བོད་མིའི་ཚོང་ལས་བདེ་ཚོགས་ཀྱི་ལོ་འཁོར་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༡༢ པའི་ཐོག་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ནས་བོད་རིགས་ཚོང་པ་ཚོས་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ལྡན་ཞིང་ཡུལ་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པའི་ཐོག་ནས་ཚོང་ལས་གཉེར་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་སོང་།
དེ་རིང་ཉིན་རྒྱབ་ཆུ་ཚོད་ ༢ པའི་ཐོག་དྷ་ས་ནོར་བུ་གསོལ་མགྲོན་ཁང་གི་ཚོགས་ཁང་དུ། བོད་མིའི་ཚོང་ལས་བདེ་ཚོགས་ཀྱི་ལོ་འཁོར་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༡༢ པ་མགོ་འཛུགས་གནང་སོང་བ་དང་། མཛད་སྒོའི་ཐོག་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་དང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག དམིགས་བསལ་སྐུ་མགྲོན་ཧིན་བོད་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་སློབ་སྟོན་པ་སྐུ་ཞབས་རམ་སི་ཝར་ཕི་(Ram Swaroop )ལགས་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་རྩིས་ཞིབ་པ་སཱ་ཏི་ཡ་ཀུ་མུར་(Sathya Kumar)ལགས། དེ་བཞིན་དྷ་ས་ཁུལ་གྱི་གཞུང་འབྲེལ་དང་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་དང་ཚོང་ལས་བདེ་ཚོགས་ཀྱི་ས་གནས་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ། དྷ་ས་ཁུལ་གྱི་ཚོགས་མི་རྣམ་པ་བཅས་མི་གྲངས་ ༡༠༠ མ་ཟིན་ཙམ་འཛོམས་འདུག མཛད་སྒོའི་ཐོག་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་མཆོག་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོའི་བོད་མིའི་ཚོང་ལས་བདེ་ཚོགས་ཀྱི་དེབ་(TCC Journal 2017)དབུ་འབྱེད་དང་། ཚོགས་པ་ཐོག་མར་འཛུགས་མཁན་གྱི་གྲས་བོད་མི་ཚོང་པ་ཉི་མ་སྟོབས་རྒྱལ་ལགས་སུ་ཞབས་ལོ་བཅུའི་གཟེངས་བསྟོད་བྱ་དགའ་དང་། སྤྱི་ཟུར་རྒྱལ་ནོར་ཚེ་དབང་ལགས་སུ་ཚེ་གང་གྲུབ་འབྲས་གཟེངས་ཐོན་གྱི་ཆེད་བསྟོད་བྱ་དགའ། དེ་བཞིན་ཚོགས་མི་གསར་པ་ཁག་ཅིག་ལ་ཆེ་མཐོང་བྱ་དགའ་བཅས་གནང་སོང་།
མཛད་སྒོའི་ཐོག་བོད་མིའི་ཚོང་ལས་བདེ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་བློ་བཟང་དངོས་གྲུབ་ལགས་ཀྱིས། བདེ་ཚོགས་བཙུགས་ནས་ལོ་ངོ་ ༡༢ ཕྱིན་པའི་རིང་རྒྱ་བལ་གཉིས་ཀྱི་གཙོས་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ནས་ཁྱོན་ནས་ཚོང་ལས་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གཉེར་མཁན་གྱི་བོད་མི་ཚོང་པ་ ༣༦༧ ཙམ་འཛུལ་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ དང་ ༢༠༡༧ ལོར་བོད་མི་ཚོང་པ་ ༡༤༢ ཚོགས་པའི་ནང་གསར་དུ་འཛུལ་ཞུགས་གནང་ཡོད་ལ། བོད་རིགས་སློབ་ཕྲུག་གཉིས་ལ་ཚོང་ལས་སློབ་སྦྱོང་ཐད་སློབ་ཡོན་རོགས་སྐྱོར་གནང་ཡོད་པ་དང་ལལ་ཀེ་ལ་བོད་མི་སུད་ཚོང་བའི་མེ་སྐྱོན་ཐད་ཧིན་སྒོར་ ༥༠༠༠༠ ཞལ་འདེབས་སུ་གནང་ཡོད་སྐོར་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་བོད་མི་སུད་ཚོང་བ་ ༡༠༠༠ ལ་ཧིན་སྒོར་ས་ཡ་གཅིག་སྐྱེད་ཀ་བརྒྱ་ཆ་ ༣ བྱས་ཏེ་དངུལ་བུན་གཏོང་གི་ཡོད་པ་དེར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་པ་དང་། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་དངུལ་ཁང་འཛུགས་འཆར་ཡོད་པ་ལྟར་བོད་མིའི་ཚོང་ལས་བདེ་ཚོགས་ནས་དངུལ་བུན་ཞུ་རྒྱུའི་གྲ་སྒྲིག་ཡོད་ལུགས་དང་། བོད་མིའི་ཚོང་ལས་བདེ་ཚོགས་བཙུགས་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་དེ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ཡིན་ལ། ད་ལྟའི་བར་ལམ་སྟོན་དང་རོགས་རམ་གནང་བ་ལྟར་མ་འོངས་པར་མུ་མཐུད་ཚོགས་མི་རྒྱ་སྐྱེད་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལམ་སྟོན་གཟིགས་སྐྱོང་ཡོང་བའི་རེ་བ་ཞུས་སོང་ལ། བོད་མི་ཚོང་པ་རྣམས་བོད་མིའི་ཚོང་ལས་བདེ་ཚོགས་ནང་འཛུལ་ཞུགས་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་སོང་།
བདེ་ཚོགས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེ་ལགས་ནས་ཚོགས་པའི་ལས་བསྡོམས་སྙན་སྒྲོན་ཞུ་སྐབས། ཚོང་ལས་བདེ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་སྐབས་སོ་སོ་ནས་སྤྱི་དོན་གལ་ཆེར་བརྩིས་ཏེ་བོད་མིའི་ཚོང་ལས་བདེ་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་དོན་དམིགས་ཡུལ་གོང་འཕེལ་དང་། བོད་རིགས་ཚོང་པ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ལ་ཁྱབ་པའི་ཚོང་པའི་ཟབ་སྦྱོང་དང་ཁྲིམས་མཐུན་དཔྱ་ཁྲལ་འབུལ་ཕྱོགས་སོགས་ལ་ལས་འགུལ་སྣ་མང་ཞིག་སྤེལ་ཐུབ་ཡོད་པ་དང་། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༡༢ ནང་ཡུ་རོབ་ནང་བོད་མིའི་ཚོང་པའི་སྐུ་ཚབ་ཐེངས་གཅིག་དང་ཨ་རིའི་ནང་ཐེངས་གཉིས་ཕེབས་ཐུབ་ཡོད་པ་དང་། མ་འོངས་པར་བོད་ནང་དུའང་སྐུ་ཚབ་འགྲོ་ཐུབ་པར་འབད་བརྩོན་གནང་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་སོང་། དེའི་རྗེས་བདེ་ཚོགས་ཀྱི་རྩིས་པ་ཚེ་རིང་དཔལ་སྒྲོན་ལགས་ནས་རྩིས་ལོ་ ༢༠༡༦ དང་ ༢༠༡༧ ལོའི་རྩིས་ཁྲ་སྙན་སྒྲོན་ཞུས་སོང་།
བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་ནས་དེང་སང་བོད་ནང་དུ་བོད་རིགས་ཚོང་པ་མང་པོ་གཞན་གྱི་མགོ་སྐོར་འོག་ཚུད་དེ་སྒོར་མོའི་སྐྱེད་ཀ་ཕར་ཞོག ཐ་ན་མ་རྩའང་ཕྱིར་མ་རག་པར་གྱོང་གུད་ཆེན་པོ་ཕོག་བཞིན་ཡོད་སྟབས། ཚོགས་པའི་ལས་བསྡོམས་ནང་མ་འོངས་པར་བདེ་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་བོད་ནང་ཕེབས་ཐབས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་པ་ལྟར། སྐུ་ཚབ་བོད་ནང་དུ་ཕེབས་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་བོད་ནང་གི་བོད་རིགས་ཚོང་པ་ཚོར་ཚོང་ལས་གཉེར་ཕྱོགས་ཐད་ལམ་སྟོན་དང་བསམ་བློ་བརྗེ་རེས་ཐུབ་ན་ཕན་ཐོགས་ཡོད་སྐོར་སོགས་གསུངས་སོང་།
ཧིན་བོད་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་སློབ་སྟོན་པ་སྐུ་ཞབས་རམ་སི་ཝར་ཕི་(Ram Swaroop)ལགས་ཀྱིས། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་དབུས་པའི་བོད་མི་རྣམས་བཙན་བྱོལ་དུ་བསླེབས་སྐབས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དེ་བརྗེད་མི་སྲིད་ལ། ད་དུང་ཁོང་གིས་གསལ་པོར་དྲན་པ་ཞིག་ལ་བོད་པའི་བུད་མེད་ཚོ་དྷ་ས་ཁུལ་གྱི་ཁྱིམ་ཚང་རེ་རེར་ཕྱིན་ཏེ། བུད་མེད་ཚོར་བལ་སྟོད་(Sweater)སླ་རོགས་ཞེས་ཉིན་ཤས་རྗེས་ལེན་དུ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་དང་། ནམ་དུས་ཚ་གྲང་ལ་བཟོད་སྒོམ་ཆེན་པོས་དཀའ་སྤྱད་སྡུག་རུས་བྱས་ཏེ་རྒྱ་གར་གྱི་ས་ཆ་གང་སར་སོང་ནས་སུད་ཚོང་གཉེར་ཡོད། སྔོན་མའི་དཀའ་སྡུག་གི་དུས་ཚོད་མཐོང་མྱོང་བ་དང་། ད་ལྟའི་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་དེ་མཐོང་སྐབས་སེམས་ལ་དགའ་བ་སྐྱེ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་སོང་།
རྩིས་ཞིབ་པ་སཱ་ཏི་ཡ་ཀུ་མུར་(Sathya Kumar)ལགས་ཀྱིས། བོད་མིའི་ཚོང་ལས་བདེ་ཚོགས་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཞེ་དྲགས་ཡིན་ལ། ཚོང་ལས་གཉེར་སྐབས་སྤྱི་ཚོགས་ཨང་དང་པོ་དང་། ཚོང་ཨང་གཉིས་པར་འཇོག་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་ལ། བོད་མི་ཚོང་ལས་གཉེར་མཁན་ཚོས་ཚོང་ཟོག་དང་ཞབས་ཞུའི་དཔྱ་ཁྲལ་སྤྲོད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་ཡིན་སྐོར་དང་། བོད་པ་ཚོར་བོད་སྨན་དང་བོད་ཟས་རིགས་སོགས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་ལེགས་པོ་ཡོད་པ་ལྟར་ཚོང་རྟགས་བཟོ་སྐྲུན་དགོས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་ལ། དེང་དུས་ཀྱི་ཚོང་རའི་ནང་ཐོན་རྫས་དཀྱུས་མ་ཞིག་ཡིན་ནའང་ཚོང་རྟགས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་བཟོ་ཡི་ཡོད་པ་དང་། བོད་མི་ཚོས་སོ་སོའི་ཐོན་རྫས་རིགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཚོང་ལས་གཉེར་བར་དམིགས་པ་འཛིན་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་སྐོར་སོགས་བརྗོད་སོང་།
ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ལྡན་ཞིང་ཡུལ་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པའི་ཐོག་ནས་ཚོང་ལས་གཉེར་དགོས་པའི་སྐོར་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་དཔྱ་ཁྲལ་ལག་དེབ་ཀྱི་དངུལ་འབུལ་མཁན་མང་ཤོས་སྲི་ཞུ་ལས་བྱེད་དང་དམག་མི་ཚོས་སོ་སོའི་ཕོགས་ལས་བརྒྱ་ཆ་ ༤ འབུལ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། བོད་རིགས་ཚོང་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བརྒྱ་ཆ་ ༤ འབུལ་ཐུབ་པར་དེ་སྔོན་ནས་རེ་བ་ཞུས་ཡོད་ལ། བདེ་ཚོགས་བཙུགས་ཏེ་ལོ་ངོ་ ༡༢ འཁོར་བའི་སྐབས་འདིར་བརྒྱ་ཆ་ ༤ རེ་འབུལ་ཐུབ་པ་བྱུང་ན་ཞེ་དྲགས་ཡག་པོ་ཡོད་སྐོར་དང་། རྒྱ་གར་གྱིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོ་མགྲོན་པོ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་ལས་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་མེད་གསུང་པ་ལྟར། བོད་མི་ཚོས་ཚོང་ལས་ཆེ་ཆུང་ག་རེ་གཉེར་བ་ཡིན་ནའང་ཡུལ་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པའི་ཐོག་ནས་གཉེར་དགོས་པ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་ལ། བོད་མི་རྒན་པ་ཚོས་རྒྱ་གར་གྱི་ཚོང་དཔོན་ཚོར་ཡིད་ཆེས་དང་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་བག་ཆགས་ལེགས་པོ་བཞག་གནང་ཡོད་པ་དེ་ཉམས་ཆག་ཏུ་མི་གཏོང་བར་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་དང་ཆེ་མཐོང་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་ཚོང་གཉེར་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་སོང་།
སང་ཉིན་སྐུ་ཞབས་སཱ་ཊི་ཡཱ་ཀུ་མུར་ལགས་ནས་ཚོང་ཟོག་དང་ཞབས་ཞུའི་དཔྱ་ཁྲལ་(GST)སྐོར་ལ་ཟབ་སྦྱོང་གནང་རྒྱུ་དང་། ཚོགས་མི་ནང་ཁུལ་དུ་མ་འོངས་བདེ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་འཆར་སྐོར་ལ་གོ་བསྡུར་བགྲོ་གླེང་དང་རྒྱུན་ལས་གསར་འདེམས་བཅས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་འདུག
གསར་འགོད་པ། པདྨ་མཚོ།
བཙན་བྱོལ་གྱི་ཚོང་པ་ཚོ་སོང་ནས་བོད་ནང་གི་ཚོང་པ་ཚོར་སློབ་སྟོན་བྱོས་ཟེར། ཧ་ཧ་ཧ་ཧ་་་་ཡོད་པ་མ་རེད་དཱ་་་་དེ་བྱེད་ཡ་ཡོད་པ་མ་རེད་དཱ་་་་་་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་ཞེ་བོ་རེད་དཱ་་་་་ཅེས་མེད་མིན་མི་རྐྱང་ཟེར་དགོས་པ་ཡིན་ན། ཧ་ཧཧཧཧཧཧཧཧཧཧཧཧཧཧཧཧཧཧཧཧཧ