བོད་ཀྱི་དུས་བབ་གསར་ཤོག་སྤྱིའི་འདོན་ཐེངས་ ༤༨༣ པའི་སྟེང་གི་རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ།
ང་ཚོས་བོད་དོན་འདི་གསལ་བོ་དག་པོ་ཞིག་ཤེས་དགོས་ན། རྒྱ་ནག་ཡང་གསལ་བོ་དག་པོ་ཞིག་ཤེས་དགོས་པར་འདུག རྒྱ་དང་བོད་གཉིས་མ་གཞི་ཁ་ཁ་ཡིན་རུང་། དཀའ་རྙོག་འདིའི་ཐད་ནས་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀ་རྒྱུ་མ་གཅིག་གི་ནང་དུ་ཡོད།
འདས་པའི་ལོ་ ༥༠ རིང་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀ་ནས་བོད་རིག་པ་དང་། བོད་རང་གི་ཆོས་རིག་གི་ཐད་ལ་ཆེད་ལས་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་། མཁས་པ་གང་མང་ཞིག་བྱུང་ཡོད། དེ་ཚོའང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཉམས་ཞིབ་པ་ཚོ་དང་དུས་མཉམ་དང་འདྲ་མཉམ་གྱིས་སླེབས་ཡོད། ཁོང་ཚོ་ཡོང་སྟངས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་དེའང་ཕྱི་གླིང་བ་དང་མཉམ་དུ་བོད་ནང་སླེབས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན། རྒྱ་རིགས་ཚོའི་ནང་དུའང་བོད་རིག་པ་དང་། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆོས་རིག་ལ་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་མཁན་ཕྱི་རྒྱལ་བ་ཚོ་ལས་སྔ་བ་བྱས་ནས་བསླེབས་ཡོད། འོན་ཀྱང་། བོད་རིགས་ཚོའི་ཁྲོད་ནས་ད་བར་དུ་རྒྱ་ནག་རིག་པ་བ་ཞིག་བྱུང་མེད་ཚོད་ཡིན། རྒྱ་མི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་ལྟ་བ། འཚོ་བའི་ལམ་ལུགས་སོགས་ལ་ཆེད་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་བྱུང་མེད་ལ། ཐ་ན་རྒྱ་ནག་གསར་པ་སྟེ། གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་དབུ་ཁྲིད་པའི་རྒྱ་ནག་འདིའི་སྐབས་ཐོག་གི་ཆབ་སྲིད་དང་། དཔལ་འབྱོར། དམག་དོན། ཚོང་ལས། རིག་གནས་དར་ཚུལ། རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་བ་སོགས་ལ་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་མཁན་ཡང་མེད། འདི་ནི་ཆེ་ས་དང་ཡག་ས་ནས་བཤད་ན་བོད་ཀྱི་ཁྱིམ་མཚེས་ཡིན་པའི་གནའ་བོའི་ཨེ་ཤ་ཡའི་དཔལ་ཡོན་གྱི་མགོ་ཁུངས་གཞན་ཞིག་བོད་པ་ཚོས་སྣང་མེད་དུ་བཏང་བ་དང་། ལེགས་ཆའི་རིགས་ནང་འདྲེན་ཡང་བྱེད་མ་ཐུབ་པའི་སྐྱོན་ཡིན། ཆུང་ས་དང་སྡུག་ས་ནས་བཤད་ན། བོད་མི་རིགས་ཀྱིས་རང་གི་དགྲ་བོ་དེར་རྒྱུས་ལོན་ཙམ་ཡང་བྱེད་ཐུབ་མེད་པ་ཡིན།
དེང་སྐབས་བོད་པ་ཚོས་བོད་དོན་ལ་གདེང་ཚོད་རྙེད་གི་མེད་པ་དང་། བོད་དོན་ཤེས་ཐུབ་གི་མེད་པ་ནི་ཐད་ཀར་ང་ཚོར་རྒྱ་ནག་གི་ཐད་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་མཁན་མེད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་རིག་པ་བ་མེད་པའི་དབང་གིས་ཡིན། རྒྱ་ནག་མ་ཤེས་པའི་དབང་གིས་རྒྱ་ནག་ལ་གདེང་ཚོད་མ་རྙེད་པ་ཡིན། དེར་བརྟེན་བོད་དོན་ཐོག་གི་གདེང་ཚོད་བརླག་པ་རེད།
གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་རང་རང་གི་ཐད་ནས་རིག་ཚན་འདིའི་སྟེང་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས་པ་གལ་ཆེ་རུང་། གཙོ་བོ་ང་ཚོའི་སློབ་གླིང་ཁག་གི་ནང་དུའང་རྒྱ་ནག་རིག་པ་བའི་སྡེ་ཚན་ཞིག་འཛུགས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ཝར་ན་དང་ས་རཱ། བྷེང་ལོར་བོད་ཁྱིམ་མཐོ་སློབ་སོགས་ཀྱི་ནང་དུ་འཛུགས་དགོས་པར་འདོད། མ་མཐར་ཡང་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་རྒྱ་ནག་རིག་པའི་གཞི་རིམ་གྱི་གོ་རྟོགས་དང་། ཤེས་ཡོན་སྤྲོད་ཐུབ་དགོས་ཀྱི་འདུག
གལ་སྲིད་བོད་དོན་འདི་མི་རབས་རྗེས་མ་ཚོར་རྩིས་སྤྲོད་རྒྱུ་ཡིན་པ་བདེན་ཚེ། ཁོང་ཚོར་བོད་དོན་གྱི་གདེང་འཚོལ་ས་དང་གདོང་གཏད་ས་དེའི་རྩ་བ་དང་རྩེ་མོ་མཐའ་དག་ཟིན་པ་ཞིག་བཟོ་ཐུབ་དགོས་པར་འདོད། གྲ་སྒྲིག་ཅི་ཡང་མེད་པའི་དུས་ཚོད་རིམ་བགྲོད་ཀྱི་རྩིས་སྤྲོད་ནི་མི་རབས་སྔ་མ་དག་གིས་འགན་མ་ཁུར་བའི་ནག་ཉེས་སུ་འགྱུར་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས། ད་ལྟ་ལས་སྣེ་རུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོས་འདིའི་ཐད་གང་མགྱོགས་གྲ་སྒྲིག་རེ་བྱེད་དགོས་པར་འདོད་དོ།།
ཕྱི་ལོ་ཉིས་སྟོང་བཅུ་པའི་ལོ་འཇ༹མ་གླིང་ས་གོ་ལའི་སྟེང་གི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་ས་ཆུ་མེ་རླུང་གི་གནོད་འཆེ༹་ཆ༹བས་ཆེན་བྱུང་ཡོད་པར་བརྟེན། ནུབ་ཕྱོགས་མི་རིགས་ཆ༹ན་རིག་དཔྱོད་པ་པོ་ཆོ༹འི་གསུང་དོན་ལྟར་ན།
ཕྱི་ལོ་ཉིས་སྟོང་བཅུ་གཉིས་སླེབས་ལ་ཉེ་བའི་དུས་འཇ༹མ་གླིང་ས་ཕྱོགས་གང་སར་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་གོད་ཆག་ཡོང་ལུགས་གསུང་བ་དང་བསྒྲགས། བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་ཆོ༹་ཁྱེད་རྣམ་པས་དགོངས་ཆུ༹ལ་ཇི་ཡོད་སྐོར་ཕན་ཆ༹ན་བགྲོ་གླེང་དང་དཔྱོད་པ་པོ་ཆོ༹འི་མ་འོངས་ལུང་སྟོན་གནང་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་ལགས།
ད་ཆར་འདས་ཟིན་པའི་ཡུལ་ཤུལ་ས་ཁུལ་དུ་མི་རྒྱུ་གཉིས་ལ་གོད་ཆག་བྱུང་རྐྱེན་ སླར་ཡང་གནས་ཆུ༹ལ་དེ་དག་མ་འོངས་གངས་ཅན་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ལ་ཡོང་མི་སྲིད་པ་མ་རེད།
དེ་བརྟེན་ང་ཆོ༹འི་གོང་གི་གནས་ཆུ༹ལ་དེ་རིགས་མི་ཡོང་བའི་ཐབས་ལམ་སྣ་ཆོ༹གས་སྒོ་ནས་རིམ་པས་རྐྱེན་དེ་དག་ལས་བཟློག་ཐོབ་བྱ་དགོས་པ་སྣང་ངོ།།
སྤྱིར་ཡིན་ན་གསང་མིང་འོག་ནས་མཆན་འདེབས་མཁན་ཚོར་ལན་འདེབས་བྱ་འདོད་མི་འདུག་ཀྱང་། བསམ་ཚུལ་འདིར་གསལ་བཤད་བྱ་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་དུ་བསམ་ནས་ལན་འདི་ཕུལ་བ་ཡིན།
བོད་ཀྱི་མཛེས་མ་ཟེར་བ་ཞིག་གིས་བཤད་དོན། རྔ་བ་ཚེ་རྒྱམ་དང་ཟླ་བ་ཚེ་རིང་། བསྟན་འཛིན་མགོན་པོ། བཀྲ་བྷ། འབའ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན། ཀུན་དགའ། འཕགས་པ་རྒྱལ་བོ་བཅས་སོགས་རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ་ཡིན་བཞིན་དུ་ནག་འགེབ་བྱས་ཚུལ་བཤད་འདུག
༡། ཁོང་ཚོ་སྤྱིར་བཏང་རྒྱ་ཡིག་ཤེས་མཁན་རེད། ཤེས་ཡོན་གྱི་གནས་ཚད་ཀྱང་མཐོན་པོ་ཡོད་མཁན་གྱི་གྲས་རེད། ཡིན་ཡང་། དྲང་པོར་བཤད་ན། རྒྱ་ཡིག་ཤེས་པ་ཙམ་གྱིས་རྒྱ་ནག་ཤེས་གི་ཡོད་ན་ཐའེ་ཝན་གྱི་མི་ཚང་མ་རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ་རེ་ཡིན་དགོས་པ་འདྲ། བོད་ནང་གི་རྒྱ་ཡིག་ཤེས་མཁན་ཚང་མ་ཡང་རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ་རྐྱང་ཡིན་དགོས་ཀྱི་རེད། དེ་འདྲ་མ་རེད།
༢། གོང་གསལ་མི་སྣ་དག་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ལས་སྣེ་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་དང་རྒྱ་རིགས་ཚོའི་ཕྱོགས་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་གྲས་རེད། ཡིན་ཡང་། ཁོང་ཚོ་ཆེད་ལས་ཉམས་ཞིབ་པ་དེ་འདྲ་མ་རེད།
༣། གལ་སྲིད་ཁོང་ཚོ་རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ་ཡིན་ན། ལོ་འདི་དག་གི་རིང་ལ་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་དཔེ་དེབ་ཚད་ལྡན་དང་སྙན་ཐོ་གྲགས་ཅན་དེ་འདྲ་རེ་སྟོན་རྒྱུ་དགོས་ཀྱང་དེ་འདྲའང་མེད།
༤། ད་དུང་ཚད་གཞི་ངེས་ཅན་ནས་བཤད་ན། དེང་སྐབས་ཀྱི་ཉམས་ཞིབ་པ་དག་ནི་ཆེད་ལས་ཡིན་པ་གང་ཞིག་ལ། རིག་ཚན་གཅིག་སྟེང་གི་ཆེད་ལས་ཉམས་ཞིབ་པ་ཡིན་དགོས་པ་རེད། དཔེར་ན། རྒྱ་ནག་གི་དམག་དོན་ཐོག་ལ་ལྟ་མཁན། དཔལ་འབྱོར་སྟེང་ལ་ལྟ་མཁན། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་བའི་སྟེང་ལ་ལྟ་མཁན་བཅས་རེ་རེ་བཞིན་དགོས་པ་ལས། སྤྱི་བཤད་ཙམ་གྱིས་ཁུངས་འཁྱོལ་ཁག་པོ་ཡིན།
༥། བདེ་སྲུང་བོད་གནས་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་སྡེ་ཚན་དེའང་ཁུངས་འཁྱོལ་བ་ཞིག་བྱུང་མེད། སྔར་གྱི་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་མཁན་ལ་ཆེ་བ་ཕྱིན་ཚར། ཤུལ་ན་ཡོད་མཁན་ནི་བོད་གཞུང་གི་ཡིག་ཆར་མཁོ་བའི་གསར་འགྱུར་བསྡུ་སྒྲིག་བྱེད་མཁན་ལྟ་བུ་རེ་ཡིན། བཀའ་ཁྲི་མཆོག་གིས་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན་འདི་ཁུ་བསྡུ་བྱས་ཏེ། ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་དགོངས་ཚུལ་བཏོན་ཡོད་ཀྱང་ད་དུང་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་མེད།
༥། ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་སྡེ་ཚན་འདི་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སྟངས་འཛིན་འོག་ནས་འདུག་པ་ལས། སློབ་གླིང་དག་གི་སྡེ་ཚན་ཁོངས་གཏོགས་རེར་བཙུགས་ན་ལེགས་པར་འདོད། རིམ་བཞིན་སློབ་གླིང་དེ་དག་རང་གི་མཁས་དབང་དང་སློབ་དཔོན་སོགས་ཀྱི་གོ་མིང་དང་བཅས་རང་རྐྱ་འཕེར་བའི་སྒོ་ནས་འདུག་ཐུབ་ན་ལེགས་པར་འདོད།
དེར་བརྟེན་ང་ཚོའི་གྲ་སྒྲིག་ཀྱང་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ན་འོས་འཚམ་རེད་འདོད་པ་ཡིན།
དྲ་གྲོགས་མཛེས་མའི་མིང་ཅན་ལགས། རང་འགུལ་གྱིས་ཉམས་ཞིབ་པ་ཐོན་པ་དང་ཆེད་འཛུགས་ཀྱིས་ཉམས་ཞིབ་པ་ཐོན་པ་གཉིས་འདྲའམ། ངའི་བསམ་ཚུལ་ཡིན་ན། ནུས་པ་དང་ཁྱབ་ཚད་མི་འདྲ་བ་ཡོད་ཀྱི་རེད་འདོད། གང་གིས་ཟེར་ན། རང་འགུལ་གྱི་ཐོན་པ་ཧ་ཅང་ཉུང་བའི་གནས་སུ་འགྱུར་བ་དང་། མ་ཟད་ཉམས་ཞིབ་གཏིང་མཐིལ་སྔོག་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡོང་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་བསམ། ད་དུང་མཐུན་རྐྱེན་དང་དུས་ཚོད་ལ་སོགས་པའི་དབང་གིས། རང་འགུལ་གྱི་ཐོན་པ་དཀའ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་འདུག དེ་ལས་ཀྱང་། ཆེད་འཛུགས་བྱ་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་ཆ་རྐྱེན་དང་དུས་ཚོད། ཁོར་ཡུག་དང་འདུ་ཤེས་སོགས་ལ་དམིགས་བསམ་གྱིས་ནུས་ཤུགས་ཤིག་ཐོན་གྱི་རེད། དེའི་སྐབས་སུ། དངོས་གནས་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་དང་རྒྱ་གཞུང་ཉམས་ཞིབ་པ་གང་མང་སྐྱེད་སྲིང་ཐུབ་པ་མ་ཟད། ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་དེ་ཡང་། ཡག་ལམ་བདེ་ལམ་ཞིག་ལ་བགྲོད་ཐུབ་པ་ཕལ་ཆེར་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་པས་སོ།
ང་རེས་གོ་ཚོད་ལྟར་བྱས་ན་དགྱ་ནག་གི་ཕྱོགས་སུ་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་མཁན་བཙན་བྱོལ་ནང་སྤྱི་སྒེར་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དུས་བབ་ཚང་གིས་ཤེས་ཡོད་ཤག་ཡིན།་མ་ཤེས་རྨོངས་པའི་དབང་གིས་ནན་བཤད་ལ་ངས་ཞུ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད།་ཤེས་བཞིན་ནག་བཀབ་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དུས་བབ་ཚང་གིས་མ་འགྲིག་པ་རེད།་ངས་འདིར་དགྱ་ནག་གི་ཕྱོགས་སུ་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་མཁན་དཔེར་མཚོན་རེ་གཉིས་ཞུ་ན།རྔ་མ་ཚེ་རྒྱམ།་ཐེ་ཝན་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་བ་རི་ཟླ་བ་ཚེ་རིང།སྤྱི་འཐུས་བསྟན་འཛིན་མགོན་པ།་བཀའ་ཤག་ངེས་མེད་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱ་མཚོ།ད་དུང་རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ་སྤྱི་འཐུས་འབའ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་དང་ཨ་རི་རྒྱ་བོད་འབྲེལ་མཐུད་པ་ཀུན་དགའ་དང་བདེ་སྲུང་ལས་བྱེད་འཕགས་པ་རྒྱའུ་སོགས་ཇི་སྙེད་ཅིག་འདུག
ད་དུང་བོད་གཞུང་གིས་ཆེད་བཙུགས་བྱེད་པ་བོད་གཞུང་བདེ་སྲུང་གི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་དགྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན་དང་ལན་འདེབས་ཚོགས་ཆུང་ཞེས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་གོ་བྱུང་།་དེ་དག་དགྱ་ནག་གི་ཕྱོགས་སུ་ཉམས་ཞིབ་པ་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡིན་དང་མིན།་ཡིན་ན་དུས་བབ་ཚང་གིས་རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ་དེ་བརྗོད་བྱ་སྟོང་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་བ་དང་།་མིན་ན་ཁོང་ཚོ་ལ་དགྱ་ནག་ཕྱོགས་སུ་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་པའི་ཤེས་ཡོན་གང་དང་གང་མ་ཚང་བ་ཡིན།་བོད་གཞུང་གི་དགྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན་དེ་ཐེབས་ཆག་ཅིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་བཅས་ལན་ཁ་གསལ་ཞིག་མེད་ན་རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ་དེ་རིན་ཐང་ཅི་ཡང་མེད་པ་མཐོང་བཞིན་འདུག་མ་གཞི་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གཞན་གྱི་སྐྱོན་རྐྱང་རྐྱང་ཐེར་བཏོན་བྱེད་པ་ལས་རང་གི་གནས་བབ་གང་དུ་ཡོད་མེད་ཚོར་མཁན་ཆེས་ཉུང་ཤས་ཡིན་པ་འདོད།
རྒྱ་མི་རྣམས་ལ། རང་གཞན་གཉིས་ཀ་རྒྱུས་ལོན་ན། འཐབ་མོ་གང་ཡང་རྒྱལ་བར་ངེས། ཟེར་བའི་དཔེ་ཞིག་ཡོད་པ་ལྟར་ཁོང་ཚོས་བོད་དོན་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་མཁན་སྡེ་ཚན་སྡེ་ཚན་བྱས་ནས་གསོས་ཡོད། རང་རེ་ལ་རྒྱ་ནག་ལྟ་བུའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྟོབས་མེད་ཀྱང་། ཕ་རོལ་པོ་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་པ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ནི་ཕ་རོལ་པོ་དང་གྲོས་བསྡུར་བའི་སྔོན་འགྲོའི་ཆ་རྐྱེན་དུ་བྱས་ཏེ། ཚད་ལྡན་རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ་འགའ་ཞིག་གསོ་སྐྱོང་བྱ་ཨེ་ཐུབ་བལྟ་རྒྱུ་དང་། ད་ཡོད་རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ་ཚོས་ཀྱང་བརྒྱ་གོ་གཅིག་ཆོད་ཀྱི་སེམས་ཤུགས་ཐོག་ནས་ནུས་ཤུགས་འདོན་རྒྱུ་ནི་གལ་ཆེན་ནང་གི་དོན་ཆེན་ཡིན་པར་མོས་མཐུན་ཡོད།
དུས་ནམ་རྒྱུན་དུ། དུས་བབ་རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ་གྱིས། བློ་བསྐྱེད་གསར་བ་ཞིག་དང་ཡང་བསྐྱར་འདང་རྒྱག་ཅིག རིག་པ་བསྒྲིམ་དགོས་པའི་གནད་དོན་ཞིག་དང་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་དགོས་པའི་སྔོན་བརྡ་ཞིག ཐབས་ལམ་བཏོན་པའི་རྣམ་གཞག་ཅིག་དང་ཕན་ནུས་ཐོན་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཡོད་པ་གཞིར་བཞག་གིས། དུས་རྒྱུན་ཐེངས་དང་པོར་ཀློག་ཀིན་ཡོད་ལ། ཐེངས་འདིའི་རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ་གྱིས་ཀྱང་། འཐུས་ཤོར་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པའི་གནད་འགག་ཅིག་དང་ངོས་འཛིན་མ་ཐུབ་པའི་གནད་འགག་ཅིག་གི་སྣེ་མོར་འཇུས་ནས། མ་འོངས་པའི་རྗེས་རབས་པ་ཚོའི་འཐབ་ཕྱོགས་ལ་དགོས་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་དང་མཉམ་འཇོག་དགོས་པའི་གནད་དོན་ཞིག་བསྟན་སོང་བས་ན། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་། སྡུག་ས་ངན་ས་ནས་གྲ་སྒྲིག་དང་མི་ནུས་མ་ཐུབ་པའི་ཕྱོགས་སུ། གཟབ་ནན་བྱེད་དགོས་པ་ཕྱོགས་སྣེ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ད་སྐབས་ང་ཚོའི་མི་རིགས་འདི་བཙུར་ཡོང་བ་ཤེས་དགོས། ཤེས་པ་སྤྱི་བམ་པ་ཙམ་གྱིས་མི་འཇོག་པར་ལག་ལེན་གྱི་ཐོག་ནས་གྲུབ་འབྲས་ཡོད་པར་བྱ་དགོས། གྲུབ་འབྲས་དེ་ཡང་གནད་ལ་འཁེལ་ཞིང་དོན་ལ་གནས་པ་ཞིག་ངེས་པར་དུ་ཡིན་དགོས། གང་ལྟར། དུས་ཚོད་ཀྱིས་སྒུག་མི་སྲིད་ལ་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པས་ན། ཚང་མས་ཤེས་ནུས་མཉམ་འབྲེལ་དང་ཁ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་བྱ་དགོས་པ་ཤིན་ཏུ་འགངས་ཆེན་ཞིག་མཐོང་ངོ་། གསལ་བཤད། དགོས་དང་གལ་ཞེས་པའི་ཚིག་ཤུགས་དེ་སྐུལ་མ་ཡིན་པ་ལས་བླང་བྱར་ངོས་འཛིན་བྱས་ན་ནོར་བ་ཡིན།
རྒྱ་ནག་གི་ལོ་རྒྱུས་བོད་པས་ངོས་ཟིན་རྒྱུ་དང་། བོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱ་ནག་ལ་ངོ་འཕྲོད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གི་གལ་འགངས་ཆེ། དེ་ཐད་བོད་རྒྱ་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པ་དག་གིས་དམིགས་གསལ་གྱིས་འགན་ཞིག་བཞེས་དགོས་པར་འདོད།
དངོས་གནས་ང་ཚོས་སོ་སོའི་ཁ་གཏད་གཅོག་སའི་མི་ཡིན་ན་འདྲ། རྒྱལ་ཁབ་ཡིན་ན་འདྲ། དེའི་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་རྒྱུས་ལོན་དང་ཉམས་ཞིབ་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ལོས་ཡིན། མ་གཞི་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་འདིར་རྒྱ་མིའི་གཅིག་གཅིག་རེད་ལབ་དུས། ཚང་མ་སྡུག་ཅག་ཡིན་པར་བརྩིས་ནས་དེ་ལ་ཉམས་ཞིབ་དང་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་ཀྱི་མི་འདུག་ག བོད་པ་འདི་ཚོ་ལ་མིག་རྒྱང་རིང་པོ་མི་འདུག
མི་ནག་ཚང་གི་སེམས་གཏམ་ལ་ཡིད་རང་ཞུ། བཙན་བྱོལ་ནང་རྒྱ་ནག་ཐོག་ཉམ་ཞིབ་པ་མེད་པ་ཅི་ལ་ཡིན། དེ་སྔ་རྔ་བ་ཚེ་རྒྱམ་ལགས་རྒྱ་ནག་ཉམ་ཞིབ་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་བ་ཞིག་གོ་མྱོང་ལ་དེང་སང་ཀུན་དགའ་་་་་ལགས་ཟེར་མཁན་ཞིག་ཡོད་པ་རྒྱུད་ལམ་ཁག་ལས་ཐོས་མྱོང༌། ཉམ་ཞིབ་པའི་མཚན་གནས་བཞེས་ནས་གྲུབ་འབྲས་ཇི་བྱུང་ནི་ད་བར་གང་ཡང་ཤེས་མ་སོང༌།
མཚོ་ཚང་བཀྲ་ཤིས་ལགས། ངས་བཤད་པ་དེ་ཐལ་དྲག་མེད་འདོད་ཡོད། བསམ་བློ་ཇི་ལྟར་བཏང་ནའང་སེམས་ལ་གནས་སྟངས་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་འཁོར་ནས་ཡོང་གི་འདུག གལ་སྲིད་ཐལ་དྲག་འདུག་དགོངས་ན་དེའི་རྒྱུ་མཚན་རེ་བཤད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད།
ཟ་ལེ་རྒྱལ་གྱི་དཀའ་ངལ་འདི་ནི་ཁོ་རང་རྒྱ་ནག་ཉམས་ཞིབ་པ་ཞིག་བྱེད་མ་ཐུབ་པའི་དཀའ་ངལ་ཙམ་མ་རེད། དཀའ་ངལ་འདི་བགྲང་སྟེ་བོད་པའི་ཤེས་ཡོན་པ་ཕལ་མོ་ཆེ་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཕྱིན་པ་རེད།
བོད་པའི་ཤེས་ཡོན་པ་ཚང་མ་གནའ་ནས་ད་བར་དུ་དབུལ་བོར་བསྡད་པ་རེད། དེ་ངེས་པར་དུ་ཡིན་དགོས་པ་ཞིག་ལ་རྩིས་པ་རེད། ཅི་ཙམ་གྱི་མཁས་པ་ཡིན་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་དབུལ་བོ་ཡང་ཡིན་དགོས་པ་འདྲ་བོ་རེད། ཡིན་ཡང་། ད་ནི་འདི་ལྟར་བསྡད་ན་འར་བསྟེན་གི་མ་རེད། ཤེས་ཡོན་པ་དེ་ཚོ་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་གནས་ནས་ཐར་དགོས་པ་རེད། ཁོང་ཚོའི་ཤེས་ཡོན་དེས་མི་རིགས་འདི་གསོ་མི་ཐུབ་པའི་ཁར། རང་ཉིད་ཀྱང་གསོ་མི་ཐུབ་པ་ཤེས་པ་རེད། ཚང་མས་ཕན་ཚུན་ལ་གོ་བརྡ་འདི་གསལ་བོར་སྤྲད་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་དང་ཤར་ཕྱོགས་གང་ཡིན་རུང་མ་མཐའ་ཡང་རང་གི་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་མཐའ་ (poverty line) དེ་ནས་ཐར་དགོས་པར་ཤེས་ཡོད་པ་རེད།
འོན་ཀྱང་། ག་དུས་ཤིག་ལ་ཁོང་ཚོ་ཕྱིར་འཁོར་ཐུབ་གི་རེད། ག་དུས་བར་དུ་ལྷག་འཕྲོ་འདི་དག་གིས་སྒུག་ཐུབ་གི་རེད། ཟ་ལེ་རྒྱལ་གྱིས་ཨ་ཡེ་མ་བུ་གཉིས་ཀ་ག་དུས་ཤིག་ལ་ལམ་འཇུག་བདེ་མོ་ཞིག་བྱས། དེ་ནས་ཕྱིར་ལོག་ཡོང་སྟེ་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་ཐུབ་གི་རེད།
ལུང་རིགས་ཀྱིས་བོད་འདི་རྗེས་ལུས་རེད། བོད་འདི་རྡར་མ་རེད། ཅེས་པའི་ཚིག་འདི་གཉིས་ཅུང་ཐལ་དྲག་མེད་དམ་སྙམ། རྒྱུ་མཚན་ནི་བོད་མི་ཚང་མའི་སེམས་ཁོངས་ན་ཁྲ་ལམ་མེར་ཡོད།
ངས་འདི་ན་ཨ་ཡེ་མ་བུ་གཉིས་ཀ་མ་སོས་ཡར་རྒྱུག་མར་རྒྱུག་བྱས་ནས་བརྡད་ཡོད། ངའི་ཨ་ཡེ་མ་བུ་གཉིས་ཀ་གསོ་ནི་ཡོད་ན་ཞིབ་འཇུག་པ་ཞིག་བྱེད་འདོད་ཡོད། ང་ལ་ཉིན་རེར་ཐ་མག་སྒམ་གང་དང་ཝུ་ཆང་ཉུང་ཙམ་རེ་མ་གཏོགས་ཟ་མའི་འགན་འཁུར་མི་དགོས།
མདོར་ན། རྒྱ་ནག་གི་ཕྱོགས་སུ་ཁ་སྐོར་དུས་བོད་འདི་ཞ་ར་རེད། བོད་འདི་འོན་པ་རེད། བོད་འདི་ལྐུག་པ་རེད། བོད་འདི་རྗེས་ལུས་རེད། བོད་འདི་རྡར་མ་རེད། བོད་འདི་དབང་བོ་སྐྱོན་ཅན་རེད། བོད་འདི་རིག་འཚོ་མི་ཟིན་མཁན་རེད། བོད་འདི་མགོན་མེད་སྐྱབས་མེད་རེད།
གལ་སྲིད་བསྟན་འཛིན་མགོན་པོ་ལགས། རྒྱ་ནག་སྐོར་གྱི་ཤེས་ཡོན་པ་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡིན་ཚེ། ཁོང་གདན་ཞུ་ལོས་བྱེད། ཡིན་ཡང་། ང་ཚོས་སློབ་དཔོན་དེ་དག་ཐོག་མར་ཐའེ་ཝན་དང་། ཉི་ཧོང་། ཧོང་ཀོང་སོགས་ནས་སྐྱེད་བསྲིང་བྱ་དགོས་པར་འདོད། ཐའེ་ཝན་ལ་སློབ་སྦྱོང་དུ་གཏོང་མགོ་བཙུགས་ནས་ཕལ་ཆེར་ལོ་ ༡༠ གྲངས་ཤིག་འགོར་ཡོད། དེའི་རིང་ལ་སློབ་ཕྲུག་གཏོང་སྟངས་ནོར་མེད་པ་ཡིན་ན་ད་སྐབས་ང་ཚོར་ཡང་རེ་བ་བྱེད་ས་འགའ་རེ་ཡོད་སྲིད།
གྲོགས་མི་ནག་ལགས། ངོ་མ་རེད་ང་ཚོའི་མི་རབས་འདི་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་སྦྱང་དགོས་འདུག་ལ། རྒྱ་ནག་དང་འགྲོགས་འདྲེས་སྟངས་ཟབ་དང་འབྲེལ་བ་ཉེ་རུ་གཏོང་དགོས་པ་འདུག འདི་ལྟར་བྱས་ན་ང་ཚོ་ལ་རྒྱ་ནག་ལས་དགོས་པ་དང་མཁོ་བ་གང་ཞིག་ཡོད་པ་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་ཐུབ་ལ། རྒྱ་ནག་གི་ངན་གཤིས་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱིས་སྦས་བའི་ལོག་འགྲེལ་དག་ཀྱང་ཐེ་འདོན་བྱེད་ཐུབ་ལ། རྒྱ་ནག་རིག་པའི་ཚོད་འཛིན་ཚད་རྩིས་དག་ཀྱང་གང་ལ་གང་ཐུབ་ཞིག་ཤེས་ངེས་ཡིན། ད་ལྟ་ང་ཚོ་ལ་ལྟ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་ལོ་རྒྱུས་སྦྱང་མི་རུང་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། ཤེས་ན་མི་མཁོ་བའི་འདུ་ཤེས། དེ་སྦྱང་མཁན་ནི་རྒྱ་ནག་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས། རྒྱ་ནག་ལ་ལྟ་བ་དག་ནི་དམར་པོའི་རང་ལུགས་ལ་འཛིན་པའི་འདུ་ཤེས་བཅས་ཀྱི་བཀག་རྒྱ་ཞིག་ཡོད་པ་འདི་གཏོར་ནས། བཙན་བྱོལ་བའི་ནང་རྒྱ་ནག་རིག་པའི་སློབ་མ་གསོ་སྐྱོང་བྱ་དགོས་པ་འདུག
གལ་སྲིད་སློབ་གྲྭའམ་ཚོགས་པ་གང་རུང་ནས་དགྱ་ནག་ཞིབ་འཇུག་གི་སྡེ་ཚན་ཞིག་འཛུགས་ཚེ། བསྟན་འཛིན་མགོན་པོ་ནི་དེར་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་དཔོན་དེ་ཡིན་པར་སྣང་། དེང་གི་དུས་ན་རང་རེའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་ཁོང་ལས་ལྷག་པའི་དགྱ་ནག་གི་ཕྱོགས་གསལ་མཁན་ཞིག་མེད་པར་ཐག་གཅོད་ཐུབ།