སྒོ་པེ་སྟོབས་ཆེན།
རྩོམ་ཡིག་འདི། ཕྲན་བོད་ཀྱི་དགུ་བཅུ་གསུམ་ལས་འགུལ་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེ་དང་། རྩོམ་སྒྲིག་གི་ལས་འཁུར་ཞུས་སྐབས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༢༤ དང་། ༢༠༠༠ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡༦ སོ་སོར། རྒྱ་གཞུང་དང་གངས་ཅན་རྒྱའུ། དོལ་རྒྱལ་གསུམ་གྱི་རྙོག་གླེང་ལས་སྔ་རྗེས་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་དགོས་བྱུང་བ་དེ་སྔ་གངས་ཅན་དགོན་པའི་གཉེར་པ་དང་། དབུ་མཛད། ཀྲུའུ་རེན་གཞོན་པ་གནང་མྱོང་བ་སྐུ་ཞབས་བློ་བཟང་ལུང་རྟོགས་བསྟན་འཕེལ་དང་། བློ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པའི་ཚིག་ཐོ་ཡིན།
འདིའི་ནང་དོན་གནད་བསྡུས།
ཨི་ཊ་ལིར་ཡོད་པའི་གངས་ཅན་རྒྱའུ་ནི། གངས་ཅན་དགོན་པ་ཕྱག་འདེབས་པ་པོ་པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་མ་ཡིན་པ། པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ནང་ཡང་སྲིད་ཕེབས་རྒྱུ་མིན་སྐོར་གསལ་བ། དེ་སྔ་བོད་དུ་པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ཟེར་བ་ཞིག་བྱུང་མྱོང་མེད་པ། དོན་དངོས་ཁོ་པ་གངས་ཅན་དགོན་པའི་རྒྱབ་རིར་མཚམས་ལ་བཞུགས་པའི་གྲུབ་ཐོབ་ཞིག་གི་སྐྱེ་སྤྲུལ་ཡིན་པ། དེའང་གངས་ཅན་གྲོང་ཚོར་ཡོད་པའི་རྨོ་མོ་ཞིག་ལ་དོལ་རྒྱལ་ཁོག་ཞུགས་ཀྱིས་ངོས་འཛིན་བྱས་པ། སྤྱི་ལོ་༡༩༥༩ གོང་ནས་གངས་ཅན་རྒྱའུ་གངས་ཅན་དགོན་པ་ནས་ཕྱིར་འབུད་བཏང་ཟིན་པ། གངས་ཅན་དགོན་པ་ནི་དགེ་ལུགས་གཞུང་དགོན་དང་། སྲུང་མ་ནི་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་ཡིན་པ། ཕྱིས་སུ་གངས་ཅན་རྒྱའུ་དང་རྒྱ་གཞུང་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་གངས་ཅན་དགོན་པར་དོལ་རྒྱལ་བསྟེན་སྲོལ་བསུན་བཙེར་ཚད་མེད་བྱས་པ་བཅས་ཞིབ་ཕྲ་གསལ་འདུག གནད་འགག་ཆེ་ཤོས་ནི། ཕ་རན་སིར་གནས་སྡོད་མདོ་སྨད་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོས་བྲིས་པའི་དགེ་ལུགས་ཆོས་འབྱུང་ནང་། གངས་ཅན་བླ་མ་ནི་གངས་ཅན་དགོན་པ་ཕྱག་འདེབས་པ་པོ་པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ཡིན་པ་དང་། པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ནས་གངས་ཅན་བླ་མ་བར་གྱི་འཁྲུངས་རབས་རྙེད་སོན་མ་བྱུང་ཞེས་བཀོད་འདུག པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་མེད་པ་མ་ཤེས་པ་ཅི་ལ་སྲིད་ཀྱང་དོལ་རྒྱལ་དང་ལྟ་སྤྱོད་མཐུན་ཞིང་། གངས་ཅན་རྒྱའུས་བཞེངས་པའི་བྱམས་པའི་སྐུ་བརྙན་གྱི་དགེ་སྔོའི་སྨོན་ཚིག་ཡོན་རྒྱམ་པས་བྲིས་པ་སོགས་མཁས་པ་བླུན་པོོའི་རྒྱུ་དབང་དུ་ཤོར་བ་དང་། གཞན་ཡང་གངས་ཅན་བླ་མའི་གསོལ་འདེབས་ནང་པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་སྐུ་ཡི་ཕྲེང་བ་ད་ལྟའི་གངས་བླ་མ་ཞེས་བཅུག་པ། དེ་འདྲའི་ཤེད་ཀྱིས་པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་གསུང་འབུམ་རྒྱ་གཞུང་གིས་དཔར་སྐྲུན་བྱས་པའི་སྔོན་གླེང་དུའང་པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ད་ལྟའི་འཚོ་ཞིང་བཞུགས་པ་གངས་བླ་མ་ཞེས་ཆེ་བསྟོད་ཆེན་པོས་བྲིས་པ་བཅས་མགོ་ཐར་དཔུང་འཛུལ་གྱིས་ཁུངས་ལུང་དང་རྒྱུ་མཚན་མེད་པའི་གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་འདི་དག་ང་ཚོས་ཤེས་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེའོ།
ཚིག་ཐོ་དངོས་གཞི།
༄༅། །གངས་ཅན་དགོན་པ་ནི། གཞིས་རྩེ་ཀྲོན་ཆུས། ས་སྐྱ་ཤན། བྲག་འཇུག་ཤང་། གངས་ཅན་གྲོང་ཚོ་ཞེས་པར་གནས་ཡོད། ཡུལ་མིང་དགོན་པར་ཐོགས་པ་ཞིག་མིན་ནམ་སྙམ། རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་སྐབས་སུ་གཏོར་བརླག་ཕྱིན་པ་རེད། དགོན་པ་ཉམས་གསོ་བྱས་ནས་ལོ་༡༤ ཕྱིན་ཡོད་ཅིང་། འགྲོ་གྲོན་ཚང་མ་མི་དམངས་ཀྱིས་བཏང་བ་དང་། རྒན་རབས་རྣམས་ནས་སློང་མོ་བསྐྱོན་པ་ལས་སྲིད་གཞུང་གིས་རོགས་རམ་མེད། གངས་ཅན་དགོན་པ་ཕྱག་འདེབས་པ་པོ་ནི་པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲིས་དང་ཆོས་རྒྱུད་དགེ་ལུགས་ཡིན། རྒྱལ་བ་དགེ་འདུན་གྲུབ་པ་དགོངས་པ་གཞན་དོན་ཕེབས་རྗེས་བཀྲིས་ལྷུན་པོ་དགོན་པའི་ཁྲི་ཐོག་གཉིས་པ་གནང་བས་པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲིས་ཀྱི་སྐུ་གདུང་བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པར་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། གངས་ཅན་དགོན་པའི་སྲུང་མ་ནི་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་ཡིན་པས་པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲིས་ནས་བཟུང་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༧ བར་དོལ་རྒྱལ་གྱི་མིང་ཙམ་ཡང་མེད།
སྤྱི་ལོ་༡༩༨༣ ལོར་གངས་ཅན་རྒྱའུ་ཟེར་བ་དེ་དགོན་པར་ཡོང་ནས་དོལ་རྒྱལ་བསྟེན་དགོས་ཚུལ་གསུངས་འདུག་ཀྱང་དགོན་པའི་འགན་འཁུར་དགེ་བཤེས་ཆོས་བཟང་ལགས་གཙོ་བོ་བྱས་པའི་རྒན་རབས་རྣམས་ནས་ཁས་ལེན་གནང་མེད་པ་རེད། དགོན་པ་བཞེངས་སྐབས་བུ་ལོན་རྒྱ་སྒོར་ཉིས་སྟོང་ཙམ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་བླ་མ་རྒྱའུས་སྤྲད་པ་ལས་དགོན་པར་དམིགས་བསལ་རོགས་རམ་བྱས་མེད་ལ་དོལ་རྒྱལ་སྐུ་སོགས་གང་ཡང་བཞག་ཡོད་མ་རེད། སྐབས་དེར་ཁོ་པ་མཉམ་དུ་ཕྱི་རྒྱ་མང་པོ་འདུག་པར་མ་ཟད། ས་ཕྱོགས་ཁག་ནས་མི་གྲངས་མང་པོ་མཇལ་བར་ཡོང་ནས་དད་གུས་ཞེ་དྲག་བྱེད་ཀྱི་འདུག སྤྱི་ལོ་༡༩༨༤ ཙམ་ལ་ཁོ་པ་སླར་ཡང་གངས་ཅན་དགོན་པར་ཐེངས་གཉིས་པ་སླེབས་ཤིང་། ཁོ་པ་མ་སླེབས་གོང་གངས་ཅན་དགོན་པར་ཁོ་པའི་གཟིམ་ཆུང་ཞིག་གསར་བཞེངས་བྱ་དགོས་པ་དང་། དེའི་འགྲོ་གྲོན་ཚང་མ་ཁོ་པས་གཏོང་གི་ཡིན་ཞེས་རྒྱ་སྒོར་ཆིག་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་གིས་གཟིམ་ཆུང་ཀ་བ་གཉིས་དང་། ཤུགས་ལྡན་གྱི་བཙན་ཁང་ལྕམ་ཁང་མ་གཅིག ཀ་ཕིབས་ཀ་བ་གཉིས་བཅས་ཡོད་པ་ཐོག་བརྩེགས་གཉིས་ལྡན་ཞིག་བརྒྱབ་པ་རེད།
སྟབས་མ་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་དགེ་བཤེས་ཆོས་བཟང་ལགས་དེའི་གོང་ཙམ་ནས་སྐུ་གཤེགས་ཚར་པ་རེད། གངས་ཅན་རྒྱའུའི་གཟིམ་ཆུང་བརྒྱབ་ཚར་འཕྲལ་ཁོ་པ་གངས་ཅན་དགོན་པར་ཡོང་ནས་དོལ་རྒྱལ་འཇིམ་སྐུ་ལྔ་དང་དོལ་རྒྱལ་འདྲ་འབག་གཅིག རྗེ་ཡབ་སྲས་གསུམ་མཉམ་དོལ་རྒྱལ་ཡོད་པའི་འདྲ་པར་ཆེན་པོ་གཅིག་བཅས་དགོན་པར་འཁྱེར་ཡོང་ནས་ཁོ་པའི་གཟིམ་ཆུང་གི་བཙན་ཁང་ནང་བསྒྲིགས་པ་མ་ཟད། ཁོ་པ་མཉམ་དུ་བལ་ཡུལ་གངས་ཅན་བླ་བྲང་ནས་སྔར་རྒྱུད་པའི་སྐུ་ཞབས་རེད་ཟེར་བའི་དོལ་རྒྱལ་བསྐང་བསོ་གཏོང་མཁན་དབྱིག་གཉེན་ཟེར་བ་ཞིག་འཁྲིད་འདུག རྗེས་སུ་དོལ་རྒྱལ་བསྐང་བསོ་གཏོང་མཁན་གངས་ཅན་བླ་མའི་སྤུན་མཆེད་བླ་རྒན་ཟླ་བ་ཟེར་བ་ཞིག་བཞག་སོང་།
བླ་རྒན་ཟླ་བ་ད་ལྟའང་བསྐང་བསོ་གཏོང་བཞིན་པ་རེད། གངས་ཅན་རྒྱའུས་བླ་རྒན་ཟླ་བར་གངས་ཅན་དགོན་པ་ནས་དགེ་ཕྲུག་བློ་ལ་ཡོད་པ་ཞིག་དོལ་རྒྱལ་བསྐང་བསོ་གཏོང་མཁན་གྱི་དགེ་ཕྲུག་ལ་འདེམས་སྒྲུག་བྱས་བཅུག་སོང་ཡང་ལོ་གཞོན་གྲྭ་པས་ཡ་མ་བྱས་སྟབས་དགེ་ཕྲུག་གི་སྐད་ཆ་འཇའ་ལྟར་ཡལ་སོང་། སྐབས་དེ་དུས་གངས་ཅན་དགོན་པར་གྲྭ་རྒན་པ་༡༢ དང་ལོ་གཞོན་གྲྭ་པ་གསར་པ་ཁག་གཅིག་བཅས་ཁྱོན་གྲྭ་པ་༢༠ སྐོར་ཞིག་ཡོད་པས་ཁོ་པའི་སྤུན་མཆེད་བླ་རྒན་ཟླ་བ་མ་གཏོགས་དོལ་རྒྱལ་བསྟེན་མཁན་མེད། སྤྱི་ལོ་༡༩༨༧ ལོར་གངས་ཅན་རྒྱའུ་དགོན་པར་ཐེངས་གསུམ་པ་སླེབས་པ་རེད།
དེའི་གོང་ཁོ་པས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་རྒྱབ་གཏོད་དང་དོལ་རྒྱལ་བསྟེན་པ་གོ་ཐོས་བྱུང་བར་མ་ཟད། དོལ་རྒྱལ་བསྟེན་ན་ཡག་པོ་མེད་སྐོར་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་བཀའ་སློབ་གནང་བ་ཚང་མ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བས་གངས་ཅན་དགོན་པའི་ནང་ཁོ་པར་དད་མོས་དང་དགའ་བོ་བྱེད་མཁན་མེད། གངས་ཅན་རྒྱའུ་དགོན་པར་མ་འབྱོར་བའི་ཉིན་གཅིག་གི་སྔོན་ལ་བླ་རྒན་ཟླ་བའི་དགེ་ཕྲུག་ཚེ་རིང་གིས་བླ་རྒན་ཟླ་བར་འཁྲུགས་པ་བརྒྱབ་ནས་གངས་ཅན་དགོན་པའི་ལྟག་རྒྱབ་ཀྱི་རི་ཁྲོད་དེར་གངས་ཅན་བླ་མས་བཞེངས་པའི་དོལ་རྒྱལ་གྱི་ལྷ་ཐོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་དབུ་ཏོག་བཀོག་ནས་བླ་རྒན་ཟླ་བས་མཐོང་སར་མེར་བརྒྱབ། དེའི་གོང་ཙམ་ལ་གངས་ཅན་དགོན་པར་རྒྱ་གཞུང་གི་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་འབྱོར་ཡོད་པས། ཁོ་པའི་གཟིམ་ཆུང་ནས་དོལ་རྒྱལ་གྱི་སྐུ་ཚང་མ་དགོན་པ་གཞུང་ནས་རྩིས་ལེན་ཁུལ་གྱིས་བླ་རྒན་ཟླ་བའི་ལག་ནས་བླངས་ཏེ་དགོན་པའི་གཉེར་ཚང་གི་འོག་ཤོད་དུ་བཅུག གྲྭ་གཞོན་རེས་མོས་ཀྱིས་གཏོར་ནས་མཐར་དོལ་རྒྱལ་གྱི་འདྲ་སྐུ་ལྔ་པོ་དེ་ལག་པར་ལེན་རྒྱུ་མེད་པར་ཧྲུག་ཧྲུག་དུ་བཏང་བ་རེད། དོལ་རྒྱལ་འདྲ་འབག་དེའང་གྲྭ་པ་ལོ་གཞོན་ཞིག་གིས་གླིང་སྐོར་ཕྱིར་གཡུགས། མི་དམངས་ཀྱིས་མཐོང་ནས་འདྲ་འབག་ཞིག་ཕྱིར་གཡུགས་འདུག་ཟེར་པའི་སྐད་ཆ་གོ་རྒྱུ་བྱུང་བ་རེད། ད་དུང་ཁོ་པའི་འདྲ་པར་དབྲལ་བ་དང་གཡུགས་པ། མེར་སྲེག་བཏང་བ་སོགས་བྱས། འདུ་ཁང་ནང་དུ་གངས་ཅན་བླ་མའི་འདྲ་རིས་བྲིས་ཐང་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་གཤམ་དུ་སེར་སྨད་དགེ་བཤེས་ཡེ་ཤེས་དབང་ཕྱུག་ནས་སྦྱར་ཞེས་པ་ཡོད་པ་དེ་གཅིག་པུ་བཞག་པ་རེད།
སྐབས་དེར་གངས་ཅན་དགོན་པས་རྒན་ཡེ་ཤེས་དབང་ཕྱུག་ལ་བརྩི་འཇོག་ཞེ་དྲག་ཡོད། དེའི་གོང་ཙམ་དེར་རྒན་ཡེ་ཤེས་དབང་ཕྱུག་རྒྱ་གར་ནས་བོད་དུ་ཕྱིར་ལོག་བྱེད་པའི་ལམ་བར་གངས་ཅན་དགོན་པར་ཡོང་ནས་གངས་ཅན་བླ་མས་གངས་ཅན་དགོན་པར་རབ་གནས་བྱེད་དགོས་གསུངས་བྱུང་ཞེས་རབ་གནས་བྱ་དགོས་པའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་སོང་ཡང་། གངས་ཅན་དགོན་པའི་གྲྭ་པ་བགྲེས་པ་རྣམས་ནས་རབ་གནས་བྱེད་རོགས་མ་ཞུས་སྟབས། རབ་གནས་བྱེད་ཐུབ་ཡོད་པ་མ་རེད། བོད་ཟླ་༦ ཚེས་༤ ཉིན་གངས་ཅན་རྒྱའུ་དགོན་པར་འབྱོར་སོང་། ཁོ་པ་མཉམ་དུ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་པ་སངས་པུའུ་ཀྲང་ཟེར་བ་ཞིག་དང་། གཞིས་རྩེ་ཨན་ཇོན་ཐིང་གི་ལས་བྱེད། ས་སྐྱ་ཤན་གྱི་བུ་ཆུང་པུའུ་ཀྲང་སོགས་རྒྱ་མིའི་ལས་བྱེད་མང་པོ་འདུག་པར་མ་ཟད། དབྱིན་ཇི་བ་སུམ་ཅུ་སྐོར་ཞིག་འདུག གངས་ཅན་དགོན་པས་ཁོ་པ་ཚོར་གསོལ་ཇ་ཞིག་བཀྱགས་པ་ལས་དམིགས་བསལ་སྣེ་ལེན་གང་ཡང་བྱས་མ་སོང་བས། ཁོ་པའི་སྤུན་མཆེད་བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པའི་གྲྭ་བ་ཚེ་བརྟན་དང་། དབང་ཕྱུག བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་གི་མི་སྐྱ་འཆི་མེད་བཅས་ནས་གུར་བཞི་དང་། རྐུབ་བཀྱག ཅོག་ཙེ་གཡར་ཡོང་བ་དང་། ཇ་དམ་དང་། དཀར་ཡོལ། ཤ ཚལ། སྦི་ར་སོགས་བཏུང་བྱའི་རིགས་རྒྱའུས་དངུལ་སྤྲད་པ་དང་འཆི་མེད་ནས་ཉོས་ཡོང་བ་རེད། ཁོ་པར་སྣེ་ལེན་ཡག་པོ་མ་བྱས་ཐོག་དོལ་རྒྱལ་སྐུ་དང་ཁོ་པའི་འདྲ་པར་སོགས་ཆ་ཚང་མེད་པར་བཟོས་སྟབས། གངས་ཅན་རྒྱའུ་ཁོང་ཁྲོ་ཟ་ཐག་ཆོད་ནས་རྣམ་འགྱུར་ཡང་འགྱུར་འདུག དེ་འཕྲལ་གངས་ཅན་དགོན་པའི་གྲྭ་པ་བགྲེས་གཞོན་ཚང་མ་ཚོགས་འདུར་བསྐོངས་ནས་དོལ་རྒྱལ་སྐུ་མེད་པ་བཟོ་དགོས་པ་དང་། ངའི་པར་མེད་པ་བཟོ་དགོས་པ་ངས་ཆབ་སྲིད་དང་འགལ་བའི་ལས་ཀ་ག་རེ་བྱས་སོང་ངམ། སྐད་ཆ་འདྲ་མིན་ཉན་པ་ཡིན་ན་ངའི་སྔོན་ལ་ཁྱོད་ཚོ་བཙོན་ཁང་དུ་སླེབས་ཡོང་། ང་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཞེ་དྲག་དགའ་བོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ཁྱོད་ཚོས་ཧ་གོ་མཐོང་གསལ་རེད། ངས་བཤད་པ་གཞིར་བཟུང་ཁྱོད་ཚོས་བྱས་པ་ཡིན་ན་གངས་ཅན་དགོན་པ་སྔར་ནང་བཞིན་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བཤད་པ་མ་ཟད། ང་སེ་རྭ་གཙང་པ་ཁང་ཚན་ལ་ཕྱིན་པ་ཡིན། ཡ་བྱས་མ་བྱུང་བས་ངོ་ཚ་བོ་ཞེ་དྲག་བྱུང་ཞེས་བཤད་སོང་། ཁོ་པས་སེ་རྭ་གཙང་པ་ཁང་ཚན་ལ་རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་སྐུ་ཞིག་བཞེངས་པ་མ་ཟད། དཔལ་འབྱོར་གྱི་རོགས་རམ་རྒྱ་ཆེན་པོ་བྱས་ཡོད་འདུག ཁོ་པའི་སྐད་ཆར་ཡ་གང་ཡང་མ་བྱས་སྟབས། ཁོ་པས་གངས་ཅན་དགོན་པར་འབུལ་རྒྱུའི་གསང་འདུས་བློས་བླངས་དཀྱིལ་འཁོར་ཞིག་དང་། འཇིགས་བྱེད་བློས་བླངས་དཀྱིལ་འཁོར། སྨན་ལྷ་དཀྱིལ་འཁོར། ད་དུང་ཕྱི་རྒྱལ་ནས་ཅ་དངོས་མོ་ཊ་གང་འཁྱེར་ཡོང་བ་དེ་དག་དགོན་པ་གཞན་ལ་སྤྲད་པ་རེད། དཔེར་ན། གསང་འདུས་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་སྲད་རྒྱུད་དགོན་པར་སྤྲད་པ་དང་། སྨན་ལྷའི་དཀྱིལ་འཁོར་དཔལ་ཆོས་དགོན་པར་སྤྲད་པ། རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་ཐོག་བརྩེགས་ཙམ་དེ་ཁྲོ་ཕུ་དགོན་པར་སྤྲད། གསེར་ཟངས་སྐུ་རྣམས་ཤིང་ལུང་དགོན་པར་སྤྲད། དོལ་རྒྱལ་ཐང་ག་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པའི་རྩེ་མགོན་ཁང་དུ་སྤྲད་ནས་འཇིགས་བྱེད་བློས་བླངས་དཀྱིལ་འཁོར་གཅིག་པུ་གངས་ཅན་དགོན་པར་བཞག་པ་རེད།
སྤྱི་ལོ་༡༩༩༨ ལོར་བལ་ཡུལ་ནས་གངས་ཅན་བླ་བྲང་གི་ཕྱག་མཛོད་འཇམ་དབྱངས་ཟེར་བ་ཁོ་པའི་སྤུན་མཆེད་ཞིག་གངས་ཅན་དགོན་པར་ཡོང་ནས་དགེ་འདུན་པ་རེ་རེར་རྒྱ་སྒོར་ཆིག་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་ཐམ་པའི་ཉི་འོད་གློག་ཞུ་རེ་དང་། སྐུ་འགྱེད་སྒོར་བཅུ་རེ་བརྒྱབ་སོང་། མི་དམངས་ལ་དངུལ་སྤྲད་པ་དང་ལུང་པ་དེའི་ཕྲུ་གུ་ཕལ་ཆེ་བར་རྒྱ་སྒོར་བརྒྱད་བརྒྱ་སྐོར་སྟེར་སོང་། སློབ་གྲྭ་ཁག་ལའང་སྤྲད་པར་མ་ཟད། ཕྱག་མཛོད་ཁོ་པའི་སྐྱེས་ཡུལ་གྱི་སློབ་གྲྭ་དེའི་སློབ་ཕྲུག་རེ་རེར་དུག་ལོག་ཆ་ཚང་རེ་སྤྲད་འདུག ཁོ་པས་དེ་ལྟར་བྱས་དགོས་དོན་ནི་ཤུགས་ལྡན་གྱི་ཚོགས་པ་ཞིག་བོད་དུ་འཛུགས་རྩིས་བྱས་ནས་དགོན་པ་ཁག་ལ་དཔལ་འབྱོར་འགྲོ་སོང་མང་པོ་བཏང་འདུག་ཀྱང་དགོན་པ་དེ་དག་གི་གྲྭ་དམངས་ནས་ཁོ་པར་ཁ་ཡ་བྱས་ཡོད་མ་རེད། ཁོ་པས་དེ་སྔ་གངས་ཅན་རྒྱའུ་དགོན་པར་ཡོང་སྐབས་གྲྭ་བས་ཡག་པོ་མ་བྱས་པ་དེ་གངས་ཅན་དགོན་པར་དངུལ་སྤྲད་རྒྱུ་ཉུང་དྲགས་པས་རེད། ཁོ་ཚོར་དངུལ་མང་པོ་སྤྲད་ན་རང་བཞིན་གྱིས་མགོ་སྒུར་རྒྱུ་རེད་ཅེས་ཁོ་པས་སྤུན་མཆེད་ཞིག་ལ་བཤད་འདུག
སྤྱི་ལོ་༡༩༩༨ བོད་ཟླ་༡༢ ཚེས་༣ ཉིན་སླར་ཡང་གངས་ཅན་རྒྱའུ་གངས་ཅན་དགོན་པར་ཐེངས་བཞི་པ་དེ་སླེབས་སོང་། ཁོ་པ་མ་འབྱོར་གོང་གཞིས་ཀ་རྩེའི་དཀའ་ཆེན་ཚེ་བརྟན་ནས་གངས་ཅན་དགོན་པའི་ཀྲུའུ་རེན་ཟླ་ཚེ་ལ།གངས་ཅན་རྒྱའུ་དགོན་པར་ཡོང་སྐབས་བསུ་བ་གྲ་གང་རྒྱས་དང་སྣེ་ལེན་ཡག་པོ་བྱ་དགོས་པ་བཤད་པ་བཞིན། ཟླ་ཚེས་ཀྲུའུ་རེན་གཞོན་པ་དང་དབུ་མཛད་སོགས་ལས་སྣེ་ལ་གངས་ཅན་དགོན་པས་གྲ་སྒྲིག་ཡག་པོ་བྱ་དགོས་པ་མ་ཟད། དེ་ཉིན་གྲྭ་པ་རྣམས་ལ་དགོངས་པ་སྤྲད་པ་སོགས་བྱས་ནས་ཕྱིར་མ་གཏོང་ཞེས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ནས་ཀྲུའུ་རེན་ཟླ་ཚེ་གཞིས་རྩེར་ཕྱིན་སོང་། ཚེས་༣ ཉིན་དབུ་མཛད་དང་། ཀྲུའུ་རེན་གཞོན་པ། ང་བཅས་གསུམ་རང་ལས་གྲྭ་དམངས་ལོ་གསར་གཏོང་བར་འགྲོ་གི་ཡིན་ཞེས་གཡོལ་ནས་སོ་སོའི་ནང་ལ་ལོག་ཕྱིན་པ་རེད། མ་བྱན་སྐྱ་བོ་ཁ་ཤས་ཤིག་ཡོད་པས་ངེད་ཚོས་ཇ་འབྲིང་ཙམ་ཇ་དམ་ཁ་ཤས་དང་། དཀར་ཡོལ་ཁ་ཤས་གངས་ཅན་རྒྱའུ་ཕེབས་བསུའི་གྲ་སྒྲིག་ཡོད་ས་གངས་ཅན་གྲོང་ཚོར་བསྐྱལ་པ་ཡིན། གངས་ཅན་རྒྱའུ་མཉམ་དུ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དང་། གཞིས་ཀ་རྩེའི་དཔོན་རིགས་མང་པོ་ཡོད་འདུག་པ་དེར་གསོལ་ཇ་ཞུ་སྐབས་ཇ་འཐུང་ལོ་བ་གང་ཡང་མེད་པས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་དཔོན་པོས་ཇ་དང་དཀར་ཡོལ་མཉམ་དུ་ཕྱིར་གཡུགས་བྱུང་། མ་བྱན་སྐྱ་བོ་ཡིན་ཡང་གངས་ཅན་རྒྱའུ་ལ་མི་དགའ་བའི་ཁོང་ཁྲོ་ཆེན་པོ་ཡོད་སྟབས། ཇ་དེའང་འཐུང་མི་ལོ་བ་ཞིག་བཟོས་པ་རེད། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་པ་སངས་པུའུ་ཀྲང་ནས་ང་ཚོ་བསྐོངས་ནས་གཤེ་གཤེ་མང་པོ་བཏང་ནས། གངས་ཅན་བླ་མས་ཆུ་ཚོད་རེ་སྤྲད་པ་རེད། ཁྱོད་ཚོའི་བྱེད་སྟངས་ལ་བལྟས་ན་ཆུ་ཚོད་གཉིས་རེ་གཡོག་དགོས་པ་འདུག་ཅེས་བརྗོད་ཀྱི་འདུག ཆུ་ཚོད་གཉིས་ཀྱི་གོ་དོན་ནི་ལག་ལྕགས་རྒྱག་གི་ཡིན་ཞེས་པའི་དོན་རེད་ལ་སྐབས་དེར་གངས་ཅན་རྒྱའུས་གྲྭ་པ་རེ་རེར་རྒྱ་སྒོར་བརྒྱ་དང་། ཆུ་ཚོད་རེ་སྤྲད་ཡོད་པ་རེད། སྔར་ཡིན་ན་གངས་ཅན་རྒྱའུ་ལ་དད་པ་བྱེད་མཁན་མི་ཁྱུ་དང་ཁྱུ་ཡོང་གི་ཡོང་ཀྱང་སྐབས་དེར་ང་ཚོ་གྲྭ་པ་གསུམ་དང་། ལུང་པའི་ཕྲུ་གུ་དང་ཨ་མ་ཁ་ཤས། ཁོ་པའི་སྤུན་མཆེད་ཁག་གཅིག རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་དཔོན་རིགས། དེ་མིན་དབྱིན་ཇི་བུད་མེད་གཉིས་ལས་གཞན་པ་མི་འདུག
དེ་ཉིན་དགོན་པར་ལྷ་གསོལ་ཞིག་འཁེལ་ཡོད་པས་མི་དམངས་སླེབས་ཡོད་པ་དེ་དག་ཆང་འཐུང་ནས་ས་ལ་བསྡད་པ་ལས་གངས་ཅན་རྒྱའུ་ཡོང་སྐབས་སྣང་མེད་དུ་བཏང་ནས་ཡ་བྱས་མ་སོང་བས། ཁོ་པ་ཁ་སྐྱེངས་པོ་ཞེ་དྲག་བྱུང་སོང་། ད་དུང་དེ་ཉིན་གངས་ཅན་དགོན་པ་ནས་མི་ཊར་བརྒྱ་ཙམ་གྱི་ས་སྟོང་ཞིག་ལ་དགོན་པ་གསར་པ་ཐོག་བརྩེགས་བཞི་ཅན་ཞིག་གསར་རྒྱག་བྱ་རྒྱུའི་ཆེད་ས་ཆོག་ཀྱང་བྱས་སོང་། གངས་ཅན་རྒྱའུ་གཞིས་རྩེར་ཕྱིར་ལོག་གིས་ཁོ་པ་དང་སྤུན་མཆེད་བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པའི་ཚེ་བརྟན། དབང་ཕྱུག བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་གི་འཆི་མེད། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད། གཞིས་རྩེ་ས་གནས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད། གཞིས་རྩེ་ས་གནས་ཆོས་དོན་ཅུས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད། ས་སྐྱ་ཤན་གྱི་ཧྲུའུ་ཅི་དང་ཆོས་དོན་ཅུས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད། རྡོ་བཟོ་ཆེན་མོ་དབུ་པ་སངས་ཚེ་རིང་། ཤིང་བཟོ་དབུ་འཇམ་ཕུན་ལགས་བཅས་ཚོགས་འདུ་འཚོགས་ནས་ཁོ་པའི་དགོན་པ་གསར་རྒྱག་གི་འཆར་གཞི་བཀོད་པར་མ་ཟད། གཞིས་རྩེར་ཐོག་བརྩེགས་བཅུ་གསུམ་ཅན་གྱི་ཧྲན་ཏུང་གསོལ་མགྲོན་ཁང་དུ་གསོལ་སྟོན་ཟབ་རྒྱས་བཤམས་ནས་ལག་རྟགས་ཀྱང་གྱ་ནོམ་པ་སྤྲད་འདུག དགོན་པ་བཞེངས་སྐབས་འགྲོ་སོང་རྒྱ་སྒོར་ཁྲི་ག་ཚོད་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན་ཡང་འཛིན་ཡིག་སྤྲད་པ་ཙམ་གྱིས་དངུལ་ལམ་སེང་རྒྱ་མིའི་ཐེབས་རྩ་ལས་ཁུངས་ནས་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་འདུག
དངུལ་གཉེར་དབང་ཕྱུག་དང་། རྩིས་པ་འཆི་མེད། བལྟ་རྟོགས་འགན་འཁུར་བ་ཚེ་བརྟན་གསུམ་ཡིན་པ་དང་། དགོན་པ་གསར་བཞེངས་ཀྱི་འགན་ཁོང་ཚོ་གསུམ་ནས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ལས་གྲྭ་དེ་ས་སྐྱ་ཤན་ནས་རྩིས་ལེན་བྱ་རྩིས་བྱས་འདུག་ཀྱང་ཁོ་ཚོ་གསུམ་ལ་རྒྱ་གཞུང་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེར་ཡོད་སྟབས། རྩིས་ལེན་རྒྱུ་ཕར་བཞག ས་སྐྱ་ཤན་གྱི་ཧྲུའུ་ཅི་ལའང་བཀའ་བཀྱོན་ཚ་པོ་རག་པ་རེད།
འཆིེ་མེད་ནི་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་གི་ལས་བྱེད་ཡིན་པས་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་གི་ཀྲུའུ་རེན་བསྟན་སྲིད་ནས་ཕྱིར་འབུད་བཏང་འདུག་ཀྱང་འཆི་མེད་ཀྱིས་གོང་རིམ་གྱི་རྒྱབ་གཉེར་ཡིག་ཆ་འཁུར་ཡོང་བ་དང་གཞིས་རྩེའི་ཕུན་ཚོགས་ཧྲུའུ་ཅིར་གོང་རིམ་ནས་ཁ་པར་བཏང་ཡོང་བ་བཅས་འཆི་མེེད་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་དུ་རང་འཇགས་འཇོག་དགོས་བྱུང་བ་རེད། ད་དུང་དབང་ཕྱུག་དང་ཚེ་བརྟན་གཉིས་གངས་ཅན་རྒྱའུ་དགོན་པ་གསར་བཞེངས་སྐབས་གངས་ཅན་དགོན་པ་དང་གྲྭ་ཤག་ཏུ་ཡོང་ནས་གཞིས་རྩེའི་འགོ་ཁྲིད་དང་ས་སྐྱ་ཤན་གྱི་བུ་ཆུང་པུའུ་ཀྲང་ལ། གངས་ཅན་དགོན་པའི་གྲྭ་བས་ད་དུང་ཡང་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་པར་ཉར་ཡོད་པ་དང་། དོལ་རྒྱལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་ཀྱི་འདུག་ཅེས་སྙན་སེང་ཞུས་སྟབས། ས་སྐྱ་ཤན་ཆོས་དོན་ཅུས་ནས་ང་ཚོར་བཀའ་བཀྱོན་བཏང་བ་དང་བུ་ཆུང་པུའུ་ཀྲང་ལ་བཀའ་བཀྱོན་བཏང་འདུག
སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལོར་བོད་ཟླ་༧ ཚེས་༡༠ ལ་གངས་ཅན་རྒྱའུ་སླར་ཡང་གངས་ཅན་དགོན་པར་ཐེངས་ལྔ་པ་དེ་འབྱོར་སོང་། ཁོ་པ་མཉམ་དུ་ཕྱིར་ལོག་བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་སྣེ་ལེན་ཞུ་མི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་པ་སངས་པུའུ་ཀྲང་ཀྱང་འདུག ཁོ་པའི་དགོན་པ་གསར་པ་དེའི་མདུན་ངོས་ཚར་ཡོད་ཅིང་། རྒྱབ་ངོས་ཀྱང་ཏོག་ཙམ་མ་གཏོགས་ཕལ་ཆེར་ཚར་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེའི་གྲ་སྒྲིག་ཆ་ཚང་བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པའི་སྔགས་པ་གྲྭ་ཚང་གིས་བྱས་སོང་།
ཁོ་པ་དགོན་པ་གསར་པ་དེར་ཉིན་གསུམ་བསྡད་ནས་ཉིན་དང་པོར། གངས་ཅན་རྒྱའུ་ལ་བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པའི་སྔགས་པ་གྲྭ་ཚང་གིས་བརྟན་བཞུགས་ཕུལ་ཞིང་། ཁོ་པ་མཉམ་དུ་རྒྱ་གར་ནས་དགའ་ལྡན་ཤར་རྩེའི་སྐུ་ཞབས་ཁ་ཤས་དང་ཁམས་ཕྱོགས་ཀྱི་གྲྭ་པ་ཁ་ཤས་འདུག ཁོ་པའི་མཇལ་ཁར་ཁུལ་དེའི་མི་དམངས་རྩ་བ་ནས་མ་ཡོང་སྟབས། དགོན་པའི་ཨར་ལས་བྱེད་མཁན་མི་གྲངས་ཉིས་བརྒྱ་སྐོར་ཞིག་ཡོད་པ་ལས་མཚམས་བཞག་ནས་མཇལ་ཁར་བཏང་བ་རེད་ཀྱང་མཇལ་ཁ་ཞུས་མི་འདུག ཉིན་གཉིས་པར་བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པའི་རྩེ་མགོན་ནས་དོལ་རྒྱལ་བསྐང་བསོ་བཏང་བ་དང་། གངས་ཅན་དགོན་པའི་གྲྭ་པ་སྐད་བཏང་ནའང་གཅིག་ཀྱང་ཕྱིན་མེད། ཉིན་གསུམ་པར་བཀྲས་ལྷུན་སྔགས་པ་གྲྭ་ཚང་གིས་ཆོ་ག་ཟིན་སོང་། ཕལ་ཆེ་བ་བཙན་བཀའི་འོག་ནས་མི་འདོད་བཞིན་ཡོང་བ་ཞིག་རེད། དེ་ནས་སྔགས་པ་གྲྭ་ཚང་གི་སྐུ་ཞབས་རྣམས་ནས་བདག་འཇུག་གི་དབང་ཆས་གངས་ཅན་དགོན་པར་གཡར་བར་སླེབས་བྱུང་ཡང་གངས་ཅན་དགོན་པའི་གྲྭ་པ་ཚང་མ་ཆུ་བརྒལ་བར་ཕྱིན་པ་དང་། ཕྱིར་བསྐྱོད་པ་སོགས་བྱས་ནས་དབང་ཆས་གཡར་མེད་སྟབས། སྔགས་པ་གྲྭ་ཚང་ནས་གངས་ཅན་དགོན་པར་མི་དགའ་བ་ཕྲན་བུ་བྱུང་སོང་། ཁོང་ཚོས་གངས་ཅན་དགོན་པའི་བྱེད་སྟངས་འདི་འདྲ་མ་རེད། དངུལ་ལེན་ཐབས་བྱ་དགོས་པ་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཀྱི་འདུག དེའི་ཉིན་གངས་ཅན་རྒྱའུས་དབང་ཆས་གྱོན་ནས་རྫིག་པོ་བྱ་དགོས་བསམ་འདུག་ཀྱང་དེ་ལྟར་མ་བྱུང་བ་རེད།
སྤྱི་ལོ་༡༩༩༩ ཟླ་༦ ཙམ་ནས་གངས་ཅན་དགོན་པའི་རྡོ་བཅལ་སྟེང་ཚེ་བརྟན་དང་། དབང་ཕྱུག འཆི་མེད་གསུམ་གྱི་བཀོད་ཇུས་འོག་བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པའི་དབུ་མིག་དམར་དང་དགེ་ཕྲུག་ཚོས་དོལ་རྒྱལ་འཇིམ་སྐུ་མི་ཚད་ཙམ་གཅིག་དང་། ཁྲུ་གང་བྱས་པ་གཅིག་བཅས་གཉིས་བཞེངས་ནས་ཉིན་གསུམ་པ་སྟེ། བོད་ཚེས་༡༣ ཉིན་དགོན་པ་གསར་པ་དེར་བསྐྱལ་སོང་། པ་སངས་པུའུ་ཀྲང་ནས་དོལ་རྒྱལ་སྐུ་ཁྲུ་གང་བྱས་པ་དེ་གང་ཡིན་མ་ཤེས་པར། ལྷ་དེ་ག་རེ་རེད། ཆུང་དྲགས་འདུག་ཅེས་ཟེར་བར། འཇིམ་བཟོ་བས་ཤུགས་ལྡན་གྱི་འཁོར་རེད་ཅེས་ཞུས་སྐབས། པ་སངས་པུའུ་ཀྲང་གིས་དབུ་མིག་དམར་ལགས་སུ། ཤུགས་ལྡན་འཇིམ་སྐུ་ཆེ་ཆུང་མི་ཚད་ཙམ་ཞིག་བཞེངས་དགོས། གངས་ཅན་དགོན་པའི་གྲྭ་པར་ཞེད་མི་དགོས། ངས་ཀྲུའུ་ཞི་ཅང་ཙེ་མིན་ལ་དགོངས་བསྐོར་ཞུས་ཚར་པ་ཡིན། ཞེས་བཤད་སོང་། ཐོག་མར་དོལ་རྒྱལ་གྱི་འཇིམ་སྐུ་ལྔ་བཞེངས་རྩིས་ཡོད་ཀྱང་མཐར་ཆེ་ཆུང་གཉིས་ལས་བཞེངས་ཐུབ་ཡོད་པ་མ་རེད། དེ་གཉིས་ཀྱང་བཞེངས་སྐབས་མི་དམངས་ནས་རྡོ་གཞུས་པ་དང་། འཇིམ་བཟོ་བ་དང་ཤིང་བཟོ་བ་སོགས་ནས་ཀྱང་རྡོ་ཚག་གཞུས། སྐུ་ལ་གྲིས་བཙགས་པ་སོགས་བྱས་སྟབས། དེ་རིང་དབུར་རྒྱག་པ་ཕྱི་ཉིན་ཡང་ཀྱང་དབུར་རྒྱག་དགོས་པ་བཟོས་པས། གང་མགྱོགས་དགོན་པ་གསར་པར་དབོར་དགོས་བྱུང་། དགོན་པར་དབོར་སྐབས་ཀྱང་ཀྲུའུ་རེན་གཞོན་པས་རྡོག་ཐོ་གཞུས་ནས་དོལ་རྒྱལ་འཇིམ་སྐུ་ཆེ་བའི་གྲོད་ཁོག་ནང་དུ་བསྟིབས། དེ་བཞིན་དགེ་འདུན་གྲྭ་པ་དང་མི་མང་ནས་ཀྱང་དོལ་རྒྱལ་གྱི་མགོ་དང་། ལག་པ། སེང་གེའི་མགོ་སོགས་བཀོག་ནས་ཆ་མི་ཚང་བ་བཟོས་ཏེ་གཏོར་བ་རེད། དོལ་རྒྱལ་འཇིམ་སྐུ་བཞེངས་སྐབས་དབུ་མིག་དམར་དང་། དགེ་ཕྲུག་གཉིས་ནས་ལག་པ་འཆང་བ་མ་གཏོགས་བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པའི་འཇིམ་བཟོ་བ་སུམ་ཅུ་ཙམ་ཡོད་པ་དེ་ཚོས་ལག་པ་ཡང་འཆང་མི་འདུག དབུ་མིག་དམར་གྱིས་དོལ་རྒྱལ་སྐུ་བཞེངས་ཚར་ནས་ཕྱིར་བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པར་འབྱོར་སྐབས་དགོན་པའི་གྲྭ་པ་རེ་ཟུང་གིས་དོལ་རྒྱལ་ཡག་པོ་མེད་པ་དང་། ༸གོང་ས་མཆོག་ནས་དམ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད་པ་བརྗོད་སྐབས་དབུ་ལགས་ཁོང་བློ་འགྱོད་ཚད་མེད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ཁོང་གི་དགེ་ཕྲུག་ནས་གསུངས་བྱུང་།
དགོན་པ་གསར་པ་དེའི་ས་རྡོ་ཤིང་གསུམ་གྱི་ཕུད་ནས་དགོན་པའི་རྒྱབ་རི་ནོར་བུ་རི་རྩེར་དོལ་རྒྱལ་གྱི་ལྷ་ཐོ་བརྗིད་ཉམས་ལྡན་པ་ཞིག་བཞེངས་དགོས་པ་གངས་ཅན་བླ་མས་གསུངས་བྱུང་། ཞེས་དཀའ་ཆེན་ཚེ་བརྟན་ནས་ཤོད་སྐབས། ཤིང་བཟོ་བ་དབུ་འཇམ་ཕུན་ལགས་དང་རྡོ་བཟོའི་དབུ་པ་སངས་ལགས་ནས་ཁས་ལེན་མ་བྱས་པ་མ་ཟད། གངས་ཅན་དགོན་པའི་དགེ་འདུན་དམངས་ནས་སྔར་མེད་གསར་སྤྲོས་བྱས་ན་མི་འགྲིག་ཅེས་ངོ་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱས་པས་ཁོང་ཚོའི་བསམ་དོན་འགྲུབ་མ་སོང་། དེས་རྐྱེན་པས་ཨར་ལས་མཇུག་མ་བསྒྲིལ་གོང་རྡོ་བཟོའི་དབུ་ཆེན་མོ་པ་སངས་ལགས་ཕྱིར་འབུད་བྱས་སོང་། ཁོང་ནི་བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པའི་མཆོད་ཁང་ཤར་དང་། པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པའི་མཆོད་སྡོང་སྲིད་གསུམ་རྣམ་རྒྱལ། སྔགས་པ་གྲྭ་ཚང་སོགས་གསར་བཞེངས་བྱེད་མཁན་གྱི་དབུ་ཆེན་མོ་རེད།
སྤྱི་ལོ་༡༩༩༩ བོད་ཟླ་༡༠ པའི་ནང་དགའ་ལྡན་ལྔ་མཆོད་གོང་དུ་གངས་ཅན་དགོན་པ་རྙིང་པ་དེ་གངས་ཅན་རྒྱའུ་ཡི་དགོན་པ་གསར་པར་སྤོས་ཚར་བ་དགོས་ཡོད་ཅེེས་ས་སྐྱ་ཤན་ཆོས་དོན་ཅུས་ནས་ཡི་གེ་འབྱོར་བྱུང་། དགེ་འདུན་དམངས་ནས། ད་ལོ་སྤོ་གི་མིན་ཞེས་བཤད་ནས་སྤོས་མེད་སྟབས་བོད་ཚེས་༢༠ ཉིན་བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པའི་དབང་ཕྱུག་དང་ཚེ་བརྟན། ས་སྐྱ་ཤན་ནས་བུ་ཆུང་པུའུ་ཀྲང་དང་ཉེན་རྟོག་པ་བཅས་ཡོང་ནས་དགོན་པ་གསར་པར་སྤོ་མི་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དྲིས་སོང་། དགོན་པ་གསར་པར་སྒོ་དང་སྒེའུ་ཁུང་ཡག་པོ་མེད་པ་དང་། གྲྭ་པ་སྡོད་ས་ཡང་མེད་པས་རྐུན་མར་ཤོར་བའི་ཉེན་ཁ་འདུག་ཅིང་། ད་ལྟའི་དགོན་པ་རྙིང་པར་རྐུན་མ་ཤོར་བའི་ཉེན་ཁ་མེད་སྟབས་སྤོས་མེད། ཅེས་ཁག་དཀྲི་ཕར་གཡུགས་པ་རེད། དུས་རྒྱུན་དགོན་པར་རྐུན་མ་ཤོར་ན་འགྲིག་གི་མ་རེད། ཅེས་ཤོད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་ང་ཚོའི་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པའི་སྐད་ཆ་དེར་ལན་རྒྱག་མ་ཐུབ་པར་ཁོ་པ་ཚོ་གཞིས་རྩེར་ཕྱིར་ལོག་བྱས་སོང་།
དགོན་པ་གསར་པར་སྤོ་དགོས་པའི་ཨུ་ཚུགས་བརྒྱབ་དོན་ནི་དགོན་པ་གསར་པ་དེར་ཆོས་མཇལ་ཞུ་བར་ཡོང་མཁན་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཞིག་ཀྱང་འདུག བོད་ཚེས་༢༥ སྟེ། དགའ་ལྡན་ལྔ་མཆོད་ཉིན་ས་སྐྱ་ཤན་གྱི་ཤན་ཀྲང་དང་། ཆོས་དོན་ཅུས། གཞིས་རྩེ་ས་གནས་ཆོས་དོན་ཅུས་ཀྱི་ཅུས་ཀྲང་། བཀྲས་ལྷུན་དགོན་པའི་ཚེ་བརྟན་དང་། དབང་ཕྱུག འཆི་མེད་བཅས་ཡོང་ནས་གངས་ཅན་དགོན་པའི་འགོ་ཁྲིད་ཚོགས་འདུར་བསྐོངས་སོང་། དབང་ཕྱུག་གིས། གངས་ཅན་དགོན་པས། ༡ ༽དོལ་རྒྱལ་གྱི་འཇིམ་སྐུ་གཏོར་བ། ༢ ༽དོལ་རྒྱལ་གྱི་ལྷ་ཐོ་གཏོར་བ། ༣ ༽པཎ་ཆེན་རྫུན་མའི་པར་སྒྲིག་གཤོམ་མ་བྱས་པ།༤ ༽ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་ཞབས་བརྟན་འདོན་པ་བཅས་ཀྱི་ནག་ཉེས་བསྒྲགས་ནས། དོལ་རྒྱལ་སྐུ་གཏོར་དགོས་དོན་ནི་ཕྱི་རྒྱལ་ནས་དོལ་རྒྱལ་བཀག་འགོག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཙང་། དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། སྤྱི་ལོ་༡༩༨༨ ནས་༡༩༩༧ ལོ་བར་གངས་ཅན་བླ་མར་དད་པ་བྱེད་མཁན་ཞེ་དྲག་ཡོད་ཀྱང་དེའི་རྗེས་དད་པ་བྱེད་མཁན་མི་འདུག་ཅེས་བཤད་སོང་། པ་སངས་པུའུ་ཀྲང་གིས། གངས་ཅན་བླ་མ་ནི། ཁ་བྲལ་དང་ཏཱ་ལའི་རུ་ཚོགས་ལ་ངོ་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་མཁན་དང་། ང་ཚོ་ཀྲུང་གོའི་གྲོགས་པོ་བློས་ཐུབ་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ས་ཞིག་རེད། ད་དུང་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པར་མཇལ་དར་ཕུལ་མཁན་ཞིག་ཀྱང་རེད། ཅེས་བཤད་སོང་། དབང་ཕྱུག་གིས་གངས་ཅན་བླ་མས་བཀའ་གནང་བ་ནང་བཞིན་དོལ་རྒྱལ་གྱི་བསྐང་བསོ་གཏོང་དགོས། དེ་ལྟར་བྱས་ཚེ་གྲྭ་པ་རེ་རེར་ཁང་མིག་བཞི་རེ་ཡོད་པའི་གྲྭ་ཤག་གསར་པ་རྒྱག་རྒྱུ་དང་། ཟླ་རེར་ཕོགས་རྒྱ་སྒོར་ལྔ་བརྒྱ་ནས་དྲུག་བརྒྱ་བར་སྤྲོད་རྒྱུ་རེད་ཅེས་བཤད་སོང་། ད་དུང་ས་སྐྱ་ཤན་དང་ས་གནས་ཆོས་དོན་ཅུས་ནས་ཀྱང་དོལ་རྒྱལ་བསྟེན་དགོས་སྐོར་ཤོད་ཀྱི་འདུག ང་ཚོས་དོལ་རྒྱལ་སྔར་ནས་བསྟེན་གྱི་མེད་ལ་དེའི་བསྐང་བསོ་ཡང་གཏོང་ཤེས་ཀྱི་མེད། ཅེས་བཤད་པ་ཡིན། ཁོང་ཚོས་ལྷ་བསྟེན་ཤེས་ཀྱི་མེད་ཟེར་བ་དེ་བཤད་མི་ཆོག ལྷ་མ་བསྟེན་པ་ཡིན་ན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཡིན། ཆོས་ལུགས་སྐོར་ཀྲུང་དབྱང་ནས་དེབ་ཅིག་བཏོན་ཡོད་པ་དེའི་ནང་དོལ་རྒྱལ་སྐོར་གསལ་ཡོད་ཅེས་བཤད་སོང་། དོལ་རྒྱལ་བསྟེན་རྒྱུ་ཁས་མ་བླངས་སྟབས། ངའི་ཀྲུའུ་རེན་གཞོན་པའི་གོ་གནས་དང་དབུ་མཛད་ཀྱི་ལས་འགན་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་བཅུག་པ་མ་ཟད། གོ་གནས་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་ལག་འཁྱེར་ཡང་དེ་ཉིན་ཕྱིར་བསྡུ་བྱས་སོང་། གནད་དོན་དེ་གྲྭ་དམངས་ལ་བཤད་མི་ཆོག་ཅེས་བརྗོད་ནས་ཉིན་གསུམ་གྱི་རྗེས་ཀྲུའུ་རེན་གསར་པ་དང་། དབུ་མཛད་གསར་པ་བསྐོ་བཞག་བྱས་པ་རེད། དེ་ཉིན་ཚོགས་འདུར་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་གི་འཆི་མེད་ལ་བརྩི་མཐོང་གང་ཡང་མི་འདུག་ཅིང་། ཁོ་པས་༡༩༩༩ བོད་ཟླ་༧ ཚེས་༡༤ དགོང་མོར་གངས་ཅན་བླ་མས་ས་སྐྱ་ཤན་གྱི་ཧྲུའུ་ཅི་ལ་བརྔན་པ་རྒྱ་སྒོར་ཁྲི་གཅིག་དང་གསེར་གྱི་ཚིག་ཁེབས་གཅིག ས་སྐྱ་ཤན་བུ་ཆུང་པུའུ་ཀྲང་ལ་བརྔན་པ་རྒྱ་སྒོར་བདུན་སྟོང་དང་། གསེར་གྱི་ཚིག་ཁེབས་གཅིག ད་དུང་བུ་ཆུང་པུའུ་ཀྲང་གི་དགའ་ཉེ་ཕྲུ་གུ་ཞིག་སྨན་སློབ་ལོ་༥ ལ་སློབ་ཡོན་རྒྱ་སྒོར་ཁྲི་༥ སྤྲད་པ་འཆི་མེད་ར་བཟི་ནས་གསང་བ་ཕྱིར་ལ་ཤོར་བས་རེད་འདུག
སྤྱི་ལོ་༢༠༠༠ བོད་ཟླ་༣ ཚེས་༡༡ ཉིན་སླར་ཡང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དང་གཞིས་ཀ་རྩེ། ས་སྐྱ་ཤན། དེ་མིན་ས་གནས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་སོགས་ཡོང་ནས་གངས་ཅན་དགོན་པས་དོལ་རྒྱལ་བསྟེན་དགོས་པ་དང་། དགོན་པ་གསར་པ་དེར་ཚོགས་ལ་འགྲོ་དགོས་པ་བཙན་བཀའ་བཏང་བ་དང་། གལ་སྲིད་དོལ་རྒྱལ་མ་བསྟེན་པ་དང་། ཚོགས་ལ་མ་ཡོང་ཚེ་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་སྐོར་གསལ་བསྒྲགས་བྱས་འདུག་པས། ཚོགས་ལ་འགྲོ་དགོས་བྱུང་ཡང་དོལ་རྒྱལ་བསྟེན་གསོལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད།
གངས་ཅན་རྒྱའུའི་སྐོར་ལ། གངས་ཅན་བླ་མ་ནི་པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ནས་བརྒྱུད་པ་ཡིན་ཞེས་ཁོ་པའི་གསོལ་འདེབས་ནང་བྲིས་འདུག འོན་ཀྱང་གངས་ཅན་དགོན་པའི་རྒན་རབས་རྣམས་ནས་དེ་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་མེད། གང་ཡིན་ཞེ་ན། པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ནང་ཁོང་གི་ཡང་སྲིད་ཕེབས་རྒྱུ་མིན་པའི་སྐོར་གསལ་ཡོད་སྟབས། ད་བར་པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ཟེར་བ་ཞིག་གོ་རྒྱུ་མེད་པ་རེད། པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ནང་། ང་གངས་ཅན་དགོན་པར་ལོ་རེའི་བོད་ཟླ་༦ ཚེས་༤ ཉིན་གོས་སྐུ་འགྲེམས་སྐབས་བྱང་ཕྱོགས་ནས་རྒོད་ཐང་དཀར་ཞིག་ལ་སྤྲུལ་ནས་ཐེངས་རེ་བལྟ་བར་ཡོང་གི་ཡིན་གསུང་པ་བཞིན། དེ་སྔ་བོད་གཞུང་གིས་བདེན་མིན་བལྟ་བར་རྩེ་དྲུང་ཞིག་བཏང་བ་ཟླ་བ་༦ ཚེས་༤ ཉིན་བྱང་ཕྱོགས་ནས་རྒོད་ཐང་དཀར་ཞིག་འཕུར་ཡོང་བ་གངས་ཅན་དགོན་པར་ལྡིང་སྐོར་གསུམ་བརྒྱབ་ནས་རང་འཇགས་བྱང་ཕྱོགས་སུ་འཕུར་བ་དངོས་ར་འཕྲོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག དེང་སྐབས་ཀྱང་གོས་སྐུ་འགྲེམས་སྐབས་རྒོད་ཐང་དཀར་ཡོང་བ་མཇལ་བྱུང་ཟེར་མཁན་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད།
རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཐོག་ནས་བླ་མ་རྒྱའུ་དེ་གངས་ཅན་དགོན་པ་ཕྱག་འདེབས་མཁན་པཎ་ཆེན་བཟང་པོ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་མིན་པ་གསལ་པོ་རེད། དོན་དངོས་ཐོག་གངས་ཅན་རྒྱའུ་ནི། ས་སྐྱ་ཤན། བྲག་འཇུག་ཤང་། བྲག་འཇུག་གྲོང་ཚོར་སྐྱེས་པ་དང་། གངས་ཅན་དགོན་པའི་རྒྱབ་ངོས་སུ་གྲུབ་ཁང་ཞིག་ལ་གྲུབ་ཐོབ་རྩ་ཆེན་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་དགོངས་པ་རྫོགས་པས་དེའི་ཡང་སྲིད་ལ་ངོས་འཛིན་བྱས་པ་རེད། ངོས་འཛིན་བྱེད་མཁན་དེའང་གངས་ཅན་གྲོང་ཚོའི་ལྕང་དཀྱིལ་གྱི་རྨོ་མོ་ལགས་སུ་དོལ་རྒྱལ་ཁོག་ཞུགས་ཐོག་འབེབས་ཀྱིས་ངོས་འཛིན་བྱས་པ་རེད། གྲུབ་ཐོབ་དེའི་ཡང་སྲིད་མིང་ཐོག་ནས་གངས་ཅན་ཤར་རྩེ་གྲྭ་ཚང་དུ་ཆོས་ཞུགས་བྱས། ཁོ་པ་བླ་མ་ཡིན་ཞེས་གྲལ་མགོར་སྡོད་སྐབས་གངས་ཅན་དགོན་པས་འབུལ་སྡུད་ལ་བཏང་བ་དགོན་ལག་དཔེ་ཚ་ཞེས་པ་དེར་ཕུབ་རག་རིན་པོ་ཆེ་ཞེས་པའི་བླ་མ་རྩ་ཆེན་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་གངས་ཅན་ཤར་རྩེ་གྲྭ་ཚང་དུ་ཕེབས་ནས། ངའི་གོང་ལ་བི་ས་ཞིག་བཞག་པ་གང་མིན་ཚད་རེད་ཅེས་ཤར་རྩེ་གྲྭ་ཚང་ནས་ཁོ་པ་ཕྱིར་འབུད་བཏང་བ་རེད། གངས་ཅན་རྒྱའུ་དགོན་པ་ནས་ཕྱིར་འབུད་བྱས་འཕྲལ་གཞིས་ཀ་རྩེར་ཕྱིན་ནས་གཞིས་རྩེ་སྤྱི་རྫོང་ལ། ང་གངས་ཅན་དགོན་པའི་གྲུབ་ཐོབ་ས་བོན་ལྷའི་ཡང་སྲིད་ཡིན། ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་དོལ་རྒྱལ་ནས་བྱས་པ་རེད། ད་ལྟ་དགོན་པ་ནས་ཕྱིར་འབུད་བྱས་ནས་བདག་པོ་རྒྱག་གི་མི་འདུག་ཅེས་ཞུ་གཏུག་བརྒྱབ་པ་རེད། ཞུ་གཏུག་ལ་དོན་འབྲས་མ་བྱུང་བའི་སྐབས་དེར་ཁྲི་བྱང་རིན་པོ་ཆེ་གཞིས་ཀ་རྩེར་ཕེབས་པ་ཁ་ཐུག་བརྒྱབ་ནས་ཁྲི་བྱང་རིན་པོ་ཆེས་རྒྱའུ་ལྷ་སར་ཁྲིད་ནས་ཁོང་གིས་གསོ་སྐྱོང་གནང་བ་རེད། ཟེར་སྲོལ་ལ།
ཁྲི་བྱང་རིན་པོ་ཆེས་གངས་ཅན་རྒྱའུ་སེ་ར་གཙང་པ་ཁང་ཚན་དུ་བཞག་པར་མ་ཟད། འགྲོ་སོང་དང་གཏོང་སྒོ་ཁྲི་བྱང་རིན་པོ་ཆེས་བཏང་བ་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཀྱི་འདུག
ལོ་རྒྱུས་འདི་གསུང་པ་པོ་གཉིས་ལས།
བློ་བཟང་ལུང་རྟོགས་བསྟན་འཕེལ།
སྐྱེས་ཡུལ། ས་སྐྱ་ཤན།་ གངས་ཅན་གྲོང་ཚོ།
༡༩༨༧ ལོར་གངས་ཅན་དགོན་པར་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱིས་གཉེར་པའི་འགན་འཁྱེར།
༡༩༩༤ ལོར་གངས་ཅན་དགོན་པའི་ཀྲུའུ་རེན་གཞོན་པའི་ལས་འགན་བཞེས།
༡༩༩༩ ལོར་གངས་ཅན་རྒྱའུ་དང་དོལ་རྒྱལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བཀག་འགོག་གི་གནད་དོན་ཐོག་ནས་ལོ་དེའི་ཟླ་༡༢ པར་རྒྱ་གར་ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་དགོས་བྱུང་།
བསོད་ནམས་དབང་ལགས། ཆོས་མིང་བློ་བཟང་རྒྱལ་མཚན།
རང་ལོ་༣༢ སྐྱེས་ཡུལ་ས་སྐྱ་ཤན། གངས་ཅན་གྲོང་ཚོ།
སྤྱི་ལོ་༡༩༨༧ ལོར་གངས་ཅན་དགོན་པར་འཛུལ་ཞུགས་བྱས། དགོན་པའི་ཀྲུའུ་རེན་གཞོན་པ་དབུ་མཛད་ཀྱི་འགན་འཁུར་བཞེས། གངས་ཅན་རྒྱའུ་དང་དོལ་རྒྱལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བཀག་འགོག་གི་གནད་དོན་ཐོག་ནས་སྤྱི་ལོ་༢༠༠༠ ཟླ་༣ ནང་རྒྱ་གར་ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་དགོས་བྱུང་བ་བཅས་སོ།།
གངས་ཅན་དགོན་པའི་སྐུ་ཞབས་རྣམ་པས་ཆུ་བོ་གངས་པ་ཐུག་པའི་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་དེ་ལས་གཞན་ཁྲོམ་པ་སོགས་ཀྱི་ཆུ་མངར་སྐྱུར་དུ་དམིགས་བསམ་མ་ཞུས་པས་མཛད་རྗེས་ལ་རྗེས་སུ་ཡིད་རང་ཡོད། གངས་ཕྲུག་ཞུ་ན་དེ་མ་རེད་པས།
རྒྱ་དམར་པོའི་ནད་ཡམས་དེས་བསམ་དམིགས་དང་འབྱོར་སྤྱོད་རྒྱ་ལ་ཀླུ་ནད་ལྟར་ཡིན་འདུག་ག
ཡག་པོ་འདུག