ཨ་རིའི་བོད་རིག་པའི་མཁས་པ་ཞིག་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར།

ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་མཛད་པའི་མཁས་པ་རྣམས་འཇུག་པའི་སྒོ་ཞེས་པར་ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་གྱི་ཨ་རིའི་བོད་རིག་པའི་མཁས་པ་ཌའེ་ཝི་ཌི་ཇེག་སོན་ལགས་དགུང་གྲངས་ ༧༤ འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར།

Tibetologist Dr. David Jackson passed away. 6 August 2025.

ཁ་སང་ཨ་རིའི་བོད་རིག་པའི་མཁས་པ་འབུམ་རམས་པ་ཌའེ་ཝི་ཌི་ཇེག་སན་ (Dr. David Jackson) ལགས་དགུང་ལོ་ ༧༤ སྟེང་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་ཡོད་ཅིང་། ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རུའུ་བྷིན་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་ (Rubin Museum) གིས། འདས་པོ་ཁོང་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཞུ་ཡིག་ཅིག་སྤེལ་འདུག་ཅིང་། དེའི་ནང་ཇེག་སོན་ལགས་ཀྱི་དཔེ་སྐྲུན་མཐའ་མ་གཉིས་དེ་རུའུ་བྷིན་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་གི་ལས་གཞི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རྩོམ་ཡིག་མཉམ་དུ་བྲིས་ཡོད། རིན་ཐང་ཅན་གྱི་ལས་གྲོགས་དང་བཀའ་དྲིན་ཅན་གྱི་སློབ་སྟོན་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཇེག་སོན་ལགས་ཀྱི་ཤུལ་བཞག་གིས་མུ་མཐུད་ནས་མ་འོངས་པའི་མི་རབས་ཚོར་སེམས་འགུལ་ཐེབས་ངེས་ཡིན་ཞེས་བྲིས་འདུག

ཡང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ལོར་འཇར་མན་གྱི་ཧམ་བྷག་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་སློབ་ཕྲུག་ཟུར་བ་དག་གིས། ཇེག་སོན་ལགས་དགུང་གྲངས་ ༧༠ ལོན་པའི་སྐྱེས་སྐར་ལ་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་ཆེད་དྲན་རྟེན་དེབ་ཅིག་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་སྔོན་གླེང་དུ། ༸དཔལ་ས་སྐྱ་གོང་མ་ཁྲི་ཆེན་མཆོག་གིས་འཚམས་འཕྲིན་ཞིག་སྩལ་བའི་ནང་། ཌའེ་ཝི་ཌི་ནི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་རྩོམ་རིག དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་ལ་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་ཤེས་བྱ་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན། ཧམ་བྷག་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་ཕྲུག་ཟུར་པ་དག་གིས་ཁོང་གི་གྲུབ་འབྲས་ལ་བཀའ་དྲིན་ཞུ་ཆེད་དྲན་དེབ་འདི་ཕུལ་བ་ནི་འོས་ཤིང་འཚམ་པ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་འདུག

འབུམ་རམས་པ་ཇེག་སོན་ལགས་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡ ཉིན་ཨ་རིའི་ནུབ་བྱང་མངའ་སྡེ་ཝང་ཤིན་ཊོན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་སཱི་ཡ་ཊལ་དུ་སྐྱེས་ཤིང་། ཌོ་ནལ་ཌི་ཇེག་སོན་ (Donald Pearce Jackson) དང་ཨེ་ཝ་ལིན་ཇེག་སོན་ (Constance Evelyn Jackson) གཉིས་ལ་ཕྲུ་གུ་དྲུག་ཡོད་པའི་ནང་གི་ཆེ་ཤོས་གཉིས་པ་དེ་ཡིན། ཁོང་གི་ཨ་ཕ་ནི་སྨན་སྦྱོར་རིག་པའི་ཆེད་མཁས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་ཨ་མ་སློབ་ཆུང་དགེ་རྒན་ཡིན་འདུག ཁོང་བྱིས་པ་ཡིན་དུས་སུ་ཁྱིམ་ཚང་མི་ཆི་གྷན་ནང་གནས་སྤོར་བྱས་སྟབས། ཁོང་ཌེ་ཝི་སོན་ (Davison) ཟེར་བའི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཏུ་འཚར་ལོངས་བྱུང་ཞིང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོའི་མགོ་སྟོད་དུ་ཁོང་གི་ཁྱིམ་ཚང་ཕྱིར་སཱི་ཡ་ཊལ་དུ་གནས་སྤོས།

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༩ ལོར་ཁོང་གིས་ཝང་ཤིན་ཊོན་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་དུ། ལེ་ཊིན་སྐད་ཡིག་དང་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རིག་པར་སློབ་གཉེར་བྱེད་མགོ་བརྩམས། དུས་སྐབས་དེ་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་དར་ཁྱབ་འགྲོ་མགོ་ཚུགས་པའི་དུས་ཚོད་ཅིག་ཡིན་སྟབས། ཇེག་སོན་ལགས་སུའང་བོད་དང་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་པའི་འདུན་པ་སྐྱེས་ཤིང་། བོད་སྐད་གཙང་མ་ཞིག་བཤད་ཐུབ་པ་དང་བླ་མ་ཞིག་གི་མདུན་ནས་ནང་ཆོས་ལ་སློབ་གཉེར་བྱེད་པའི་རེ་བ་འགག་མེད་དུ་སྐྱེས་པའི་དབང་གིས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལོར་ཐོག་མར་བལ་ཡུལ་དུ་ཕྱིན་ནས་བོད་མི་མང་པོར་འབྲེལ་འདྲིས་ཀྱིས་ལོ་བཅུའི་རིང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་གཉེར་བྱས། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ལོར་ཕྱིར་ཨ་རིར་ལོག་སྟེ། ཝང་ཤིན་ཊོན་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་དུ་གཙུག་ལག་རབ་འབྱམས་པའི་བསླབ་པ་མཐར་ཕྱིན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ ལོར་ཉེ་བའི་གཙུག་ལག་རབ་འབྱམས་པ་ཐོན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ལོར་འབུམ་རམས་པའི་ལག་འཁྱེར་བླངས།

ཁོང་གི་འབུམ་རམས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་དུ་༸ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་མཛད་པའི་མཁས་པ་རྣམས་འཇུག་པའི་སྒོ་ཞེས་པར་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ཞིག་དང་། གཞན་ཡང་དཔྱད་རྩོམ་གྲགས་ཅན་གྱི་གྲས་སུ་གློ་སྨོན་ཐང་གི་ཉིང་ཁུ། བོད་ཀྱི་ཐང་བྲིས་སྒྱུ་རྩལ། བོད་ཀྱི་ཐང་བྲིས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས། སི་ཡ་ཊལ་གྱི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ཞིག ༼ སྡེ་གཞུང་རིན་པོ་ཆེ་ཀུན་དགའ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ། ༽ སྐྱབས་རྗེ་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ། ད་དུང་ཡིག་སྒྱུར་བྱས་པའི་བརྩམས་ཆོས་སུ་སྐྱབས་རྗེ་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་མཛད་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་སྒོ བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དགོན་པའི་གོམས་སྲོལ་དང་སྒྱུ་རྩལ། ཁང་བརྩེགས་དང་དུས་ཆེན་གྱི་ལག་དེབ། ཅེས་པ་སོགས་ཡོད་འདུག

Some books and Arts of the late professor David Jackson. Photo: edited by tibettimes

འབུམ་རམས་པ་ཇེག་སོན་ལགས་སུ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་མཁས་པའི་དབང་བོ་མང་པོར་མཇལ་རྒྱུ་བྱུང་སྟེ། ཁོང་ལ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གཞིར་རྩར་བྱས་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་ངེས་པ་མི་དམན་པ་ཞིག་ཐོབ་ཅིང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ་ནས ༡༩༨༦ བར་ཉི་ཧོང་གི་ཨོ་ས་ཀ་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་དུ་བོད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་དགེ་རྒན་གནང་། དེའི་རྗེས་ཉི་ཧོང་གི་ཀེའུ་ཊོ་ (Kyoto) དང་ཨོ་སི་ཊི་རེའི་རྒྱལ་ས་ཝིན་ནཱ། འཇར་མན་གྱི་ཧམ་བྷག་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་སོགས་སུ་ཞིབ་འཇུག་གི་ཕྱག་ལས་གནང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོར་ཨ་རིའི་མངའ་སྡེ་ཁ་ལི་ཧྥོ་ནེ་ཡའི་གྲོང་ཁྱེར་ (Culver) ནང་ཆགས་པའི་སྒེར་བཙུགས་སློབ་ཆེན་ (Antioch ) ཨན་ཊོ་ཆིའི་ རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་ནང་དོན་རིག་པའི་སྡེ་ཚན་གྱི་ཁོངས་སུ་དགེ་རྒན་གནང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལོར་འཇར་མན་གྱི་ཧམ་བྷག་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་དུ་བོད་རིག་པའི་སློབ་དཔོན་དུ་བསྐོ་གཞག་གནང་ཞིང་། སློབ་ཆེན་དེར་ཁོང་གིས་བོད་རིག་པར་དོ་དབྱིངས་ཆེ་བའི་སློབ་མ་བགྲང་གི་མི་ལོང་བ་ཞིག་སྐྱེད་བསྲིང་བྱས་ཡོད་པར་གྲགས་ལ། ཁོང་ནི་ཧམ་བྷག་གཙུག་ལག་སློབ་ཆེན་དེ་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཡུལ་ལྟེ་བ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་ནུས་ཤུགས་གཙོ་གྲས་འདོན་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་དར་ཁྱབ་བྱུང་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པ་རེད།

གསར་འགོད་པ། སྐལ་བཟང་སྦྱིན་པ།