ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་ཀྱི་ནད་མགོ་ཅུང་ཟད་ཡལ་བ་དང་རྔ་བ་ཁུལ་ནི་ཐབས་ལམ་བསྒྱུར་བའི་སློབ་གསོའི་ནད་ཡམས་ཤིག་གིས་ཟིན་མགོ་ཚུགས་འདུག་པས་འཕྲལ་དུ་འགོག་བཅོས་མ་བྱས་ན་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་གཅོད་པར་གདོན་མི་ཟའོ།
འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་འབྲེལ་ཡོད་ཅིག་ལ་གནས་ཚུལ་དེའི་སྐོར་དྲིས་པར་ཁོང་གིས། གནས་ཚུལ་དེ་བདེན་པ་ཡིན་པ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་གོང་རིམ་ནས་དངོས་སུ་རྒྱ་ཡིག་གཙོ་འདོན་སློབ་འཁྲིད་ཀྱི་བཀོད་ཁྱབ་ཡི་གེ་སོགས་བཏང་མེད་ན་ཡང་། རྒྱ་ཡིག་སློབ་འཁྲིད་གཙོ་བོ་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་སློབ་གསོ་མི་རིང་བར་སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་ཁག་ཏུ་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ་རེད་འདུག སྤྱིར་སློབ་གསོ་འདི་ལྟ་བུ་ལག་བསྟར་བྱ་དགོས་པའི་དམིགས་ཡུལ་བོད་སྐད་ཡིག་གཙོ་འཛིན་གྱི་སློབ་འཁྲིད་ལ་གྲུབ་འབྲས་མེད་པ་དང་། སློབ་མའི་རིག་རྩལ་དང་སྦྱང་འབྲས་སོགས་རྗེས་ལུས་ཡིན་པའི་གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་བཤད་བཞིན་ཡོད་ན་ཡང་། མདོར་དེད་ན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཇུས་ཆེན་པོ་ཞིག་བཤམ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་བརྗོད་བྱུང་།
གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་དེ་རིང་ཁ་སང་བོད་ནང་གི་དྲ་ལམ་ཁག་ཏུ་བྱེད་སྟངས་དེར་ངོ་རྒོལ་ཡོད་པའི་རྩོམ་ཡིག་དང་སྐད་ཆ་མང་པོ་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། རྩོམ་པ་པོ་ཧུར་འཇའ་ལགས་ཀྱིས་སྤེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་གི་ནང་། མི་མང་པོས་དོན་འདི་བདེན་ནམ་སྙམ་མོད། བདེན་མི་བདེན་ལ་སོམ་ཉི་ཅི་ཡང་མེད་པ་དང་། གོང་རིམ་གྱི་ཚོགས་འདུའི་དགོངས་དོན་སྒྲོག་སྐབས་དགེ་རྒན་ཚང་མས་གོ་ཡོད་པས་རྫུན་ཞིག་ཡིན་ཐབས་མེད་པ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་སློབ་གསོའི་འཆར་གཞི་འདིར་ཡིག་ཆ་མེད་པར་བལྟས་ན་གོང་རིམ་གྱི་སྲིད་ཇུས་ངོ་མ་ཞིག་ཨེ་ཡིན་སྙམ་ལ། ཀླད་ཀྲུང་དབྱང་གི་དགོངས་དོན་ཞིག་དེ་བས་ཀྱང་ཡིན་མི་སྲིད་སྙམ་སྟེ། ཀླད་དང་བཅའ་ཁྲིམས་ངོས་ནས་ནམ་ཡང་མི་རིགས་གྲངས་ཉུང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པས་ན། འདི་ནི་བར་མ་བར་གྱི་ཁྲིམས་རྨོངས་པ་དང་སློབ་གསོར་རྨོངས་པ་འགའ་རེས་རང་འདོད་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་དང་། ཀྲུང་གོའི་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་སྣང་མེད་དུ་འཇོག་གི་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་བརྗོད་འདུག
ཡང་ཁོའི་རྩོམ་ཡིག་ནང་མུ་མཐུད། སློབ་འཁྲིད་ཐབས་ལམ་ཅིའི་ཕྱིར་བསྒྱུར་དགོས་པ་རེད་ཅེས་ན། ད་ལྟའི་ཐབས་ལམ་འདིའི་སློབ་སྦྱོང་གི་སྦྱངས་འབྲས་མི་བཟང་ཟེར་བས་ཡིན་ན་ཡང་། དེ་ལ་འདི་ལྟར་བཤད་འདོད་དེ། སློབ་ཆེན་ཁག་ཏུ་བསླབ་ཚན་སོ་སོའི་ཆེད་ལས་དགེ་རྒན་གྱི་འཛིན་གྲྭ་མེད་པའམ་ཡོད་ཀྱང་ཉུང་བ་དང་གཅིག བསླབ་ཚན་ཆེད་ལས་དགེ་རྒན་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་ཚད་ཀྱིས་མི་འདང་བ་དང་གཉིས། སྤྱིར་དགེ་རྒན་གྱིས་མི་འདང་བ་ཚབས་ཆེ་བ་གསུམ་བཅས་ཀྱིས་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ལས་ཆོད་དང་སློབ་མའི་སྦྱངས་འབྲས་ལ་ཐད་ཀར་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པའི་དོན་དངོས་ལ་མི་ལྟ་བར་ཉེས་སྐྱོན་ཡོད་ཚད་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་སྟེང་ལ་འགེལ་བ་ནི་མར་ཁེ་སིའི་དངོས་གཙོའི་རྩོད་སྒྲུབ་རིག་པ་ཞིག་གང་ནས་ཡིན། བཅོས་བསྒྱུར་བྱས་མ་ཐག་པ་ནས་བོད་ཁུལ་དུ་སྒ་འགྱུར་རྟ་འགྱུར་མ་བཏང་བར་ཐབས་ལམ་དང་པོའི་ལམ་ཁ་བློ་རྩེ་གཅིག་གིས་རྒྱུན་བསྐྱངས་ཡོད་ན་ང་ཚོ་ཡང་ཐབས་ལམ་གཉིས་པ་དང་མཉམ་པ་མིན་ན་རྗེས་སུ་ལྷག་མི་སྲིད་སྙམ། ཞེས་བརྗོད་འདུག
ཡང་རྒྱ་ཡིག་གཙོ་འཁྲིད་ཀྱི་སློབ་གསོའི་ཐབས་ལམ་གྱི་བོད་སྐད་ཡིག་སློབ་འཁྲིད་བྱེད་མཁན་དགེ་རྒན་མང་པོ་ཞིག་བེད་མེད་དུ་གཏོང་བཞིན་པའི་སྐོར་ལ་ཁོང་གིས། གལ་ཏེ་ཁྲིམས་རྨོངས་པ་དང་སློབ་གསོར་རྨོངས་པ་རེ་འགའི་མ་རིག་མུན་འཐོམས་ཀྱི་དབང་གིས་ཐབས་ལམ་དང་པོ་བསྒྱུར་བཞག་ཚེ། ཐོག་མར་བོད་སྐད་ཀྱི་ལམ་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་མཁན་རྣམས་གོ་མི་ཆོད་པའི་གནས་སུ་གྱར་ཏེ་རིམ་གྱིས་ཇེ་ཉུང་དང་མཐར་མེད་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་ཞིང་། དེ་ནས་བྱིས་བློ་ལྡན་པའི་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཕ་སྐད་མ་ཡིག་མྱུར་སྟབས་ཀྱིས་བསྐྱུར་ཏེ་རྒྱ་མིན་བོད་མིན་གྱི་ཕུང་གསུམ་པའི་རྣམ་ཐར་སྐྱོང་མགོ་ཚུགས་སྲིད་ལ། དེ་ནས་བོད་རིགས་དོ་དམ་པ་དང་ལས་བྱེད་པའི་དཔུང་ཡང་རིམ་གྱིས་ཉུང་མེད་དུ་གྱུར་ཏེ་ཚེ་གང་བོར་རང་གི་རིག་གནས་ཤོར་བའི་དབུལ་པོ་ངོ་མའི་མྱ་ངམ་ཐང་དུ་ལྷུང་བར་ངེས། དེ་ནས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་འབྲེལ་བའི་དཔལ་འབྱོར་འཚོ་བ་དག་ཀྱང་ལྟག་ཆུ་ཆད་པའི་རྫིང་བུར་གྱུར་མཐར། བོད་ཀྱི་ས་ཆར་གནས་བཅས་ཤིང་འཚོ་བའི་བོད་མི་དག་ལ་མིང་སྐམ་པོ་ཙམ་ལས་དོན་གྱི་བོད་དྲི་ཅི་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ངེས། ཞེས་བཀོད་འདུག
མཇུག་ཏུ་ཁོང་གིས་ཏོག་གསར་རིམས་ནད་ཀྱི་ནད་མགོ་ཅུང་ཟད་ཡལ་བ་དང་བསྟུན་ནས། རྔ་ཁུལ་ནི་འདི་ལྟར་ཐབས་ལམ་སྒྱུར་བའི་ནད་ཡམས་ཤིག་གིས་ཟིན་མགོ་ཚུགས་པས། ང་ཚོའི་ཉེ་རྒྱང་གི་ཁོར་ཡུག་ཏུ་སློབ་གསོའི་ཆོས་ཉིད་ལོག་རྟོག་གིས་འབྱུང་ཁམས་འཁྲུགས་པའི་ནད་རྟགས་ཅན་མང་ཚོད་འདུག་ལ། ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་ཁ་ཤུབས་མི་གྱོན་པར་འཛེམ་མེད་དུ་མི་རིགས་སློབ་གསོའི་སྲང་ལ་རྒྱུག་མཁན་ཅོལ་ཆུང་ཀླད་མེད་ཡང་མང་དུ་ཡོད་པར་ངེས་པས། རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་གོས་དཀར་གྱོན་པའི་ཀྲུང་ནན་ཧྲན་ལྟ་བུའི་སློབ་གསོའི་ལྷ་རྗེ་གང་མང་བྱོན་ནས་བཀོད་འདོམས་དང་མཛུབ་སྟོན་གང་ལེགས་གནང་སྟེ་རྔ་ཁུལ་གྱི་སློབ་གསོའི་ཐབས་ལམ་བསྒྱུར་བའི་ནད་འདི་སྔོན་འགོག་མ་བྱས་ན་རིམ་གྱིས་ནད་ཡམས་འདི་བོད་ཁུལ་ལ་ཁྱབ་འགྲོ་བར་མ་ཟད་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་གཅོད་པའི་སྟ་རེར་འགྱུར་བར་གདོན་མི་ཟའོ། ཞེས་བརྗོད་འདུག
འདས་པའི་ལོ་ཤས་རིང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཁུལ་གྱི་ས་ཆ་སོ་སོའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་བོད་སྐད་ཡིག་གཙོ་འཁྲིད་སློབ་གསོར་གྲུབ་འབྲས་མེད་སྐོར་སྣ་ཚོགས་བརྗོད་དེ། ཐབས་ལམ་གཉིས་པ་རྒྱ་སྐད་རྒྱ་ཡིག་གཙོ་འཁྲིད་སློབ་གསོ་ལག་བསྟར་དགོས་པའི་ཐབས་ཤེས་སྣ་ཚོགས་འཐེན་བཞིན་པ་ལྟར་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ལོ་ནས་བཟུང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་བོད་རིགས་འདུས་སྡོད་ཁུལ་རིམ་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་རྒྱ་བསྒྱུར་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་རིམ་པར་ལག་བསྟར་བྱེད་ཐབས་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། བོད་རིགས་སློབ་མ་དང་དགེ་རྒན། སྤྱི་ཚོགས་ལས་རིགས་ཁག་གི་ཤེས་ཡོན་པ་སོགས་ཀྱིས་ངོ་རྒོལ་ཤུགས་ཆེན་བྱས་སྟབས་ཐོག་མའི་འཆར་གཞི་ལྟར་ལག་བསྟར་ཐུབ་མེད་པ་དང་། སྐབས་དེར་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་དམར་ཤོག་དྲུང་ཆེ་ཆང་ཝེ་ཟེར་བས་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་དེར་འདོད་མོས་མེད་པའི་ས་ཁུལ་དག་ཏུ་ལག་བསྟར་མ་བྱས་ན་འགྲིག་ཚུལ་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད།
རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་ཡིག་གཙོ་འཁྲིད་སློབ་གསོ་ཟེར་བ་དེ་བོད་རིགས་སློབ་མ་ཚོའི་བསམ་སྤྱོད་ཚང་མ་རྒྱ་བསྒྱུར་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། སྲིད་བྱུས་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོའི་བོད་ནང་ཞི་རྒོལ་དང་འབྲེལ། བོད་ཁུལ་གྱི་ས་ཆ་མང་པོའི་ནང་སློབ་མ་ཚོས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་དྲག་གནོན་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་ཆེད་ཡར་ལངས་བསྟུན་མར་བྱས་པ་ནས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཁུལ་གྱི་སློབ་གསོའི་ཐབས་ལམ་བསྒྱུར་ཐབས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་འཐེན་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ས་ཁུལ་མང་པོའི་ནང་མངོན་ལྐོག་གཉིས་ནས་བོད་སྐད་ཡིག་སློབ་འཁྲིད་མེད་པར་བཟོས་དང་བཟོ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ནང་ཨ་རིའི་ནང་ཡོད་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཁང་ (Human Rights Watch) གིས་འབྲེལ་ཡོད་སོགས་ལ་བཅར་འདྲི་བྱས་པ་བརྒྱུད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བརྗོད་བཞིན་པའི་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་འོག བོད་སྐད་ཡིག་གི་བསླབ་གཞི་ཉེན་ཁའི་ནང་དུ་ཡོད་ཅེས་བའི་སྙན་ཐོ་ཤོག་གྲངས་ ༩༡ ཅན་ཞིག་བཏོན་ཡོད་པའི་ནང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་བུ་བཅོལ་ཁང་གི་བྱིས་པ་ལོ་ ༣ ཙམ་ལོན་པ་ཚོ་ལའང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཁ་ལ་ཁྱེར་ཏེ། བཙན་གྱིས་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོ་ཟེར་བ་ལག་བསྟར་བྱེད་མགོ་བཙུགས་ཡོད་སྐོར་དང་། འདས་པའི་ལོ་བཅུའི་རིང་བོད་ནང་སློབ་གྲྭ་མང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན། བོད་ཡིག་ཆེད་སྦྱོང་བྱེད་ས་མ་གཏོགས་སློབ་གྲྭ་གཞན་ཁག་གི་ནང་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གི་བསླབ་གཞི་གཙོར་བཟུང་གི་སློབ་ཁྲིད་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཏེ། བོད་སྐད་ཡིག་གི་བསླབ་གཞི་ཉེན་ཁའི་ནང་ལྷུང་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད།
སྙན་ཐོ་དེའི་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཁང་གི་རྒྱ་ནག་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་སོ་ཧྥི་རི་ཆར་ཌི་སན (Sophie Richardson)ལགས་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་གི་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་ནི་སློབ་གསོ་དམིགས་འབེན་དུ་བཟུང་བ་ཞིག་མིན་པར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཀུན་སློང་ཡོད་པ་ཞིག་རེད་ལ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བོད་མི་ཚོར་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་བསླབ་གཞི་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲོལ་ཡིག་རྡོག་རོལ་གཏོང་གི་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྟོག་ཞིབ་ཚོགས་པ་ཚོ་བོད་ནང་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་གནས་བབ་ལ་རྒྱུས་ལོན་ཆེད་བོད་ནང་གཏོང་གི་མེད་ནའང་། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཁང་གིས་བོད་ནག་ཆུ་ཁུལ་གྱི་གྲོང་སྡེ་ཁག་ ༦ གི་སློབ་ཕྲུག་གི་ཕ་མ་དང་དགེ་རྒན་ཁག་ཅིག་ལ་བཅར་འདྲི་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཁུལ་དེའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་ཟླ་ ༣ ནས་བཟུང་ས་གནས་ཀྱི་སྔོན་འགྲོའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་ཐོག་སློབ་གསོ་སྤྲོད་མགོ་བཙུགས་ཡོད་སྐོར་སོགས་བརྗོད་ཡོད་པ་རེད།
གསར་འགོད་པ། སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག
ངས་ནི་བཙན་འབྱོལ་ནང་ མི་སྐྱ་གཞོན་སྐྱེད་ཚོའི་བོད་ཡིག་ལ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་ནི་དཀོན་པོ་མཐོང་། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་ལ་ རང་དབང་ལུང་པའི་ནང་བཙན་བཀག་གཏོང་མཁན་ནི་མེད། ག་རེད་མ་ཚང་པ་རེད་ མིའི་རྣམ་དཔྱོད། མིའི་རྣམ་དཔྱོད་ཡོད་ན་ སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ཤ་ཞེན་ཡོང་གི་རེད་པ། ལྟོ་གོས་ནི་དུད་འགྲོ་ཚོའི་འཚོལ་ཤེས།