རྒྱ་གར་གྱིས་བོད་སྨན་ཁྲིམས་མཐུན་ངོས་ལེན་བྱས་ཡོད་སྟབས། རྒྱའི་གནའ་རབས་སྨན་བཅོས་བྱ་སྟངས་ཐེ་ཝན་སོགས་རང་དབང་ལུང་པར་ཡོད་པས་ཁོང་ཚོར་འབྲེལ་བ་བྱ་དགོས། ཁྱད་པར་དུ་བོད་ནང་དུ་གསོ་བ་རིག་པའི་མཁས་པ་དེ་འདྲ་ཡོང་གིན་འདུག སྟབས་བདེ་བོ་ཡོད་ན་ཁོང་ཚོ་ཚུར་སྐད་བཏང་སྟེ་གོ་བསྡུར་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཕར་སོང་སྟེ་ཉམས་མྱོང་བརྗེ་རེས་བྱ་ཐུབ་ན་ཡག་པོ་ཡོད། ཅེས་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་གསུངས་སོང་།
དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༣ ཉིན་ངྷ་ས་བོད་གཞུང་སྨན་རྩིས་ཁང་ཚོགས་ཁང་དུ། བོད་གཞུང་སྨན་རྩིས་ཁང་དབུ་བརྙེས་ཏེ་མི་ལོ་ཧྲིལ་པོ་ ༥༠ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་གཟབ་རྒྱས་ཤིག་སྲུང་གཙི་བྱས་ཡོད་ཅིང་། མཛད་སྒོའི་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་༧གོང་ས་མཆོག་དང་བཀའ་ཁྲི་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་བཅས་དམངས་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་དང་། ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་འཕྲོད་བསྟེན་བློན་ཆེན་དང་རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི། དེ་བཞིན་སྨན་རྩིས་ཁང་དགེ་ལས་སློབ་ཕྲུག་སོགས་ཁྱོན་མི་ ༥༠༠ ལྷག་འདུ་འཛོམས་བྱུང་ཡོད།
མཛད་སྒོའི་སྟེང་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ངེས་སྟོན་པ་སྨན་རམས་པ་རྟ་མགྲིན་ལགས་གྱིས་ལས་སྡོམ་སྙན་སྒྲོན་ཞུས་དོན། སྨན་རྩིས་ཁང་ནི་ ༡༩༦༠ ལོར་གསར་དུ་དབུ་བརྙེས་ཤིང་། ལོ་དེར་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ལམ་སྟོན་ལྟར་ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་གིས་བཀོལ་མངགས་འོག སྨན་པ་ཡེ་ཤེས་དོན་ལྡན་དང་དུས་འཁོར་བ་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོ་གཉིས་ཀྱིས་གཙོ་འགན་འཁུར་ཏེ། བཙན་བྱོལ་ནང་གི་སྨན་རྩིས་གཉིས་ཀྱི་བསྟན་པའི་མེ་རོ་གསོ་ཐུབ་བྱུང་བ་རེད། ཅེས་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༢ ནས་ ༢༠༡༡ བར་གྱི་སྨན་སློབ་སྐབས་བཞི་པ་དང་རྩིས་སློབ་སྐབས་བདུན་པ་བར་སྨན་པ་ ༢༤༣ དང་རྩིས་པ་ ༤༧ ། ཧི་མི་ལ་ཡའི་སྨན་པ་ ༡༦། རྩིས་པ་ ༡ བཅས་སློབ་ཐོན་བྱུང་ཡོད། ད་ཆར་སྨན་རྩིས་ཁང་དུ་སློབ་མ་ ༥༡ དང་། དབུས་ས་གཉིས་སུ་ལས་བྱེད་ ༣༩༩ ། སྨན་པ་ ༡༢༥ བཅས་ཡོད། ཅེས་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་།
སྨན་རྩིས་ཁང་གི་སྨན་བཅོས་ལག་རྩལ་སྐོར་ལ། ཕྱི་ལུགས་ཀྱིས་བཅོས་དཀའ་བའི་ཁྲག་རླུང་སྟོད་འཚང་གི་ནད་གཞིར་ཞིབ་འཇུག་ཐེངས་གཉིས་བྱས་སྟབས། བོད་སྨན་གྱིས་ཁྲག་རླུང་ནུས་པའི་འཕར་ཚད་འགོག་པ་དང་། འགའ་ཞིག་ལ་ཁྲག་རླུང་ཚད་གཞི་གཅོག་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཐོན་ཡོད། ཅེས་དང་། གཅིན་སྙིའི་ནད་གཞིར་ཉམས་ཞིབ་ཐེངས་གཅིག་བྱས་སྟབས་བོད་སྨན་གྱིས་ཟུངས་ཁྲག་ནང་མངར་མོ་འདྲེས་མི་ཐུབ་པར་བཀག་འགོག་དང་། མཆིན་ནད་དུག་ཐབས་ལ་ཉམས་ཞིབ་ཐེངས་གཉིས་བྱས་ཏེ། བོད་སྨན་གྱིས་མཆིན་པའི་ནུས་པ་གསོ་ཐུབ་པ་དང་ནད་འབུ་འཕར་ཚད་འགོག་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཐོན་ཡོད། མ་འོངས་པར་ཡང་འབྲས་ནད་དང་གཉན་ནད་རེག་དུག དེ་བཞིན་དབུགས་བསགས་ཀྱི་ནད་གཞིའི་ཐོག་ཉམས་ཞིབ་བྱ་འཆར་ཡོད། ཅེས་སྙན་སྒྲོན་གནང་བྱུང་།
སྐབས་དེར་བཀའ་ཁྲི་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གསུང་བཤད་གནང་དོན། སྤྱིར་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་གཞུང་ལུགས་དང་ལག་ལེན་ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡིན་ལ། བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ཚེ་རིག་བྱེད། བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་དང་དེང་རབས་སྨན་གཞུང་བར་མཚུངས་བསྡུར་དང་ཉམས་ཞིབ་ཐོག་ད་དུང་གསར་གཏོད་ཀྱི་གོ་སྐབས་མང་པོ་ཞིག་ཡོད། གོ་སྐབས་ཆ་ཚང་ལེན་རྒྱུར་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ངྷ་ས་སྨན་རྩིས་ཁང་འདི་སྒྲིག་འཛུགས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཅེས་དང་། ཉེ་ཆར་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་སྨན་གྱི་རིག་གནས་གྲས་སུ་ཁྲིམས་མཐུན་ངོས་ལེན་བྱུང་བ་དེས། ང་ཚོར་མ་འོངས་པར་བྱ་རྒྱུའི་རྣམ་གྲངས་མང་དུ་སོང་བ་དང་བྱེད་ཕྱོགས་བདེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ངོས་ནས་ངྷ་ས་སྨན་རྩིས་ཁང་ལ་རེ་བ་ཆེན་པོ་རྒྱག་བཞིན་ཡོད་དུས། རེ་བ་དེ་དག་བསྐང་ཆེད་ད་ལྟ་ལས་སྡོམ་ནང་གསུངས་བ་བཞིན། ཟླ་ཤས་གོང་བཀའ་ཤག་གིས་བསྐྱར་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་བཙུགས་ཏེ། ཤེས་ཡོན་དང་འཛིན་སྐྱོང་ལས་དོན་ཐོག་ལེགས་ཉེས་ག་རེ་ཡོད་མེད་དང་དེང་ཕྱིན་ག་རེ་བསྒྲུབ་དགོས་མིན་ཐོག་ཞིབ་ཚགས་སུ་བཏོན་ཡོད་སྟབས། མཛད་གཙོ་རྣམ་པས་ཐུགས་འཁུར་ཆེ་བཞེས་ཀྱིས་མཉམ་རུབ་བྱ་རྒྱུའི་རེ་བ་ཡོད། ཅེས་དང་། དེ་རིང་མངའ་སྡེ་བློན་ཆེན་འདིར་ཕེབས་པ་དེ་བློ་སྤོབས་པ་སྐྱེས་གཞི་ཞིག་རེད། དེང་ཕྱིན་མངའ་སྡེ་གཞུང་དང་སྨན་རྩིས་ཁང་གཉིས་ཀྱིས་ལས་དོན་མང་པོའི་ཐོག་མཉམ་ལས་བྱ་ཐུབ་པ་དང་། ལྷག་དོན་དུ། སྟོང་ལ་ཉེ་བའི་སྔོ་སྨན་རིགས་ཇི་ལྟར་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུའི་ཐོག མངའ་སྡེ་གཞུང་དང་མངའ་སྡེའི་ཤིང་ནགས་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་འགན་འཁུར་དགོས་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
དེའི་རྗེས་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་སློབ་གནང་དོན། ལས་སྡོམ་ནང་བཀོད་པ་བཞིན་འདས་པའི་ལོ་ལྔ་བཅུའི་ནང་གང་འཚམ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་ཡོད་པ་གསལ་པོ་རེད། ང་ཚོས་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་པ་དེར་ཆོག་ཤེས་བྱས་ན་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་འགོག་རྐྱེན་ཆེན་པོ་འཕྲད་ཀྱི་རེད། ངོས་ལ་མཚོན་ནའང་། ཆོས་ཉམས་ལེན་བྱས་ནས་གོ་རྟོགས་ཕྲན་བུ་བྱུང་ཡོད་པ་དེར་ཆོག་ཤེས་བྱས་ཏེ་བསྡད་ན། ས་ལམ་གྱི་རྟོགས་པ་བརྙེས་རྒྱུ་མེད་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པོ་རེད། དཔེ་དེ་བཞིན་ལས་ཀ་ཅི་ཞིག་བྱས་ཀྱང་། ཆོག་ཤེས་བྱས་བསྡད་ན་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡུལ་དུས་དང་མཐུན་པར་གསར་གཏོད་དང་འཕེལ་རྒྱས་སུ་གཏོང་དགོས། ཞེས་དང་། སྨན་པ་སྒེར་བ་ཚོས་ཚ་གྲང་གི་དབྱེ་བ་འབྱེད་ཤེས་པ་ཙམ་གྱིས་ནད་པར་ཚ་བ་འདུག་ལབ་སྟེ་བསིལ་སྨན་ཏོག་ཙམ་སྤྲད། གྲང་བའི་ན་ཚ་འདུག་ཟེར་ནས་སྨན་ཚ་བའི་རིགས་ཏོག་ཙམ་སྤྲད་ན་རྩ་བ་ནས་འདང་གི་ཡོད་མ་རེད། སོ་སོས་གཞུང་ནས་ཤེས་པ་དེ་ཉམས་མྱོང་དང་སྦྲགས་ཏེ་དོན་ཕན་ལྡན་པའི་ལག་ལེན་དུ་འཁེལ་དགོས་པ་རེད། སྔོན་མ་སྨན་པ་ཡེ་ཤེས་དོན་ལྡན་གྱིས་བོད་ས་མཐོར་ཟ་རྒྱུའི་སྨན་སྣ་ཁག་ཅིག་རྒྱ་གར་ཚ་བའི་ལུང་པར་འཕྲོད་ཀྱི་མི་འདུག་ཟེར་བ་དེ་ཚོ་བདེན་པ་རེད། ཡུལ་གྱི་གནས་སྟངས་ལ་འགྱུར་བ་ཕྱིན་ཡོད་སྟབས། དེ་སྔ་བོད་དུ་ཡོད་སྐབས་ཀྱི་འགྲོ་ལུགས་ལྟར་སོང་ན། དཔེ་ཆའི་ནང་རན་དང་མ་རན་བཤད་ཡོད་པ་མ་རེད། ཉམས་མྱོང་ཐོག་ལག་ལེག་ཇི་ལྟར་བསྟར་དགོས་མིན་ཐད་མུ་མཐུད་ཡར་རྒྱས་སུ་གཏོང་དགོས་པ་རེད། ཅེས་གསུངས།
སྨན་རྩིས་ཁང་གིས་བོད་ལུགས་སྨན་སྦྱོར་ཐོག་སྔར་ལས་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས་དོན་སྐོར་ལ། ཁྱེད་ཚོས་སྔོན་ལ་བོད་རང་ཉིད་ཀྱི་གསོ་རིག་ཐོག་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ། གཞི་རྩ་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་སྟེང་ས་གནས་ཁག་ཏུ་དམིགས་བསལ་ཉམས་མྱོང་བྱུང་བ་རྣམས་ཕྱོགས་སྡོམ་བྱ་དགོས་པ་རེད། ནད་མི་འདྲ་བ་ཡོང་བའི་སྐབས་ལ་ནད་དེར་སྨན་འདི་ཕན་སོང་། དེ་ཕན་མ་སོང་ཞེས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་ཕབ་ཐུབ་པ་ཞིག་དགོས། དེ་སོ་སོ་གཅིག་པུས་ཤེས་ན་འགྲིག་གི་ཡོད་པ་མ་རེད། འདི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་དུས་སོ་སོར་ཉམས་མྱོང་གང་འཚམ་རེ་བྱུང་ན། སྒྲིག་འཛུགས་ལ་ཕན་པ་ཞིག་དང་བགོ་བཤའ་རྒྱག་རྒྱུ་གལ་ཆེན་རེད། དེང་སང་རིགས་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ན་ཚ་ལ་སྨན་འདི་འདྲ་ཞིག་དགོས་ཀྱང་སྨན་རྩིས་ཁང་ལ་ཡོད་པ་མ་རེད་ཟེར་གྱི་འདུག དེ་ནི་ཞབས་འདྲེན་ཆགས་པ་རེད། ང་ཚོས་འདང་ངེས་ཡོད་པ་ཞིག་ངེས་པར་དུ་བཟོ་དགོས་ཀྱི་ཡོད། ཅེས་གསུངས་བྱུང་།
བོད་ཀྱི་སྨན་པ་ཚོས་བོད་ཕྱི་ནང་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྨན་པ་ཚོར་འབྲེལ་ལམ་ཡར་རྒྱས་གཏོང་དགོས་དོན་སྐོར་ལ། ལྡི་ལིའི་སྨན་ཁང་ཁ་ཤས་སུ་དེང་དུས་སྨན་གྱིས་དྲག་སྐྱེད་མ་བྱུང་པའི་ན་ཚའི་རིགས་ལ་སྨན་པ་ཚོས་བོད་སྨན་ཟ་རོགས་ཞེས་བཤད་ཀྱིན་ཡོད་འདུག དེའི་སྟབས་ཀྱིས་རིམ་བཞིན་ང་ཚོས་རྒྱ་གར་སྨན་ཁང་ཆེ་ཁག་ཏུ། བོད་སྨན་གྱི་སྡེ་ཚན་ཟུར་འཛུགས་ཐུབ་རྒྱུར་ཤུགས་རྒྱག་དགོས། དེ་ལྟར་མ་བྱུང་ཡང་བོད་སྨན་ཤེས་མཁན་ཞིག་གིས་རྩ་དང་ཆུ་རྟགས་སོགས་ལ་བལྟས་ཏེ་སྨན་བཅོས་བྱ་ཐུབ་ན་ཕན་ཐོགས་ཡོང་གི་རེད། ཅེས་དང་། རྒྱ་གར་ལ་ཆ་བཞག་ན་བོད་སྨན་ཁྲིམས་མཐུན་ངོས་ལེན་ཡོད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་དུས། རྒྱའི་གནའ་རབས་སྨན་བཅོས་བྱ་སྟངས་དེ་ཐེ་ཝན་སོགས་རང་དབང་ལུང་པར་ཡོད། ཁོང་ཚོར་འབྲེལ་བ་བྱ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཡོད་པས་དེ་ཚོར་འབྲེལ་བ་བྱ་དགོས། ཁྱད་པར་དུ་བོད་ནང་དུ་གསོ་བ་རིག་པའི་མཁས་པ་དེ་འདྲ་ཡོང་གིན་འདུག་ལ། དེ་ཚོས་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཐོག་སྨན་སྦྱོར་གང་འཚམ་བྱས་ཡོད་འདུག སྟབས་བདེ་བོ་ཡོད་ན་ཁོང་ཚོ་ཚུར་སྐད་བཏང་སྟེ་གོ་བསྡུར་བྱ་རྒྱུ་དང་། ཕར་སོང་སྟེ་ཉམས་མྱོང་བརྗེ་རེས་བྱ་ཐུབ་ན་ཡག་པོ་ཡོད། དེའི་ཐོག་ང་ཚོས་འབད་བརྩོན་བྱ་དགོས་ཀྱི་འདུག ཅེས་གསུངས་བྱུང་།
གསར་འགོད་པ། དཔལ་ལྡན།
དངོས་གནས་བཙན་བྱོལ་དུ་བོད་སྨན་གྱི་བསྟན་པའི་མེ་རོ་གསོས་ཏེ། མེད་པའི་གཞི་རྐང་བཙུགས་པ་ནི་རྒན་རབས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་བསམ་དང་རང་གི་རིག་གཞུང་ལ་ཞེན་པ་དཀར་བའི་བྱས་རྗེས་ཡིན་ལ། དེང་སྐབས་སྨན་པ་ཁ་ཤས་ཀྱིས་བསྟི་གནས་འདི་རང་ཉིད་ཀྱི་རང་དོན་བསྒྲུབ་ས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཏེ། རང་ཉིད་འདུག་ས་གཞལ་ཡས་ཁང་དང་འགྲོ་སྣུམ་འཁོར་ཉོས་ཏེ་རྫིག་རྫིག་འདྲ་བྱས། གཤམ་འོག་གི་གླ་བ་རྣམས་ལ་གླ་ཆ་དེའི་ཟླ་བ་ལ་འདང་མ་འདང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ན་འང་མིག་འོག་ཏུ་མི་ཐོགས། དེ་ནི་ཐབས་སྐྱོ་བོ་མ་རེད་དམ། སོ་སོའི་མིང་འདི་ཕྱིར་མངོན་ཆེད་དུས་དྲན་གྱི་མཛད་སྒོ་འདིའི་སྔ་ཕྱིར་གྱི་འགྲོ་སོང་ལ་ཧིན་སྒོར་འབུམ་བརྒྱ་ཙམ་འགྲོ་སོང་བཏང་ཡོད་རབས་འདུག
བོད་ལུགས་གསོ་རིག་འདི་ནི་དེང་རབས་ཕྱི་ལུགས་གསོ་རིག་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་རྒྱ་གར་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་སྨན་ཁང་ཁག་གི་ནང་དུ་ཟུར་འཛུགས་བྱེད་ཐུབ་ན་ཕྱི་ལུགས་ཀྱིས་བཅོས་ཐབས་མེད་པའི་ན་ཚ་མང་བོར་བོད་སྨན་གྱིས་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པར་ར་སྤྲོད་བྱུང་བ་དང་ནད་པ་མང་བོ་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྐྱོབ་ཐུབ་ངེས་ཡིན་པར་མ་ཟད། བོད་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གསོ་རིག་གི་ཉིང་བཅུད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱང་མངོན་པར་བྱེད་ཐུབ་ངེས་ཡིན།