའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པས་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཀུན་ནས་ལྷག་བསམ་བློ་སེམས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་ནས་ཡུལ་དུས་གནས་ཚུལ་དང་བསྟུན་ཏེ་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ཚོགས་ཚུལ་བཞིན་སྒྲུབ་དགོས་པ་ནི་གནད་ཀྱི་དོན་པོ་ཡིན་ནོ།།    །།