སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞི་ལོ་གསུམ་འཁོར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ལས་གཞི་དེར་ལེགས་བཅོས་ཁག་ཅིག་བྱས་ཡོད་པ་ས་གནས་ཁག་གི་འབྲེལ་ཡོད་ཚོར་ཟབ་སྦྱོང་ཞིག་སྤྲད་དེ། ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་འཕྲོད་བརྟེན་ཐོག་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༣ ལྷག་སྤྲད་ཡོད་པ་དེ་ཆུད་ཟོས་སུ་མ་སོང་བ་ཞིག་གནང་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་གནང་སོང་།
དེ་རིང་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༩།༠༠ པའི་སྟེང། དྷ་ས་དབུས་སྣེ་ལེན་ཁང་གི་ཚོགས་ཁང་དུ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྒོ་སྒྲིག་འོག བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞི་ལེགས་བཅོས་སྐོར་ལ། ས་གནས་ཁག་གི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་ཚོ་སྐོང་འགུག་གིས་ཉིན་གཉིས་རིང་གི་ཟབ་སྦྱོང་ཞིག་མགོ་འཛུགས་གནང་སོང་།
སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ཕེབས་འདུག་ལ། གཞན། འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཚེ་རིང་དབང་ཕྱུག་མཆོག་དང་། དྲུང་ཆེ་སྦྲ་གཉིས་ཚེ་རྒྱལ་ལགས་གཙོས་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་རྣམ་པ། ས་གནས་ཁག་ ༣༠ ཡི་ས་གནས་མགོ་འཛིན་དང་སྨན་ཁང་འགན་འཛིན། སྨན་པ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་བཅས་མི་ ༥༢ ཙམ་ཚོགས་ཞུགས་གནང་འདུག
འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་ཟབ་སྦྱོང་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། རྒྱ་གར་ནང་བོད་མི་ཁྲི་ ༩ ལྷག་ཡོད་ཁོངས་ནས་མང་ཚོགས་བརྒྱ་ཆ་ ༩༠ ལྷག་ལ་འཕྲོད་བསྟེན་ཉེན་སྲུང་མེད་སྟབས། ནད་གཞི་ཛ་དྲག་རིགས་སྨན་ཁང་ཆེ་ཁག་ལ་སྨན་བཅོས་རིམ་པ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་བྱེད་བར་སྐྱོད་སྐབས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། བཀའ་ཤག་སྐབས་ ༡༣ སྐབས་ནས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་མང་ཚོགས་ལ་སྨན་བཅོས་རིམ་པ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པའི་མཐུན་སྤྱོར་སྤྲོད་བྱེད་ཕྱོགས་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་འདྲི་རྩད་གནང་དོན་ལྟར། འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ད་ལྟའི་བཀའ་ཤག་ལ་ལས་གཞི་འདིའི་སྲིད་ཇུས་ཤིག་ཕུལ་བ་ལྟར་ངོས་བཞེས་གནང་སྟེ། ༢༠༡༢ ལོའི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡ ཉིན་སྨན་བཅོས་ལས་གཞི་འདི་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད་ཅིང་། འདི་ནི་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་རྩའི་ཆེད་དུ་བཙུགས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ངོས་ནས་ཚོང་དང་ཁེ་བཟང་ཆེད་བཙུགས་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་མེད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་སྐོར་གསུངས་དོན། ད་ཆ་ལས་གཞི་འདི་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཏེ་ལོ་རིམ་གསུམ་པ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཟླ་གཉིས་རྗེས་ལོ་བཞི་པར་ཁ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡོད། ཨ་རིའི་རོགས་ཚོགས་ནས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ལ་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༣ དང་འབུམ་ ༢ གི་རོགས་དངུལ་གནང་པ་མ་ཟད། སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞི་འདིའི་སྒྲོམ་གཞིར་སྤྱི་ཡོངས་ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་ཆེད་ལས་པ་གླས་ཏེ་འགྱུར་བ་ཕྲན་བུ་བཏང་ཡོད་སྟབས། ད་རེབ་ས་གནས་མགོ་འཛིན་དང་སྨན་པ། འབྲེལ་ཡོད་ཚང་མར་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོང་ཆེད་ཟབ་སྦྱོང་འདི་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པ་རེད། ད་ལྟ་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞི་འདི་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཏེ་ལོ་གསུམ་པ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ལོ་དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་ནང་ཁྱོན་མི་ ༡༩༩༦༠ འཛུལ་ཞུགས་བྱས་ཁོངས་ནས་ཁེ་ཕན་བཞེས་མཁན་མི་ ༡༡༣༣ བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ལོ་གསུམ་པའི་ནང་མི་ ༡༣༡༥༡ འཛུལ་ཞུགས་བྱས་ཁོངས་ནས་ཁེ་ཕན་ལེན་མཁན་མི་ ༧༠༠ ལྷག་བྱུང་ཡོད། འདས་པའི་ལོ་གསུམ་མ་ཟིན་ཙམ་ནང་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་མང་ཚོགས་ལ་ཧིན་སྒོར་འབུམ་ ༣༠༠ ལྷག་གི་འགྲོ་སོང་བཏང་ཡོད། ཅེས་གསུངས་སོང་།
ཁོང་གིས་ཨ་རིས་རོགས་དངུལ་དེ་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་འཆར་གང་དག་ཐོག་གཏོང་དགོས་པ་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། ཨ་རིའི་རོགས་ཚོགས་ཀྱིས་མི་ ༣༠༠༠༠ ལ་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞིའི་བསྡུ་ཆ་ཁོངས་ནས་བརྒྱ་ཆ་ ༧༠ ཡི་རོགས་དངུལ་སྤྲོད་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད། ལས་གཞི་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ལས་བྱེད་ལ་ཟབ་སྦྱོང་དང་། མ་དང་བྱིས་པའི་འཕྲོད་བསྟེན། ཌི་བི་ལས་གཞི། འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་གྲངས་ཐོའི་ལས་གཞི་དང་སློབ་གསོའི་ལས་གཞི། གཉིས་པ། ས་གནས་ཁག་གི་ལས་བྱེད་ཀྱི་ནུས་པ་གོང་མཐོར་གཏོང་ཐབས་སུ་ཟབ་སྦྱོང་གང་མང་སྤྲོད་རྒྱུ་དང་། ཕྱི་བཅོས་གསོ་ཐབས་སྨན་བཅོས་ (physiotherapy) དང་སོའི་སྨན་པ། སྨན་ཞབས་པ་དང་སྨན་པ། སྲི་ཞུ་ལས་བྱེད་དང་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་ཀྱི་གསོལ་ཕོགས་བཅས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གནང་ཡོད། སྨན་ཁང་ཁག་ཏུ་ཌི་བིའི་ལས་གཞི་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས་གློག་པར་རྒྱག་རྒྱུ་དང་། མ་དང་བྱིས་པའི་ལས་གཞི་ཐོག་ནས་སྔོན་འགོག་ཁབ་དེ་དག་ཡག་པོ་གནས་ཆེད་ཆུ་ཚོད་ ༢༤ རིང་གྲང་གློག་ཡོད་པ་བཟོ་རྒྱུ་གཙོས། ཌི་བིའི་ནད་འབུ་རིམ་པ་གཉིས་པ་རྩད་གཅོད་གཏོང་མཁན་གྱི་འཕྲུལ་ཆས་བཅས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱོར་ཆེད་གནང་ཡོད། ལས་གཞི་འདིའི་དུས་ཡུན་ལོ་ ༤ རིང་ཡིན་པ་དང་། རོགས་སྐྱོར་གནང་མཁན་གཞན་ཞིག་ནི་ཨ་རིའི་བོད་ཀྱི་ཐེབས་རྩ་ཆགས་ཡོད། ཅེས་སོགས་གསུངས་སོང་།
སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞིའི་གལ་འགངས་སྐོར་གསུངས་དོན། ང་དང་པོ་འདིར་སླེབ་སྐབས་རྩིས་ཞིབ་ཀྱི་སྙན་ཐོ་གཞིར་བཟུང་བྱས་ན། འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་དཀའ་ངལ་ཡོད་པ་གསུངས་བྱུང་། ངས་དཀའ་ངལ་འདུག་ཅེས་བསྡད་ན་འགྲིག་གི་མ་རེད། དཀའ་ངལ་དེ་གང་འདྲ་བྱས་ནས་ཆགས་འདུག་ཅེས་རྩད་གཅོད་བྱེད་སྐབས། བོད་མི་སྐྱོ་པོ་དང་ཉམ་ཐག་ན་བ་སོགས་བྱུང་ཚེ། འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ངོས་ནས་དངུལ་ཕུལ་དགོས་པ་དེ་རེད་འདུག དེ་ལ་འཕྲོད་བསྟེན་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞི་འདི་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད། ང་ཚོར་རོགས་དངུལ་ཐོབ་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡོད་པ་ལྟར་འགྲོ་སོང་གཏོང་རྒྱུ་དེའང་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཡོད། ངས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགན་འཁྱེར་སྐབས་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༢ ཀྱི་རོགས་དངུལ་རག་པ་རེད། ད་ལྟའི་ཤེས་རིག་བཀའ་བློན་གྱིས་དངུལ་རག་ཀྱང་འགྲོ་སོང་གཏོང་རྒྱུ་དེ་དཀའ་ལས་ཁག་པོ་ཡོད་པ་རེད་གསུངས་སོང་། དགེ་ལས་སློབ་ཕྲུག་དང་དཔེ་མཛོད་དོ་དམ་པར་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲོད་རྒྱུ་སོགས་འཆར་གཞི་འདིང་གི་ཡོད་ཀྱང་། འཆར་གཞི་འདིང་བ་ལྟར་མ་བསྒྲུབས་པ་དེ་འདྲ་ཡོང་གི་ཡོད་སྟབས། རོགས་དངུལ་རག་པ་དག་དུས་ཐོག་གཏོང་མ་ཐུབ་ན། འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ལ་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༣ དང་འབུམ་ ༢ གནང་བ་དེ་ཚགས་ཚུད་ཡོང་གི་མི་འདུག་ཅེས། རོགས་དངུལ་དེ་མཚམས་འཇོག་བྱས་པའམ་ཡང་ན་ཉུང་དུ་བཏང་ན་གྱོང་རག་མཁན་མང་ཚོགས་ཆགས་ཡོད། དེར་བརྟེན། ས་གནས་ཁག་ཏུ་ཕྱག་ལས་གནང་བཞིན་པའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པ་ཚོར་འགན་ཆེན་པོ་ཡོད། ཅེས་སོགས་གསུངས་སོང་།
མཇུག་ཏུ་གསར་འགོད་པས་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞིའི་ལས་འཆར་དོ་དམ་པ་ཉི་མ་རྒྱལ་མཚན་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར། ཁོང་གིས། ༢༠༡༢ ལོར་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞི་མགོ་འཛུགས་བྱས་རྗེས། བཀའ་ཤག་གི་བཀའ་དགོངས་ལྟར་ལོ་གསུམ་རྗེས་ལས་གཞི་འདིར་བསྐྱར་བཅོས་གནང་སྟེ། མ་འོངས་པར་མུ་མཐུད་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་མིན་དང་། བཟོ་བཅོས་རྒྱག་དགོས་མིན་ཐད་གོ་བསྡུར་བྱེད་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་གནང་ཡོད་སྟབས། འདི་ལོ་ལས་གཞི་འདི་ལག་བསྟར་བྱས་ནས་ལོ་གསུམ་འཁོར་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ང་ཚོས་རྒྱ་གར་གྱི་ཁེ་ལས་མང་པོ་ཞིག་དང་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ཏེ་གནད་དོན་ཁག་ཅིག་བསྐྱར་བཅོས་བྱས་ཡོད་པ་རེད། སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཆ་ནས་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཕྱིན་མེད་ཀྱང་། སྔོན་ཆད་ན་ཚ་བྱེ་བྲག་སོ་སོར་རིན་འབབ་གཏན་འབེབས་ཡོད་པ་མ་རེད། དཔེར་ན། མིག་གཤག་བཅོས་བྱེད་མཁན་ཞིག་གིས་སྨན་བཅོས་རིན་འབབ་ཧིན་སྒོར་ ༡༣༠༠༠ ཙམ་ལས་ཕྱིན་མེད་ཀྱང་། ཡར་ཞུ་སྐབས་ ༣༠༠༠༠ ལྷག་གི་འཛིན་གཏོང་མཁན་བྱུང་ཡོད་སྟབས། ད་ཐེངས་ང་ཚོས་རྒྱ་གར་གྱི་སྨན་ཁང་ཆེ་ཁག་གི་རིན་འབབ་ཁག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ། ནད་གཞི་བྱེ་བྲག་པ་རེར་སྨན་རིན་སྤྲོད་རྒྱུ་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
་་་་་་་་་་་་ འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་སྐོར་གསུངས་དོན། ད་ཆ་ལས་གཞི་འདི་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཏེ་ལོ་རིམ་གསུམ་པ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཟླ་གཉིས་རྗེས་ལོ་བཞི་པར་ཁ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡོད།
ཨ་རིའི་རོགས་ཚོགས་ནས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ལ་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༣ དང་འབུམ་ ༢ གི་རོགས་དངུལ་གནང་པ་མ་ཟད། སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་ལས་གཞི་འདིའི་སྒྲོམ་གཞིར་སྤྱི་ཡོངས་ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་ཆེད་ལས་པ་གླས་ཏེ་འགྱུར་བ་ཕྲན་བུ་བཏང་ཡོད་་་་་་་་་་་་་་་་