གཞས་མ་གྲགས་ཅན་ཞིག་ལས་འཕྲོས་པའི་གཏམ།

ཆབ་མདོ་ངག་ཕུན།

དེ་རིང་ངས་གླེང་འདོད་པ་ནི་བོད་ཀྱི་ཉེ་རབས་གཞས་མ་གྲགས་ཅན་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་ཡིན་ཞིང་། ང་བཙན་བྱོལ་དུ་སླེབས་པ་དང་། སྐབས་དེ་དུས་ད་ལྟ་ནང་བཞིན་ཁ་པར་དར་མེད་པ་དང་། གཞས་རྣམས་སྒྲ་སྡུད་ཕབ་འཕྲུལ་བརྒྱུད་ནས་ཉན་དགོས་པ་ཞིག་རེད། སྐབས་དེར་ང་ལ་ལས་གླ་དེ་ཙམ་མེད་ནའང་ཨུ་ཚུགས་བརྒྱབ་སྟེ་དངུལ་བསགས་ནས་སྒྲ་སྡུད་ཕབ་འཕྲུལ་ཞིག་གསར་དུ་ཉོ་ཐུབ་པ་བྱུང་། དེ་ནས་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་ཀྱིས་བཏང་གནང་བའི་སྒྲ་ཐག་གཉིས་མེག་གྷན་ཁྲོམ་གཞུང་དུ་ཚོང་རྒྱུ་འདུག་པ་དང་། སྒྲ་ཐག་རེ་རེར་སྒོར་ལྔ་བཅུ་ཡིན་ནམ་ད་ལྟ་ཡག་པོ་ཞིག་དྲན་གྱི་མི་འདུག གང་ལྟར་སྒྲ་ཐག་ཉོས་ནས་དུས་ཚོད་ག་དུས་ཁོམ་ན་བོད་གཞས་དེ་དག་ཉན་བཞིན་ཡོད་པས། སེམས་ནང་སྤྲོ་སྣང་རེ་སྟེར་གྱི་ཡོད།

ཉིན་གཅིག་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་དྷ་ས་འབྱོར་ཡོད་པ་གོ་བ་དང་། འགའ་ཤས་ཀྱིས་བརྗོད་ན་སྐབས་དེ་དུས་བོད་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་དབྱར་སྐྱིད་ཡིན་ནམ་གང་ལྟར་བཀའ་ཤག་ཚོགས་ཁང་དུ་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་ཀྱིས་བོད་གཞས་བཏང་བ་རེད་ཟེར་ནས་རྗེས་སུ་གོ་ཐོས་བྱུང་། དུས་དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་གོ་རྒྱུ་ཚོེར་རྒྱུ་གང་ཡང་མི་འདུག་ཅིང་། ཟླ་སྒྲོན་ནི་གཞིས་ལུས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་མཚོན་པའི་གཞས་མ་གྲངས་ཅན་ཞིག་ཡིན་ལ། གཞིས་ལུས་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་སྙན་གྲགས་ཆེ་ཞིང་། ཞིང་འབྲོག་མི་དམངས་ཀྱི་དགའ་མོས་ཆེན་པོ་ཡོད་མཁན་གྱི་གཞས་མ་གྲགས་ཅན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པ་རེད།  བོད་མི་རིགས་གཞན་གྱི་བཙན་གནོན་འོག་ཏུ་དཀའ་སྡུག་དུ་མའི་འོག་ཏུ་གནས་དགོས་རུང་འཇིགས་ཞུམ་མེད་པ་དང་། ཡིད་འོང་མཛེས་སྡུག་གི་ལང་ཚོ་ལྡན་ཞིང། གདེངས་སྤོབས་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་གར་སྟེགས་ཐོག་ཏུ་བོད་ལ་གྱོན་ཞིང་བོད་གཞས་བཏང་ནས་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གྱི་མང་ཚོགས་ལ་སྙིང་སྟོབས་དང་སྤོབས་པ་སྤྲོད་མཁན་གྱི་གཞས་མ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན།

ལྷག་པར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་གཙོས་སྐུ་འཁོར་ཧྲག་བསྡུས་ཤིག་བོད་མི་རིགས་དང་། ཡང་སྒོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་དོན་དུ་སྐུ་སྲོག་ལ་མ་འཛེམས་པར་ལ་ལུང་དུ་མ་བརྒལ་ནས་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་དགོས་བྱུང་ཡོད། བཙན་བྱོལ་དུ་ངོ་ཤེས་པ་ནི་གནམ་དང་ས་ལས་མེད་ནའང་གྲ་སྒྲིག་སྡུག་ས་དང་། རེ་བ་བཟང་སར་སྐྱོན་གནང་མཛད་དེ་རིམ་གྱིས་བཙན་བྱོལ་དབུས་སྒྲིག་འཛུགས་མ་ལག་དང་བཅས་པ་གསར་འཛུགས་མཛད་ཅིང་། འཛམ་གླིང་སྟེང་དུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བཙན་བྱོལ་བ་འདྲ་འདྲའི་ནང་ནས་མི་འདྲ་བ་འགྲུབ་འབྲས་གཟེངས་སུ་ཐོན་པ་བྱུང་ཡོད། བོད་མི་རིགས་འདི་ཉིད་སའི་གོ་ལའི་ཐོག་ཏུ་མ་ཡལ་བར་གསོན་པོར་གནས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་རིགས་དྲག་པོའི་ཁྲག་དྲི་ཁ་བའི་སྡེབ་གསོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེའི་འོག་དམངས་གཙོའི་བཅོས་བསྒྱུར་དང་ས་ཞིང་བཅོས་བསྒྱུར་སོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ནས། གྲལ་རིམ་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱིས་སྐུ་དྲག་དང་དགོན་ཁག་གི་ས་ཞིང་དང་། ཕྱུགས་རིགས། ཞིང་ལས་རྒྱུ་ཆ། ས་ཁང་སོགས་བོད་མི་དབུལ་ཕོངས་ཚོར་བགོ་འགྲེམས་བྱས་ཏེ་བོད་མི་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་བློའི་རྒྱབ་སྐྱོར་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཐོབ་པར་རྩོད་ལེན་བྱས་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོག་ལས་གཅེས་པའི་ཆོས་རིག་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གཅེས་ནོར་དེ་དག་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྩ་མེད་བཟོས་པ་དང་། བོད་ཁམས་ཡོངས་སུ་སྔར་མཐོང་མྱོང་མེད་པའི་དྲག་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་གཞན་ཞིག་གིས་ཁྲག་དྲི་ཁ་བའི་བཙན་མནོན་དང་འཕྲོག་བཟུང་། དེ་བཞིན་གསོད་བརྡུང་བྱས་པར་བརྟེན་བོད་མི་དམངས་ཀྱི་བསམ་བློའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐུབ་རྒྱུ་ཕར་བཞག དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་བོད་མི་རིགས་རྣམས་རྒྱ་གཞུང་ལ་མི་དགའ་བའི་རྣམ་འགྱུར་མངོན་གསལ་དོད་དུ་འགྲོ་བ་དང་འཁོན་འཛིན་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཏེ་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འབྱུང་བཞིན་པ་དེ་རེད།

ལྷག་དོན་རིག་གསར་སྐབས་སུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་མེར་བསྲེགས་པ་དང་། ཆུར་སྐྱུར་བ། བོད་མི་བསམ་ཡོད་ཅན་རྣམས་ཉེས་མེད་བཙོན་འཇུག་གི་རྡུང་རྡེག་དྲག་པོ་བཏང་སྟེ་དམར་གསོད་བཏང་གི་ཡོད་པ་རེད། ད་དུང་རྒྱ་གཞུང་གིས་དངོས་ཡོད་དང་ཁྱོན་ནས་མི་མཐུན་པའི་ཁྲམ་རྫུན་བཤད་ནས་ཞིང་བྲན་ཁྲི་ཚོ་བརྒྱར་ཚེ་སྲོག་གསར་པ་ཐོབ་ཡོད་ཚུལ་འུར་སྒྲོག་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

ལྷག་དོན་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་དེ་དག་༸ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་སྐུ་སྲོག་ལ་འཇིགས་ཞུམ་མེད་པའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་འགོ་ཁྲིད་ཚོར་ཡིག་འབྲུ་ཁྲི་བདུན་གྱི་སྙན་ཞུ་འབུལ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་བཙོན་ཁང་དུ་བཞུགས་དགོས་བྱུང་ནས་སྐུ་ངལ་ཚད་ལས་འདས་པ་མྱོང་དགོས་བྱུང་ཡོད། མཐའ་མཇུག་༸ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་མཆོག་གིས་དེ་སྔོན་རིག་གསར་སྐབས་གཏོར་སྐྱོན་ཤོར་བའི་པཎ་ཆེན་རིམ་བྱོན་གྱི་གདུང་རྟེན་མཆོད་ཁང་གསར་བཞེངས་མཛད་ཅིང་། དེའི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་ཏུ་༸ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་བཀའ་སློབ་ལས། “ཡིན་ནའང་རང་ཅག་ཚོས་བློས་བཏང་བའི་གྱོང་གུན་གྱི་རིན་ཐང་དང་། ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཀྱི་རིན་ཐང་གཉིས་བསྡུར་ནས་བཤད་ན། གྱོང་གུན་གྱི་རིན་ཐང་དེ་དེ་བས་ཆེ་བ་ཆགས་ཡོད།” ཅེས་གོང་གི་བཀའ་སློབ་སྡོམ་ཚིག་ལས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ལ་ཡར་རྒྱས་གནམ་ས་ཨ་ལོག་ལྟ་བུ་བསྒྱུར་ཡོད་ཚུལ་ག་ཚོད་བཤད་རུང་བོད་ལ་གོད་ཆག་ག་ཚོད་བཏང་ཡོད་མེད་ཤེས་ཐུབ་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད་སྙམ།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ལོའི་ཟིན་རྗེས་ངོ་དེབ་སོགས་སུ་བོད་ཀྱི་སོ་ནམ་ལོ་གསར་གྱི་གཞས་དང་ཞབས་བྲོ་འཁྲབ་པ་སོགས་བལྟ་རྒྱུ་འདུག་ཅིང་། དེ་དག་ནང་ནས་ང་ལ་སེམས་ནང་སྨྲ་མི་ཤེས་པའི་ཚོར་བ་ཞིག་བྱུང་བ་ནི། ཨ་རིར་གནས་བཞུགས་གནང་བའི་དབུས་གཙང་ཆོལ་ཁའི་བོད་ཀྱི་སོ་ནམ་ལོ་གསར་གོ་སྒྲིག་གནང་སྟེ་བོད་ཀྱི་གཞས་མ་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་ལ་གཟེངས་རྟགས་གནང་བ་དང་། དེ་སྔོན་བཏང་ཟིན་པའི་གཞས་དེ་དག་བསྐྱར་དུ་བཏང་གནང་བ་རྣམས་མཐོང་དུས་སེམས་ནང་དུ་དགའ་སྣང་དཔག་མེད་སྐྱེས་པ་དང་འབྲེལ་ན་ཟུག་ཅིག་དང་བསྟུན་བསམ་གཞིག་མ་བྱས་ཀ་མེད་ཅིག་བྱུང་སོང་། ཅི་ཡི་ཕྱིར་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་པ་དག་ལ་རིན་ཐང་ཞིག་སྤྲད་མི་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཞིག་ཡིན་ནམ། ང་ཚོའི་སྒྱུ་རྩལ་པ་དང་། ཤེས་ཡོན་ཅན་ལ་རིན་ཐང་དང་། བརྩི་འཇོག་མ་གནང་བ་དེའི་ཚོད་ཀྱིས་ང་ཚོའི་མི་རིགས་ཤིག་དུས་ནམ་ཡང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུའི་ཐོག་ཏུ་བསྐྱོད་མི་ཐུབ་པ་བརྗོད་མ་དགོས། ང་ཚོའི་སྒྱུ་རྩལ་པ་དང་། ཤེས་ཡོན་ཅན་ལ་ངེས་པར་དུ་གུས་ཞབས་དང་། བརྩི་མཐོང་ཞུ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། གཞས་མ་གྲགས་ཅན་ཟླ་སྒྲོན་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐད་གྲགས་ཡོད་པའི་གཞས་མ་ཞིག་ཡིན། ལས་དབང་གིས་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་དགོས་བྱུང་ནས་ཁོང་གི་སྙན་འཇེབས་ལྡན་པའི་གླུ་གཞས་ཉན་རྒྱུ་མུ་མཐུད་དེ་ང་ཚོ་ལ་སྐལ་བ་རག་མེད་ལ། དེ་དག་བློ་ཕམ་དང་གནོང་འགྱོད་དགོས་པའི་གནད་དོན་ཞིག་མ་བརྩི་ཀ་མེད་རེད། རེ་བ་དང་དམིགས་ཡུལ་ངེས་ཅན་ཞིག་འཛིན་ཏེ་བློས་བཏང་ཆེན་པོའི་ཐོག་གཞན་ཡུལ་དུ་ཕེབས་ནས་ལོ་ཟླའི་དཀའ་སྡུག་དུ་མའི་འོག་ཏུ་འཚོ་བ་རོལ་དགོས་བྱུང་ཡོད་པ་ནི་བརྗོད་མ་དགོས། དུས་རབས་གོང་མའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུའི་མཇུག་ཙམ་དུ་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་ཀྱིས་བཏང་གནང་བའི་གནས་མཆོག་ལྷ་ས་དང་། ངའི་དོན་འགྲུབ་ཚེ་རིང་ལ་སོགས་བཏང་གནང་སྟེ་བོད་གཞས་དོ་སྣང་དང་དབྱིངས་ཡོད་མཁན་རྣམས་སེམས་ཤུགས་འཕར་མ་བསྐྲུན་ནས་བྱས་རྗེས་རླབས་པོ་ཆེན་བཞག་ཡོད། དུས་ད་ལྟ་ཡིན་ནའང་གཞས་དེ་དག་གོ་དུས་སྐབས་དེའི་འཚོ་བ་དེ་དག་སེམས་ནང་གསོན་པོ་དྲན་ཡོང་གི་འདུག །ཀྱེ་ཧུད་ལས་དབང་ནི་དེ་འདྲའི་བཙན་པོ་ཞིག་མ་རེད་དམ།

ལྷག་དོན་དེང་སྐབས་བོད་ནང་བཞུགས་པའི་གཞས་པ་དང་གཞས་མ་གྲགས་ཅན་ཚོས་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་ཀྱིས་བཏང་གནང་བའི་གླུ་གཞས་དེ་དག་བསྐྱར་དུ་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་བཏང་གནང་སྟེ་ཆེ་མཐོང་སྤྲད་དང་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དེས་ག་རེ་མཚོན་གྱི་ཡོད་རེད་ཟེར་ན། གཞིས་ལུས་སྤུན་ཟླས་གཞས་མ་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་ལ་རིན་ཐང་དང་། གུས་བརྩི་ག་ཚོད་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་མཚོན་ནུས། གཞིས་ལུས་སྤུན་ཟླས་གཞས་པ་དང་གཞས་མ་ཁོང་རྣམ་པས་ཟླ་སྒྲོན་དྲན་གསོ་གནང་བཞིན་འདུག་པའི་སྙིང་དབུས་ནས་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ་འདོད་བྱུང་། ཁོང་རྣམ་པའི་སྐུ་དྲིན་ལས་བཙན་བྱོལ་ནང་དུ་ད་གཟོད་གཞི་ནས་གཉིད་སད་པ་ནང་བཞིན་གཞས་མ་ཟླ་སྒྲོན་དྲན་གསོ་གནང་བཞིན་འདུག མི་ལོ་དེ་དག་གི་རིང་དུ་བོད་ཀྱི་གཞས་མ་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་དྲན་གསོ་གནང་བ་ངས་ད་ཐེངས་མ་གཏོགས་མཐོང་མྱོང་མེད། གཅིག་བྱས་ན་ང་རང་མིག་རྒྱང་ཐུང་བའི་སྐྱོན་ཡིན་ཡང་སྲིད། གང་ལྟར་ན་སོ་དར་བའི་སྐབས་སུ་སྒྱུ་རྩལ་ངོམས་སའི་གར་སྟེགས་ཤིག་ང་ཚོའི་བསྐྲུན་མ་ཐུབ་པ་ནི་དེ་འདྲའི་སེམས་ཕམ་དགོས་པའི་གནད་དོན་ཞིག་མ་རེད་དམ།

ང་རང་གི་མཐོང་སྣང་ལ་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མི་སྣ་བྱས་པ་ཅན་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་ཉིན་དེ་ནས་རྗེས་དྲན་བྱེད་པ་ཙམ་ལས་གསོན་པོ་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་ཡོད་པའི་སྐབས་སུ་དོ་སྣང་དེ་ཙམ་མེད་པར་སྣང་མེད་ལྟ་བུ་བཞག་པ་ཚོར་ཡོང་གི་འདུག གཅིག་བྱས་ན་ང་རང་གི་ལྟ་སྟངས་ནོར་ཡོད་སྲིད། དེ་ནི་ནོར་འཁྲུལ་དང་གོམས་སྲོལ་ངན་པ་ཞིག་རེད་འདུག་སྙམ་པ་སེམས་ནང་དུ་འཆར་ཡོང་གི་འདུག སྐུ་འཚོ་བཞུགས་སྐབས་བཀའ་དྲིན་བསམ་ཤེས་གནང་བ་ཡིན་ན་དགེ་མཚན་ཆེ་བ་ཡོད་པར་མཐོང་ལ་མི་ཚེ་མཐའ་མཇུག་བློ་དགའ་ལྷང་ངེར་ཡོང་གི་རེད་སྙམ།

ལྷག་དོན་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་ཤེས་ཡོན་ཅན་འགའ་ཤས་ཀྱིས་འབད་བརྩོན་ཆེན་པོའི་ཐོག་ནས་ལས་དོན་བརྩམས་ཡོད་རུང་རང་ཉིད་ལ་དཔལ་འབྱོར་མེད་པའི་དབང་གིས་ཟུར་དུ་ལྷག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་དག་ལ་ཚོགས་སྒེར་ཚོས་རོགས་རམ་འདྲ་བྱ་ཐུབ་ཚེ་ཕན་ཐོགས་ཡོང་གི་རེད་སྙམ། མི་སྒེར་པ་ཞིག་གིས་རོགས་རམ་འབོད་སྐུལ་ཞུ་བ་ལས་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་གི་མིང་ཐོག་ནས་རོགས་རམ་ཞུས་གནང་བ་ཡིན་ན་ཏན་ཏན་རག་གི་རེད་སྙམ་ལ། དེས་ལས་དོན་བརྩམས་མཁན་ལའང་སེམས་ཤུགས་འཕར་མ་སྤར་བ་དང་། མི་གཞན་གྱི་མཐོང་སྣང་ལའང་ཡག་པོ་ཡོད་རེད་སྙམ། དེ་ནི་ཞོར་འཕྲོས་ཙམ་ཞིག་ཡིན། རང་ཉིད་མིག་རྒྱང་ཐུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ལབ་གླེང་ཐལ་དྲག་ཡོད་ན་ཀློག་པ་པོ་ཚོར་དགོངས་པ་མ་ཚོམས་རོགས་ཞུ་རྒྱུ་ལས་མ་འདས། བོད་ཀྱི་གཞས་མ་ཟླ་སྒྲོན་ལགས་ཀྱིས་གཞས་བཏང་བ་བརྙན་ཐུང་ལས་མཐོང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་དབང་མེད་དུ་སེམས་ཚོར་ཞིག་འབྲི་ཤོར་སོང་བ་དང་། བོད་ཀྱི་གཞས་མ་ཟླ་སྒྲོན་ལགས། སྐུ་ཉིད་བོད་གཞས་དེ་དག་གི་ངའི་སེམས་རྒྱུད་ལ་བག་ཆགས་ཟབ་མོ་ཞིག་བཞག་ཡོད་པས་ངས་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ་བཞིན་ཡོད།

མཐའ་དོན་བོད་མི་རིགས་ལ་བཀའ་དྲིན་བླ་མེད་དུ་ཆེ་བའི་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་སྐུ་ཚེ་ཡུན་རིང་བརྟན་ཅིང་། ཐུགས་ཀྱི་བཞེད་དགོངས་མཐའ་དག་གེགས་མེད་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པའི་སྨོན་འདུན་དང་བཅས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡༩ ཉིན་ཕུལ།