སུད་སིའི་ནང་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་དོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་མཐུན་ཞིག་ལ་རྒྱ་གར་གྱིས་མིང་རྟགས་བཀོད་མེད་པར་ཚོགས་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་འདུག
གཟའ་ཕུར་བུའི་ཉིན་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝའི་ནང་། ལོ་སྔོན་མའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་ནང་ཨིན་ཌོ་ནི་ཤི་ཡའི་གྲོང་ཁྱེར་བྷ་ལི་ནང་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་དོན་ལྷན་ཚོགས་(WTO)ཀྱི་ཚོགས་འདུའི་སྐབས་ཐག་གཅོད་བྱུང་བའི་ཚོང་ལས་ཐོག་མཐུན་རྐྱེན་སྐྲུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲོས་མཐུན་ ( Trade facilitation Agreement) ཞེས་པའི་དགོངས་དོན་ལྟར་ཚོགས་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༦༠ ཡི་སྐུ་ཚབ་འཛོམས་ཏེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་སྤྱི་ཚོང་སྒོ་ཁྲལ་རྒྱག་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་ཡིག་གསར་པ་ (agreement on new global customs rules) ཞེས་པ་ཞིག་བཟོས་ཏེ། ༢༠༡༥ ནང་གྲོས་མཐུན་དེ་ཚོགས་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནང་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུའི་གྲོས་མཐུན་འཇོག་སྐབས། ཚོགས་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱ་གར་གྱིས་གལ་ཏེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་དོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ཟ་འབྲུའི་བདེ་འཇགས་དང་ཟས་རིགས་སྤུངས་གསོག་གི་གནད་དོན། འཚོ་སྣོན་སྤྲོད་ཕྱོགས་བཅས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ལ་བཅོས་བསྒྱུར་མ་བཏང་ཚེ། གྲོས་མཐུན་དེར་མིང་རྟགས་བཀོད་རྒྱུ་མིན་སྐོར་བརྗོད་འདུག
རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་དོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་མཐུན་དེར་ཁས་ལེན་མ་བྱས་སྟབས། ཚོགས་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་དག་ཅིག་གིས་རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། ཨོ་སི་ཌོ་ལི་ཡ་དང་ཁེ་ན་ཌ། ཀོ་ལོམ་བྷི་ཡ། མེག་སི་ཀོ ནོར་ཝེ། སུད་སི། ཐེ་ལན་ཌི་བཅས་ཀྱིས་ཐུན་མོང་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་ཏེ། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་དོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་དོན་ལ་ཁས་ལེན་མ་བྱས་པ་དེས། མ་འོངས་པར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་ལས་ལམ་ལུགས་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་རྒྱུར་འགོག་རྐྱེན་བཟོས་པ་ཙམ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་དོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ནུས་སྟོབས་སྟངས་འཛིན་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་འདུག
རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོད་དོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་འགན་འཛིན་རོ་བྷར་ཌོ་ (Roberto Azevedo) ལགས་ཀྱིས། “ད་ལྟ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་དོན་སྐོར་གྱི་གྲོས་མཐུན་དེར་ཁས་ལེན་བྱས་མེད་ཀྱང་། ང་ཚོས་ཐབས་ཤེས་ཡོད་རྒུ་བཏོན་ཏེ་ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༣༡ ནང་ཚུད་དུ་དཀའ་རྙོག་དེ་སེལ་ཐུབ་པ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།” ཞེས་བརྗོད་འདུག
ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་བསྒྲགས་གཏམ་ནང་། གལ་ཏེ་ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༣༡ ནང་ཚུད་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་དོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་བྱུང་བའི་ཚོང་ལས་ཐོག་མཐུན་རྐྱེན་སྐྲུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲོས་མཐུན་ (Trade facilitation Agreement) ཞེས་པ་འདི་དུས་ཐོག་དོན་འཁྱོལ་ཐུབ་རྒྱུར་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་མིང་རྟགས་མ་བཀོད་ཚེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་ཆེད་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་མེད་པ་ཆགས་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་གུད་བྱུང་སྐབས་རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུའི་ནུས་པར་སྔར་ལྷག་དོ་ཕོག་འགྲོ་ངེས་རེད།ཅེས་སོགས་བརྗོད་འདུག
ཚོང་ལས་ཆེད་མཁས་པ་ཚོས། ད་རེབ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་དོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོང་དོན་གྲོས་མཐུན་དེ་ལམ་ལྷོང་མ་བྱུང་ཚེ། མ་འོངས་པར་ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་གཙོས་ཚོགས་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་ཚོང་ལས་ཐོག་སྔར་ལྷག་བཅོས་བསྒྱུར་གཏོང་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་འདུག
ཚོང་ལས་ཐོག་མཐུན་རྐྱེན་སྐྲུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲོས་མཐུན་ (Trade facilitation Agreement) ཞེས་པ་འདི་ནི་ཨ་རི་དང་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་གལ་ཆེན་དོན་ཆེན་འཛིན་ཏེ་གྲོས་མགོ་བཏོན་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། འདིའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི་ཕྱི་ཚོང་སྒོ་ཁྲལ་ལམ་ལུགས་ (customs procedure) ལས་སླ་རུ་གཏོང་ཐབས་གཙོས་ཚོང་ལས་ཐོག་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་ཡོང་ཐབས་དང་། ཕྱིར་ཚོང་ནང་འདྲེན་དང་ནང་དངོས་ཕྱིར་ཚོང་བྱེད་སྐབས་ཀྱི་རིན་གོང་ཉུང་དུ་གཏོང་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན་འདུག
གསར་འགོད་པ། དོན་གྲུབ།
