ཉེ་ལམ་ལི་བྷེ་རི་ཡ་ནས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་ཡོང་མཁན་གྱི་རྒྱ་གར་བ་ཞིག་ལ་ཨི་བྷོ་ལཱའི་ནད་འབུ་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། དེ་རིང་སླར་ཡང་རཱ་ཇི་སི་ཐན་མངའ་སྡེ་ནང་ཨི་བྷོ་ལ་ནད་པ་ཞིག་བྱུང་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས་ཁྱབ་ཡུལ་ཨ་ཧྥི་རི་ཀའི་རྒྱལ་ཁབ་ལི་བྷེ་ཡི་ར་ཡ་ནས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་འབྱོར་མཁན་ལོ་ན་ ༢༦ ཅན་གྱི་རྒྱ་གར་མི་སེར་ཞིག་ལ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ནད་ཡམས་སྔོན་འགོག་ཚན་པ་དང་ནད་འབུ་དཔྱད་རིགས་ལྟེ་གནས་ཁང་ཟུང་འབྲེལ་ཐོག འདས་པའི་ཉིན་ཤས་རིང་བརྟག་ཐབས་མི་འདྲ་བ་རིགས་གསུམ་ལ་བགོས་ཏེ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཁ་སང་ཁོའི་ཁུ་ཁྲག་ནང་ཨི་བྷོ་ལཱའི་ནད་འབུ་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གར་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་འཕྲོད་བསྟེན་ཚན་པས་ཁོང་ལྡི་ལིའི་གནམ་ཐང་འཁྲིས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་བརྟག་དཔྱད་ཚན་པ་ཞིག་ཏུ་ཟུར་བཀག་གིས་སྨན་བཅོས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་འདུག འདི་ནི་རྒྱ་གར་ནང་ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས་གྱི་གནས་ཚུལ་བྱུང་བ་ཐོག་མ་ཆགས་ཡོད་འདུག
རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་སྨན་དཔྱད་ཉམས་ཞིབ་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་སྨན་པ་ཀཱ་ཌོ་ཅཱ་ (Dr V M Katoch) ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་དུས་བབ་གསར་འགོད་པར། “ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས་ལས་དྲག་སྐྱེད་ཡོང་སྐབས་ཀྱི་ནད་པ་ཞིག་ཡིན་ཚེ། ནད་པ་དེས་སོ་སོའི་ལུས་ཐོག་གི་གཤེར་ཁུ་དང་རྔུལ་ཆུ་བརྒྱུད་མི་གཞན་ལ་ནད་འབུ་དེ་ཁྱབ་སྤེལ་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། ད་རེབ་ནད་པའི་ཁུ་ཁྲག་ནང་ནད་འབུ་ཡོད་པར་བརྟེན། ནད་པ་གང་ཞིག་ནད་ཡམས་ལས་དྲག་སྐྱེད་བྱུང་རྗེས་ཟླ་གསུམ་ནང་ཚུད་དུ་ཕོ་མོའི་ལུས་འབྲེལ་བྱས་ན་མི་གཞན་ལ་འགོས་ཁྱབ་ཀྱི་ཉེན་ཁ་ཡོད།”ཅེས་བརྗོད་འདུག
རྒྱ་གར་འཕྲོད་བསྟེན་བློན་ཆེན་ཎཱ་དྷ་ (J P Nadda) ལགས་ཀྱིས། ལི་བྷེ་རི་ཡ་ནང་ནས་ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས་ལས་དྲག་སྐྱེད་བྱུང་བའི་གཞུང་འབྲེལ་ཡིག་ཆ་འཁྱེར་ཏེ། ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་འབྱོར་བའི་རྒྱ་གར་མི་སེར་དེར་རྒྱ་གར་འཕྲོད་བསྟེན་ཚན་པས་བརྟག་དཔྱད་རིམ་པ་བྱས་པ་བརྒྱུད་དེ། ཁོའི་ཁུ་ཁྲག་ནང་ཨི་བྷོ་ལཱའི་ནད་འབུ་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་སྟེ་ད་ལྟ་ཟུར་བཀག་སྨན་བཅོས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གར་མི་མང་གིས་ཞེད་སྣང་བྱེད་དགོས་དོན་མེད།”ཅེས་བརྗོད་འདུག
ཉེ་ལམ་རྒྱ་གར་གྱི་མི་སེར་ཞིག་གིས་ལི་བྷེ་རི་ཡ་གཞུང་ལ་རྒྱ་གར་ལ་ཕྱིར་སྐྱོད་མཆོག་མཆན་ཞུས་པ་ལྟར་ཡིག་ཆ་སྤྲད་ཡོད་པའི་ནང་། “ཁོར་ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས་བཅོས་ཐབས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་བྱས་མཐར། དྲག་སྐྱེད་བྱུང་སྟེ་ནད་ཡམས་ཀྱི་རྟགས་མཚན་ཙམ་ཡང་མེད་སྟབས། ང་ཚོས་ཁོ་རྒྱ་གར་ནང་སྐྱོད་རྒྱུར་ཆོག་མཆན་སྤྲད་པ་ཡིན” ཞེས་འཁོད་ཡོད་འདུག ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་གནམ་ཐང་དུ་སླེབ་སྐབས་རྒྱ་གར་གྱི་འཕྲོད་ལས་ཚན་ པས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་རྗེས་ཁོར་ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་འབུ་ཡོད་པ་ར་སྤྲོད་བྱུང་ཡོད་སྟབས། ཁ་སང་རྒྱ་གར་འཕྲོད་ལས་ཚན་པས་ཁོར་སྐད་ཆ་དྲིས་པར། ཟླ་སྔོན་མའི་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་ཁོ་ལ་ཚ་ནད་ཕོག་སྟེ་ལི་བྷེ་རི་ཡའི་སྨན་ཁང་ཞིག་ཏུ་བསྐྱལ་ནས་སྨན་བཅོས་བྱས་ཏེ། ཟླ་སྔོན་མའི་རྗེས་ ༣༠ ཉིན་སྨན་ཁང་ནས་ཐོན་པ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་འདུག
༢༠༡༤ ལོའི་ཟླ་ ༣ ནས་བཟུང་ཨ་ཧྥི་རི་ཀའི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཅིག་ནས་ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས་ཁྱབ་བརྡལ་ཕྱིན་ཏེ་ད་ཆར་རྒྱལ་ཁབ་ ༨ ནང་ཁྱབ་སྟེ། ད་བར་མི་ ༥༡༧༧ ཙམ་རྐྱེན་ལམ་ཕྱིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། མི་ ༡༤༤༡༣ ལྷག་ལ་ནད་ཡམས་དེ་འགོས་ཡོད་སྟབས། ཉེ་ལམ་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་གྱིས་ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས་ཁྱབ་ཡུལ་ནས་ཨ་རིར་ཡོང་མཁན་ཚོར་བརྟག་དཔྱད་ནན་པོ་བྱེད་དགོས་བཀའ་བཏང་ཡོད་པ་དང་། ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡ་དང་ཁེ་ན་ཌ་གཞུང་གིས་ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས་ཁྱབ་ཡུལ་ཁག་ཏུ་འགྲོ་འོང་བྱེད་མི་ཆོག་པ་བཟོས་ཡོད་འདུག
ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས་ཁྱབ་ཡུལ་ནུབ་ཨ་ཧྥི་རི་ཀའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནང་རྒྱ་གར་གྱི་མི་ ༤༥༠༠༠ ལྷག་ཡོད་ཅིང་། ས་ཁུལ་ནང་ནད་ཡམས་དེ་ཁྱབ་པ་ནས་བཟུང་རྒྱ་གར་གྱི་འཕྲོད་བསྟེན་མི་སྣ་དང་ལས་བཟོ་བ་མང་དག་ཅིག་རྒྱ་གར་ནང་ཕྱིར་ལོག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ཕྱིར་ལོག་བྱེད་མཁན་ཚོར་ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས་འགོས་ཡོད་མེད་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། འདི་ལོའི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡༦ ཉིན་བར་ཕྱིར་ལོག་མཁན་རྒྱ་གར་བ་ ༢༢༠༠༠ ཙམ་ལ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། མི་ ༤༨༥ ཙམ་ཟུར་བཀག་གིས་མུ་མཐུད་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་འདུག
ཟླ་འདིའི་ཚེས་ཤར་ནང་ཨ་རིའི་ (Wall Street Journal) ཞེས་པས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ཞིག་ནང་། ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༦ ཉིན་ལི་བྷེ་རི་ཡའི་མི་ཞིག་གིས་ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས་ལས་ཐར་བའི་དགའ་རོགས་ལ་ལུས་འབྲེལ་བྱས་ཡོད་སྟབས། ནད་ཡམས་དེ་ཕོག་ནས་རྐྱེན་ལམ་དུ་ཕྱིན་པའི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་ཡོད་སྟབས། སྨན་བཅོས་མཁས་པས་ཉམས་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནད་འབུ་དེ་ཕོ་མོའི་ཁུ་ཁྲག་ནང་ཡོད་པ་གསར་དུ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད་འདུག
རྒྱ་གར་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཁང་གི་གནད་ཡོད་རྒྱ་གར་བ་ཞིག་གིས་བརྗོད་དོན། “རྒྱལ་སྤྱིའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་བརྗོད་པར་གཞིགས་ན། ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས་ཡོད་མཁན་གྱི་ནད་པ་དེར་སྨན་བཅོས་བྱས་ཏེ། ནད་པའི་ཁྲག་ནང་ནད་འབུ་མེད་ན་དྲག་སྐྱེད་བྱུང་བར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཀྱང་། ང་ཚོས་འདས་པའི་སྙན་ཐོ་ཁག་ལ་ཉམས་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནད་འབུ་དེ་གཅིན་པ་དང་ཁུ་ཁྲག་ནང་དུའང་ཡིབ་སྡོད་བྱས་ཡོད་པ་ཤེས་ཏེ། ཕྱི་རྒྱལ་ནས་ཡོང་མཁན་ཚོར་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་ཐེངས་འདིའི་ནད་པ་དེའི་ཁུ་ཁྲག་ལས་ཨི་བྷོ་ལ་ནད་འབུ་རྙེད་པ་རེད།”ཞེས་བརྗོད་འདུག
དེ་རིང་སླར་ཡང་རྒྱ་གར་རཱ་ཇི་སི་ཐན་མངའ་སྡེ་ནས་ལྡི་ལིར་འགྲུལ་བཞུད་བྱེད་མཁན་ལོ་ན་ ༣༥ ཡིན་པའི་རྒྱ་གར་བ་ཞིག་ལ་ཨི་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས་ཀྱི་ནད་རྟགས་ཐོན་ཡོད་སྟབས། ཇའེ་པུར་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མན་སིང་སྨན་ཁང་ (Sawai Man Singh Hospital) ནང་བསྐྱལ་ཏེ་ཟུར་བཀག་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། དོན་གྲུབ།
ཨོམ་མ་ནི་པདྨ་ཧུམ། ད་འཇིག་རྟེན་འདི་ན་བཞུགས་པའི་ལྷ་སྲུང་ཡོད་དོ་ཅོག་གཉིད་བསད་དེ་སོ་སོ་གསོལ་མཁན་རྣམས་སྐྱོབས་རན་འདུག་ད།
ཧུམ་ཕགས་ཕགས། སོ་ཧཱ།
ནད་ཡམས་འདི་རྒྱ་གར་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཁྱབ་ཚེ་སྔོན་འགོག་གི་ཆ་རྐྱེན་སྐྱོ་བས་མི་གྲངས་༡༠༠༠༠གཅིག་གི་ཡན་ལ་སྲོག་སྐྱོན་ཡོང་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཟླ་ཤས་སྔོན་ནས་ཉེན་བརྡ་བཏང་ཡོད།
མ་ཟད་ཟླ་བཅུ་གཅིག་པའིནང་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཡང་ཁྱབ་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་ཡོད།
ནད་ཡམས་དེ་རྒྱ་གར་ནང་ཁྱབ་བརྡལ་སོང་བ་ཡིན་ན་བོད་མི་ཚོའི་ཁྲོད་ཁྱབ་བརྡལ་འགྲོ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་བོད་མི་མང་ཆེ་བ་ཚོང་པ་དང་ཡར་མར་འགྲིལ་བཞུད་བྱེད་མཁན་རེད། དེ་ནས་སློབ་གྲྭ་དང་དགོན་སྡེ་ཁག་ནང་མི་མང་པོ་མཉམ་སྡོད་བྱས་ཡོད་པས་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ནད་ཡམས་དེ་ཁྱབ་བརྡལ་ཉེན་ཁ་ཆེ་ཤོས་རེད་བསམ་གྱི་འདུག རྒྱ་གར་གྲོང་གསེབ་དང་། ནམ་རྒྱུན་གནས་གཅིག་ཏུ་སྡོད་མཁན་ཚོར་ཉེན་ཁ་དེ་ཙམ་ཡོད་པ་མ་རེད།
གསར་འགྱུར་འདི་མགོ་ནས་མཇུག་བར་ཐེངས་གཅིག་ཀློག་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད། གཟུགས་པོར་རང་དབང་མེད་པར་འདར་སིག་ཐེངས་ཁ་ཤས་ལ་བྱུང་སོང་།
ད་ང་ཚོ་ག་བ་ཞིག་ལ་འབྲོ་དགོས་མིན་འགྲོ་བསམ་ཡོང་གི་འདུག
གཟུགས་པོར་རང་དབང་མེད་པར་འདར་སིག་རྒྱག་ན་ནད་རྟགས་རེད། སྨན་པར་སྟོན།