མེ་གཏོང་མཁན་གྱི་སྐད་མགོ་མེ་གསོད་མཁན་ལས་མཐོ།

ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༣༠ ཉིན། རེ་བའི་རླུང་འཕྲིན་གྱི་གསར་འགོད་པ་ཅིན་རུའུ་ཡིས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིབ་འཇུག་པ་སྐུ་ཞབས་གནམ་ལོ་ཡག་ལགས་སུ།  ཉེ་ཆར་རྒྱ་གཞུང་ << མི་དམངས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར>> གྱི་ཕྱི་གླིང་པར་ངོས་སུ“སི་ཁྲོན་བོད་ཁུལ་གྱི་ན་གཞོན་སེར་མོ་བས་རང་ལུས་མེར་བསྲེག་གི་དོན་རྐྱེན་གླེང་བ” ཞེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་སྤེལ་འདུག་པའི་སྐོར་ལ་བཅར་འདྲི་གླེང་མོལ་བྱས་ཏེ། རྩོམ་ཡིག་དེའི་བཀོད་པའི་འཁྱོག་བརྗོད་ཧམ་བཤད་ཁག་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

ཅིན་རུའུ།  སྐུ་ཞབས་གནམ་ལོ་ཡག ཁྱོད་བདེ་མོ། <<མི་དམངས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར>>གྱི་ཕྱི་གླིང་པར་ངོས་སུ་སྤེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་དེར་ཁྱོད་ཀྱིས་ལྟ་སྟངས་ག་རེ་འཛིན་བཞིན་ཡོད་དམ།

གནམ་ལོ་ཡག ངས་རྩོམ་ཡིག་དེ་མཐོང་སོང་། རྩོམ་མཁན་ཡོད་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་རེད། རྩོམ་མཁན་གྱི་མིང་ལ་ཧྭ་ཙི་འབོད་ཀྱི་འདུག རྒྱ་ནག་ལ་མིང་འདི་བཀོལ་མཁན་ཅུང་མང་ནའང་། རྩོམ་ཡིག་འདི་བཞིན་ལྕམ་ཧྭ་ཙི་ལགས་ཀྱི་ཡིན་སྲིད་པ་ཞིག་རེད། གནས་ཚུལ་ཡོང་ཁུངས་ལྟར་ན། པིས་ཧྭ་ནི་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ཁང་གི་བོད་འབྲེལ་སྲིད་ཇུས་ཐད་ཀྱི་མི་སྣ་གཙོ་བོ་ཞིག་རེད་ལ། ཧ་ལམ་ལོ་ན་ལྔ་བཅུའི་དཀྱིལ་ལ་སླེབས་ཟིན་པའི་པིས་ཧྭ་ལགས་སྔར་ཐེན་ཅིན་ནན་ཁེ་སློབ་ཆེན་ནས་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་། དུས་རབས་སྔ་མའི་ལོ་རབས་དགུ་བཅུ་བའི་ནང་མཁྲེགས་འཛིན་མི་སྣ་ཀྲུའུ་ཞའོ་མེན་གྱི་གཞོགས་འདེགས་འོག་དཔོན་གནས་ཀྱི་ལམ་ནང་ཞུགས་ཡོད་པའི་ཁར། གོ་སའང་འཕར་འདུག ཁོ་མོའི་པིར་མིང་ལ“ཧྭ་ཙི”བཀོལ་ནས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་འཁྱོག་བཤད་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་ཁ་ཤས་རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་སྤེལ་མྱོང་། ཕྱི་ལོ ༢༠༠༢ ལོེར་ངྷ་རམ་ས་ལ་དང་པེ་ཅིན་བར་འབྲེལ་མོལ་བྱུང་བ་ནས་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་པིས་ཧྭ་དང་ཀྲུའུ་ཞའོ་མེན་གཉིས་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ཁང་ནས་ལས་གནས་སྤོར་འདུག པིས་ཧྭ་ལགས་པེ་ཅིན་བོད་རིག་པའི་ལྟེ་གནས་ཟེར་བའི་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་ཆགས་འདུག ཧ་ལམ་ལོ་གསུམ་གྱི་རྗེས་ནས་ཁོ་མོ་ཡང་བསྐྱར་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ཁང་དུ་ལས་གནས་སྤོར་ཞིང་། བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དུ་གྱུར་ཡོད་པས། གོ་ས་འཕར་ཟིན་པར་ལྟ་ཆོག་པ་ཞིག་རེད།

ལས་ཁུངས་འདི་དག་ནི་རྒྱ་དམར་དཔོན་རིགས་ཀྱིས་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་ལམ་ནས་ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་དང་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱ་རྒོལ་སྟོབས་ཤུགས་ཟེར་བའི་རྒྱ་ནག་ལ་ནང་ཟིང་སློང་བ་དང་འཇིག་ཉེན་བཟོ་བཞིན་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཇེ་ཆེར་གཏོང་བ་དང་མིན་པ་ཡིན་པར་བཟོ་བའི་ལག་ཆ་རེད་ལ། སྣང་ཚུལ་འདི་བཞིན་ཚད་མཐོའི་རིམ་པར་སླེབས་ནས་ངན་འགྱུར་འཁོར་རྒྱུན་གྱི་ཁྲོད་དུ་ཞུགས་ཡོད། དོན་ལ་ལས་ཁུངས་འདི་དག་གིས་ཕྱི་དགྲའི་ཞེད་སྣང་གསར་བཟོ་བྱས་ནས་འགྲོ་གྲོན་འབོར་ཆེན་གྱི་སྔོན་རྩིས་འོས་མཐུན་གྱི་ལམ་ནང་འཇུག་གིན་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་ནུས་ཤུགས་ཆེན་པོ་འདོན་བཞིན་པའི་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།

འཁྲབ་སྟོན་འདིས་མི་རིགས་ཁག་གི་འབྲེལ་བར་དོ་ཕོག་དང་འགལ་བ་ཛ་དྲག་ཏུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པའི་ཁར། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་གི་རྒྱ་ནག་གི་རྣམ་པ་ཡང་ནག་པོ་བཟོ་བཞིན་ཡོད། ཡིན་ནའང་། འཛམ་གླིང་སྟེང་མི་འདི་དག་གིས་ངོ་མདངས་ཙམ་ཡང་མ་འགྱུར་བའི་ལམ་ནས་མི་རྣམས་ལ་བཤད་ཕོད་པ་ནི། ཉེ་ཆར་བོད་ནང་དུ་བྱུང་བའི་ངོ་རྒོལ་མཐའ་དག་ངྷ་རམ་ས་ལ་དང་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཡི་བྱ་སྤྱོད་དུ་བཤད་ངེས། རྟོག་བཟོ་རང་བཞིན་གྱིས་བསྐྲུན་པའི་གཏམ་རྒྱུད་འདི་དག་ལ་ཉན་སྐབས་འོས་འཚམ་རང་བཞིན་གྱི་ཆ་ཡོད་པའང་ཁོ་རང་ཚོའི་ཁེ་ཕན་ལ་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཡོད་པས་ཡིན་ལ། ཁོ་རང་ཚོས་རང་ཉིད་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་སླད་གཞན་སྡུག་བསྔལ་འོག་འཇུག་གིན་ཡོད། སྐབས་ལ་ལར་རང་ཉིད་ཀྱང་རང་ཉིད་ཀྱིས་བཟོས་པའི་གཡོ་འོག་ཏུ་ལྷུང་གི་འདུག

ལོ་གཉིས་ཀྱི་ཡར་སྔོན། ཧོང་ཀོང་གི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། པིས་ཧྭ་ཡི་གློག་ཀླད་ནང་གློག་རྡུལ་རྐུན་མ་འཛུལ་ནས་བོད་འབྲེལ་གསང་བའི་ཡིག་ཆ་བོར་བརླག་བྱུང་བས། རྒྱ་དམར་མཐོ་རིམ་དཔོན་རིགས་ལ་དངངས་སྐྲག་བསླངས་ཡོད་པར་མ་ཟད། ཧུའུ་ཅིན་ཐོ་ཡིས་དངོས་སུ་དོན་རྐྱེན་དེར་ཞིབ་བརྩད་གཏོང་དགོས་པའི་བཀའ་ཕབ་ཡོད་འདུག དེར་བརྟེན་ནས་ཅང་ཙེ་མེན་དུས་རབས་ཀྱི་མི་སྣ་སྐད་གྲགས་ཅན་པིས་ཧྭ་ལགས་ལས་དབྱུང་གཏོང་དགོས་ཐུག་འདུག་ལ། དེི་ནི་རང་ལྟ་མཆོག་འཛིན་དང་ཧམ་པས་རང་ཉིད་བརླག་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་འདུག སྐབས་དེར་པིས་ཧྭ་ངོ་ཤེས་པའི་མིས་བཤད་པ་ལྟར་ན། སྒོར་མོ་དང་དབང་ཆར་ཧམ་སེམས་ཆེ་དྲགས་པའི་མཇུག་འབྲས་ཡིན་པར་བཤད། དེ་བས། དེང་གི་ཆར་པིས་ཧྭ་ཕྱི་ལ་ཐོན་པ་ནི་ཉེས་པ་ཁུར་ནས་བྱས་རྗེས་འཇོག་འདུན་ཅན་དུ་གྱུར་ཡོད་པས། ཁོ་མོའི་སྐད་ཆའི་ནང་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཉེས་པ་ཇི་ལྟར་མེད་པ་བཟོ་ཐབས་ཀྱི་ངན་འཆར་ལས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་ཚུལ་ཞིག་ཡོད་མི་སྲིད་པ་ཞིག་རེད།

ཅིན་རུའུ། རྩོམ་ཡིག་ལས་བསྟན་དོན་ལྟར་ན། ཉེ་ཆར་བྱུང་བའི་བོད་ཀྱི་གྲྭ་བའི་རང་ལུས་མེར་བསྲེག་ཐད་རྒྱལ་ནང་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལས་རིགས་ཀྱི་མི་སྣས་ན་གཞོན་གྲྭ་བའི་རྩང་སྤྱོད་ཀྱི་ངན་འབྲས་ལ་སེམས་ཁུར་བྱེད་ཀྱིན་པར་མ་ཟད། བྱ་སྤྱོད་འདིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་མཚན་སྙན་ལའང་གནོད་པ་བཟོས་མི་ཡོང་ངམ་སྙམ་ནས་སེམས་ཁུར་ཆེན་པོ་གནང་བཞིན་འདུག ཁྱོད་རང་གིས་བཤད་སྟངས་འདིར་ལྟ་ཚུལ་ག་རེ་འཛིན་བཞིན་ཡོད་དམ།

གནམ་ལོ་ཡག ཕྱོགས་གཅིག་ནས་རྒྱལ་ནང་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལས་རིགས་མི་སྣས་ན་གཞོན་སེར་མོ་བའི་ཚེ་སྲོག་མཇུག་བསྡུས་པར་སེམས་ཁུར་བྱེད་ཀྱིན་པར་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལས་རིགས་མི་སྣས་ཀྱང་སེམས་ཁུར་གནང་བཞིན་འདུག ཡིན་ནའང་། སེམས་ཁུར་གནང་སྟངས་ལ་རྩ་བའི་ཁྱད་པར་ཡོད་ཅིང་། རྒྱལ་ནང་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལས་རིགས་མི་སྣས་རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་ལངས་ཕྱོགས་གཞིར་བཞག་གིས་སྐད་ཆ་བཤད་ཀྱིན་པས། ཁོ་རང་ཚོས་རང་ལུས་མེར་བསྲེག་གཏོང་དགོས་ཐུག་པའི་བོད་ཐོག་བཟུང་བའི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་བསྐུལ་འདེད་གླེང་སློང་བྱེད་ཕོད་ཀྱི་མ་རེད། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལས་རིགས་མི་སྣས་མཇུག་འབྲས་དང་ཚེ་སྲོག་གཞིར་བཞག་གིས་སྐད་ཆ་བཤད་ཀྱི་འདུག་ལ། མེར་བསྲེག་གཏོང་རྐྱེན་ཡང་གླེང་འདུག ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་རང་ལུས་མེར་མཆོད་གཏོང་བ་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་ནང་བསྟན་ལས་རིགས་ཀྱིས་ངོས་ལེན་དང་བརྒྱུད་འཛིན་གནང་བཞིན་པ་ཞིག་རེད་ལ། ཕྲན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་མཁས་པའི་སར་ཤེས་ཚུལ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་དུ་མཐེ་བོང་མེར་མཆོད་གཏོང་བ་དང་ལུས་པོ་མེར་མཆོད་གཏོང་བ་ཐེངས་དུ་མར་བྱུང་མྱོང་ཞིང་། དེ་ནི་དད་ལྡན་པའམ་ཉམས་ལེན་པས་མི་རྣམས་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་དད་སྤོབས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ངེས་འབྱུང་གི་སྣང་ཚུལ་ཞིག་སྟོན་བཞིན་པར་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་རི་བོ་རྩེ་ལྔར་ཡོད་པའི་དགོན་པ་དེ་ཡོན་རྒྱལ་རབས་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་བསྒྱུར་བ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཐོག་མའི་ཆར་དགོན་པ་དེའི་མིང་ལ་རྒྱལ་སྲས་མེར་མཆོད་དགོན་འབོད་ཀྱི་ཡོད་ལ། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་བོ་ཞིག་གི་སྲས་ཀྱིས་རང་ལུས་མེར་མཆོད་བཏང་བར་རྗེས་དྲན་དུ་བཞེངས་པའི་དགོན་པ་ཞིག་ཏུ་བཤད། ད་དུང་དགེ་སློང་ཞུའུ་ཡོན (༡༨༤༠ ནས ༡༩༥༩) རང་ལོ ༥༨ སྟེང་ནས་ཉིན་པའོ་དགོན་པར་བསྐྱོད་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བསྲེལ་ལ་མཇལ་ཞིང་། མཐེ་བོང་མེར་མཆོད་ལ་ཕུལ་ནས་ཨ་མར་བསྔོ་སྨོན་གསུངས་འདུག འོན་ཀྱང་། རྒྱ་དམར་གཅིག་སྡུད་ལམ་ལུགས་འོག་འཚར་ལོངས་བྱུང་མཁན་གྱི་མི་རྣམས་ལ་མི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་དང་མི་རིགས་ཀྱི་དཔའ་བོར་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་བརླགས་འདུག

དེང་སྐབས་བྱ་སྤྱོད་འདི་བཞིན་བོད་མི་བརྒྱུད་ནས “ རང་ལུས་མེར་མཆོད་ཀྱིས་རང་དབང་སྐྱོབ་པའི ” ཚད་མཐོར་སླེབས་ཡོད། འདི་ན་རང་ལུས་མེར་མཆོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་རང་དབང་ཡོང་བར་འབོད་བསྐུལ་གནང་བཞིན་པ་ལས་གཞན་གནོད་ཀྱི་ཆ་ཙམ་ཡང་འདྲེས་མི་འདུག་ལ། ད་དུང་རྒྱ་ནག་དམངས་གཙོ་ཅན་ལ་འགྱུར་བར་ཡར་ཐོན་རང་བཞིན་གྱི་ཤུགས་རྐྱེན་བསྐྲུན་སྲིད་པ་ཞིག་རེད། རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་མཐོང་མི་འདོད་པའང་དེ་རེད། དྲང་མོར་ཞུས་ན། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལས་རིགས་མི་སྣར་ཁག་གཉིས་ཡོད་ཅིང་། རིགས་གཅིག་དེ་གཉའ་གནོན་མྱོང་མཁན་གྱི་སར་འགྲེངས་ནས་རང་དབང་འཚོལ་སྙེག་བྱེད་མཁན་དུ་གྱུར་ཡོད་ལ། གྲངས་འབོར་གྱི་ཆ་ནས་མང་ཆེ་བ་རེད། རིགས་གཞན་གཅིག་དེ་གཉའ་གནོན་མྱོང་མཁན་གྱི་སྟེང་དུ་འགྲེངས་ནས་གཉའ་གནོན་གཏོང་མཁན་ལ་རོགས་རམ་བྱེད་ཀྱིན་པས། འདི་ནི་ནང་བསྟན་ཉམས་ལེན་པའི་ངོ་ཚ་རེད་ལ། ནང་བསྟན་མཚན་སྙན་ལ་གནོད་པའི་འགོའང་ཚུགས་ཟིན་པ་རེད། དངོས་གནས་དྲང་གནས་ནང་བསྟན་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། གཉའ་གནོན་གཏོང་མཁན་གྱི་ཆེད་དུ་སྐད་ཆ་བཤད་མི་སྲིད་པའི་ཁར། ཐབས་བརྒྱ་ཇུས་སྟོང་གིས་གཉའ་གནོན་གཏོང་མཁན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་ལ་འགྱུར་བ་ཨེ་ཐུབ་ལྟ་རྒྱུ་ལས་ལྷག་མེད།

ཅིན་རུའུ།  རྩོམ་ཡིག་ལས་བསྟན་དོན་ལྟར་ན། དེ་ལས་ཀྱང་ཧང་སངས་པ་ནི་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཡུལ་གྱར་བྱས་པའི་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་བོད་མིའི་སྐྱིད་སྡུག་ཁག་ཅིག་གིས་དོན་རྐྱེན་འདི་དག་ཤེས་རྟོགས་བྱས་པའི་མགྱོགས་ཚད་ལ་ཧང་སངས་དགོས་པར་མ་ཟད། ཐལ་ཆེ་རང་བཞིན་འབུར་དུ་ཐོན་ཡོད། ཁོ་རང་ཚོས་རང་ལུས་མེར་བསྲེག་དོན་རྐྱེན་བྱུང་ཡུལ་གྱི་འདྲ་པར་དང་གནས་ཚུལ་སོགས་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་སྟེང་དུ་ཐོག་མར་གཏོང་བཞིན་འདུག ད་དུང་རང་ལུས་མེར་བསྲེག་བཏང་ནས་གཤེགས་ཟིན་པ་རེ་ལ་ཧིན་སྒོར ༤༠༠༠༠༠ དང་རྨས་སྐྱོན་ཕོག་མཁན་རེ་ལ་ཧིན་སྒོར ༣༠༠༠༠༠ གསབ་དངུལ་སྤྲད་པའི་གོང་ཚད་བཅད་འདུག ཁྱོད་ཀྱིས་དོན་དག་འདི་དག་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་དམ།

གནམ་ལོ་ཡག ངས་ཧྭ་ཙི་ལགས་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་ཀློག་རྗེས། རྒྱ་གར་ནང་ཁ་པར་བཏང་ནས་རྒྱུས་ལོན་བྱས་པ་ཡིན། ཀིརྟི་བྱེས་པ་གྲྭ་ཚང་འདུ་བའི་ངས་ངོ་ཤེས་པའི་ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་ཏུ་མེར་བསྲེག་གཏོང་མཁན་ལ་གསབ་དངུལ་སྤྲད་རྒྱུ་བྱས་པའི་དོན་དག་ཅིག་བྱུང་མི་འདུག ཡིན་ནའང་། མི་སེམས་ལ་གཡོ་འགུལ་སློང་བའི་དོན་རྐྱེན་ཁག་གི་གནས་ཚུལ་ཁོང་ཚོར་འབྱོར་འདུག་ལ། གནས་ཚུལ་འབྱོར་རྗེས་ཕྱི་བསྒྲགས་གནང་རྒྱུ་ནི་ལྡོག་མེད་ཀྱི་འོས་འགན་ཞིག་དང་གྱོང་གུད་མྱུར་སྐྱོབ་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་ཤིག་ཀྱང་རེད།

བོད་མིའི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་ཀྱི་ཆ་ནས་བཤད་ན། མི་གྲོངས་རྗེས། མི་ཚང་དེར་དངུལ་ཡོད་མཁན་གྱིས་དངུལ་སྤྲོད་པ་དང་ཇ་ཡོད་མཁན་གྱིས་ཇ་སྤྲོད་པ། མར་ཡོད་མཁན་གྱིས་མར་སྤྲོད་པ་དང་རས་ཡོད་མཁན་གྱིས་རས་སྤྲོད་སྲོལ་ཡོད་ལ། དེ་ནི་གྲོངས་མཁན་གྱི་ནང་མིར་སེམས་གསོ་དང་འདས་མཆོད་བྱེད་རོགས་གནང་བ་ཞིག་རེད། ཧ་ལམ་མི་མང་ཆེ་བས་ན་ནིང་མཚོ་སྔོན་ཡུལ་ཤུལ་དུ་བྱུང་བའི་ས་ཡོམ་སྐབས་སུ་བོད་མི་ཚོའི་གཏོང་ཕོད་དང་རོགས་རེས་སྙིང་སྟོབས་གཟིགས་ཡོད་ལས་ཆེ།

ཡིན་ནའང་། ལྕམ་ཧྭ་ཙི་ལགས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་མང་ཚོགས་ལ “ གུན་གསབ་རིན་དོད ” ཟེར་བ་བསྒྲགས་སྐབས། ང་ཚོས་བསམ་བློ་གཞན་ཞིག་མི་གཏོང་རང་གཏོང་ཆགས་པ་ནི། ཁོ་མོས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་མེར་མཆོད་གཏོང་མཁན་གྱི་ནང་མིར་གུན་གསབ་རོགས་དངུལ་སྤྲད་ཀྱིན་པར་ཁ་གཡར་ནས། རྒྱ་དམར་གཞུང་ལ་མེར་མཆོད་གཏོང་མཁན་གྱི་ནང་ཚང་ཁག་ལ་གཉའ་གནོན་དང་ཁེར་རྐྱང་དུ་གཏོང་བའི་སྒྲུབ་བྱེད་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱིན་པ་ཞིག་རེད། དུས་མཚུངས་སུ་མི་རྣམས་ལ་བོད་མིས་རང་ལུས་མཆོད་མེར་ཕུལ་བར་འཁྱོག་འགྲེལ་རྒྱག་གིན་པ་ཞིག་ཡིན་པས། “ མེ་གཏོང་མཁན་གྱི་སྐད་མགོ་མེ་གསོད་མཁན་ལས་མཐོ ” ཞེས་པའི་གཏམ་དཔེ་དེ་ཡང་བསྐྱར་མི་རྣམས་ཀྱི་མིག་ཁར་ཐེངས་ཤིག་འགྲེམས་སྟོན་བྱས་པ་ལས་མ་འདས།

ཅིན་རུའུ།  རྩོམ་ཡིག་ལས་བསྟན་དོན་ལྟར་ན། ནམ་རྒྱུན “ འཚེ་མེད་ཞི་བར ” ཁས་ཆེ་མཁན་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་རྒྱ་གར་ངྷ་རམ་ས་ལ་ནས “ དམིགས་བསལ་གསུང་ཆོས ” ལ་འགོ་འཛིན་དང་སྣེ་ཁྲིད་ཀྱིས་ཟས་གཅོད་བྱ་འགུལ་ལ་ཞུགས་ཤིང་། རང་ལུས་མེར་བསྲེག་གཏོང་མཁན་ལ་རྒྱབ་བསྐྱོར་དང་རོགས་རེས་སྐད་ཆ་བཤད་འདུག ཁྱོད་ཀྱིས་ལྟ་ཚུལ་ག་རེ་འཛིན་བཞིན་ཡོད་དམ།

གནམ་ལོ་ཡག གནད་དོན་འདི་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་ལམ་ནས་ལྟ་དགོས་པ་ཞིག་རེད།

གཅིག སྔར་ནང་བའི་སྟོན་པས་ཀྱང་བསྔགས་བརྗོད་གནང་མྱོང་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་དེང་སྐབས་ “ རང་ལུས་མེར་མཆོད་ཀྱིས་གཞན་གྱི་རང་དབང་སྐྱོབ་པའི་མཐོ་སར་སླེབས” ཡོད་པས། སྟོན་པ་ཤཀྱྰ་ཐུབ་པ་ལས་བརྒལ་ན་འདོད་ཀྱིན་པ་ཞིག་གིས་མ་གཏོགས་བྱ་སྤྱོད་འདི་བཞིན་བསྙོན་འབྱིན་བྱེད་བདེ་ཆགས་ཀྱི་མེད་ལ། སྒོས་སུ་བྱ་སྤྱོད་འདི་བཞིན་ནང་བསྟན་པ་ཡོངས་ཀྱིས་གཞན་ཕན་གྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་ལ་ལྟ་བཞིན་པས། བྱ་སྤྱོད་འདིས་མི་སེམས་ལ་གཡོ་ཡོམ་སློང་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་ལས་གཞན་ལ་གནོད་པའི་ཆ་མེད་ཅིང་། མི་སེམས་ལ་གཡོ་ཡོམ་བསླངས་པའང་མི་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་བློ་མིག་སད་དུ་འཇུག་རྒྱུ་དང་རང་དབང་ཕྱིར་མི་རྣམས་ལ་སྤྲོད་དགོས་པའི་འབོད་བསྐུལ་ལས་མ་འདས།

གཉིས། རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཡིས་འདས་པོར་བསྔོ་སྨོན་གསུང་བའི་ཆོ་ག་དེ་གཙོ་སྐྱོང་གནང་ཡོད་པ་དང་སྨྱུང་གནས་བྱ་འགུལ་ལའང་ཞུགས་འདུག་པ་ལས་ཟས་གཅོད་བྱ་འགུལ་མ་རེད། ཆོས་ལུགས་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཅུང་ཙམ་ཡོད་མཁན་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། སྨྱུང་གནས་བྱ་འགུལ་ནི་ཆོས་ལུགས་མང་ཆེ་བར་ཡོད་ཅིང་། ཆོས་དད་ཀྱི་རྩ་གནད་གཞིར་བཞག་གིས་དུས་ཚེས་ངེས་ཅན་ལ་ཟས་མི་ཟ་ཞིང་། དགེ་བ་སྒྲུབ་པའི་ཚད་མཐོ་བའི་འཚོ་བ་རོལ་སྟངས་ཤིག་རེད། དེ་བས། སྨྱུང་གནས་དང་ཟས་གཅོད་གཉིས་ལ་འདྲ་མཉམ་གྱིས་ལྟ་རུང་བ་ཞིག་མིན། རྒྱ་ནག་གི་གནའ་བོའི་གོམས་སྲོལ་ལ་མཚོན་ནའང་། མཐོ་རྒྱལ་བོ་ནས་དམའ་འབངས་མིའི་བར་དུ་འདས་མཆོད་སྨྱུང་གནས་དང་ཆོས་ལུགས་ཆོ་གའི་སྨྱུང་གནས་སྲུང་བརྩི་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། དེ་མཚུངས་སུ་འདས་པོར་བསྔོ་སྨོན་གསུངས་པ་ནི་ནང་བའི་རྗེས་འཇུག་པ་སྤྱི་ཡི་རེ་སྨོན་ཞིག་རེད་ལ། སྒོས་སུ་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཡིས་བསྔོ་སྨོན་གསུངས་རྒྱུ་རེག་ན་རྩ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་མཐོང་བཞིན་ཡོད་པས། དེར་མི་རིགས་དང་ཤ་མདངས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མེད་པར་མ་ཟད། གནས་ཚུལ་ལ་རྒྱུས་ཡོད་མཁན་ཚོས་བཤད་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཟུར་བ་ཀྲའོ་ཙི་ཡང་གིས་ཀྱང་མི་བརྒྱུད་ནས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་རང་ཉིད་འདས་རྗེས་བསྔོ་སྨོན་གསུང་རོགས་ཞེས་ཞུས་འདུག དེ་བས། ཧྭ་ཙི་ལགས་ཀྱིས་ཆོས་ལུགས་ཤེས་རིག་ཐད་ཅི་ཡང་མགོ་ཚོས་ཀྱི་མེད་པའི་འཁྲབ་སྟོན་ཞིག་གནང་འདུག་ལ། འདི་ནི་རྒྱ་དམར་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་པའི་འཁྲབ་སྟངས་ཤིག་ཀྱང་རེད།

ཅིན་རུའུ།  རྩོམ་ཡིག་ལས་ད་དུང་བསྟན་དོན། ན་གཞོན་གྲྭ་བ་ཚོས་རང་ལུས་མེར་བསྲེག་མ་བཏང་བའི་ཡར་སྔོན་བོད་ལ་རང་དབང་དགོས་དང་བོད་རང་བཙན་སོགས་ཀྱི་འབོད་སྐད་བསྒྲགས་ཡོད་པས། འདིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དགོས་འདུན་ཞིག་འདོན་གྱི་ཡོད་པ་རེད། ཁྱོད་ཀྱིས་བལྟས་ན་རྒྱུ་རྐྱེན་ཅི་ཞིག་གིས་ཁོང་ཚོས་སྐད་འབོད་དེ་ལྟར་བྱེད་དགོས་ཐུག་པ་རེད་དམ། གསལ་བཤད་ག་རེ་གནང་བཞིན་ཡོད་དམ།

གནམ་ལོ་ཡག ལྕམ་ཧྭ་ཙི་ལགས་ཀྱིས་འདིར་ཕྱེད་ཀ་ལས་བཤད་མེད་པའི་ཁར། སྐད་འབོད་གཅིག་ལ་འཁྱོག་བཤད་བྱས་འདུག ངས་སྐད་འབོད་གཞན་དེ་འདིར་ཁ་སྐོང་བྱེད་ཆོག་ལ། དེ་ནི “ རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་ལ་ལོག་དགོས ” ཞེས་པ་དེ་རེད།  ཁོ་མོ་ཅིའི་ཕྱིར “ རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་ལ་ལོག་དགོས ” ཞེས་པའི་བརྗོད་ཚིག་འདིར་གཡོལ་བཞིན་ཡོད་དམ། དོན་ལ་སྔར་རྒྱ་དམར་དམག་དཔུང་གིས་བོད་བཙན་བཟུང་བྱས་པ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དམར་ཤོག་རིང་ལུགས་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། རྗེས་ནས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཡིས་དབུ་ཁྲིད་པའི་བོད་གཞུང་སྐྱབས་བཅོལ་ལ་འགྲོ་དགོས་ཐུག་པ་ནི “ གཡས་རྒོལ་ལས་འགུལ ” གྱི་ཐོན་རྫས་སུ་གྱུར་ཡོད། དེ་བས་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས “ ཨུ་ཡོན་ཀྲང་གཞོན་པ་ཟུར་བ་ཁོང ” ཕ་ཡུལ་ལ་ལོག་རྒྱུར་ཁ་གཏད་སྐབས། “ གཡས་རྒོལ་ལས་འགུལ་གྱི་ཉེས་ཕོག་པ་ཀུན ” ལ་དཀར་འདོན་བྱེད་པའམ། ཡང་ན་མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་ཡང་དག་རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་གནད་དོན་ལ་འཕྲད་ཡོད། གལ་སྲིད་མའོ་ཙེ་ཏུང་ནི “ ནོར་འཁྲུལ་གསུམ་དང་བྱས་རྗེས་བདུན ” ཅན་ཞིག་ཏུ་གཏན་འཁེལ་ཡོད་པ་དེར་འགུལ་ལྕོག་བརྒྱབ་པ་ཡིན་ན། རྒྱ་དམར་སྲིད་གཞུང་རང་ཉིད་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བྱེད་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་རང་བཞིན་ལའང་འགུལ་ལྕོག་བརྒྱབ་ཟིན་པ་ཞིག་ཡིན།

ཧྭ་ཙི་ལགས་ཀྱིས་སྐད་འབོད་གཅིག་ལ་འཁྱོག་བཤད་བྱས་འདུག ཁོ་མོས “ བོད་རང་བཙན” ཞེས་པ་ནི་དོན་ལ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ “ བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་བསྐྱར་གསོ ” དགོས་ཞེས་བཤད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། “ གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན” ཟེར་བའི་ནང་དུའང “ བོད་དེ་བཞིན་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་མེས་རྒྱལ་ཁྱིམ་ཚང་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་ལོག་པ ” ཞེས་བཀོད་ཡོད་པས། བོད་འདི་བཞིན་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་མེས་རྒྱལ་ཁྱིམ་ཚང་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་མ་ལོག་པའི་ཡར་སྔོན་རང་བཙན་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པ་བསྟན་ཡོད། དེ་བས། བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་གདུག་རྩུབ་སྲིད་ཇུས་དང་། ཁྱིམ་གཞི་བཙན་འཕྲོག་དང་གཏོར་སྐྱོན། ལ་རྒྱར་རྡོག་བརྫིས་གཏོང་བཞིན་པར་ཁ་གཏད་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་བསྐྱར་གསོ་བྱེད་འོས་པའི་དགོས་ངེས་རང་བཞིན་ཤེས་ཡོད་པ་རེད་ལ། རྒྱ་དམར་སྲིད་གཞུང་དང་ཁ་བྲལ་ནས་གཉའ་གནོན་མྱོང་མི་དགོས་པར་ཆོས་དད་འདུ་བའི་རང་དབང་གི་འཚོ་བར་རོལ་འདུན་ཡོད་པ་མཚོན་གྱི་ཡོད་པ་རེད། ཡང་ཅིག་བཤད་ན། བོད་ཀྱིས་རང་ཉིད་ལ་སྔར་མེད་པ་ཞིག་ནས་རང་བཙན་དགོས་ཞེས་བཤད་ཀྱི་མེད་པར་རང་ཉིད་ལ་སྔར་ཡོད་པ་ཞིག་བསྐྱར་གསོ་བྱེད་དགོས་ཞེས་བཤད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། འདི་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོན་དངོས་རེད་ལ། བོད་རྒྱའི་བར་དུ་དོན་དངོས་གོ་བརྡ་འཕྲོད་རྒྱུ་ནི་དེ་བས་ཀྱང་གལ་ཆེན་རེད།

ཅིན་རུའུ།  རྩོམ་ཡིག་ལས་བསྟན་དོན་ལྟར་ན། སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་རྒྱ་འདུན་བླ་མས(སྒྲ་སོར་འཇོག་བྱས་ཡོད)དཔྱད་བརྗོད་སྤེལ་དོན། མི་ཁ་ཤས་ཀྱིས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་ཐལ་ཆེ་རིང་ལུགས་ལ་བསྒྱུར་བཞིན་པར་དོགས་ཟོན་བྱེད་དགོས། ཁྱོད་ཀྱིས་འདིའི་ཐད་ཇི་ལྟར་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡོད་དམ།

གནམ་ལོ་ཡག གནད་དོན་འདི་ནང་བསྟན་གྱིས་ད་ལྟའི་སྲིད་དོན་ལ་ཐེབས་ཀྱིན་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཁྲོད་བཞག་ནས་དབྱེ་ཞིབ་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་རེད། དེ་ལས་ལྡོག་ན། དུ་བ་ལས་གྲོང་སྡེ་མཐོང་མི་ཐུབ་པའི་དཔེ་རུ་འགྱུར་སྲིད་པར་འདོད།

ནང་བསྟན་རྒྱ་གར་ནས་དར་བ་དང་འདས་པའི་དུས་ཡུན་ཁྲོད་དེང་གནས་སོར་འཇོག་ལས་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་འཕྲོག་རྩོད་ཁྲོད་ཞུགས་པ་ཉུང་ཉུང་རེད། ཡིན་ནའང་། དེང་རབས་ལ་སླེབས་འཕྲལ་བེ་ཐུ་ནམ་ལྷོ་མའི་སྲིད་གཞུང་གིས་ནང་བར་གནོད་སྐྱོན་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས་པ་དང་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་བསམ་བློ་རྙིང་བ་ཐ་དག་རྩ་མེད་བཟོ་འགོ་བརྩམས་པས། དགེ་སློང་ཆེན་པོ་གཉིས་ཀྱིས་སྔ་རྗེས་སུ་སྐུ་ལུས་མཆོད་མེར་ཕུལ་ནས་ངོ་རྒོལ་གནང་ཞིང་། རང་སྲོག་བཏང་ནས་ནང་ཆོས་སྐྱོབ་པའི་ལས་སུ་ཞུགས་པ་རེད།

དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་བའི་དཀྱིལ་ཙམ་ནས་བོད་ཀྱི་སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་གཉའ་གནོན་སྲིད་ཇུས་ངོ་རྒོལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། མི་རིགས་ཧྲིལ་བོ་གདུག་རྩུབ་འོག་ཐར་འདུན་འཆིང་ཡོད་པས། གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེ་རིང་བར་རྒྱུན་བསྐྱངས་ཡོང་བ་ཞིག་རེད་ལ། དེང་སྐབས་བཙན་དབང་མ་བཟོད་པར་རང་ལུས་མེར་མཆོད་ངོ་རྒོལ་གྱི་གནས་རིམ་གསར་བ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ཡོད་པས། དཔའ་བོའི་ཚེ་སྲོག་གིས་ཡང་བསྐྱར་མི་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་བློ་མིག་དང་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཆོད་སེམས་ལ་ཚོད་བགམ་ཐེངས་ཤིག་གནང་ཡོད།

དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་ལོ་རབས་དགུ་བཅུ་བའི་དུས་མཇུག་ལ། ནང་བའི་ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་ཚོགས་པ་གོད་ཆག་ཆེན་པོར་འཕྲད་པར་མ་ཟད། ཐ་ན་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་མིང་འཆལ་ལའང་མི་འཛེམས་པར་སྒོམ་སྒྲུབ་པ་ཁག་ཅིག་གི་དོན་ལྔ་སྣོད་དྲུག་བཀོག་ཡོད་ལ། འཛམ་གླིང་ལ་ཡིད་ཆེས་དཀའ་བའི་སྐྱོ་གར་ཞིག་དང་མང་ཚོགས་དྲག་གནོན་གྱི་ཟིལ་ཤུགས་ངོམ་སྟོན་བྱས་ཡོད། ཡིན་ནའང་། ཆོས་འཁོར་རྩ་རླུང་སྒོམ་སྒྲུབ་པས་མགོ་བོ་མི་སྒུར་བའི་སྙིང་སྟོབས་ཀྱིས་མི་རྣམས་ལ་རེ་བ་གསར་བ་ཞིག་གནང་ཡོད་པར་མ་ཟད། << རྒྱ་དམར་ཤོག་ཁག་ལ་དཔྱད་པ་དགུ་བསྐོར་མས>> ཁྱོན་ཡོངས་ནས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ལྷ་སྒྲུང་གི་གདོང་འབག་བཤུས་ཡོད།

དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་དེ་རིང་། འབར་མའི་དགེ་འདུན་པས་དམག་སྲིད་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ཚ་རླབས་འཕྱུར་ཡོད་ཅིང་། འཛམ་གླིང་ཧྲིལ་བོར་དོི་སྣང་སླེབས་ཐུབ་ཡོད། འབར་མའི་སྲིད་དོན་ལྟ་གྲུབ་མི་མཐུན་པའི་ན་གཞོན་དགེ་འདུན་མནའ་འབྲེལ་ཚོགས་པས་དམག་སྲིད་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གནང་བར་ཐོག་མའི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོད་པའི་ཁར། ཁ་གཏད་ཚོགས་པའི་གཙོ་འཛིན་ལྕམ་ཨང་བསྲན་བསོད་སྐྱིད་ལའང་འབར་མའི་ནང་བསྟན་ལས་རིགས་ཀྱི་མཐོ་རིམ་མི་སྣའི་རྒྱབ་བསྐྱོར་རེག་ནས་འབར་མའི་རང་དབང་ལས་འགུལ་བཟང་ཕྱོགས་སུ་འཕེལ་བཞིན་པའི་སྒང་རེད།

མདོར་དྲིལ་ནས་བཤད་ན། ནང་བསྟན་གྱིས་ཨེ་ཤ་ཡ་སྐམ་སའི་ཆབ་སྲིད་འགྱུར་བའི་ཁྲོད་དུ་གོ་བབ་ངེས་ཅན་ཞིག་བཟུང་ཡོད་མོད། ཡིན་ནའང་། དེང་གི་བར་ཐལ་ཆེ་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ནང་བསྐྱོད་མེད། རང་ཉིད་མེར་མཆོད་ཀྱིས་གཞན་གྱི་རྒྱུ་འབྲས་བློ་མིག་སད་དུ་རེ་བ་དང་རང་ཉིད་དང་བཅས་ཉེས་མེད་གཞན་སྲོག་གཅོད་པ་གཉིས་ལ་རྩ་བའི་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་རེད། དེ་བས་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར། བླ་མ་འདི་དག་གིས་གཉའ་གནོན་གཏོང་མཁན་ལ་རོགས་པ་བྱས་ནས་སྐད་ཆ་བཤད་ཤེས་པ་ལས་དོན་རྐྱེན་བྱུང་དགོས་དོན་དང་དེ་ལ་ཡོ་བསྲང་གནང་ཐབས་བཤད་ཤེས་ཀྱི་མ་རེད།