ཨན་ཐོ་ནེ་བྷན་པུརེ་ Anthony banbury ཡིས་བརྩམས།
རིན་ཆེན་དབང་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར།
ངས་འདས་པའི་ལོ་བཅུ་ཕྲག་གསུམ་གྱི་རིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་བསྒྲུབས་པ་ཡིན། ལོ་རབས་དགུ་བཅུའི་ནང་ཧེ་ཊིའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལས་བྱེད་པ་བྱས་པ་ཡིན་ལ། བྷོ་སི་ནན་གྱི་དཔུང་དམག་གིས་སེ་བྷེ་རི་ཡའི་མི་རིགས་རྩ་གཏོར (The Srebrenica genocide) གཏོང་བའི་དུས་སྐབས་སུ་ཡུ་གོ་སི་ལ་ཝི་ཡ་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་འཐོར་མ་སོང་བའི་སྔོན་ (the former Yugoslavia) དུ་ཡུལ་དེའི་མི་མང་རྣམས་ལ་རོགས་རམ་བྱས་པ་ཡིན། ངས་རྒྱ་གར་དུ་མཚོ་འཁྱོམ་གྱི་གནོད་འཚེ་དང་། ཧེ་ཊིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་ས་ཡོམ་གྱི་གོད་ཆག་ཁྲོད་གནོད་འཚེ་ཕོག་པའི་མི་རྣམས་མྱུར་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་དོན་སྣེ་ཁྲིད་ཅིང་། སི་རི་ཡའི་དུག་མཚོན་གཏོར་བརླག་གཏོང་བ་དང་། ཉེ་དུས་ནུབ་ཨ་ཧྥི་རི་ཀའི་ནང་དུ་ཨེ་བྷོ་ལཱ་ནད་ཡམས (Ebola) སྔོན་འགོག་གི་སྣེ་ཁྲིད་པ་བྱས་ཏེ། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རྩ་འཛིན་ལ་དམ་དོན་ནན་མོ་བྱས་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་ན་ཡང་དེ་ནི་ང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ལས་ཕྱིར་འཕུད་པའི་ཐག་གཅོད་དུ་གྱུར།
ད་ལྟའི་འཛམ་གླིང་འདིར་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ཉེན་ཚབས་ནས། སི་རི་ཡ་དང་། ཨེ་རག སོ་མ་ལི་ཡི་བཅས་སུ་དྲག་སྤྱོད་ཚོགས་པའི་རྨང་གཞི་བརྟན་པོར་ཚུགས་པའི་བར་ངང་སྐྲག་དུ་མ་ཞིག་འཕྲད་དེ་ཡོད་ཅིང་། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ནི་དེ་འདྲའི་དཀའ་ངལ་ལ་གདོང་ཐུག་རྒྱབ་སའི་ར་བ་དཔེ་ཟླ་བྲལ་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཁོ་ཚོས་ལྷོ་སུ་ཊན་དང་ས་ཕྱོགས་གཞན་སོགས་སུ་མི་མང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་དམ་དོན་བྱེད་པའི་ལས་དོན་སྒྲུབ་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་མང་ཐལ་ཆེ་བར་བརྟེན་བཏང་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ལ་འགལ་འཛོལ་ཤོར་ཏེ་ལས་དོན་ལམ་ལྷོང་ཡོང་གི་མེད།
ལོ་དྲུག་གི་སྔོན་ལ་ང་ནེའུ་ཡོག་ཏུ་ཡོད་པའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་བཀོད་འདོམས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེའི་ལས་རོགས་སུ་ལས་བགོས་བྱས་ཤིང་། སྐབས་དེར་ང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཁང་གི་བྱེད་སྒོ་རྣམ་གསུམ་ལ་ཉམས་མྱོང་མེད་པ་མ་རེད་དེ། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་བཏང་འཛིན་བྱེད་པའི་ཨོར་ཝེ་ལིན་གྱི་ཉེན་བརྡའི་སློབ་སྟོན་དང་། ཀ་རོ་ལིན་གྱི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་བཅས་ལ་རྒྱུས་མངའ་གང་ཡང་མེད་པར་བརྟེན། དེ་ནི་དཔེར་ན་ཚན་རིག་གི་ཚོད་ལྟ་ཁང་ཞིག་ཏུ་དཔྱོད་ལྡན་རུ་ཁག་གདུག་ཅན་ཞིག་བཙུད་དེ། ཁོ་ཚོ་ལ་ལས་དོན་སྟངས་འཛིན་བྱེད་པའི་དཔོན་དབང་འཛིན་སྐྱོང་གང་ཡང་མེད་པར་འབད་བརྩོན་དྲག་པོ་བསྟེན་དུ་བཅུག་སྟེ་མཇུག་འབྲས་སྨིན་དགོས་ཟེར་བ་དང་གཅིག་མཚུངས་ལྟ་བུར་གྱུར། མདོར་ན། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲལ་དངུལ་གྲངས་མེད་དང་། འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་བློ་སྟོབས་སྤེལ་བའི་བྱེད་ཕྱོགས་མང་དག་ཅིག་མཚན་མོའི་སྐར་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་བུ་ག་ནག་པོ་ལྟར་ཡལ་ཏེ་ནམ་ཡང་མི་མཐོང་བར་འགྱུར་གྱིན་ཡོད།
དེ་ཡང་། དཀའ་ངལ་དང་པོ་ནི་ཆེད་ལས་པ་བསྡུ་སྟངས་སྐོར་ཡིན། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་གི་རིག་པ་རྣོ་ཤོས་གྲས་ཆེད་ལས་ལས་བྱེད་པར་ཚགས་ཚུད་པོ་དང་མྱུར་དུ་བསྐོ་དགོས་པ་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་། ལས་བྱེད་གསར་པ་གཅིག་བསྐོ་བར་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཉིན་གྲངས་ ༢༡༣ འགོར་གྱི་ཡོད། ད་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་དང་པོའི་ནང་ལས་བྱེད་བསྐོ་འཇོག་བཏང་འཛིན་སྡེ་ཚན་གྱིས་ལས་བྱེད་གསར་བསྡུ་བྱེད་ཕྱོགས་གསར་པ་ཞིག་གཏན་ལ་ཕབ་ཡོད་ལ། བྱེད་ཕྱོགས་དེ་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་ཚེ་ལས་བྱེད་གསར་པ་གཅིག་བསྐོ་བར་ལོ་གཅིག་འགོར་སྲིད་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར།
ངས་ཨ་ཧྥི་རི་ཀའི་ནང་དུ་ཨེ་བྷོ་ལ་ནད་ཡམས་སྐོར་ལས་འགུལ་རྩོམ་པའི་དུས་སུ། ནད་ཡམས་དེའི་སྐོར་གྱི་མཁྱེན་ལྡན་པ་ཁག་ཅིག་བཙལ་འཚོལ་མ་བྱེད་མཐུ་མེད་དུ་གྱུར་ཅིང་། ལྷོ་སུ་ཏན་དུ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པ་བུ་མོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཚུར་འཐེན་དགོས་བསམས་ཀྱང་། གོང་རིམ་གྱིས་ཡུལ་དེའི་ལས་བྱེད་པ་སུ་ཡང་སྨན་བཅོས་བརྟག་དཔྱད་མ་བྱས་པར་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཁྱབ་ལས་དོན་ཁང་དུ་ཡོང་མི་ཆོག་ཅིང་། བུ་མོ་དེར་སྨན་བཅོས་བརྟག་དཔྱད་གསར་པ་བྱེད་དགོས་པར་བཤད། ང་ཚོས་མི་སྟོང་ཕྲག་འགའ་རྐྱེན་ལམ་དུ་བཏང་ཞིང་བཏང་འཛིན་མི་ཐུབ་པར་འགྱུར་བའི་ནད་ཡམས་ཞིག་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ད་དུང་གཟུགས་པོ་བདེ་ཐང་ཅན་གྱི་ལས་རོགས་གཅིག་གི་འགེང་ཤོག་འགེང་བར་གཟའ་འཁོར་འགའ་ཞིག་ལ་ངང་སྒུག་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད།
དེར་བརྟེན། ལས་བྱེད་མྱུར་བསྐོ་བྱེད་པར་གོང་རིམ་གྱི་ཁྲིམས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བརྩི་མེད་དུ་གཏོང་དགོས་ཐུག་གི་ཡོད། དེ་ཡང་། ངས་ཨ་ཀི་རའི་ཡུལ་དུ་ལས་དོན་སྒྲུབ་སྐབས་གོང་རིམ་གྱི་ཁྲིམས་ལ་བརྩིས་མེད་ཀྱིས་མི་རྒྱུད་དཔྱད་ཞིབ་པ་ཞིག་རང་དབང་འབྲེལ་གཏུག་པར་བསྐོ་གཞག་བྱས་པ་ཡིན་ལ། མོས་ཡུལ་དེའི་ས་ཆ་འགའ་ཞིག་ཏུ་བྱུང་བའི་ཨེ་བྷོ་ལ་ནད་ཡམས་སྐོར་གྱི་གནད་དོན་གསར་པའི་ཕྱེད་ཀའི་འགན་ཁུར་དུ་བླངས་ཏེ་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་པར་བརྟེན། དེ་ནི་གསེར་ལ་ལྗི་ཁོག་ཡོད་པ་ལྟར་འོད་ཀྱང་དེ་ལྟར་འཕྲོ་བ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཅིང་། ང་ཚོས་མི་ལ་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་བའི་སྐུལ་མ་གཏོང་ཐུབ་པར་དང་པོ་རང་ཉིད་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པའི་ལམ་ལུགས་དེར་བསམ་ཤེས་མ་བྱེད་མཐུ་མེད་དུ་གྱུར། ལྷག་པར་དུ་ངས་ཤེས་པ་ལྟར་ན་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རྩ་འཛིན་ནང་དུ་མི་རྒྱུད་དཔྱད་ཞིབ་པ་ཞིག་ལས་བྱེད་བསྐོས་པ་གཅིག་ཀྱང་བྱུང་མེད་ལ། ངས་ལས་དོན་དེ་བསྐྱུར་ཏེ་དུས་ཡུན་ཐུང་ངུ་ཞིག་གི་ནང་དུ་མོ་ཡང་འགྲོ་རུ་བཅུག་འདུག
དམག་འཁྲུག་ཞོལ་འཇགས་གི་འགན་འཁྲི་སྣ་མང་ཁྲག་ཏུ་ཁུར་ཞིང་། ཞི་བདེའི་ལས་དོན་ཐད་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་འགྲོ་གྲོན་གཏོང་བའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་ལས་བྱེད་གསར་པ་ཞིག་ཐད་བསྐོ་བྱེད་མི་ཐུབ་ཅིང་། ཡང་ན་བྱེད་སྒོ་འགངས་ཆེན་མང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ལས་བྱེད་ཚུལ་མཐུན་ཞིག་བསྐོ་འཇོག་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད། དེར་བརྟེན། འདི་ནི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དཔོན་དབང་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་བྱེད་བསྐོ་འཇོག་གི་ཐག་གཅོད་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཅིག་གི་ལས་དབང་དང་འབྲེལ་བའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་ལས་ཉེན་ཁ་ཆེ་བ་ཡོད་པའི་རྟགས་མཚན་ཞིག་རེད། འདིའི་མཇུག་འབྲས་སུ་ལས་འགན་སྣང་ཆུང་དུ་གྱུར་ཅིང་། ཞི་བདེའི་ལས་དོན་ཁང་ཞིག་ཏུ་ལས་དོན་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་། ཁོང་གིས་ལས་དོན་གང་ཡང་མ་འགྲུབ་པར་བརྟེན། གཤམ་འོག་གི་ལས་བྱེད་མང་པོས་ཁོ་ཕྱིར་ཕུད་གཏོང་ཐབས་བྱས་ཀྱང་། ནག་ཉེས་ཚབས་ཆེན་འཕྲད་དུས་ཐུང་བར་བརྟེན་ཕྱིར་ཕུད་བྱེད་མི་ཐུབ་པར་གྱུར། ངས་འདས་པའི་ལོ་དྲུག་གི་རིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ནང་དུ་ལས་དོན་སྒྲུབ་སྐབས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ལས་དོན་ནང་དུ་ལས་དོན་སྒྲུབ་པའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་བྱེད་ཅིག་གིས་ལས་དོན་ཞན་པོ་བྱས་པས་ཕྱིར་ཕུད་དམ་ཡང་ན་ཉེས་ཆད་བཀལ་བ་གཅིག་ཀྱང་བྱུང་མ་སོང་།
ཚབས་ཆེན་དཀའ་ངལ་གཉིས་པ་ནི། མིག་རྒྱང་ཐུང་བའི་སྲིད་དོན་པ་འགའ་ཞིག་གིས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་སྙན་ལ་གུས་བརྩི་དང་། དོན་དངོས་དང་མི་བསྟུན་པར་ཐག་གཅོད་མང་པོ་བྱེད་པ་དེ་ཡིན། ཞི་བདེའི་དམག་དཔུང་གིས་ལོ་དང་ལོ་བསྟུན་ནས་དམིགས་ཡུལ་དང་འཆད་འགོད་གསལ་པོ་མེད་པར་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་གནོད་གཞི་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ལ་ལྟོས་མེད་ཀྱིས་ཨ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་མང་པོའི་འགྲོ་གྲོན་གཏོང་དགོས་པའི་ལས་གཞི་བརྩམས་ཡོད། ངས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཞི་བདེའི་ལས་དོན་དང་པོ་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལོར་ཀམ་བྷོ་ཊི་ཡའི་ནང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ལ། ལོ་གཉིས་ལས་མ་སོང་བར་ང་ཚོ་ལས་དོན་དེ་ནས་ཐོན་པ་ཡིན། ཁ་རྩང་དེ་རིང་ཞི་བདེའི་ལས་དོན་དམིགས་བསལ་བ་རེ་མ་གཏོགས་བགྲང་བྱ་བཅུ་ལས་གནས་ཐུབ་ཀྱི་མེད།
དེ་ཡང་ཧེ་ཊི་ལ་ཆ་མཚོན་ན། ཡུལ་དེར་བགྲང་བྱ་གཅིག་རིང་རྙོག་འཛིང་གང་ཡང་མ་བྱུང་བར་གནས་ཡོད་ཀྱང་། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཞི་བདེའི་དཔུང་དམག་ ༤༥༠༠ ལྷག་ད་དུང་གནས་ཡོད། དེའི་མཇུག་འབྲས་སུ་ང་ཚོས་བསྒྲུབ་དགོས་པའི་ལས་དོན་འགངས་ཆེན་རིགས་ཏེ། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རྩ་དོན་དང་དམངས་གཙོའི་སྒྲིག་འཛུགས་སྲ་བརྟན་གཏོང་རྒྱུ་བཅས་ལམ་ལྷོང་འབྱུང་གི་མེད། ལྷག་པར་དུ་རྒྱལ་ཁབ་དེར་ལྐོག་ངན་ལག་འབྲེལ་གྱི་བྱེད་བབ་རྐྱེན་གྱིས་ཧེ་ཊིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་འོས་བསྡུ་ཕྱིར་འགྱངས་ཤོར་སྟེ། བར་བརྒལ་སྲིད་འཛིན་གྱིས་ “རྒྱལ་ཁབ་འདིར་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་དང་དཔལ་འབྱོར་གོད་ཆག་གི་དཀའ་ངལ་འཕྲོད་ཀྱི་ཡོད་”ཅེས་གསུངས། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དཔུང་དམག་འགྲེམས་འཇོག་གིས་དཀའ་ངལ་འདི་དག་གཅིག་ཀྱང་སེལ་ཐུབ་མེད།
ང་ཚོར་དཀའ་ངལ་ཚབས་ཆེན་དེ་མ་ལི་ལ་འཕྲད། དེ་ཡང་། ཉིས་སྟོང་བཅུ་གསུམ་གྱི་ལོ་མགོར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་ཡུལ་དེའི་བྱང་ངོས་ཀྱི་ས་ཆའི་ཆ་ཤས་བཙན་བཟུང་བྱེད་པའི་དྲག་སྤྱོད་ཕྱོགས་ཁག་ཅིག་ལ་གདོང་ལེན་དུ་དཔུང་དམག་དང་ཉེན་རྟོག་པ་སྟོང་ཚོ་གཅིག་གཏོང་རྒྱུ་ཐག་གཅོད་བྱས་ཤིང་། བརྗོད་ཐུབ་བྲལ་བ་ཞིག་ལ་ང་ཚོས་དྲག་སྤྱོད་པ་དང་གདོང་ཐུག་རྒྱབ་པའི་གྲ་སྒྲིག་གང་ཡང་མེད་པའི་དཔུང་དམག་ཞེ་གཅིག་བཏང་བར་བརྟེན། མཇུག་འབྲས་གང་ཡང་མི་སྨིན་པ་གསལ་པོ་ཆགས་ཤིང་། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དཔུང་དམག་གི་འགྲོ་གྲོན་བརྒྱ་ཆ་ ༨༠ དཔུང་དམག་བགོ་བགྲེམས་དང་རང་ཉིད་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བཏང་ཡོད། ད་བར་དཔུང་དམག་ ༥༦ རྐྱེན་ལམ་དུ་ཤོར་ཞིང་། ད་དུང་མང་པོ་འཆི་རྒྱུ་གཏན་འཁེལ་ཏེ་ཡོད། དེར་བརྟེན། མ་ལིའི་ནང་གི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཉིན་རེ་བཞིན་འདམ་མྱག་ནང་དུ་གཏིང་ཟབ་མོས་འཛུལ་བཞིན་ཡོད།
དེ་ལྟ་ན་ཡང་། ངའི་རླུང་ལངས་བྱེད་གཙོ་བོ་ནི་དབུས་ཨ་ཧྥེ་རི་ཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་བསྒྲུབས་པ་དེ་ཡིན། དེ་ཡང་། ང་ཚོས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་ཨ་ཧྥེ་རི་ཀ་ཆིག་སྒྲིལ་རྒྱལ་ཁབ་ནས་ཞི་བདེའི་ལས་དོན་གྱི་འགན་ཁུར་ཞིང་། སྐབས་དེར་དཔུང་དམག་གང་འདྲ་བདམས་མིན་ང་ཚོ་ལ་དབང་ཆ་ཡོད་ཀྱང་། དམངས་གཙོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀོན་གོ་དང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀོན་གོ་གཉིས་ཀྱིས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཞི་བདེའི་ལས་བྱེད་པ་དང་གྲོས་བསྡུར་ཚུལ་མཐུན་གང་ཡང་མ་བྱས་པར། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་བསྟུན་ནས་དཔུང་དམག་ཁག་ཅིག་བདམས་ཏེ་ཁོ་ཚོ་དབུས་ཨ་ཧྥེ་རི་ཀ་ལ་གཏོང་རྒྱུ་ཐག་གཅོད་བྱས་ཤིང་། རྒྱལ་ཁབ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་དཔུང་དམག་དེ་དག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་ཏུ་བཏང་བའི་བྱ་སྤྱོད་ངན་པ་ལ་ལྟོས་མེད་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཐག་བཅད་པ་རེད། དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་དེ་གཉིས་ཀྱི་དཔུང་དམག་གིས་བུ་མོ་ན་གཞོན་བཅས་མི་མང་དག་ཅིག་ལ་ཚུལ་མིན་གྱི་བརྡུང་བརྡེག་དང་བཙན་གཡེམ་བྱས་ཏེ། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་མི་མང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དཔུང་དམག་ཟུར་ནས་གཏོང་དགོས་བྱུང་བ་རེད།
ན་ཉིན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀོན་གོའི་ཞི་བདེའི་དཔུང་དམག་གིས་ཁྲིམས་ལུགས་ལ་ལྟོས་ཀྱིས་མི་སེར་དཀྱུས་མ་ཁག་གཅིག་འཇུ་བཟུང་བྱས་ཏེ། བརྡུང་བརྡེག་ཚད་མེད་བཏང་བར་བརྟེན། གཅིག་བཀག་ཉར་ཁང་དུ་ཤི་ཞིང་གཅིག་སྨན་ཁང་ནང་དུ་གྲོངས་ཡོད། འོན་ཀྱང་། ནེའུ་ཡོག་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་བཀོད་འདེམས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་མགོ་ཁྲིད་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་ཟུར་ཙམ་གསུངས་པ་མ་གཏོགས་ཁོང་ཁྲོའི་དྲག་པོས་ལན་འདེབས་གང་ཡང་བྱས་མེད།
དཔུང་དམག་དེ་དག་གི་ཚུལ་མིན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་མང་ཐལ་ཆེ་བར་བརྟེན། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་དཔུང་དམག་དེ་དག་གི་ཁྱིམ་མི་རྣམས་ལ་ཞུ་འབོད་བྱས་ཀྱང་། ཁོ་ཚོས་སྣང་མེད་དུ་བསྐྱུར་ཞིང་། ཕྲུ་གུ་བཙན་གཡེམ་གྱི་དོན་རྐྱེན་གྲོག་ཚང་བརྡོལ་བ་ལྟར་མང་དུ་སོང་། ཟླ་བ་སྔོན་མར་གཞི་ནས་ང་ཚོས་དམངས་གཙོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀོན་གོའི་དཔུང་དམག་རྣམས་ཕྱིར་སྐྲོད་བྱས། འོན་ཀྱང་། ཀོན་གོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔུང་དམག་རྣམས་མུ་མཐུད་དུ་གནས་སྡོད་བྱས་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ལོར་ངས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པའི་ལས་བྱེད་ཀྱི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་ཐ་ལན་དང་ཀམ་བྷོ་ཊི་ཡའི་ས་མཚམས་སུ་འཚོ་སྡོད་བྱས་པའི་ཀམ་བྷོ་ཊི་ཡའི་བཙན་བྱོལ་བའི་ནང་དུ་མགོན་མེད་སྐྱབས་མེད་རྣམས་དམར་གསོད་དང་བཙན་གཡེམ་བྱེད་པའི་གནད་དོན་ལ་ཞིབ་བཤེར་དང་པོ་དེ་བྱས་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་། ཉི་མ་གཅིག་རང་ཉིད་ཀྱི་ལས་རོགས་རྣམས་ཀྱིས་སྤྱོད་ངན་བྱས་ཏེ། ལས་བྱེད་རྒན་གྲས་རྣམས་ཀྱིས་སྲིད་དོན་གྱི་རྐྱེན་པས་དེ་དག་ལ་བཟོད་བསྲན་བྱས་པ་དེ་དག་ལ་ངས་གདོང་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་ནི་རྦད་དེ་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པ་ཞིག་རེད།
ཐེངས་དང་པོར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་གིས་ཞི་བདེའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་སྟངས་ཐད་ཉེན་བརྡ་གཏོང་མཁན་དེ་ང་ཡིན་སྲིད་ཀྱང་། ཕྱིས་སུ་མི་མང་དག་ཅིག་གིས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ལམ་ལྷོང་ཡོང་གི་མེད་པའི་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ཡོད། འོན་ཀྱང་། ངས་ལྟ་ཚུལ་སྔ་མ་དོར་ཏེ་གསར་པ་ཞིག་འཛིན་ན་གཞི་ནས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་གི་ཆེད་དུ་ལས་དོན་འགྲུབ་ཐུབ་པའི་ཡིད་ཆེས་བྱས་པ་ཡིན།
ལོ་འདིར་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་གསར་པའི་འོས་བསྡུ་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས། འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁྱབ་ཁྱོན་ཡངས་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་བདེ་འཇགས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གཏན་འཇགས་ཚོགས་མི་རྣམས་ཀྱིས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་སོ་སོའི་དོན་དུ་ག་རེ་བྱེད་དགོས་མིན་གྱི་ཐད་བསམ་གཞིག་ནན་མོ་བཞེས་དགོས་པ་ཞིག་རེད། ཚོགས་པ་འདི་ནི་དུས་རབས་འདིའི་ལག་ཐོགས་ཁ་པར་གྱི་མཛུབ་གནོན་ཡོ་བྱད་ལྟ་བུ་ཞིག་སྟེ། ཞི་བདེ་དང་། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་། གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལ་ཡར་སྐྱེད་ཡོང་བར། ཚོགས་པ་འདིར་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་བའི་དངོས་ཐོག་བདེན་འཚོལ་གྱི་མགོ་ཁྲིད་ཅིག་དགོས།
དཔོན་དབང་འཛིན་སྐྱོང་གིས་གཡོ་ཇུས་མེད་པའི་ལས་དོན་བསྒྲུབ་དགོས། དེ་ཡང་། དང་པོ། ཆེད་ལས་པ་བསྡུ་བསྐོང་བྱེད་པ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ། འཛིན་སྐྱོང་དང་དེའི་ཐག་གཅོད་ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་བསམ་འཆར་འདོན་མཁན་གྱི་སྡེ་ཚན་ཟུར་དུ་འཛུག་དགོས། གཉིས་པ། འཛིན་སྐྱོང་གི་འགྲོ་གྲོན་ཞི་བདེའི་ལས་དོན་གྱི་འགྲོ་གྲོན་དང་བརྒྱ་ཆ་དོད་མཉམ་པོར་བྱས་ཏེ་གཏན་ལ་འབེབ་དགོས། གསུམ་པ། སྔོན་རྩིས་བགོ་འགྲེམས་འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་ཚོགས་ནས་ཕྱིར་འཐེན་ཏེ། སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེར་ཐད་ཀར་སྙན་གསན་ཞུ་བའི་རང་དབང་བཀོད་འདེམས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ལག་ཏུ་འཇོག་དགོས། བཞི་པ། བཀོད་འདེམས་ལྟེ་གནས་ཀྱི་ལས་དོན་ཆེ་ཕྲ་ཀུན་གྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྩིས་ཞིབ་ལ་དོན་ནན་མོས་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་དགོས།
སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་བྷན་ཀི་མོན་མཆོག་ནི་མི་སྣ་རླབས་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ལ། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ནི་གྲུང་ཤ་དོད་ཅིང་རང་དོན་བློས་གཏོང་གི་སྙིང་སྟོབས་ལྡན་པའི་མི་ཤ་སྟག་གིས་ཁེངས་ཏེ་ཡོད། འོན་ཀྱང་། སྟབས་མ་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་གཞན་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་བསམ་བློའི་ཆུ་ཚད་དམའ་ཞིང་། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་ཞབས་ཕྱི་ཞུ་བའི་ཆེད་ལས་ཀྱི་འཇོན་ཐང་གང་ཡང་མེད། མདོར་ན། ལས་དོན་ཏན་ཏན་ཏིག་ཏིག་བྱེད་པའི་མགོ་ཁྲིད་ཞེ་གཅིག་གིས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྣེ་འཁྲིད་དགོས་པ་ཡིན་ནོ།། །།
མ་རྩོམ་འབྲེལ་ཐག http://www.nytimes.com/2016/03/20/opinion/sunday/i-love-the-un-but-it-is-failing.html?_r=1
