ཐུབ་བསྟན་རབ་བརྟན།
ཀྭ་ཡེ་གངས་ཅན་པ་རྣམས་པ་སྤྱི་ལོ་ཉིས་སྟོང་བཅུ་གཅིག་ལོའི་ཟླ་བརྒྱད་པའི་ཚེས་བརྒྱད་ཀྱི་ཉིན་མོ་འདི་ནི། གངས་ཅན་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱིས་རྗེས་དྲན་ཞུ་འོས་པའི་ཉིན་མོ་རྩ་ཆེན་འགངས་ཆེན་ཞིག་ཡིན། འཇིག་རྟེན་འདིར་སྒེར་གྱི་དབང་ཆའི་ཆེད་མི་དམངས་ལ་དྲག་གནོན་བྱེད་པ་དང་བྲན་གཡོག་དུ་བཀོལ་བ། རྒྱལ་འབངས་ལ་རང་དབང་མེད་པར་སྡུག་བསྔལ་བར་བཅུག་པ། སྲིད་དབང་སྒེར་འཛིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱེད་ཐབས་སྣ་ཚོགས་སྤྱད་དེ་མི་དམངས་ས་ཡ་མང་པོ་དམར་གསོད་གཏོང་བ་དང་བཙན་གནོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བྱམས་བརྩེ་ཆེན་པོི་དང་དུ་བླངས་ཏེ་མི་མང་ལ་དམངས་གཙོ་གསོལ་རས་སུ་བསྩལ་བའི་ཉིན་མོ་དེ་ཡིན།
དེ་རིང་ནི་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མའི་ནང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཉིན་མོ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན། བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གཟི་བརྗིད་ཀྱིས་མཐའ་རུ་ཐོན་ཏེ། བོད་མའི་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་དབུ་བརྙེས་པའི་ཉིན་མོ་དེ་ཡིན། གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོས་རིང་ནས་ཐུགས་ལ་བརྣག་པའི་དགོངས་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་འགྲིག་པའི་ཉིན་མོ་ཞིག་དང་། བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་དམངས་གཙོ་མཚན་ཉིད་ཚང་པ་ཞིག་ལོངས་སུ་སྤྱོད་མགོ་ཚུགས་པའི་ཉིན་མོ་དེ་ཡིན། ལྷ་གསོལ་འདྲེ་འདུལ་ཆོས་ལུགས་ཆབ་སྲིད་དང་མ་འབྲེལ་བ་ཞིག་དང་། ཐབས་ཇུས་མཐོང་ཚུལ་གཙོ་བའི་ཆབ་སྲིད་ཆོས་ལུགས་དང་མ་འདྲེས་པར་ཆོས་སྲིད་བར་མཚམས་གསལ་ཕྱེ་པའི་ཉིན་མོ་དེ་ཡིན།
བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས་དགོས་པ་ནན་གྱིས་བསྐུལ་ཡང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་རླབས་ཆེན་གྱི་ཐུགས་ཐག་ཆོད་པོས་ཞལ་བཞེས་མ་གནང་པར་དམངས་གཙོ་དབུ་བརྙེས་པའི་ཉིན་མོ་དེ་ཡིན། གནའ་རབས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཉམས་རྟོག་སད་པའི་བླ་མས་དབུ་ཁྲིད་ནས། དེང་རབས་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྦྱངས་པ་མཐོ་བའི་ཁྲིམས་ལུགས་མཁས་དབང་གིས་དབུ་ཁྲིད་པའི་ཉིན་མོ་དེ་ཡིན། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་དགའ་བའི་ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲས་ཁེངས་ཤིང་། རྒྱ་ནག་སྒེར་གཅོད་གཞུང་གི་གཞི་མེད་སྐྱོན་འཛུགས་དག་གི་རྐུབ་ཁུང་བརྡོལ་བའི་ཉིན་མོ་ཡིན།
༧གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་ནི་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་པ་དང་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་པ། ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་ཐབས་ལ་མཁས་ཤིང་ཐུགས་དཀྱིལ་ཡངས་པ། རྣམ་དཔྱོད་ཆེ་ཞིང་བློ་སྟོབས་རྒྱས་པ། སྙིང་རྗེ་ཆེ་ཞིང་བཟོད་སྒོམ་ཡངས། ཐུགས་ཐག་ཆོད་ཅིང་བློ་རྩ་བརྟན་པ། དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་དབུ་ཁྲིད་དང་ཆེ་དགུ་ཡོངས་ཀྱི་གཙིག་རྒྱུན་དུ་གྱུར་བ་སོགས་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་ཁྱོན་ལས་འགོངས་པ་མངོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཉིན་མོ་དེ་ཡིན། ༧གོང་ས་མཆོག་རང་ངོས་ནས་ཨུ་ནན་གྱིས་བཙན་བྱོལ་དུ་ལོ་བཅུ་ཕྲག་དུ་མའི་རིང་མ་འོངས་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོས་བོད་མི་རིགས་དང་དེའི་ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་སོགས་སྲ་བརྟན་ཡུན་གནས་ཆེད་དམངས་གཙོའི་གོམ་པ་རིམ་འཛེགས་ཀྱིས་ད་ཆ་དམངས་གཙོ་མཚན་ཉིད་ཚང་བ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་ནི་བོད་མི་ཡོང་གྱིས་དགའ་འོས་པའི་བྱ་བ་གཟི་བརྗིད་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན།
བཀའ་བློན་ཁྲི་བ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་གིས་ལོ་བཅུའི་བཀའ་བློན་གྱི་དུས་ཡུན་རིང་བདེན་པ་དང་འཚེ་བ་མེད་པའི་ལྟ་གྲུབ་གཞིར་བཟུང་གིས་སྐྱེ་ལྡན་སོ་ནམ་ཞིང་ལས་དང་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་གསར་པ། དཔལ་འབྱོར་ལམ་ལུགས་སྲ་བརྟན། བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་སོགས་ཕྱག་ལས་རླབས་ཆེན་མང་དག་ཅིག་གནང་ཡོད་པ་དག་ལ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་སྙིང་ནས་ཞུ་འོས་བའི་གནས་སུ་འཆིས། འོན་ཀྱང་ཁོང་གི་ལས་ཡུན་རིང་བསྒྲུབ་མ་ཐུབ་པའི་ལས་ཀ་མང་དག་ཅིག་ལྷག་ཡོད་པ་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་སྐྱེད་སྲིང་དང་། རང་ཁ་རང་གསོ། ན་གཞོན་ཆབ་སྲིད་སློབ་གསོ་སོགས་མང་དག་ཅིག་ལྷག་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཁོང་ནི་མཁས་པའི་དབང་བོ་ཞིག་དང་སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་བོར་ནང་བའི་བསླབ་བྱ་སྤྱི་དང་། བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གན་དྷིའི་ལྟ་གྲུབ་ལ་ཉམས་བཞེས་ཡང་དག་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན།
དེ་རིང་གི་ཉིན་མོ་ནི་སྔོན་འགྲོ་དང་དངོས་གཞིའི་འོས་བསྡུ་གཉིས་ནང་རྒྱལ་ཁ་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཡོད་པའི་སྲིད་སྐྱོང་བ་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་སྲིད་ཁྲིར་མངའ་གསོལ་གྱི་ཉིན་མོ་དེ་ཡིན་པས་གུས་པ་བོད་འབངས་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱིས་འཚམས་འདྲི་བཀྲ་ཤེས་བདེ་ལེགས་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ཁྲིམས་ཀྱི་མཁས་པ་ཆེན་པོ་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་གསར་གཏོད་ཀྱི་ཐབས་ལམ་སྤྱད་དེ། མ་འོངས་པར་རང་མགོ་རང་ཐོན་ཡོང་བར་འབད་བརྩོན་བྱེད་ངེས་ཡིན་པ་དང་། གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་དང་བོད་དོན་རྒྱལ་སྤྱི་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བ། གཞུང་དམངས་བར་གྱི་འབྲེལ་བ། ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས། དཔལ་འབྱོར་སྲིད་བྱུས། ལས་བྱེད་བདག་སྐྱོང་། གཞིས་ཆགས་སྲ་བརྟན། གཞིས་བྱེས་བར་གྱི་འབྲེལ་ལམ། ད་ཡོད་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་ཁག་སྙིག་དོར་བཅུད་ལེན་བྱེད་པར་ཐབས་ཇུས་འདོན་ངེས་ཡིན།
སྲིད་ཇུས་རྣམས་ལམ་ལྷོངས་ཡོང་བར་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་གྱི་གནད་དོན་གསུམ་ཡོད་པ་ནི། གཞུང་ཞབས་སྲིད་ཞུ་ལས་བྱེད་རྣམས་ཀྱིས་མཐུན་འགྱུར་རོགས་འདེགས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་གནང་རྒྱུ་དང་། བོད་མི་ཡོངས་ཀྱིས་དེ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཞུ་རྒྱུ། རྒྱལ་སྤྱི་དང་རྒྱ་ནག་གི་འགྱུར་འགྲོས་ལ་གཞིགས་ཏེ་སྐབས་བབ་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་དུས་ཐོག་ཏུ་འདིང་དགོས་བཅས་ཡིན། ཆེས་རྩ་དོན་ནི་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་བརྒྱུད་བོད་ཀྱི་བདེན་མཐའ་སེལ་ཐབས་བྱ་དགོས་པ་དེ་ཉིད་ཡིན། གནད་དོན་འདིས་ཐད་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དུས་ཚོད་ཆུད་ཟོས་སུ་གཏོང་བ་དང་གཡོ་ཇུས་སྣ་ཚོགས་བཀོལ་ངེས་ཡིན་པས་དེར་ནུས་པ་འདང་ངེས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་སྟོན་ཐུབ་དགོས།
བོད་རྒྱའི་གནད་དོན་ཐོག་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཕྱོགས་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཞེད་སྣང་གདུང་འཚབ་སྐྱེ་བཞིན་ཡོད། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་རྒྱ་ནག་གི་གཟུགས་བརྙན་དང་ཆེ་མཐོང་དང་། རྒྱལ་ནང་བདེ་འཇགས་གནད་དོན། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་གི་གནད་དོན་སོགས་ཕྱོགས་མང་པོ་ཞིག་ལ་འབྲེལ་ནས་ཡོད། གནད་དོན་འདིར་གོང་ཁྲན་ཏང་གིས་ལག་པ་འཆང་ན་མ་བདེ་བ་ཞིག་དང་། ལག་པ་མ་འཆང་ནའང་མ་བདེ་བ་ཞིག་ཡོད་པས་དངོས་ཡོད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།
བོད་མིས་མངོན་འདོད་དང་རེ་བ་ཅི་ཡོད་གསལ་བོར་རྟོགས་ཟིན་པས་བོད་མིའི་མངོན་འདོད་ནི་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པ་ཞིག་མཐོང་ཡོད་ཀྱང་ད་ལྟའི་སྐབས་འདིར་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཁྱོག་བཤད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། བོད་མིའི་ངོས་ནས་གུ་ཡངས་བྱེད་ཐབས་མེད་པ་ནི་ས་ཁྱོན་དང་ལོ་རྒྱུས་ལ་འཁྱོག་བཤད་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་དེ་རེད། རྒྱ་གཞུང་གིས་འདི་གལ་ཆེན་དུ་མཐོང་སྟེ་རྩོད་གཞི་ཆེན་པོ་ཞིག་དུ་འཛིན་གྱི་ཡོད། མ་འོངས་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་སྤྲད་ཟིན་པའི་བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་བསམ་འཆར་ཡིག་ཆའི་ནང་དོན་རེ་རེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གིས་ཁྲིམས་དོན་དང་མཐུན་པའི་འབྲེལ་བརྗོད་བྱ་རྒྱུའམ་དེ་ལས་ཚད་མཐོ་བའི་བོད་ཀྱི་མ་འོངས་བའི་སྐོར་སྐད་ཆ་བཤད་རྒྱུ་ལས་ལྷག་མེད།
རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་བདེ་སྐྱིད་ཡོད་ཚུལ་ཤོད་ཀྱིན་ཡོད་ལ། བོད་མིས་ཀྱང་དེ་ངོས་ལེན་དགོས་ཚུལ་ཤོད་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཤད་པའི་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་བོད་ཀྱི་གཞོན་སྐྱེས་མང་པོ་ཞིག་གིས་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་རང་ལུས་མེ་ལ་བསྒྲོན་ཞིང་རང་སྲོག་ཆུ་ལ་བསྒྱུར་ཏེ། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་། མ་འོངས་པའི་བདེ་སྐྱིད་སོགས་རྩོད་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་གྱི་གནས་ཚུལ་འདི་དག་ལ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁུངས་ལྡན་གྱི་ལན་འདེབས་ཐུབ་དགོས། ད་ལྟ་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དང་ཆོས་ལུགས། སྐད་ཡིག་གོམ་གཤིས་དང་རིག་གཞུང་སོགས་ཕྱོགས་ཡོང་ནས་ཛ་དྲག་མྱུར་སྐྱོབ་བྱ་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། བོད་ཀྱི་ད་ལྟའི་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་འདི་འདྲ་ཞིག་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་བྱུང་མྱོང་མེད། དེར་བརྟེན། ཐབས་མཁས་དང་རྣམ་དཔྱོད་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་ཕྱག་ལས་གཏིང་ཟབ་གནང་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད། བཀའ་ཁྲིའི་མཛད་འགན་བཞེས་ཏེ་ལོ་ངོ་གཅིག་ཧྲིལ་བོ་འཁོར་བའི་དུས་དྲན་ལ་ལེགས་སྐྱེས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཕུལ།།
རེད་རེད་་མི་འཚོ་བ་ནི་དོན་དངོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཤིག་གི་ཆེད་དུ་བསམ་བློ་བཏང་ན་ཧ་ཅང་རླབས་ཆེན་ཞིག་རེད། མིའི་རིགས་ཀྱི་བསམ་བློ་ནི་མཐའ་མེད་པའི་ནམ་མཁའི་ཁྱོན་ཆེན་པོ་དང་གཞི་བསྡོངས་ཡོད་པས། ད་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་ཡར་བཤད་མར་བཤད་ཅི་ཞིག་བྱས་ཀྱང་། ཕམ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་རེད། འོན་ཀྱང་འུ་ཅག་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་དག་གི་ལངས་ཕྱོགས་ལ་དགོས་ངེས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་འདོན་རྒྱུ་དང་། མི་རིགས་ཤིག་གི་རིག་གནས་ཀྱི་ངོས་ནས་དཔྱད་པ་བྱེད་རྒྱུ་ནི་དོན་དག་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད་འདོད།
༧གོང་ས་མཆོག་གིས་རླབས་ཆེན་གྱི་ཐུགས་ཐག་ཆོད་པོས་ཞལ་བཞེས་མ་གནང་པར་དམངས་གཙོ་དབུ་བརྙེས་པའི་ཉིན་མོ་དེ་ཡིན། གནའ་རབས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཉམས་རྟོག་སད་པའི་བླ་མས་དབུ་ཁྲིད་ནས། དེང་རབས་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྦྱངས་པ་མཐོ་བའི་ཁྲིམས་ལུགས་མཁས་དབང་གིས་དབུ་ཁྲིད་པའི་ཉིན་མོ་དེ་ཡིན། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་དགའ་བའི་ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲས་ཁེངས་ཤིང་། རྒྱ་ནག་སྒེར་གཅོད་གཞུང་གི་གཞི་མེད་སྐྱོན་འཛུགས་དག་གི་རྐུབ་ཁུང་བརྡོལ་བའི་ཉིན་མོ་ཡིན། དེ་ལྟ་བུའི་ཉིན་མོ་མང་པོ་དེའདྲ་རང་འཁེལ་གི་ཡོད་དམ ཐུབ་བསྟན་རབ་བསྟན་ལགས། དམངས་གཙོ་ནི། དེ་སྔ་བཙན་བྱོལ་ནང་༡༩༦༡ ༩་༢ ཉིན་ནས་བྱུང་ཟིན། རྒྱ་དམར་གི་གཞི་མེད་སྐྱོན་འཛུགས་ནི་ ༡༩༥༩ ལོ་ནས་འགོ་ཚུགས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲ་ནི་འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནང་བཙན་བྱོལ་སྒྲིགས་ཚུགས་ཆེ་བསྟོད་ཡོད།