ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༨ ནས་བཟུང་ཝི་ཀེ་གསང་གྲོལ་དྲ་བའི་ Wikileaks ཨ་རིའི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཕྱི་སྲིད་གསང་བའི་ཏར་འཕྲིན་ཡིག་ཆ་ཁྲི་ ༢༥ ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པ་དང་། དེ་དག་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་ཆ་སྟོང་ཕྲག་བདུན་ཡོད་པར་བརྗོད་ལ། གསང་ཡིག་ཁག་དེ་དག་ལས་ང་ཚོའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཚོའི་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་དང་། ཆབ་སྲིད་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་མི་དགུ་ཡིས་ལས་དོན་ཆེ་ཆུང་ཇི་ལྟར་ཐག་གཅོད་བྱེད་སྟངས། མ་འོངས་བའི་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞིས་ཅན་ཕིན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་དང་ལྟ་བ་ཁྱེར་སོ། ༢༠༠༨ལོར་ཨོ་ལིམ་པིག་རྩེད་འགྲན་སྐབས་མི་རིགས་རིང་ལུགས་སྐུལ་སློང་ཇི་ལྟར་བྱས་པ། ཆབ་སྲིད་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ཀྲང་གིས་འཛུབ་སྟོན་འོག་གྷོ་གྷལ་དྲ་ཚིགས་ལ་གཏོར་སྐྱོན་བཏང་བ། ཆབ་སྲིད་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལིས་ཁུ་ཆང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ GDP གྲངས་ཚད་ནི་རྫུན་བཟོ་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་བཅས་ཕྱོགས་མང་པོ་ཞིག་མཐོང་ཐུབ་ལ། ལྷག་པར་ཏུ་བོད་དོན་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཡིག་ཆ་འགའ་རེ་ཡང་ཟགས་དང་འཛག་བཞིན་ཡོད་པ་ནི་མང་པོ་ཞིག་གིས་འཚོལ་བཞིན་པ་དང་ཤེས་འདོད་པ། དོ་སྣང་བྱེད་བཞིན་པ་ཡིན་ངེས་བའི་འདིར་ཁ་ཤས་ཤིག་ཡར་སྒྲུག་ཏེ་བོད་བསྒྱུར་བྱས་ཡོད་པ་གཤམ་གསལ།
ཆབ་སྲིད་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ཀྲང་ལིས་ཁྲང་ཁྲོན་གྱིས་བཀའ་བཏང་སྟེ། གྷོ་གྷལ་དྲ་ཚིགས་ལ་གཏོར་སྐྱོན་བཏང་བ།
ཝི་ཀེ་གསང་གྲོལ་དྲ་བའི་རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་ཡོད་གསང་ཡིག་ཐོག་མའི་ནང་རྒྱ་ནག་དང་གྷོ་གྷལ་དྲ་བའི་བར་གྱི་རྙོག་དྲའི་སྐོར་ཡོད་ལ། ནེའུ་ཡོག་དུས་བབ་སྟེང་བཀོད་པ་ལྟར་ན། ༢༠༠༩ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༥ བའི་ཚེས་ ༡༨ ཉིན་རྒྱ་ནག་ནང་ཡོད་པའི་ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་ཀྱིས་ཝ་ཤིན་ཊོན་ལ་ཏར་འཕྲིན་ཞིག་བཏང་བའི་ནང་འདི་ལྟར་བརྗོད་ཡོད་དེ། ཁུངས་ལྡན་གནས་ཚུལ་ལྟར་ན་རྒྱ་ནག་གི མགོ་ཁྲིད་ཚོ་གྷོ་གྷལ་དྲ་རྒྱ་ལ་ཞེད་སྣང་སྐྱེ་ཡི་ཡོད་པ་དང་། ཆབ་སྲིད་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་དང་དྲིལ་བསྒྲགས་དཔོན་རིགས་མཐོ་ཤོས་ལིས་ཁྲང་ཁྲོན་གྱིས། རང་ཉིད་ཀྱི་མིང་གློ་གྷལ་ནང་འཚོལ་བཤེར་སྐབས་ཁོ་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་མང་པོ་མཐོང་བས། ཁོ་རང་ཧང་སངས་དུ་བཅུག་ཡོད་པ་རེད། ཁོ་ནི་གྷོ་གྷལ་དྲ་བར་བཏང་འཛིན་དང་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་མཁན་གྱི་གཏེ་བོ་དེ་ཡིན་ལ། ཁོང་གི་བཀོད་སྒྲིག་འོག་རྒྱ་ནག་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་ཡོད་པའི་གྷོ་གྷལ་དྲ་བའི་མ་ལག་ལ་གཏོར་བཤིག་བཏང་ཡོད་པར་བརྗོད། གསང་ཡིག་ནང་རྒྱ་ནག་གིས་གྷོ་གྷལ་དྲ་བའི་ནང་ཏྰ་ལའི་བླ་མ་དང་། ༡༩༨༩ལོའི་གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེ་དམར་གསོད་དོན་རྐྱེན་སྐོར་དྲ་ནང་ནས་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་མི་ཐུབ་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་ཡོད་འདུག རྒྱ་ནག་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་དྲ་རྒྱ་ནི་རྒྱ་ནག་སྒོ་འབྱེད་དང་དམངས་གཙོ་ཅན་དུ་གྱུར་བར་འགོག་མི་ཐུབ་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཤིག་ཡིན་པར་ངོས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་དང་། གསང་ཡིག་ཏུ་ ༢༠༡༠ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡ པོའི་ནང་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་ལས་རག་པའི་གནས་ཚུལ་ལྟར་ན། གྷོ་གྷལ་དྲ་ཚིགས་རྒྱ་ནག་ལས་ཕྱིར་འཐེན་རྗེས་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གསར་འགྱུར་གཞུང་ལས་ཁང་གི་རྒྱལ་ཁའི་སྙན་ཞུ་ཞིག་ཏུ་ཁོ་ཚོའི་དྲ་བ་བཏང་འཛིན་ཐད་བྱས་རྗེས་བཞག་ཡོད་རབས་བརྗོད་འདུག་ལ། སྔོན་ཆད་ཡིན་ན་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཚོས་དྲ་རྒྱ་ནི་གཏན་ནས་བཀག་སྡོམ་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད་སྙམ་ནས་སེམས་ཁྲལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མོད། གྷོ་གྷལ་དོན་རྐྱེན་བརྒྱུད་ཁོ་ཚོ་ལ་སྡོམ་ཚིག་ཅིག་བརྙེད་པ་ནི། ལས་སླ་བོའི་ཐོག་ནས་དྲ་རྒྱ་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཐུབ་པ་དེ་རེད་ཅེས་བརྗོད།
གསང་ཡིག་ནང་ད་དུང་ ༢༠༠༢ ལོ་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གིས་དྲ་ཇག་ Hacker སྐོར་ཞིག་བེད་སྤྱོད་བཏང་སྟེ། ཨ་རིའི་གཞུང་གི་གློག་ཀླད་དང་། ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག ཏྰ་ལའི་བླ་མའི་གློག་ཀླད་བཅས་སུ་འཛུལ་ནས་ཡིག་ཆ་བརྐུ་ཁྱེར་བྱས་ཡོད་པ་དང་། དྲ་ཇག་དེ་ཚོ་ནི་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཆེད་འགུག ས་དྲ་ལམ་མཁས་ཅན་དང་རྒྱལ་གཅེས་དྲ་ཇག་ཚོགས་པ་ཟེར་བའི་གྲུབ་ཡོད་འདུག ༢༠༠༩ ཟླ་ཕྱི་ཟླ་ ༦ པར་ཨ་རྒྱ་གཉིས་ཀྱིས་གནམ་གཤིས་སྐོར་ལ་གྲོས་མོལ་སྐབས་ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་ཚོ་ལ་ PDF ཅན་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ཡིག་གློག་རྡུལ་ཡིག་ཟམ་བརྒྱུད་བསྐུར་བའི་ནང་དྲ་འབུ་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་འདུག ༢༠༠༩ ལོ་དྲ་ཇག་དེ་ཚོ་བསྐྱར་ཏུ་ཨ་རིའི་གཞུང་གི་གློག་ཀླད་ནང་འཛུལ་བའི་ཐབས་ཤེས་བཏང་ཡོད་པ་དང་། ཨ་རིའི་གཞུང་གི་རྟོག་དཔྱད་མི་སྣའི་བརྗོད་ན་དྲ་ཇག་དེ་ཚོ་དང་མི་དམངས་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་དབར་འབྲེལ་བ་ངེས་ཅན་ཡོད་པའི་བདེན་དཔང་བྱ་ཐུབ་ཟེར། གཞན་ཝི་ཀེ་དྲ་བ་གསར་བཟོ་མཁན་སྐུ་ཞབས་ཇོ་ལེའང་ཨེ་སངས་Julian Assange ཀྱིས་བརྗོད་དོན་ཁོང་གི་དྲ་ཚིགས་ཀྱིས་བོད་མི་ཞིག་དམར་གསོད་བཏང་པའི་འདྲ་པར་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པས། རྒྱ་ནག་གི་དྲ་ཇག་གིས་གཏོར་བརླག་བྱས་ཏེ། ཆུ་ཚོད་ཁ་ཤས་རིང་དྲ་ཚིགས་ཁ་ཕྱེས་མི་ཐུབ་པ་བཟོས་སོང་ཟེར།
ལྕམ་ནན་སེ་ཕོ་ལོ་སི་བོད་ནང་བསྐྱོད་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར་བའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་སྐྲག་ཐག་ཆོད་ཡོད་པ།
ཁར་རྫ་ཁུ་སི་ཐན་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་ཡོད་པའི་ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་རི་ཆར་ཧོ་ལན་ཀྲི་ Richard Hoagland ཡིས་ཝ་ཤིན་ཊོན་ལ་བཏང་བའི་ཏར་འཕྲིན་ནང་བཀོད་དོན་ལྟར་ན། ༢༠༠༩ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༥ བར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་ནན་སེ་ཕོ་ལོ་སི་རྒྱ་ནག་ནང་འཚམས་འདྲིར་ཡོང་སྐབས། རྒྱ་ནག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་ཕྱི་སྲིད་དཔོན་རིགས་ཤིག་གིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ལྕམ་ནན་སེ་བོད་ནང་གཟིགས་སྐོར་ཏུ་འགྲོ་ཆོག་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་རྒྱ་གཞུང་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་གཞོན་པ་ཧུ་ཡ་ཧྥེ་ཡིས་ལྕམ་ནན་སེ་ཡིས་མཛད་རིམ་ཧ་ཅང་ཞིབ་ཚགས་ཆེ་པས་བོད་ནང་གཟིགས་སྐོར་བཀོད་སྒྲིག་བྱ་མི་ཐུབ་པར་བརྗོད་འདུག ཡིན་ན་ཡང་ཁར་རྫ་ཁུ་སི་ཐན་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་སྐུ་ཚབ་ཁྲིན་གོ་ཕིན་གྱིས་ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་ Richard Hoagland དང་ལྷན་གསོལ་ཚིགས་ཤིག་གི་སྐབས་སྐད་ཆ་དྲང་མོ་བརྗོད་དོན། ལྕམ་ནན་སེ་རྒྱ་ནག་ལ་འཚམས་འདྲིར་ཡོང་སྐབས་བོད་ནང་གཟིགས་སྐོར་ཏུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར་བ་དེས་རྒྱ་ནག་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་སྐྲག་ཐག་ཆོད་ཡོད་པ་རེད་བཅས་བརྗོད་ཡོད་འདུག
ལྕམ་ནན་སེ་ལགས་ནི་རྒྱ་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེན་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་ལ། ༡༩༩༡ ལོར་ཁོ་མོས་པེ་ཅིན་དུ་འཚམས་འདྲི་སྐབས་གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེ་ཐང་ཆེན་ནས་རྒྱ་ནག་མང་གཙོའི་ཆེད་སྐུ་གཤེགས་པའི་དཔའ་པོ་ཚོར་ཕུལ་བ་ཅེས་བཀོད་པའི་འཕྲེད་དར་འཕྱར་ཡོད་འདུག ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ནང་ཡར་ལངས་སྐབས་ཁོ་མོ་ཏྰ་ལའི་བླ་མ་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་ཡོད་པས་རྒྱ་གཞུང་ཁོང་ཁྲོ་ཟ་རུ་བཅུག་ཡོད་ལ། ༢༠༠༨ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ པར་ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཟེངས་རྟགས་དེ་རྒྱ་གཞུང་དང་ལྟ་སྤྱོད་མི་མཐུན་པ་ཧོའུ་ཅྰ་ལ་ཕུལ་བར་ཁོ་མོས་བསྔགས་བརྗོད་གནང་ཡོད་འདུག
༼ མུ་འགོད། ༽
མུ་མཐུད་ནས་གནས་ཚུལ་མཁོ་འདོན་གནང་རོགས་གནང་།
ས་བཀར་བཀྲ་ཤིས་ལགས། མུ་འབྲེལ་དཔྱད་བརྗོད་ཡག་པོ་བྲིས་འདུག ཐུགས་རྗེ་ཆེ། སྔོན་མ་ཁྱེད་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་འགའ་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ཚགས་ཤོག་སྟེང་ནས་མཇལ་མྱོང་ཡང་། བར་ལམ་ཞིག་ནས་མཚམས་ཆད་སོང་། ད་ཆར་བསྐྱར་དུ་འགོ་བརྩམས་པར་དགའ་བསུ་ཡོད། མུ་མཐུད་དོན་ལྡན་གྱི་དཔྱད་བརྗོད་དང་སྒྱུར་རྩོམ་སོགས་འགོད་པར་རེ་ལྟོས་བྱས་ཡོད།