ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་གཞོན་སྐྱེས་གླེང་སྟེགས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་སྙན་ཐོའི་ནང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཕྱེད་ཀ་ཙམ་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་གནས་སྡོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པས་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་གི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་སྤར་ཆ་དགོས་པའི་བསམ་ཚུལ་ཤུགས་ཆེན་པོ་བཏོན་འདུག
དེ་རིང་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་གཞོན་སྐྱེས་གླེང་སྟེགས་ཀྱིས་འདས་པའི་ལོ་ ༡ དང་ཕྱེད་ཀ་ལྷག་གི་རིང་། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་མི་འདྲ་བ་ ༣༢ ནང་གནས་སྡོད་བོད་མི་ ༤༠༠༠ ལྷག་ལ་བསམ་ཤོག་བསྡུས་ཏེ་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོ་ཞིག་བཏོན་པའི་ནང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མི་འབོར་གྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༥༠ ཙམ་ཟིན་གྱི་ཡོད་པའི་ཚོད་དཔག་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ད་ལྟའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་ཚོགས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་ས་མིག་ ༥ དེས་རྩ་འབོར་གྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༡༡ མ་གཏོགས་ཟིན་གྱི་མེད་པས། བསམ་ཤོག་ནང་ཞུགས་མཁན་བོད་མི་བརྒྱ་ཆ་ ༧༤ ཡིས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་སྤྱི་འཐུས་ས་མིག་མང་དུ་གཏོང་དགོས་པའི་བསམ་ཚུལ་བཏོན་ཡོད་འདུག
ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་གཞོན་སྐྱེས་གླེང་སྟེགས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་རུ་ཁག་གི་ཚོགས་གཙོ་ལྷ་རོང་ལགས་ཀྱིས། ད་ཐེངས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོའི་ནང་འཁོད་པའི་གནས་དོན་རྣམས་མི་མང་རང་གི་བསམ་ཚུལ་ཡིན་པ་ལས། ལྔ་དང་ལྔ་བཅུ་གླེང་སྟེགས་ཀྱིས་གསར་བཟོ་བྱས་པ་ཞིག་མིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་བོད་མིའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་ས་མིག་སྤར་ཆའི་སྐོར་དེ་གླེང་གཞི་གསར་པ་ཞིག་མིན་སྐོར་དང་། ཞིབ་འཇུག་གི་བརྒྱུད་རིམ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་གཞུང་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་སྡེ། མི་སྒེར་བཅས་ཀྱིས་གནོན་ཤུགས་དང་ཤུགས་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་།
དེ་ཡང་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོ་ལྟར་ན། ཞིབ་འཇུག་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱེད་མཁན་བོད་མི་རྣམས་ལ་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ལ་བོད་མིའི་མི་འབོར་ཕོན་ཆེ་ཡོད་པ་དེ་དག་མཚོན་ཆེད་དུ། དེ་ཁུལ་གྱི་སྤྱི་འཐུས་ས་མིག་གི་གྲུབ་ཆ་མང་དུ་གཏོང་དགོས་མིན་དྲིས་པར། རྒྱལ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གྱི་ལན་འདེབས་བྱེད་མཁན་བོད་མི་བརྒྱ་ཆ་ ༧༠ དང་། ཡུ་རོབ་ནས་བརྒྱ་ཆ་ ༧༦། བྱང་ཨ་རི་དང་ཨོ་གླིང་ཁུལ་ནས་བརྒྱ་ཆ་ ༨༡ བཅས་དང་། ལན་འདེབས་བྱེད་མཁན་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༧༤ ཡིས་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་ས་མིག་མང་དུ་གཏོང་དགོས་པ་དང་། དེ་བཞིན་ས་མིག་སྤར་ཆའི་ཐོག་ལའང་། ལན་འདེབས་པ་བརྒྱ་ཆ་ ༥༢ གིས་མི་འབོར་གཞིར་བཞག་ཐོག་ནས་སྤར་དགོས་པ་དང་། ཡང་བརྒྱ་ཆ་ ༢༧ གྱིས་ད་ལྟ་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ནང་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་ཆོལ་ཁ་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་ལམ་ལུགས་དེ་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ཏུའང་གཅིག་མཚུངས་སུ་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་འདུག་ལ། ལན་འདེབས་པའི་ཁྲོད་ནས་ཀྱང་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ཁོངས་ཀྱི་བོད་མི་ཚོས་མི་འབོར་གཞིར་བཞག་ཐོག་ས་མིག་སྤར་ཆ་གནང་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚད་མཐོན་པོ་བྱས་ཡོད་འདུག
གཞན་ཡང་། མི་འབོར་ལ་གཞིར་བཞག་སྟེ་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་ས་མིག་བསྐྱར་དུ་བགོ་འགྲེམ་དགོས་པའི་སྐོར་ལ་བསམ་ཤོག་ནང་ཆ་ཤས་ལེན་མཁན་ཨ་རིར་གནས་སྡོད་བོད་མི་ཞིག་གིས། སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་ས་མིག་གི་གྲུབ་ཆ་དེ་ས་ཁུལ་མི་འབོར་གྲངས་ཚད་ལ་གཞིར་བཞག་དགོས་འདུག གལ་ཏེ་ང་ཚོས་ང་ཚོའི་ལམ་ལུགས་དེ་དམངས་གཙོ་ཡིན་ཟེར་རྒྱུ་ཡིན་ན། ངེས་པར་དུ་ཆོས་བརྒྱུད་སྤྱི་འཐུས་མེད་པ་བཟོ་དགོས་འདུག་ལ། རབ་བྱུང་ཚོར་འོས་གཉིས་བླུག་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་ཡང་མེད་པ་བཟོ་དགོས་འདུག སྔར་ལྷག་དྲང་བདེན་དང་འདྲ་མཉམ་གཙོ་འཛིན་དང་དམངས་གཙོ་ལྡན་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་སུ་མངོན་ཆེད། སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་དེ་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་འགྱུར་བ་གཏང་དགོས་འདུག ཅེས་བརྗོད་ཡོད་འདུག ཡང་སྐོར་ཞིག་གིས་ད་ལྟའི་ཆོལ་ཁ་དང་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ལ་མོས་མཐུན་མེད་སྐོར་དང་། གྲོས་ཚོགས་ནང་གཞོན་སྐྱེས་དང་བུད་མེད་མང་ཙམ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁ་ཆེ་ལྟ་བུའི་གྲངས་ཉུང་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་ཀྱང་དགོས་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་གྱི་བསམ་ཚུལ་བཏོན་འདུག
ད་ཐེངས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་དོན་གཞིར་བཞག་ནས་ལྔ་དང་ལྔ་བཅུའི་གཞོན་སྐྱེས་གླེང་སྟེགས་ཀྱིས་སྲིད་ཇུས་བསམ་འཆར་གསུམ་བཏོན་པའི་ནང་། འདས་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༩ པའི་ནང་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་ཐེབས་རྩས་བཏོན་པའི་རྒྱལ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གྱི་ཕྱི་ལོགས་སུ་གནས་པའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་སྐོར་གྱི་གཞི་རིམ་ཉམས་ཞིབ་ (Baseline Study of Tibetan Diaspora Community outside South Asia) ཅེས་པའི་སྙན་ཐོ་གཞིར་བཟུང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ བར་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ཕུད་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ནང་ཁྱོན་བོད་མི་ ༦༢༤༧༧ གནས་སྡོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མི་འབོར་གྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༥༠ ཙམ་ཟིན་གྱི་ཡོད་པའི་ཚོད་དཔག་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ད་ལྟའི་ཆར་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནང་ཁྱོན་འཐུས་མི་ ༤༥ ཡོད་པའི་ཁྲོད་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ལ་ས་མིག་ ༥ མ་གཏོགས་མེད་ཅིང་། དེ་ནི་རྩ་འབོར་གྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༡༡ མ་གཏོགས་ཟིན་གྱི་མེད་སྟབས། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ས་མིག་ཕྱེད་ཀ་དེ་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ལ་ཟུར་བཅད་གནང་དགོས་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་འདུག དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་བོད་ཀྱི་གསར་ཁང་། གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་རང་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་དམངས་གཙོའི་གོ་རྟོགས་གོང་འཕེལ་ཆེད་བགྲོ་གླེང་སོགས་གོ་སྒྲིག་ཞུ་དགོས་སྐོར་བཀོད་འདུག
གསར་འགོད་པ། པ་སངས་ཚེ་རིང་།
གསར་འགོད་ཡག་བཀོད་འདུག་དངོས་གནས་རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་ཡོད་ལ་མུ་མཐུད་མང་ཙམ་གནང་སྐོང་ཡོང་བར་སྨོན་
ཡིན་ཡང་སྤྱི་འཐུས་ཟུར་བཅད་གནང་དགོས་སྐོར་བརྗོད་པ་ཞེས་པའི་ཚིག་དེའི་ཚབ་ལ་གཞན་ཞིག་བད་བཅད་ན་ལེགས་གང་ཡིན་ཟེར་ན་དེ་ལ་བསམ་ཞིག་བྱས་ན་རྒྱ་གར་དང་ཕྱི་རྒྱལ་བར་ལ་འགལ་ཟླ་མི་བཟོ་བར་སྙམས་།།
གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་བརྒྱད་པའི་ནང་པའི་ནང་གསེས་བཞི་པའི་ནང་འཁོད་པའི་
བོད་ཀྱི་ཡུལ་མིའི་ཁྲིམས་ཡིག་བཟོ་དགོས་པ་དེ་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཐུགས་འགན་ཆེ་ཤོས་དེ་མ་རེད་དམ་?