ཁ་སང་སུད་སི་གཞུང་གིས་རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་སུད་སི་དངུལ་ཁང་ཁག་ནང་རྒྱ་གར་གྱི་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་བཅོལ་དངུལ་སུད་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༢།༠༣ ལྷག་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་འདུག
རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་སུད་སི་གཞུང་ལ་སུད་སི་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ཁང་ཁག་ནང་རྒྱ་གར་བ་ཚོས་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་བཅོལ་དངུལ་ ( Black Money) ག་ཚོད་བཞག་ཡོད་མེད་ཀྱི་རྩིས་ཐོ་དང་དོ་བདག་གི་མིང་སོགས་རྩིས་སྤྲོད་ཡོང་བའི་རེ་སྐུལ་ཐེངས་མང་ཞུས་པ་ལྟར། ཁ་སང་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་སུད་སི་གཞུང་གིས་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་གསར་འཛུགས་བྱས་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་བཅོལ་དངུལ་རྟོག་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་ (special investigation team ) ཞེས་པར་རྩིས་ཐོ་ཞིག་སྤྲད་ཡོད་འདུག
འདིའི་ཐད་རྟོག་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་དེའི་ཚོགས་གཙོ་ཤཱ་ ( M.B Shah) ལགས་ཀྱིས། “རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱུག་བདག་དང་ཆབ་སྲིད་པ་ཚོས་སུད་སི་དངུལ་ཁང་དུ་བཅོལ་ཡོད་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་དངུལ་གྱི་རྩིས་ཐོ་ལྟར། ང་ཚོས་རྟག་ཞིབ་མཐིལ་ཕྱིན་བྱས་ཏེ་ཁྲིམས་འགལ་བ་ཚོར་ཉེས་ཆད་ལྕི་མོ་གཅོད་རྒྱུར་གྲ་སྒྲིག་ཆ་ཚང་ཡོད་ཀྱང་། དངུལ་དེ་དག་འཕྲལ་དུ་རྒྱ་གར་ནང་བསྐོར་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡིན་སྟབས། ཉེས་ཅན་ཚོས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནང་གནས་སྤོ་བྱ་སྲིད་པ་དང་། ད་ལྟ་ང་ཚོས་མགྱོགས་མྱུར་ཐག་གཅོད་ཡོང་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད” ཅེས་སོགས་བརྗོད་འདུག
རྒྱ་གར་ནི་ ༢༠༡༢ ལོར་སུད་སི་དངུལ་ཁང་ནང་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་བཅོལ་དངུལ་མང་ཤོས་འཇོག་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཨང་ ༧༠ དེ་ཡིན་ཞིང་། ༢༠༡༣ ལོར་དངུལ་འབོར་འཕར་ཏེ་སུད་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༢།༠༣ ཙམ་ཆགས་ཡོད་སྟབས། ད་ཆ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་རྒྱ་གར་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་བཅོལ་དངུལ་མང་ཤོས་འཇོག་མཁན་རྒྱལ་ཁབ་ཨང་ ༥༨ པ་དེ་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཡར་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱ་ནག་དང་ཨུ་རུ་སུ། བྷར་ཛིལ། ལྷོ་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་བཅས་དང་བསྡུར་ན་རྒྱ་གར་སུད་སི་དངུལ་ཁང་ནང་བཅོལ་དངུལ་ཉུང་བའི་གྲས་ཡིན་འདུག
༢༠༡༣ ལོར་སུད་སི་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ཁང་ཁག་ནང་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་དངུལ་མང་ཤོས་འཇོག་མཁན་ཨང་དང་པོ་དབྱིན་ཡུལ་ལ་སུད་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༢༧༧ དང་། གཉིས་པ་ཨ་རིར་སུད་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༡༩༣། གསུམ་པ་ཝོ་སེ་ཨིན་ཌེ་སེ་(West Indies)ལ་སུད་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༡༠༠། བཞི་པ་འཇར་མན་ལ་སུད་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༥༢།༤། ལྔ་པ་གྷུན་སི་(Guernsey) ལ་སུད་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༤༩།༦ བཅས་ཆགས་ཡོད་སྟབས། སུད་སི་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་དངུལ་འབོར་མང་ཤོས་བཅོལ་ཡུལ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་འདུག སུད་སི་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ཁང་ཁག་ནང་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་དངུལ་བཅོལ་མཁན་ཉུང་ཤོས་གྲས་ནི། ཧྥི་ལི་ཕིན་དང་ཨི་རག བྷང་ལ་དྷེ་ཤེ ཨི་རན། བལ་ཡུལ། སོག་ཡུལ། འབྲུག་ཡུལ། སིང་གྷ་ལ། ཨབ་གྷན། ཛིམ་བྷ་ཝེ། འབར་མ། བྷུ་རུན་ཌི། ཀོང་གྷོ། པ་ཀི་སི་ཐན་སོགས་ཡིན་འདུག
རྒྱ་གར་གྱི་གཞུང་འཛིན་རིམ་པས་སུད་སི་གཞུང་ལ། རྒྱ་གར་མི་སེར་ཚོས་སུད་སི་དངུལ་ཁང་ཁག་ཏུ་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་དངུལ་བཅོལ་ཡོད་པའི་ཐོ་གཞུང་སྤྲོད་རྒྱུར་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་ཀྱང་། ད་བར་སུད་སི་གཞུང་གིས་མོས་མཐུན་བྱས་མེད་ཀྱང་། ༢༠༡༤ ལོའི་ལོ་མགོར་སུད་སི་དཔལ་འབྱོར་ལྷན་ཁང་གིས་སུད་སི་གཞུང་དང་དཔྱ་ཁྲལ་གནད་དོན་སྐོར་ལ་རོགས་རམ་བྱ་རྒྱུའི་གྲོས་མཐུན་བཞག་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་སུད་སི་གཞུང་གིས་དཔྱ་ཁྲལ་ཀྱི་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བསྒྲགས་ཡོད་པ་ལྟར། ཁ་སང་སུད་སི་གཞུང་གིས་རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་སུད་སི་དངུལ་ཁང་ནང་རྒྱ་གར་གྱི་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་བཅོལ་དངུལ་གྱི་གྲངས་འབོར་རྩིས་སྤྲོད་དང་འབྲེལ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚད་གཞི་དང་མཐུན་པར་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་བཅོལ་དངུལ་དེ་དག་ལ་དཔྱ་ཁྲལ་གྱི་བཅད་ཁྲ་གཏོང་སྟངས་སྐོར་ལ་རོགས་རམ་བྱས་ཏེ་རྒྱ་གར་གྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་འདུག
ཨ་རིའི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིན་ཌོན་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་རྩ་ཚོགས་པ་ (Global Financial Integrity) ཞེས་པས་འདོན་སྤེལ་བྱས་པའི་སྙན་ཐོའི་ནང་། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནང་རྒྱ་གར་གྱི་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་བཅོལ་དངུལ་ ( Black Money) ཨ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་ ༥༠༠ ནས་ ༡༤༠༠ བར་དང་། སུད་སི་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ཁང་ཁག་ ༢༨༣ ནང་སུད་སྒོར་ཐེར་འབུམ་༢།༠༣ བཅས་ཡོད་སྐོར་འཁོད་འདུག
ཆབ་སྲིད་དབྱེ་ཞིབ་པ་ཚོས། སུད་སི་གཞུང་གིས་རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་སུད་སི་དངུལ་ཁང་ནང་རྒྱ་གར་གྱི་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་བཅོལ་དངུལ་ག་ཚོད་ཡོད་མེད་རྩིས་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། མིང་ཐོ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་མེད་སྟབས་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ཁྲིམས་གཅོད་བྱ་ཐབས་མེད་སྐོར་བརྗོད་འདུག
ད་ལྟ་སུད་སི་རྒྱལ་ཡོངས་དངུལ་ཁང་ནང་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་གྱི་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་བཅོལ་དངུལ་ཨ་སྒོར་ཁྲག་ཁྲིག་ཆེན་མོ་ ༢།༦ ལྷག་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། དོན་གྲུབ།
བོད་པ་རྐང་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་ཁྱོད་ཚོའི་གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་དོན་མེད་སུན་པོ་བཟོ་མི་ཉན་གཟབ་གཟབ་བྱོས།།